1 Oliwia Kuźnia Zuzanna Gondzik ZWIERZĘTA

2 ZWIERZĘTA LEŚNE

3 Owady m. in. Żuki Ciało owalne, sklepione, długości 16 do 25 mm, z wierzchu czarne lub czarnozielone, pod spodem niebieskofioletowe, niebieskie bądź niebieskoczarne. Głowa z guzkiem w części środkowej. Przedplecze z dużymi punktami po bokach. Pokrywy o międzyrzędach słabo wypukłych i delikatnie poprzecznie pomarszczonych, a rzędach głęboko punktowanych. Samiec posiada na spodniej listwie przednich goleni 1 do 3 zębów lub guzków, a na tylnych udach dwa zęby. Samica w tych miejscach nie posiada ząbków. Wyróżnia się posiadaniem na pokrywach między guzem barkowym a szwem 7 rzędów, odwłoka na całej powierzchni owłosionymi i punktowanymi.

4 Pająki Pająki– najliczniejszy rząd pajęczaków, należy do niego ponad 40 tys. opisanych gatunków. Są to zwierzęta typowo lądowe, o wielkości od 0,5 mm do 12 cm ciała i do ok. 32 cm rozstawu odnóży. Często samice są większe od samców. Ich części naprawdę małego ciała to: Głowotułów, Odwłok, Odnóża, Układ krwionośny, Układ oddechowy, Układ nerwowy, Układ pokarmowy, Układ wydalniczy, Układ rozrodczy, Jad

5 Jaszczurki Grupa gadów łuskonośnych obejmująca czworonożne lub beznogie zwierzęta lądowe o wydłużonym ciele, oczach posiadających powieki, mocnych szczękach i diapsydalnej czaszce. Występują na wszystkich kontynentach poza Antarktydą oraz na wielu wyspach oceanicznych. Są najliczniejszą grupą gadów obejmującą ponad 4000 gatunków.

6 Podrodzina gryzoni z rodziny myszowatych. Obejmuje około 127 rodzajów i 520 gatunków niewielkich ssaków zamieszkujących na całym świecie. Myszy

7 Jeże Rodzina małych, naziemnych ssaków łożyskowych pokrytych sztywnymi włosami przekształconymi u niektórych w kolce.

8 Wiewiórki Występuje w Europie i Azji. Jest pospolita na terenie całej Polski, głównie w parkach oraz lasach liściastych.

9 Węże Podrząd gadów z rzędu łuskonośnych. Charakteryzują się wydłużonym, beznogim ciałem i aparatem szczękowym umożliwiającym niezwykle szerokie rozwarcie szczęk, a co za tym idzie połykanie ofiar w całości, brakiem błony bębenkowej i ucha środkowego. Liczba kręgów, które mają (podobnie jak u waranów) dodatkowe powierzchnie stawowe, może sięgać 400. Węże (jadowite i właściwe) mają tylko jedno (prawe) płuco (dusiciele mają dwa), wydłużoną wątrobę, nerki ułożone jedna za drugą. Mają dobrze rozwinięty narząd Jacobsona. Węże są grupą monofiletyczną. Rozmnażają się płciowo.

10 Sowy i inne ptactwa Sowy to rząd wielu ptaków. Obejmuje gatunki drapieżne, które przystosowały się do polowania nocą i o zmroku, choć niektóre gatunki powróciły do dziennego trybu życia. Zamieszkują cały świat, prowadząc zasadniczo osiadły tryb życia, lecz niektóre północne populacje koczują lub stały się wędrowne.

11 Dziki Gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rzędu parzystokopytnych. Jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest przodkiem świni domowej. Dzik jest popularnym zwierzęciem łownym i jako taki doczekał się w języku myśliwych wielu szczegółowych określeń, pozwalających w krótkich słowach opisać zwierzę i jego zachowanie.

12 Borsuki Rodzaj drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych. Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji. Nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego słowa meles.

13 Lisy Vulpes Vulpes vulpes Nazwa zwyczajowa oznaczająca drapieżnego ssaka z rodzaju Vulpes, najczęściej stosowana w odniesieniu do gatunku Vulpes vulpes (w języku polskim zwanego lisem pospolitym, lisem rudym lub po prostu lisem).

14 Wilki canis Rodzaj ssaka z rodziny psowatych. Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Ameryce, Afryce i Australii. Nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego słowa canis oznaczającego psa

15 Sarny capreolus Rodzaj ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych. Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji – od zachodniej Europy po wschodnie wybrzeże środkowej Azji. Nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego słowa capreolus – „dzika koza, kozioł (tj. samiec sarny)” (zdrobnienie od capreus – „dzika koza”)

16 Jelenie Ich liczne podgatunki zamieszkują Europę (część Półwyspu Skandynawskiego, Europa Środkowa i południowa), Azję (od Morza Czarnego do Morza Ochockiego i Morza Japońskiego), północną Afrykę. W Afryce żyją tylko na północy, dochodząc na południe do Sahary. Introdukowany w Ameryce Południowej, Australii i Nowej Zelandii. W Polsce występuje jeleń europejski, nazywany również jeleniem skandynawskim. W populacjach jelenia szlachetnego występującego w Polsce wyróżnia się kilka ekotypów: jeleń bieszczadzki (największy i najsilniejszy), jeleń mazurski, jeleń wielkopolski i jeleń pomorski. W Polsce występuje we wszystkich większych kompleksach leśnych. Preferencje środowiskowe jeleni są zależne od pory roku. Głównym środowiskiem są nizinne i górskie lasy liściaste i mieszane. Z uwagi na rozłożyste poroże unikają terenów gęsto zakrzewionych.

17 Niedźwiedzie Gatunek drapieżnego ssaka z rodziny niedźwiedziowatych. Zamieszkuje Azję, Europę Północną i Amerykę Północną. Niezagrożony wyginięciem. Sierść niedźwiedzia brunatnego ma barwę ciemnobrązową, choć niektóre jego podgatunki mogą mieć futro jaśniejsze. W pozycji wyprostowanej. Niedźwiedź ten mierzy – w zależności od płci – od 1,8 m do 3 m. Masa ciała poszczególnych osobników waha się między 200 a 780 kg. Niedźwiedzica wydaje na świat co dwa lata dwoje-troje młodych. Ciąża trwa około 8 miesięcy. Poród następuje zwykle między grudniem a lutym. Niedźwiedź brunatny żyje średnio 20-25 lat.

18 PTAKI

19 Papuga Najliczniejsze w Ameryce Południowej i Australii. Ptaki te charakteryzują się obecnością: -masywnego i hakowato zakończonego dzioba -nabrzmiałą woskówką u nasady dzioba (u większości gatunków); -górną szczęką ruchomą względem czaszki; -grubym, mięsistym językiem. Ponadto mają następujące cechy: większość świetnie się wspina; nie wiją gniazd, zakładają je zazwyczaj w dziuplach; są gniazdownikami; są zazwyczaj towarzyskie. Odżywiają się głównie pokarmem roślinnym: nasionami, owocami, jagodami, orzechami, nektarem i pyłkiem, a w okresie lęgów także owadami i ich larwami.

20 Tukan Podrodzina obejmuje gatunki leśne, zamieszkujące Amerykę od południowego Meksyku po Paragwaj i północną Argentynę. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami: Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami: -długość ciała od 30 do 60 cm -dziób ma budowę ażurową, złożoną z luźnej sieci beleczek kostnych -krańce dzioba są piłkowane -niemal u wszystkich gatunków dziób jest bardzo barwny -dość długi ogon i dość krótkie, zaokrąglone skrzydła umożliwiające sprawny lot między gałęziami -Stadne -pokarm podrzucają w górę i łapią go dziobem w locie, a wodę piją jedynie z zagłębień kory i liści.

21 Koliber Obejmuje gatunki lądowe, zamieszkujące Amerykę, głównie w strefie międzyzwrotnikowej. Cechy charakterystyczne: -długość 6-22 cm i masie 2-20 g, -najmniejszy ptak świata -serce bije średnio 500-600 razy na minutę -samce zazwyczaj nieco większe od samic -pióra, aby zachowały swoje właściwości, muszą okresowo namakać; zapewnia to mgła, deszcz lub kąpiel -latają z prędkością do 120 km/h -potrafią unieść się pionowo, wykonać zawis, a także latać na boki i do tyłu -przez większą część roku prowadzą samotniczy tryb życia -pisklęta przez ok. 3 tygodnie są karmione pokarmem zwracanym przez rodziców -jajo kolibra waży około 0,25 grama.

22 Dzioborożec Rodzina ptaków z rzędu dzioborożcowych. Należy do niej około 50 gatunków ptaków, z których wszystkie mają stosunkowo długie, zakrzywione dzioby, często z dodatkową rogową naroślą na górnej części dzioba. Całość dzioba jest często bardzo kolorowa. Występują w Afryce subsaharyjskiej, tropikalnych rejonach Azji, aż do Filipin i Wysp Salomona. Żyją w zależności od gatunku, zarówno w lasach jak i na otwartych przestrzeniach. Są wszystkożerne, zjadają owoce, owady i małe kręgowce. Samice dzioborożców składają w dziupli drzewa do 6 jaj.

23 Trzewikodziób Gatunek dużego ptaka z rodziny trzewikodziobów będący jej jedynym przedstawicielem. Zamieszkuje Sudan Południowy, Ugandę, dorzecze Kongo i brzegi jeziora Czad. Początkowo trzewikodziób przynależał do bocianowych. Najnowsze badania DNA sugerują, iż przynależą one do rzędu pelikanowych. Długość ciała ponad 150 cm, rozpiętość skrzydeł ponad 260 cm, masa ciała 6-6,7 kg. W sytuacji zagrożenia lub w podnieceniu często kłapie dziobem, wydając donośny, głuchy dźwięk, "klekocząc" podobnie jak bocian. Trzewikodziób jest dużym ptakiem, dlatego też rzadko kiedy lata, w czasie lotu podkurcza szyję opierając o pierś dziób.

24 Warzęcha Różowa Gatunek ptaka z rodziny ibisów. Zamieszkuje wybrzeża, jeziora i mokradła południowych Stanów Zjednoczonych, jak również Karaiby, Peru i Argentynę. Mierzy z reguły 87 cm długości, waży 1,24– 1,75 kg, a rozpiętość skrzydeł dochodzi do 130 cm. Jest to duży różowy ptak z ciemniej zabarwionymi skrzydłami. Ma długie czerwone nogi, spłaszczony zielono-żółty dziób, który na końcu rozszerza się na kształt łyżki. W skład pożywienia ptaka wchodzą głównie małe ryby, ślimaki, skorupiaki i inne drobne stworzenia.

25 Ibis Grzywiasty Gatunek ptaka z rodziny ibisów, zamieszkujący Maroko (nieliczne gniazdujące pary) i Turcję. Lęgnie się również obecnie na stromych skalistych wybrzeżach Atlantyku. Jeszcze w XVII w. występował w Europie, rozmnażał się w dolinie Dunaju, Austrii i Szwajcarii. Obecnie ptaki te są krytycznie zagrożone wyginięciem. Naga skóra na głowie, czarne upierzenie, czerwony dziób. Dymorfizm płciowy nie jest widoczny. Znaczna część głowy jest nieopierzona - jest czerwona z przedłużonymi piórami na karku. Posiada krótsze nogi niż ibis kasztanowaty. Długość ciała 70– 80 cm, rozpiętość skrzydeł 1,25– 1,35 m. Należy do niego również Ibis Czerwony.

26 Koronnik Szary Gatunek ptaka z rodziny żurawi Zamieszkuje głównie suche sawanny w Afryce, na południe od Sahary, chociaż gniazduje w środowiskach nieco bardziej mokrych. Samica składa od 2 do 5 jaj, z których po wysiadywaniu przez oboje rodziców wylęgają się młode po 28 – 31 dniach. Pisklęta opierzają się po 56 – 100 dniach. Dorosłe osobniki osiągają około 1 m wysokości i ważą 3,5 kg.

27 GADY

28 Krokodyle Rząd dużych, drapieżnych zauropsydów, gadów wiodących ziemno-wodny tryb życia. Pojawiły się 83,5 miliona lat temu w późnokredowym kampanie. Są najbliższymi krewnymi ptaków i jedynymi prócz nich przetrwałymi do dziś archozaurami. Duże, solidnej budowy, jaszczurkowatego kształtu krokodyle cechują się długimi, spłaszczonymi pyskami, bocznie spłaszczonym ogonem oraz ułożeniem oczu, uszu i nozdrzy na szczycie głowy. Świetnie pływają, na lądzie poruszają się wysokim bądź niskim chodem. Mniejsze gatunki zdolne są do galopu. Grubą skórę pokrywają niezachodzące na siebie łuski. Paszczę wypełniają stożkowatego kształtu haczykowate zęby. Gady te dysponują wielką siłą zgryzu. Wyróżnia je czterokomorowe serce, podobne do ptasiego, oraz jednokierunkowy przepływ krwi przez płuca. Z innymi gadami łączy je zmiennocieplność. Zamieszkują głównie tropikalne niziny, ale aligatorowate żyją również na południowym wschodzie USA oraz w chińskiej rzece Jangcy. Są w większości mięsożerne, w skład ich diety mogą wchodzić ryby, skorupiaki, mięczaki, ptaki i ssaki. Niektóre gatunki wyspecjalizowały się w odżywianiu jednym typem pokarmu, jak gawial gangesowy odżywiający się głównie rybami, podczas gdy inne, jak krokodyl różańcowy, mają urozmaiconą dietę.8 gatunków znanych jest z tego, że ich przedstawiciele dokonują ataków na człowieka, za największą ilość ataków odpowiada krokodyl nilowy.

29 Kameleon Pospolity Gatunek jaszczurki z rodziny kameleonowatych. Występuje w południowej Hiszpanii, na Krecie, w północnej Afryce, na Wyspach Kanaryjskich oraz w południowo-zachodniej Azji. Osiąga długość ciała 30 cm. Ubarwienie jest różnorodne, najczęściej zielone.

30 Żółwie Rząd żółwi dzieli się na 2 podrzędy, 14rodzin i obejmuje 328 gatunków oraz 124 podgatunki żyjące w czasach nowożytnych, tj. od 1500 roku n.e. W tym czasie wyginęło 8 gatunków oraz 2 podgatunki. Charakteryzują się obecnością pancerza chroniącego cały tułów. Wśród żółwi spotyka się gatunki zarówno mięsożerne, jak i roślinożerne, wodne i lądowe. Wszystkie są jajorodne. Zapłodnienie wewnętrzne odbywa się za pomocą narządu kopulacyjnego. Żółwie, pomimo tego iż są mniej zróżnicowane morfologicznie od innych gadów, potrafiły opanować najróżnorodniejsze środowiska poczynając od mórz, a na terenach pustynnych kończąc. Występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, lecz zdecydowana większość to mieszkańcy ciepłej i umiarkowanej strefy wszystkich kontynentów oraz wysp oceanicznych i oceanów.

31 RYBY

32 Rekin Ogólna nazwa grupy gatunków, rodzajów, a nawet rodzin drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzujących się opływowym, wrzecionowatym tułowiem, heterocerkalną płetwą ogonową, 5–7 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tuż za głową. Wiele gatunków jest poławianych dla mięsa, skór i tranu. Niektóre są niebezpieczne dla ludzi ze względu na możliwość pogryzienia – nawet śmiertelnego. Zasiedlają morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne także wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do wód śródlądowych. Rekiny osiągają długość od 0,15 m do 20 m, a masę ciała nawet do 12 ton. Najgroźniejsze gatunki, np. żarłacz biały czy tygrysi mają ostre i spiczaste zęby, ułożone w szeregi, stopniowo zużywane i zastępowane nowymi. Inne gatunki mogą mieć również postrzępiony brzeg zębów. Ich szkielet zbudowany jest z chrząstki. Nie posiadają pęcherza pławnego i gdyby przestały pływać, opadłyby na dno.

33 Płaszczka Ogólna nazwa chrzęstnoszkieletowych ryb morskich o płaskim, dyskowatym kształcie ciała. Do płaszczek zaliczane są drętwy, ogończe, raje, manty i orlen. Ciało silnie grzbietobrzusznie spłaszczone, z szerokimi, silnie rozwiniętymi, zachodzącymi swoją podstawą na głowę płetwami piersiowymi, ułożonymi w płaszczyźnie poziomej, tworzącymi z całym ciałem kształt rombu lub dysku. Otwory skrzelowe (tzw. tryskawki) i oczy na wierzchniej (grzbietowej) stronie ciała. Zęby tępe, zwykle w kilku rzędach, przystosowane do miażdżenia pokarmu w odróżnieniu od rekinów, które mają zęby ostre, przystosowane do cięcia. Prawdopodobnie większość gatunków posiada elektroreceptory. Niektóre potrafią wytwarzać prąd elektryczny (drętwy). U wielu gatunków ogon zakończony jest kolcem jadowym, często z haczykami (ogończe). W większości są to ryby jajorodne, niektóre gatunki żyworodne. Płaszczki są rozprzestrzenione w ciepłych i tropikalnych wodach całego świata. Zwykle prowadzą przydenny, często nocny tryb życia. Niektóre zakopują się w podłożu. Niektóre gatunki są niebezpieczne dla człowieka chociaż ataki z ich strony zdarzają się wyjątkowo rzadko, zwykle na skutek nadepnięcia lub nieostrożnego zbliżenia.

34 Konik Morski Żyją w wodach oceanicznych strefy tropikalnej, subtropikalnej i umiarkowanej, wśród zarośli podwodnych. Niektóre spotykane są w wodach słonawych i słodkich. Żyją w tych samych środowiskach co inne igliczniowate. Kształtem przedniej części ciała przypominają figurkę konika szachowego. Ogon pozbawiony jest płetwy ogonowej, ruchliwy i czepny Esowaty kształt ciała ułatwia im polowanie z dystansu. Oczy działają niezależnie. Z płetw posiada tylko piersiowe i grzbietową. Różnice pomiędzy samcem a samicą są łatwe do rozpoznania: samiec posiada pod brzuchem trwałą torbę lęgową. Samica, przy pomocy pokładełka, składa do torby lęgowej samca kilkadziesiąt do kilkuset ziaren ikry. Samiec inkubuje ikrę. Długość ciała waha się od 4 do 20 cm. Żywią się planktonem.

35 Błazenek Gatunek morskiej ryby z rodziny garbikowatych. Zamieszkuje ciepłe wody Pacyfiku, głównie wody w okolicach między Australią a Mikronezją. Spotykany w płytkich wodach, wśród rafy koralowej. Zaokrąglone płetwy, charakterystyczne szerokie, białe pasy, ograniczone czarnymi paskami, na pomarańczowym ciele. Oczy stosunkowo duże o pomarańczowej tęczówce, źrenica duża, okrągła. Skóra pokryta śluzem. Błazenek osiąga około 8 cm długości. Ryba odżywia się planktonem pływającym nieopodal ukwiału, albo resztkami pokarmu pozostawionego przez gospodarza. Chociaż aktualnie amfipriony nie są chronione, niebezpieczeństwem dla gatunku jest degradacja środowiska oraz łowienie ryb w celach handlowych.

36 Gdzie jest Nemo?. Na tym gatunku wzorowany jest Nemo, tytułowy bohater filmu animowanego Gdzie jest Nemo?. CIEKAWOSTKA

37 Ustniczek Królewski Gatunek morskiej ryby okoniokształtnej z rodziny pomakantowatych. Bywa hodowana w akwariach morskich. Rafy koralowe na głębokościach od 1 do 30 metrów, od Morza Czerwonego przez Ocean Indyjski po zachodni Pacyfik. Ciało wysokie, silnie bocznie spłaszczone. Dorasta do 40 cm długości. Żywi się głównie gąbkami, żachwami i glonami.

38 Najeżka Rodzaj morskich ryb rozdymkokształtnych z rodziny najeżkowatych. Jest pokryta kolcami. Występuje w Oceanie Atlantycki, Indyjskim i Spokojnym. Posiadają 2 zęby. 17 gatunków diodonów zamieszkuje główne morza tropikalne na poziomie raf koralowych. Mają od 70 do 90 cm długości. Prowadzą samotny tryb życia, są aktywne nocą. Diodon, kiedy się broni, napompowuje się wodą i staje się,,kolczastą piłka”. Potrafi także wypełnić się powietrzem, co pozwala mu wypłynąć na powierzchnię. Najeżki posiadają trujące substancje w skórze i wątrobie, dlatego zjedzenie ich mięsa grozi zatruciem.

39 OWADY

40 Motyl Rząd owadów uskrzydlonych, blisko spokrewniony z chruścikami. Istnieje kilka umownych podziałów motyli, które nie mają pokrycia w rzeczywistych relacjach pokrewieństwa w obrębie tej grupy. Mogą one być jednak wygodne przy rozpoznawaniu. Dwa często spotykane w książkach czy popularnych atlasach podziały to podział ze względu na wygląd i na motyle dzienne oraz ćmy. Zaraz po chrząszczach stanowią drugą pod względem liczebności grupę owadów. Obecnie na świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli, z czego w Polsce ponad 3 tysiące. Występują na wszystkich kontynentach, oprócz Antarktydy. Motyle należą do najbardziej zaawansowanych ewolucyjnie owadów. Ich ciało, składające się z segmentów, chroni chitynowy oskórek. Poszczególne segmenty połączone błoniastymi stawami, umożliwiają swobodę ruchu. Oskórek pokrywa warstwa drobnych łusek. Ciało motyli zbudowane jest z trzech części: głowy, tułowia i odwłoka.

41 Biedronka Rodzina obejmująca niewielkie chrząszcze o owalnym, wypukłym ciele. Przeszło 5,2 tysiąca gatunków na całym świecie, w Polsce ok. 80. Żywią się mszycami, dlatego wykorzystywane są w biologicznym zwalczaniu tych szkodników. Mnożą się bardzo szybko i mogą dawać 2-4 pokolenia rocznie. Zimują owady dorosłe. W tym celu potrafią gromadzić się setkami, a nawet tysiącami w różnych miejscach - pod ziemią, w budynkach czy pod korą drzew. Czułki biedronek są przeważnie krótkie lub bardzo krótkie. Mają 8-11 członów, często na ich końcach występuje buławka. W aparacie gębowym charakterystyczne są głaszczki szczękowe o kształcie toporków. Głowa szeroka, wchodzi w przedplecze. Zaniepokojone larwy lub dorosłe chrząszcze wydalają poprzez stawy nóg hemolimfę o żółtym zabarwieniu, która ma trujące właściwości. Jednym z przedstawicieli jest biedronka – owad o długości ok. 6 mm, pokryty czerwonymi lub pomarańczowymi pokrywami skrzydłowymi, nakrapianymi kontrastowymi plamkami. Biedronki odżywiają się owadami roślinożernymi, są zatem z punktu widzenia człowieka pożyteczne.

42 Pszczoła Rodzaj z rodziny pszczołowatych mają długość ciała od 7-8 mm do 16-18 mm. Mają ubarwienie o różnej intensywności – od jednolicie czarnego i ciemnobrązowego do żółtego i czerwono-pomarańczowego. Skrzydła ich mają specyficzne użyłkowanie. Wyróżniają się charakterystycznym kształtem pólka radialnego na przednim skrzydle – ogranicza je zaokrąglona żyłka, która nieco odstaje od krawędzi skrzydła. Pszczoły widzą promieniowanie ultrafioletowe. Wszystkie gatunki należące do rodzaju Apis żyją w zorganizowanych społeczeństwach. Budują one z czystego wosku pionowe plastry z obustronnie ułożonymi komórkami, służącymi do wychowu czerwi i przechowywania pokarmu. Osobniki dorosłe i larwy odżywiają się nektarem, spadzią oraz pyłkiem kwiatowym. Zakładają duże kolonie (rodziny pszczele), zależnie od gatunku liczące od kilku do 20-80 tysięcy osobników. Życie rodzin jest koordynowane za pośrednictwem feromonów, regularnych zmian aktywności gruczołów, porozumiewania się za pomocą tańców i wydawania dźwięków.

43 Mrówka Rodzina owadów należąca do rzędu błonkówek, podrzędu trzonkówek. Bardzo rozpowszechnione, występują praktycznie pod każdą szerokością geograficzną, tworzą społeczności kastowe żyjące w gniazdach. Liczbę gatunków mrówek szacuje się na około 12 tysięcy. W Polsce występują 103 gatunki. U mrówkowatych, podobnie jak u pszczołowatych, prócz samców i samic występuje również kasta robotnic, czyli samic o niedorozwiniętych narządach rozrodczych. U niektórych gatunków bywa nawet po kilka postaci robotnic. Robotnice opatrzone bardzo silnymi żuwaczkami i wielkimi głowami noszą nazwę żołnierzy. Niekiedy pomiędzy samicami rozwiniętymi płciowo a robotnicami właściwymi występują formy pośrednie. Samce i samice są prawie u wszystkich gatunków skrzydlate, robotnice zawsze bezskrzydłe.

44 ZWIERZĘTA MORSKIE

45 Wieloryb Potoczna nazwa niektórych ssaków z rzędu waleni o większych rozmiarach. Wieloryby są największymi zwierzętami zamieszkującymi Ziemię. Od wieków poławiane dla mięsa, a przede wszystkim dla tłuszczu i spermacetu. Wieloryby, w odróżnieniu od ryb, mają płetwy poziome, a nie pionowe.

46 Delfin Ogólne określenie wodnych ssaków z rzędu waleni, obejmujące średniej wielkości walenie charakteryzujące się wydłużonym pyskiem i obecnością melonu. Zamieszkują morza obu półkul i wiele rzek strefy równikowej. Często przebywają w gromadach od kilku do kilkuset osobników, o wyraźnie zaznaczonej hierarchii. Odbywają dalekie wędrówki. Mają zdolność do echolokacji, a przynajmniej jeden gatunek także do elektrorecepcji. Porozumiewają się za pomocą dźwięków, określanych jako język delfinów. Delfin śpi, unosząc się w wodzie na głębokości około 50 cm, z jednym okiem otwartym. Oddycha wynurzając się co 30 sek. na powierzchnię, nie budząc się. Delfiny często polują ławicami. Czasami nawet polują z rekinami. Żywią się rybami, kalmarami i skorupiakami. Ich głównym naturalnym wrogiem jest orka.

47 Orka Gatunek ssaka z rodziny delfinowatych. Duże, charakterystycznie ubarwione zwierzę o silnie rozwiniętej płetwie grzbietowej i długich, zaokrąglonych, wiosłowatych płetwach piersiowych. Największy przedstawiciel delfinowatych. Grzbiet czarny, jedynie za okiem biała plama i biaława plama za płetwą grzbietową. Spód ciała biały, połączony z białą łatą na boku. W uzębieniu górnym i dolnym mają po 10-12 par szpiczastych lekko zakrzywionych do tyłu zębów. Uzębienie wtórnie homodontyczne. Długość: dorosłych samców – 6,7-9,8 m, samic – 5,7-8,5 m Masa: samców – 4-9 ton, samic – 2,6-5,5 ton Poruszanie się w wodzie: 60 km/h Występowanie: wszystkie oceany i większe morza (preferuje zwłaszcza zimne wody, ale występuje i w ciepłych); spotykana w Morzu Śródziemnym i Morzu Północnym Pożywienie: duże zwierzęta morskie (także inne delfiny), również wielkie Długość życia: do 50-90 lat

48 Foka Rodzaj dużego, morskiego ssaka z rodziny fokowatych. Rodzaj obejmuje gatunki występujące u wybrzeży północnego Atlantyku, Ameryki Północnej i Europy.

49 Mors Gatunek dużego drapieżnego ssaka morskiego, jedyny współcześnie żyjący przedstawiciel dawniej licznej w gatunki rodziny morsowatych. Mors pełnił ważną rolę w życiu mieszkańców Arktyki, którzy polowali na niego dla mięsa, skór, tłuszczu, kłów i kości. Wody przybrzeżne Arktyki, wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej i Rosji. Mors najbardziej lubi płytkie wody w pobliżu pływających pól lodowych, więc można go również zobaczyć jak pływa na krach lodowych. Mors ma ciężkie ciało osiągające długość od 2,5 do 4,3 m, osłonięte grubą na 3,5 cm niemal nagą (słabo owłosioną), pofałdowaną skórą. Masa ciała mieści się w przedziale od 400 do 1700 kg; samce są większe od samic. Morsy z Oceanu Spokojnego są większe od występujących w Atlantyku. Barwa skóry od jasnobrązowej do cynamonowo-brązowej, podczas wygrzewania się na słońcu kolor zmienia się na różowy wskutek rozszerzania się naczyń krwionośnych. Na brzuchu i piersiach skóra jest ciemniejsza. Morsy żyjące w Oceanie Spokojnym mają więcej wąsów czuciowych od tych z Atlantyku. Pożywieniem morsów są bezkręgowce zamieszkujące dno oceanu, np.: małże, ślimaki i rozgwiazdy, a także skorupiaki, ryby, foki i padlina.

50 Rozgwiazda Gromada morskich drapieżników z typu szkarłupni Są to wolno żyjące zwierzęta o wyraźnie gwiaździstej budowie oraz ogromnej różnorodności barw, kształtów i rozmiarów. Żyją na dnie mórz i oceanów, pod skałami i na rafach koralowych na głębokości od 0,5 do 300 m. Niektóre gatunki zamieszkują głębsze obszary morza. Występują na wszystkich rodzajach dna: piaszczystym, skalistym lub na łąkach traw morskich. Zasiedlają głównie morza pełnosłone, jednak jeden gatunek – rozgwiazda czerwona występuje także w Bałtyku. Są bardzo powolne, pełzają leniwie, z przecietną prędkością 5– 15 cm na minutę, poszukując zdobyczy. Trudno je czasem zauważyć, bo chowają się w szczelinach i zakamarkach skał. Poruszają się po dnie morskim w dowolnym kierunku za pomocą nóżek ambulakralnych.

51 Krab Grupa krótkoodwłokowych skorupiaków z rzędu dziesięcionogów. Kraby są najliczniejszą (opisano 10 500 gatunków) grupą dziesięcionogów, u której pierwsza para odnóży krocznych przekształciła się w szczypce. Wielkość ciała bardzo zróżnicowana, o rozpiętości odnóży od kilku milimetrów do prawie 4 m. W Morzu Bałtyckim spotykane są 3 gatunki krabów. Krab brzegowy oraz zachodzące w górę polskich rzek krab wełnistoszczypcy zawleczony z Chin oraz krabik amerykański zawleczony z Ameryki Północnej, znany u nas głównie z Martwej Wisły.

52 PTAKI DRAPIEŻNE

53 Sokół Podrodzina ptaków z rodziny sokołowatych. Podrodzina obejmuje gatunki drapieżne, zamieszkujące cały świat. Charakteryzują się silną budową ciała. Mają mocny, krótki, zakończony hakiem dziób. Na bocznych krawędziach górnej części dzioba umieszczony jest wyrostek – tzw. "sokoli ząb", a na dolnej części - odpowiadające mu wgłębienie. "Sokoli ząb" pozwala im uśmiercać ofiary poprzez chwyt za kark i zgniatanie kręgów szyjnych [3]. Wąskie i długie skrzydła umożliwiają im zręczny i szybki lot. Sokoły wędrowne potrafią w locie nurkowym osiągnąć prędkość do ok. 320 kilometrów na godzinę. Odżywiają się głównie kręgowcami lądowymi i owadami, zazwyczaj chwytanymi w locie. Z reguły nie budują gniazd – jaja składają na półkach skalnych, w dziuplach lub w opuszczonych gniazdach innych ptaków. Wyprowadzają jeden lęg w roku, składając od 2 do 6 jaj. Doskonale rozwinięte oczy umożliwiają identyfikację ofiary z wysokości. [3]

54 Krogulec Gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. Jest on najliczniejszym przedstawicielem rzędu szponiastych w Eurazji. Zamieszkuje Europę, środkową i wschodnią Azję oraz północną Afrykę. Wymiary ciała samca: Długość ciała około 30–33 cm rozpiętość skrzydeł ok. 60–63 cm masa ciała około 150 g Wymiary ciała samicy: Długość ciała około 35–39 cm rozpiętość skrzydeł 74–79 cm masa ciała około 280 g.

55 Rybołów Gatunek dużego, wędrownego ptaka drapieżnego z rodziny rybołowów Pierwotnie rybołowy występowały w całej Europie, ale w zachodniej i środkowej jej części w XIX i na początku XX wieku został wytępiony. Pozostały jedynie szczątkowe populacje. Obecnie ocenia się, że w Europie żyje 8000 par, które przemieszczają się krótkie lub długie dystanse. Wymiary średnie: Długość ciała 55-70 cm Rozpiętość skrzydeł 145-183 cm Długość ogona 19 – 23 cm Masa ciała: 1,1 – 2 kg

56 Myszołów Gatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych. Wygląd Długość ciała 55-68 cm. Znane są 2 odmiany barwne: 1) odmiana jasna: Wierzch ciała jasnobrązowy, głowa jasna, spód ciała biały, z rdzawymi prążkami na bokach. Spód skrzydeł biały, na nadgarstku ciemne, wąskie, kasztanowate plamy w kształcie półksiężyca. Skok opierzony do palców, z gęstymi, kasztanowatymi prążkami, ogon biały, przy końcu rdzawy. 2) oodmiana melanistyczna (2-5% wszystkich myszołowów górskich): Tułów brązowy, ogon jasny. Zasięg, środowisko Suche oraz otwarte prerie na południu Ameryki Północnej.

57 Puszczyk Gatunek ptaka z rodziny puszczykowatych. Najliczniejsza i najczęściej spotykana sowa Europy. Zamieszkuje cały kontynent, na wschodzie aż po Iran i zachodnią Syberię. Nie obserwuje się puszczyków jedynie w Irlandii, na Islandii, na dalekiej północy Rosji, Skandynawii i Szkocji oraz na niektórych wyspach Morza Śródziemnego. Ze względu na brak specjalnych wymagań występuje również w północnej Afryce (Maroko, Tunezja, Algieria) i w Azji (północno- zachodnie Indie, Himalaje, południowe Chiny, Korea i Tajwan) (izolowane populacje). Najpospolitsza sowa w Polsce, liczna także w miastach, np. we Wrocławiu w 2001 roku zajętych było 90-98 terytoriów. W Warszawie liczebność puszczyka szacuje się na 40-60 par. Najczęściej widywana jednak w Karpatach i na Mazurach. To nieliczny ptak lęgowy. Rozmiary: dł. ciała: samce ok. 41–43 cm, samice ok. 43–46 cm rozpiętość skrzydeł: samce ok. 90–95 cm, samice ok. 95–105 cm Waga: samce ok. 450 g, samice ok. 550 g

58 BARDZO DZIĘKUJEMY ZA OGLĄDNIĘCIE NASZEJ PREZENTACJI!!! MAMY NADZIEJĘ, ŻE SIĘ PODOBAŁO!! BARDZO DZIĘKUJEMY ZA OGLĄDNIĘCIE NASZEJ PREZENTACJI!!! MAMY NADZIEJĘ, ŻE SIĘ PODOBAŁO!!