1 Opodatkowanie działalności gospodarczejProf. dr hab. Adam Mariański Katedra Materialnego Prawa Podatkowego 2017

2 Ustawa o swobodzie działalności gospodarczejArt. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

3 Ordynacja podatkowa Art. 3. Ilekroć w ustawie Ordynacja podatkowa jest mowa o działalności gospodarczej - rozumie się przez to każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców.

4 Podatki dochodowe Brak jednej definicji dla prawa podatkowego, albowiem definicje są zawarte także w niektórych ustawach. Ilekroć w ustawie o PIT jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową: a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9. W ustawie CIT brak definicji działalności gospodarczej.

5 Podatek VAT Art. 15 ust. 2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. 3. Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności: 1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.); 2) (uchylony); 3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. 3a. Przepis ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio do usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

6 Inne podatki Brak definicji Np. Podatek akcyzowyPodatek od spadków i darowizn Podatek od czynności cywilnoprawnych Opłata skarbowa

7 Podatek od nieruchomościZgodnie z art. 1a pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych działalność gospodarcza to działalność, o której mowa w przepisach Prawa działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2. Ust. 2 Za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy nie uważa się: 1) działalności rolniczej lub leśnej; 2) wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza 5.

8 Grunty związane z dz.gosp.Zgodnie z art. 1a pkt 3: grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z zastrzeżeniem ustępu 2a Ust 2a. […] nie zalicza się: 1) budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, 2) gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b i d, 3) budynków, budowli lub ich części, w odniesieniu do których została wydana decyzja ostateczna organu nadzoru budowlanego lub decyzja ostateczna organu nadzoru górniczego, na podstawie której trwale wyłączono budynek, budowlę lub ich części z użytkowania.

9 Podatki dla działalności gospodarczejPodatki dochodowe, Podatek od towarów i usług, Podatek akcyzowy, Podatek od gier, Podatek tonażowy, Od czynności cywilnoprawnych, Podatek od nieruchomości, od środków transportowych, opłata targowa, Podatek od spadków i darowizn? Podatek od sprzedaży detalicznej (zawieszony)

10 Podmiotowość podatkowaOsoby fizyczne Osoby prawne Jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej W poszczególnych podatkach różna podmiotowość podatkowa. Ten sam podmiot nie musi podlegać opodatkowaniu wszystkimi podatkami z działalności gospodarczej.

11 CIT Art Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych i spółek kapitałowych w organizacji. 3. Przepisy ustawy mają również zastosowanie do: 1) spółek komandytowo-akcyjnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) spółek niemających osobowości prawnej mających siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

12 CIT Brak różnych źródeł przychodów. Co do zasady przychód spełniający powyższe kryteria zaliczany jest do przychodów z działalności gospodarczej i opodatkowany. Mamy jednak zwolnienia podmiotowe, przedmiotowe oraz podmiotowo-przedmiotowe.

13 PIT Podatnikiem są wyłącznie osoby fizyczne. Opodatkowanie działalności gospodarczej = przychód z źródła przychodów działalność gospodarcza. A contrario nie może to być przychód z innego źródła przychodów.

14 Źródła przychodów Art. 10. PIT1. Źródłami przychodów są: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta; 2) działalność wykonywana osobiście; 3) pozarolnicza działalność gospodarcza; 4) działy specjalne produkcji rolnej; 5) (uchylony) 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c; 8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, d) innych rzeczy, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany; 8a) działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną; 9) inne źródła.

15 Źródła przychodów (2) 2. Przepisów ust. 1 pkt 8 nie stosuje się do odpłatnego zbycia: 1)   na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu - do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy; 2)   w formie wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki lub spółdzielni środków obrotowych, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych; 3)   składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 3, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat. 3. Przepisy ust. 1 pkt 8 mają zastosowanie do odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej: budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie.

16 Działalność gospodarcza - PITIlekroć w ustawie o PIT jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową: a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

17 Działalność wykonywana osobiścieArt.  13 PIT Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się: 1) (uchylony); 2) przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych; 3) przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę; 4) przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi; 5) przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7; 6) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;

18 Działalność wykonywana osobiście (2)7) przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych; 7a) przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych; 8) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9; 9) przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

19 Działy specjalne produkcji rolnejDziałami specjalnymi produkcji rolnej są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym. Nie stanowią działów specjalnych produkcji rolnej uprawy, hodowla i chów zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wielkości określonych w załączniku nr 2 do ustawy, zwanym "załącznikiem nr 2".

20 Przychody z kapitałów pieniężnychArt.  17. PIT 1. Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się: 1) odsetki od pożyczek; 2) odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 5; 3) odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych; 4) dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również: a) dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych, b) oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach, c) podział majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki, d) wartość dokonanych na rzecz wspólników spółek, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b;", 5) przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c; 6) przychody z:a) odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, b) realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi; 7) przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu; 8) przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy; 9) 18  wartość wkładu określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określoną w innym dokumencie o podobnym charakterze - w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego; jeżeli jednak wartość ta jest niższa od wartości rynkowej tego wkładu albo wartość wkładu nie została określona w statucie, umowie albo innym dokumencie o podobnym charakterze, za przychód uważa się wartość rynkową takiego wkładu określoną na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego; przepis art. 19 ust. 3 stosuje się odpowiednio; 9a) 19  (uchylony); 10) przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

21 Najem Źródłem przychodów są: najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

22 Prawa majątkowe Art. 18. Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

23 Nieruchomości Art. 19. 1. Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

24 Źródło przychodów – art. 10 ustŹródło przychodów – art. 10 ust. 1 pkt 8, ale pod warunkiem, ze zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej. Art. 14 ust Przychodem z działalności gospodarczej są również: 1) przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących: a) środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, b) składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł, c) składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, d) składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio;

25 Uchwała z r. IIFPS 8/13: Odpłatne zbycie nieruchomości wykorzystywanej w działalności gospodarczej, ale nie wprowadzonej do ewidencji środków trwałych nie prowadzi do powstania przychodu ze źródła działalność gospodarcza. Nowelizacja przepisów od 1 stycznia 2015 r.: Art. 14 ust.2. PIT:  Przychodem z działalności gospodarczej są również: 1)   przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących: a)  środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, b)  składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł, c)  składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, d)  składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio;

26 Inne źródła Art. 20. 1. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art i art. 17.

27 Zasada i wyłączenie Działalność spełnia definicję działalności gospodarczej i nie jest to przychód z źródła wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9. Jednak art. 5b PIT wprowadził dodatkowe wyłączenie.

28 Art. 5b. 1. Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności; 2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności; 3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

29 Przychody ze spółki osobowejcywilna, jawna, partnerska, komandytowa nie są podatnikami podatków dochodowych, z wyjątkiem SKA (podatnik CIT od ). Opodatkowaniu podlegają wspólnicy spółek osobowych, albo PIT, albo CIT.

30 CIT Art Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. 2. Zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku. 3. Jeżeli działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie ust. 1, uznaje się za przychody z działalności gospodarczej.

31 PIT Art. 8. 1. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art i art. 17.

32 Zasady rozliczenia spółki osobowejSpółka komandytowa osiągnęła w 2013r. przychód zł. Koszty wyniosły zł. Wspólnicy posiadają, zgodnie z umową spółki następujące udziały w zysku: - komplementariusz sp. z o.o. – 4% komandytariusz 1 – osoba fizyczna – 48% komandytariusz 2 – osoba fizyczna – 48%

33 Zasady rozliczenia spółki kapitałowej jako wspólnika spółek osobowychW 2013 r. sp. z o.o. z prowadzonej działalności osiągnęła przychód zł, koszty zł = dochód zł. Z tytułu udziału w sp.k. osiągnęła przychód zł, koszty zł = strata zł. Łączymy bo jedno źródło przychodów.

34 Stawki podatkowe CIT –19% (od 1 stycznia % dla tzw. „małych podatników”) PIT – skala podatkowa 18% i 32% - art. 27 PIT lub - podatek liniowy – 19% - art. 30c PIT

35 Wybór podatku liniowegoArt. 9a 1. Dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym podatnicy mogą złożyć na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. 2. Podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c. W tym przypadku są obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do dnia 20 stycznia roku podatkowego pisemnego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania. Jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, pisemne oświadczenie składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Oświadczenie o wyborze opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c podatnicy mogą złożyć na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. 3. Jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników: (uchylony), wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym - w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w sposób określony w art. 30c i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

36 4. Wybór sposobu opodatkowania dokonany w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 2, dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania lub złoży w tym terminie pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Zawiadomienie o rezygnacji ze sposobu opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, podatnik może złożyć na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. 5. Jeżeli podatnik: 1) prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną, 2) jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną - wybór sposobu opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, dotyczy wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy.

37 Przychód z działalności gospodarczej CITArt. 12. 1. Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności: 1)   otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe; 2)   wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie; 3)   wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych: a)  zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy, b)  środków na rachunkach bankowych - w bankach; 4d)  wartość należności umorzonych, przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów; 4e)  równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów; 7)    wartość wkładu określona w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określona w innym dokumencie o podobnym charakterze - w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część; jeżeli jednak wartość ta jest niższa od wartości rynkowej tego wkładu albo wartość wkładu nie została określona w statucie, umowie albo innym dokumencie o podobnym charakterze, przychodem jest wartość rynkowa takiego wkładu określona na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego; przepis art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio; 8)   wynagrodzenie podatnika otrzymane w wyniku umorzenia udziałów (akcji) objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Każdy przychód z działalności gospodarczej! Inaczej niż w PIT nie ma źródeł przychodów.

38 CIT – moment powstania przychodu3. Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. 3a. Za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3g oraz 3j-3m, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień: 1) wystawienia faktury albo 2) uregulowania należności. 3c. Jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. 3d. Przepis ust. 3c stosuje się odpowiednio do dostawy energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu przewodowego. 3e. W przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3d i 3f, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

39 Przychód z działalności gospodarczej – PIT a CITCIT Każdy przychód z działalności gospodarczej! Inaczej niż w PIT nie ma źródeł przychodów. PIT Przychód ze źródła działalność gospodarcza!!! Spełnia definicję przychodu z takiego źródła! Przykład: objęcie udziałów (akcji) w spółce kapitałowej PIT – przychód z kapitałów pieniężnych CIT – przychód z dz.gosp.

40 Powstanie przychodu z dz.gosp.– PITArt Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. 1c. Za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h-1j i 1n-1p, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień: 1) wystawienia faktury albo 2) uregulowania należności. 1e. Jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. 1h. Przepis ust. 1e stosuje się odpowiednio do dostawy energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego. 1i. W przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

41 PIT – uzupełnienie katalogu przychodów2. Przychodem z działalności gospodarczej są również: 1)przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących: a)środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, b)składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł, c)składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, d)składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio; 2)dotacje, subwencje, dopłaty, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 13, i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których, zgodnie z art. 22a-22o, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych; 3)różnice kursowe; 4)otrzymane kary umowne; 5)odsetki od środków pieniężnych na rachunkach rozliczeniowych, o których mowa w przepisach prawa bankowego, lub rachunkach w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą, w tym także odsetki od lokat terminowych oraz innych form oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, tworzonych na tych rachunkach; 6) wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy;

42 7) wartość zwróconych wierzytelności, które zostały, zgodnie z art7) wartość zwróconych wierzytelności, które zostały, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 20, odpisane jako nieściągalne albo na które utworzono rezerwy zaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów; 7b) wartość należności umorzonych, przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów; 7c) równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów; 8) wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125; 9) otrzymane wynagrodzenie za obsługę pracowniczego programu emerytalnego uczestnika, w związku ze zwrotem środków pochodzących ze składki dodatkowej; 10) wynagrodzenia płatników z tytułu: a) terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa, b) (uchylona), c) wykonywania zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości oraz wypłatą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych; 11) przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 12) otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej; 16) środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki; 17) przychody z odpłatnego zbycia składników majątku: a) pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, b) otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

43 Wyłączenie z przychodówArt.. 12 ust. 4 CIT. Do przychodów nie zalicza się: 1) pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów); 2) kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów); 3a) środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu: a) likwidacji takiej spółki, b) wystąpienia z takiej spółki, w części odpowiadającej wydatkom na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w takiej spółce i uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 5, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w takiej spółce; 3b) wartości innych niż wymienione w pkt 3a składników majątku otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki lub z tytułu jej likwidacji; przychodem jest jednak w przypadku odpłatnego zbycia tych składników majątku ich wartość wyrażona w cenie, za którą wspólnik je zbywa - art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio; 3c) przychodów z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) wnoszonych do spółki niebędącej osobą prawną, w tym wnoszonych do takiej spółki składników majątku otrzymanych przez podatnika w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną bądź wystąpienia z takiej spółki; 4) przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, 6) zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów; 6a) zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów; 7) odsetek otrzymanych w związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań podatkowych i innych należności budżetowych, a także oprocentowania zwrotu różnicy podatku od towarów i usług, w rozumieniu odrębnych przepisów; 9) należnego podatku od towarów i usług; 10) zwróconej, na podstawie odrębnych przepisów, różnicy podatku od towarów i usług; 11) dopłat wnoszonych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy, oraz w spółdzielniach i ich związkach - wartości wpisowego, przeznaczonych na fundusz zasobowy; 13) przychodów z odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu - do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy.

44 Dochód/strata Art. 7 ust. 2 CIT. Dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11 i art. 24a, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą. Podobnie art. 9 ust. 2 PIT, ale dochód bądź strata dotyczą określonego źródła przychodów.

45 Rozliczanie straty Art. 9 ust. 3 PIT O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty. CIT – nie m źródeł przychodów, a zatem stratę się rozlicza w terminie 5 latach

46 Przykład – rozliczania straty2010 – straty 2011 – straty 2012 – straty 2013 – straty 2014 – dochodu minus 50% straty z lat ( ) = dochodu

47 Koszty podatkowe z dz.gosp.CIT Art Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. PIT Art Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1.

48 Łączne przesłanki dla uznania kosztu za koszt uzyskania przychodów:koszt musi zostać poniesiony, celem jego poniesienia powinno być osiąganie przychodów, nie może znajdować się na liście stanowiącej katalog kosztów, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

49 Koszt jest poniesiony w celu osiągnięcia przychodów wtedy, gdy spowodował lub mógł spowodować osiągnięcie (powstanie, zwiększenie) przychodów. = ma służyć tym przychodom, = nie zawsze istnieje związek przyczynowo-skutkowy między poniesieniem kosztu a osiągnięciem przychodu, = nie jest konieczne wykazanie takiego bezpośredniego związku, = koszty są poniesione w celu osiągnięcia przychodów, a nie konkretnego przychodu,

50 = nie każdy poniesiony koszt podatkowy prowadzi do osiągnięcia przychodu (np. badanie rynku i rezygnacja) = niektóre wydatki nie mogą bezpośrednio prowadzić do osiągnięcia przychodu, ale trudno jest bez nich taką działalność prowadzić (np. sprzątanie biura, materiały biurowe), = może to być wręcz związek z prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie uzyskiwaniem konkretnych przychodów: Organizacja dla pracowników imprez integracyjnych i okolicznościowych = „wydatki te związane są bowiem z prowadzoną przez podatnika działalnością oraz mają na celu poprawę atmosfery pracy i zintegrowanie pracowników z pracodawcą (podatnikiem), a przez to zwiększenie efektywności ich pracy” (Pismo MF z )

51 Podział na: - koszty bezpośrednio związane z przychodami, - koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, przesądza, że nie każdy koszt musi być związany z przychodem. Tym samym koszty uzyskania przychodów to takie, które służą prowadzeniu działalności gospodarczej; mają związek z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa; są poniesione w interesie przedsiębiorstwa.

52 Koszty uzyskania przychodów to też takie, które są poniesione w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów: Przykład: kary umowne i odszkodowania nie wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 22 CIT. - Casus: umowa najmu na czas oznaczony, ale jak nastąpi wcześniejsze wypowiedzenie = kara umowna.

53 Podział kosztów Art. 15 u.p.d.o.p. zawiera oddzielne regulacje prawne dla rozliczania w czasie kosztów bezpośrednio związanych z przychodami (ust. 4 oraz 4b-4c) oraz kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami (ust. 4d). W obydwu przypadkach identyczna jest regulacja momentu poniesienia kosztu (ust. 4e).

54 Poniesienie kosztu Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów – art. 15 ust. 4e CIT Koszt poniesiony to nie zawsze koszt zapłacony

55 Brak zapłaty a koszty podatkowe – do końca 2015 r.Art. 15b. 1. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) - kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu, i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów. 2. Jeżeli termin płatności jest dłuższy niż 60 dni, zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z dokumentów, o których mowa w ust. 1, dokonuje się z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie została ona uregulowana w tym terminie. 3. Zmniejszenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, dokonuje się w miesiącu, w którym upływa termin określony w tych przepisach. 4. Jeżeli po dokonaniu zmniejszenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, zobowiązanie zostanie uregulowane, podatnik w miesiącu, w którym uregulował zobowiązanie, zwiększa koszty uzyskania przychodów o kwotę dokonanego zmniejszenia. 5. Jeżeli w miesiącu, w którym podatnik ma obowiązek dokonać zmniejszenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, podatnik nie ponosi kosztów uzyskania przychodów lub poniesione koszty są niższe od kwoty zmniejszenia, wówczas ma obowiązek zwiększyć przychody o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone koszty uzyskania przychodów.

56 Brak zapłaty a koszty podatkowe – od 1 stycznia 2016 r.Likwidacja obowiązkowej korekty kosztów podatkowych - art. 15b u.p.d.o.p. uchylony A zatem od początku 2016 r. podatnicy nie mają obowiązku zmniejszania kosztów uzyskania przychodów o zaliczone do nich, lecz nieuregulowane w określonych przepisami terminach kwoty.

57 Brak definicji legalnych rodzajów kosztówKoszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody – ust. 4. Koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jednak, jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą – ust. 4d.

58 Definicje w orzecznictwie„Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpłynęło bezpośrednio na uzyskanie określonego przychodu, bowiem bezpośrednie powiązanie kosztu z przychodem może wystąpić tylko wtedy, gdy zostanie osiągnięty przychód, o czym świadczy dyspozycja art. 15 ust. 4 u.p.d.o.p. Natomiast kosztami innymi niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są wszelkie koszty niebędące kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami, w tym koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika związane z jego funkcjonowaniem. Pierwsze z nich obejmują wydatki, które są ściśle (bezpośrednio) związane z konkretnym przychodem podatnika, drugie zaś, stanowią wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, jakkolwiek ich ponoszenie przychody te warunkuje.” wyrok WSA we Wrocławiu z r., I SA/Wr 1234/10

59 Koszty bezpośrednie W związku z tym wskazując na ścisły związek pomiędzy kosztem a przychodem, wskazać należy, że powinien on spełniać co najmniej następujące przesłanki: - związek przyczynowo-skutkowy - uzyskanie przychodu jest bezpośrednio uwarunkowane poniesieniem kosztu (dotyczy (...) bez pośrednictwa), - związek kwotowy - wysokość uzyskanego przychodu wprost zależy od wysokości poniesionego kosztu (dotyczy (...) wprost)." Powyższe uzasadnia konstatację, że jeśli koszt uzyskania przychodów można powiązać z osiąganym przychodem, czyli pozostaje on w widocznym związku z konkretnym przychodem, to taki koszt uznać należy za koszt bezpośredni, potrącany w roku, w którym przychód związany z danym kosztem wystąpił albo powinien wystąpić. wyrok WSA w Warszawie z r., III SA/Wa 2528/10

60 Koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodamiDo tych kosztów należy zaliczyć wszelkie koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika związane z jego funkcjonowaniem, takie jak np.: obsługi prawnej, doradztwo gospodarcze, konsulting windykacji, ubezpieczenia oraz ochrony mienia, badania sprawozdań finansowych, poniesione na świadczenia na rzecz pracowników administracyjnych i pionu zarządzającego, podróży służbowych, łączności oraz biurowe, reprezentacji, reklamy i marketingu, podatków i ubezpieczeń, utrzymania obiektów administracyjnych, prenumeraty czasopism fachowych, obsługę samochodów służbowych, wydatki związane z przekształceniami organizacyjnymi i prawnymi podatnika.

61 Rozliczanie kosztów bezpośrednichKoszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia: - sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzenia takiego sprawozdania, albo - złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego - są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

62   Rozliczanie kosztów innych niż bezpośrednie – stosowanie zasad rachunkowości?Koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jednak, jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

63 Opłata wstępna – charakter przykład kwalifikowania kosztu- gdy wstępna opłata leasingowa ma charakter opłaty samoistnej, bezzwrotnej należy ją zaliczyć do kup jednorazowo; - gdy dotyczy ona całej umowy leasingu i pobierana jest na poczet usługi wykonywanej przez okres jej trwania, to należy zaliczyć ją do kup proporcjonalnie do czasu trwania umowy - o rozliczeniu danego kosztu podatkowego decyduje art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p., a nie zasady rachunkowości wyrok NSA z r., II FSK 1294/09

64 Poniesienie kosztu - zgodność z rachunkowością?Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przy­chodów uważa się dzień, na który ujęto w księgach rachunkowych (zaksięgowano) jako koszt na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów – ust. 4e.

65 Ujęcie w księgach jako warunek dla ujęcia kosztu podatkowego?Czy wystarczające jest zaksięgowanie kosztu, czyli dokonanie faktycznego zapisu w księgach? Czy też taki koszt musi być uznany za koszt w rozumieniu przepisów o rachunkowości? zbliżenie zasad podatkowych do zasad rachunkowości? Oznaczałoby to, że polityka rachunkowości ma wpływ na rozliczanie kosztów podatkowych.

66 Uwagi ogólne – Koszty zabronioneBrak zaliczenia do katalogu kosztów zabronionych = trzecia przesłanka uznania wydatku za kup Art. 16 u.p.d.o.p. i art. 23 u.p.d.o.f. – zamknięty katalog kosztów zabronionych Nieznajdowanie się wydatku na liście kosztów zabronionych nie oznacza automatycznie zaliczenia do kup

67 1. Wydatki na środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawneNie stanowią kup wydatki na: nabycie gruntów prawa wieczystego użytkowania gruntów Wydatki te stanowią jednak kup w przypadku odpłatnego ich zbycia Stanowią jednak kup opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntów

68 1. Wydatki na środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne (2)Nie podlegają zaliczeniu do kup wydatki na ulepszenie środków trwałych Ulepszenie = przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja lub modernizacja powodująca wzrost wartości użytkowej środka trwałego Wydatki te będą kup w razie odpłatnego zbycia środków trwałych, ale po pomniejszeniu o dokonane odpisy amortyzacyjne

69 1. Wydatki na środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne (3)Nie podlegają zaliczeniu do kup wydatki na nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (przyczyna) Wydatki te będą kup w razie odpłatnego zbycia tych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ale po pomniejszeniu o dokonane odpisy amortyzacyjne

70 2. tzw. wydatki zawinione przez podatnikaNie stanowią kup: kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych dodatkowa składka ubezpieczeniowa w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy kary umowne i odszkodowania z tytułu: wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług, zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad, zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług Inne kary umowne i odszkodowania będą kup (z zastrzeżeniem)

71 2. tzw. wydatki zawinione przez podatnika (2)Koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań Koszty wynikające z k.p.c. i u.p.e.a. Ograniczenie to odnosi się tylko i wyłączenie do dłużnika Problem kosztów niecelowych ponoszonych przez wierzyciela Grzywny i kary pieniężne i naliczone od nich odsetki orzeczone w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia

72 2. tzw. wydatki zawinione przez podatnika (3)Kary, opłaty i odszkodowania oraz odsetki od tych zobowiązań z tytułu: nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska, niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; Odsetki za zwłokę od należności publicznoprawnych odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej

73 3. Wierzytelności Nie stanowią kup:Wierzytelności odpisane jako przedawnione Skutki upływu czasu dla zobowiązań cywilnoprawnych Brak aktywności wierzyciela Wierzyciel nie ma możliwości zaliczenia wierzytelności przedawnionej do kup

74 3. Wierzytelności (2) Nie można zaliczyć do kup wierzytelności odpisanych jako nieściągalne Wyjątki od powyższej zasady: wierzytelności, które uprzednio zarachowane jako przychody należne i które nie zostały wyegzekwowane, a nieściągalność tych wierzytelności została odpowiednio udokumentowana wierzytelności nieściągalne w instytucjach prowadzących działalność finansową w zakresie udzielania pożyczek i kredytów. straty poniesione przez banki z tytułu udzielonych gwarancji lub poręczeń, spłaty kredytów lub poręczeń.

75 3. Wierzytelności (3) Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności:postanowieniem o nieściągalności, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo określonym postanowieniem sądu wydawanym w postępowaniu upadłościowym lub na skutek wniosku o ogłoszenie upadłości, albo protokołem sporządzonym przez podatnika

76 3. Wierzytelności (4) A.d. 1. postanowienie o umorzeniu postępowania, jak i inne postanowienia organów egzekucyjnych, z treści których wynika jednoznacznie, iż podstawą nieściągalności wierzytelności był brak majątku dłużnika warunek udokumentowania nieściągalności wierzytelności musi być spełniony w stosunku do każdej wierzytelności z osobna

77 3. Wierzytelności (5) A.d. 2. Podstawą uznania wierzytelności za nieściągalną może być: a) oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a, lub c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku.

78 3. Wierzytelności (6) A.d. 3. Protokół sporządzony przez podatnikama on stwierdzać, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od dochodzonej i egzekwowanej kwoty Należy uwzględnić: koszty związane z korzystaniem z zastępstwa procesowego adwokata lub radcy prawnego koszty sądowe

79 4. Podatki Nie stanowi kup: Podatek dochodowyTakże podatek dochodowy zapłacony w innym państwie Zasadniczo podatek od towarów i usług (w pewnych przypadkach podatek naliczony i należny stanowią kup) straty powstałe w wyniku nieobjętych zwolnieniem od podatku akcyzowego ubytków wyrobów akcyzowych oraz podatek akcyzowych od tych ubytków podatek od wydobycia niektórych kopalin

80 4. Podatki (2) Inne podatki, niewymienione w katalogu kosztów zabronionych stanowią kup (z zastrzeżeniem) Dotyczy to m.in.: Podatku od czynności cywilnoprawnych Podatku od środków transportowych Podatku od nieruchomości

81 5. Wydatki na spłatę pożyczek i innych zobowiązańZaciągnięcie oraz spłata zobowiązań kredytowych oraz pożyczek są neutralne podatkowo (z punktu widzenia przychodów i kup) Wyjątek: skapitalizowane odsetki od tych pożyczek (kredytów) Stanowią kup wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej (w określonych okolicznościach)

82 5. Wydatki na spłatę pożyczek i innych zobowiązań (2)Nie stanowią kup wydatki na spłatę innych zobowiązań, przykładowo z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń wydatki na umorzenie kapitałów pozostających w związku z utworzeniem (nabyciem), powiększeniem lub ulepszeniem źródła przychodów  wydatki z tytułu przekazania przez bank funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny, środków pochodzących ze spłat kredytów (pożyczek), objętych sekurytyzacją wierzytelności

83 6. Odsetki Nie zalicza się do kup:naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów) Zasada kasowości odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji Zwiększają wartość początkową inwestycji = amortyzacja Odsetki np. od kredytu inwestycyjnego, będą zaliczane w kup dopiero od dnia oddania środka trwałego do użytkowania

84 6. Odsetki (2) Nie zalicza się do kup:odsetek od własnego kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów Dotyczy to odsetek od kapitału własnego wnoszonego przez podatników CIT do spółek osobowych (poza partnerską) Spółki kapitałowe – zakaz z k.s.h. (nie wolno pobierać odsetek od wniesionych wkładów, jak również od posiadanych udziałów/ akcji) Odsetek od udziału kapitałowego SKA

85 6. Odsetki (3) Nie zalicza się do kup:odsetek od dopłat wnoszonych do spółki, a także odsetek od dywidend i innych dochodów z udziału w zyskach osób prawnych Orzecznictwo: przepis dotyczy jedynie odsetek od dopłat uiszczanych na rzecz spółki przez jej wspólników Ale dopłaty są podatkowo neutralne

86 7. Reprezentacja Reklama: rozpowszechnianie informacji o towarach, ich zaletach, wartości, miejscach i możliwościach nabycia, chwalenie kogoś, zalecanie czegoś przez prasę, radio, telewizję, środki (np. plakaty, napisy, ogłoszenia itp.) służące temu celowi działanie to powinno zawierać elementy wartościujące wskazujące na to, iż np. dany towar jest lepszy od innych, czy też w inny sposób zachęcający do jego zakupu KUP

87 7. Reprezentacja (2) Nie stanowią kup koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych Reprezentacja, 2 podejścia: „okazałość”, „wystawność”, „wytworność” „przedstawicielstwo”, a nie „wystawność”, „okazałość”, „wytworność”

88 7. Reprezentacja (3) Wyrok 7 sędziów NSA z r., II FSK 702/11: reprezentacja stanowi działanie w celu wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów (kwestia wystawności, okazałości czy też ponadprzeciętności nie ma żadnego znaczenia) interpretacja ogólna Ministra Finansów z r., DD6/033/127/SOH/2013/RD

89 7. Reprezentacja (4) KUP Wydatki gastronomiczne Business lunchnapoje poczęstunek Business lunch

90 7. Reprezentacja Torby/ gadżety z logo firmyWydatki na drużynę sportową firmy Wystrój wnętrza Impreza integracyjna Torby/ gadżety z logo firmy Torby, etui dla pracowników Wyjazdy zagraniczne dla klientów

91 8. Odpisy i wpłaty na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnikaNie stanowią kup odpisy i wpłaty na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika Są jednak kup: a)  podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy muszą być to jednak fundusze tworzone przez podatnika; nie są to więc Fundusz Pracy; Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych; Fundusz Leśny; Bankowy Fundusz Gwarancyjny; Fundusz Ochrony Środków Gwarantowanych (zasady ogólne)

92 8. Odpisy i wpłaty na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika (2)Nie stanowią kup odpisy i wpłaty na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika Są jednak kup: b)  odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu, Nie wystarczy samo utworzenie zfśs, środki muszą być przekazywane na wyodrębniony rachunek bankowy, wymagane jest dokonanie odpisu Przepis dotyczy podatników ustawowo zobowiązanych do utworzenia zfśs oraz podatników tworzących fundusz dobrowolnie

93 Przepis dotyczy wydatków na:9. Wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów, udziałów (akcji) lub p.w. oraz tytułów uczestnictwa Przepis dotyczy wydatków na: objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, objęcie lub nabycie udziałów (akcji) lub papierów wartościowych, nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych Wydatki te nie stanowią kup w momencie poniesienia

94 9. Wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów, udziałów (akcji) lub p.w. oraz tytułów uczestnictwa (2) Wydatki te stają się kosztem przy: a) ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia udziałów, akcji, papierów wartościowych c) ustalaniu dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, c) a także odkupienia albo umorzeniu tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych Jak rozumieć pojęcie wydatki? zapłacona cena, opłaty notarialne, opłata skarbowa, prowizja maklerska (nie odsetki od kredytu)

95 9. wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych2 sytuacje niezaliczenia, z chwilą poniesienia, wydatków do kup: Odroczenie w czasie do chwili: realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia Gdy poniesione wydatki powiększają wartość początkową nabytych lub wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (definitywne wyłączenie, odpisy amortyzacyjne)

96 10. Amortyzacja samochodu osobowegoOdpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia samochodu osobowego tylko w części stanowią kup Nie są kup w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania

97 10. Amortyzacja samochodu osobowegoPRZYKŁAD Kupiono samochód 2 stycznia za kwotę zł samochód przekazano do używania 25 stycznia, w tym dniu kurs średni euro wynosił 4,00 zł Podatnik odliczył podatek naliczony (6 000 zł), wartość początkowa wynosi zatem zł Wartość samochodu, od której odpisy nie stanowią kup wynosi zł x 4,00 zł = zł Współczynnik proporcji: zł/ zł = 0,4 Odpisy amortyzacyjne (5 lat) = zł/5 = zł, z czego kup będzie zł x 0,4 = zł

98 10. składki na ubezpieczenie samochodu osobowegoSkładki nie w całości podlegają zaliczeniu do kup Nie stanowią kup w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość euro w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia Przeliczenie na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia

99 10. składki na ubezpieczenie samochodu osobowegoPrzykład: Jeśli wartość samochodu wynosi równowartość euro, to jedynie 1/5 poniesionego wydatku na ubezpieczenie może być zaliczona do kosztów podatkowych Przepis ten dotyczy jedynie składek na ubezpieczenie AC Oznacza to, że inne składki na ubezpieczenie samochodu osobowego podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości

100 11. Straty - w środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnychNie stanowią kup straty w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych straty w ŚT i WNiP niepodlegających amortyzacji stanowią kup Przykład: wartość początkowa: zł (stawka 20%) przepis nie stanowi zakazu zaliczania w koszty strat w środkach obrotowych

101 11. Straty - w wyniku zmiany rodzaju działalnościNie można zaliczyć do kup strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności Inne przyczyny – możliwość zaliczenia straty do kup Np. fizyczne zużycie bądź likwidacja ŚT wymuszona koniecznością poprawy warunków ekonomicznych

102 Wydatki te nie stanowią kup:12. Wydatki ponoszone na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika Wydatki te nie stanowią kup: w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu, w jazdach lokalnych - w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu, Określonych w Rozporządzeniu MPiPS Obowiązek prowadzenia ewidencji

103 Kup są świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zfśs12. wydatki pracodawcy na działalność socjalną oraz koszty utrzymania zakładowych obiektów socjalnych nie stanowią kup wydatki pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zfśs dot. to np. wydatków na rzecz działalności kulturalno-oświatowej czy opieki nad dziećmi w żłobkach Kup są świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zfśs

104 12. wydatki pracodawcy na działalność socjalną oraz koszty utrzymania zakładowych obiektów socjalnych Do kup nie zaliczamy kosztów utrzymania zakładowych obiektów socjalnych, w części pokrytej ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Oznacza to, że wydatki tego rodzaju, w części w jakiej nie zostały pokryte ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych będą stanowiły kup Do zakładowych obiektów socjalnych zalicza się m.in. ośrodki wczasowe i kolonijne, domy wypoczynkowe, sanatoria, żłobki

105 13. Wydatki na rzecz osób wchodzących w skład organów osób prawnychNie stanowią kup wydatki na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych Nie dotyczy to wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji Przepis dotyczy wydatków, jeżeli jedynym tytułem ich poniesienia jest uczestnictwo w składzie rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo organie stanowiącym osoby prawnej Dotyczy należności z tytułu podróży służbowej używania samochodu stanowiącego własność spółki przez takie osoby, ryczałtów za używanie rzeczy stanowiących własność tych osób - telefonów, samochodów

106 14. Wydatki sfinansowane z dochodów zwolnionych od podatkuWyłączenie z kosztów wydatków sfinansowanych z dochodów wolnych od podatków, m. in.: Dochodów uzyskanych z bezzwrotnej pomocy z UE Dotacji z budżetu państwa lub budżetu j.s.t. Płatności na realizację projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, otrzymanych z BGK

107 15. Darowizny i ofiary Nie stanowią kup:darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, wpłaty na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej Orzecznictwo: przepis nie ma zastosowania do umów sponsoringu i innych umów mających, zgodnie z zawartymi w nich zapisami, za przedmiot świadczenia wzajemne

108 15. Darowizny i ofiary Kup są jednak:koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w u.p.t.u. przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje; przepis dotyczy wszelkiego rodzaju produktów spożywczych z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%.

109 16. Niedostateczna kapitalizacjaCo to jest niedostateczna kapitalizacja Cel regulacji: ograniczenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytów (pożyczek) udzielanych spółce przez wspólników Tylko w przypadku łącznego spełnienia przesłanek wskazanych w przepisie

110 16. Niedostateczna kapitalizacja (istotna nowelizacja od 1 stycznia 2015r.)Przesłanki: pożyczka udzielona jest przez wspólnika zaliczonego do grona kwalifikowanych pożyczkodawców (ang. qualified lender), następuje przekroczenie wartości zadłużenia spółki wobec jej znaczących wspólników (ang. substantial shareholders) do wartości jej kapitału własnego– wskaźnik ten wynosi 1:1 (ang. debt – to - equity ratio).

111 16. Niedostateczna kapitalizacjaSpełnienie przesłanek odsetki od pożyczek udzielonych przez kwalifikowanych wspólników nie stanowią kosztu uzyskania przychodu w takiej części w jakiej pożyczka przekracza wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.

112 16. Niedostateczna kapitalizacjaZa kwalifikowanych pożyczkodawców uważa się: Podmioty posiadającego bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki pożyczkobiorcy wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki pożyczkobiorcy, spółkę-siostrę, jeżeli kredyt (pożyczka) udzielony jest innej spółce (pożyczkobiorcy), pod warunkiem, że w obu tych podmiotach (u spółki pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy) ten sam wspólnik posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji).

113 16. Niedostateczna kapitalizacjaPrzykłady C 100% % A B 60% pożyczka D

114 16. Niedostateczna kapitalizacjaPrzykłady A pożyczka B 30% % Jan Kowalski

115 16. Niedostateczna kapitalizacjaKiedy stosujemy przepisy: gdy wartość zadłużenia spółki wobec grupy wspólników (tzw. znaczących) osiągnie łącznie równowartość wartości kapitału własnego spółki (1:1), w dniu wypłaty odsetek od pożyczki. 1:1

116 16. Niedostateczna kapitalizacjaMianem znaczących wspólników określamy: wspólników spółki pożyczkobiorcy posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) (bezpośredni wspólnicy) inne podmioty posiadające co najmniej 25% udziałów w kapitale wspólnika, o którym mowa powyżej (pośredni wspólnicy)

117 16. Niedostateczna kapitalizacjaPrzykład pożyczka 50% A B 30% 10% C D wierzytelność

118 16. Niedostateczna kapitalizacjaZaliczenie do kup odsetek: jeżeli łączna wartość zadłużenia nie przekroczy wartości kapitału własnego, to odsetki od pożyczki (kredytu) będą mogły być w pełnej kwocie zaliczone do kup Jeśli zadłużenie jest wyższe aniżeli wartość kapitału własnego należy zbadać w jakiej części pożyczka (kredyt) przekracza tę trzykrotność.

119 16. Niedostateczna kapitalizacjaZaliczenie do kup odsetek: Jeśli pożyczka nie przekracza tej wartości, wówczas odsetki będą mogły być w całości zaliczone do kup gdy pożyczka jest wyższa od tej kwoty, należy ustalić w jakiej proporcji nadwyżka kwoty pożyczki nad wartość kapitału własnego pozostaje do tej wartości powstałą proporcję odnosimy do kwoty odsetek - w tej części odsetki nie stanowią kup

120 16. Niedostateczna kapitalizacjaPrzykład pożyczka 170 tys. zł A B odsetki 17 tys. zł k.własny. 150 tys. zł brak innych zobowiązań względem znaczących wspólników

121 16. Niedostateczna kapitalizacjaPrzykład c.d. kwota o którą przekroczono k. własny= zł w stosunku do zł = 2/15 czyli 13,3%;   13,3% x zł = zł   kwota niezaliczona do kup

122 Podatkowe aspekty restrukturyzacji z udziałem spółek osobowych

123 Aporty do spółek kapitałowychKapitałowe – art. 12 ust 1 pkt 7 CIT oraz 17 ust. 1 pkt 9 PIT = aport do spółki kapitałowej powoduje powstanie przychodu w wartości objętych udziałów w kapitale zakładowym. Czy można kwestionować wartość objętych udziałów (akcji) w sytuacji gdy wystąpi agio? Czy organ może szacować wkłady?

124 Aporty do spółek osobowychDo 2010 brak wyraźnych regulacji dotyczących zwolnienia aportów – kontrowersje. Orzecznictwo w miarę jednolite, ostatecznie jednolite NSA – brak przychodu. Jasne regulacje ustalenia wartości początkowej środków trwałych oraz WNiP dla aportów osób fizycznych do spółek osobowych. Brak regulacji dla aportu przez osobę prawną – art. 16g ust. 1 pkt 4 dotyczył tylko aportu do spółki kapitałowej. Ciekawe orzecznictwo – analogia na korzyść podatnika

125 Optymalizacje podatkowe przed 2011r.Osoba fizyczna – przedsiębiorca – posiada nieruchomość, której niezamortyzowana wartość wynosi zł. Zamierza sprzedać ją za zł = dochód x19% = PIT. OF wnosi nieruchomość do spółki jawnej wg. wartości rynkowej zł, która to wartość ujmowana jest w ewidencji środków trwałych. Spółka sprzedając nieruchomość osiąga przychód w takiej samej wysokości jak koszty podatkowe. Po rozwiązaniu spółki OF otrzymuje gotówkę bez opodatkowania.

126 Nowelizacja 2011r. - cele MF powołując się na kilka starych orzeczeń przygotowało nowelizację jakoby celem ułatwienia restrukturyzacji z udziałem spółek osobowych. Celem było jednak wyeliminowanie optymalizacji podatkowych z udziałem spółek osobowych.

127 Zwolnienie aportów Aporty niepieniężne do spółek osobowych są zwolnione od opodatkowania: art. 21 ust. 1 pkt 50b PIT art. 12 ust. 4 pkt 3c CIT. = przychód nie powstaje na dzień wniesienia wkładu.

128 Wystąpienie wspólnika/likwidacja PITDo przychodów z dz.gosp. zalicza się: środki pieniężne otrzymane przez wspólnika z tytułu wystąpienia ze spółki, przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją lub wystąpieniem ze spółki

129 Z przychodów wyłączono: a) środki pieniężne otrzymane przez wspólnika z tytułu likwidacji takiej spółki, b) środki pieniężne otrzymane przez wspólnika z tytułu wystąpienia, w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem nadwyżce przychodów nad k.u.p. (dochód), pomniejszonej o dokonane wypłaty, c) przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki bądź wystąpieniem z niej – jeżeli od 1 dnia miesiąca po likwidacji/wystąpieniu upłynęło co najmniej 6 lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej.

130 Wystąpienie/likwidacja CITPodobne regulacje w art. 12 ust. 4 pkt 3a (środki pieniężne) oraz 3b (składniki majątku otrzymywane w wyniku likwidacji/wystąpienia). Inaczej: zbycie składników majątku przez podatnika CIT zawsze powoduje opodatkowanie. Nie ma źródeł przychodów = traktowane jako przychód z dz.gosp.

131 Ustalenie dochodu ze zbycia składników majątkuW przypadku uzyskania przychodu ze zbycia składników majątku otrzymanych w wyniku likwidacji/wystąpienia ustala się k.u.p. = wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie składnika majątku, które nie były zaliczone do k.u.p. Przykład: w 2011 sp.j. nabyła samochód o wartości zł. Przez rok dokonała odpisów amortyzacyjnych o wartości zł. W 2012 spółka uległa likwidacji, wspólnik X otrzymał samochód, który dalej wykorzystywał do dz.gosp. I zaliczył do k.u.p zł. W 2013 X sprzedaje samochód za K.u.p. liczymy minus dokonane odpisy = Przychód – k.u.p. = dochód x 19% (lub skala). Wniosek: Odroczenie powstania obowiązku podatkowego dni dnia zbycia składników majątku. PIT – w przypadku niewykorzystywania w dz.gosp. I upływie 6 lat nie powstaje przychód. CIT – zawsze przychód w momencie zbycia.

132 Podsumowanie Środki pieniężne w wyniku likwidacji = nie powstaje przychód. Środki pieniężne w wyniku wystąpienia = nie powstaje przychód jeżeli odpowiadają one wartości niewypłaconych zysków. Składniki majątku – nie ma przychodu na dzień wystąpienia/likwidacji.

133 Przykład wypłaty dochodówWypłata środków pieniężnych – Zyski z lat ubiegłych = Wkład do spółki = (koszt) Dochód = x 19% (lub skala)

134 Otrzymanie składnika majątkuNa dzień wystąpienia/likwidacji brak przychodu. Zbycie składnika np. nieruchomość: Wartość nieruchomości – Niezamortyzowana wartość nieruchomości – Sprzedaż przed upływem 6 lat – K.u.p. – Dochód !!! (x19% lub skala)

135 Zwrot wkładu Nie tylko w przypadku wystąpienia/likwidacji. KSH dopuszcza także zwrot równowartości bez występowania. Do 2010r. zwolnienie w art. 21 pkt 50 u.p.d.f. (analogia w CIT). Od 2011r. zwolnienie tylko zwrotu wkładu w spółdzielni. Czy zwrot wkładu w sp.osobowej jest opodatkowany? Czy jest przysporzenie majątkowe?

136 Zasady ustalania k.u.p. przez spółkę osobowąGłównym celem zmian ograniczenie korzyści podatkowych – wartości początkowej składników majątku. Podobne regulacje w art. 22g ust. 1 pkt 4 PIT oraz art. 16g ust. 1 pkt 4a CIT

137 Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się: w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki niebędącej osobą prawną: a) wartość początkową, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne - jeżeli przedmiot wkładu był amortyzowany, b) wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie - jeżeli przedmiot wkładu nie był amortyzowany, c) wartość określoną zgodnie z art jeżeli ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu przez wspólnika wnoszącego wkład, będącego osobą fizyczną, jest niemożliwe i przedmiot wkładu nie był wykorzystywany przez wnoszącego wkład w prowadzonej działalności gospodarczej, z wyłączeniem wartości niematerialnych i prawnych wytworzonych przez wspólnika we własnym zakresie. = kontynuacja zasad amortyzacji = brak korzyści podatkowych

138 Kontynuacja dla zbycia składnikówW przypadku odpłatnego zbycia przez spółkę niebędącą osobą prawną rzeczy i praw będących przedmiotem wkładu do takiej spółki za koszt uzyskania przychodu uważa się: 1) wartość początkową przyjętą przez spółkę w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ustaloną zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 4, pomniejszoną o sumę odpisów amortyzacyjnych - jeżeli rzeczy te lub prawa były zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych spółki; 2) wartość poniesionych wydatków na nabycie albo wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie - jeżeli rzeczy te lub prawa nie były zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych spółki.

139 Przepisy przejściowe Do składników majątku wprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych przed stosujemy poprzednio obowiązujące zasady. W tym: ustalenie wartości początkowej, ustalenia k.u.p. przy zbyciu składnika majątku

140 Opodatkowanie SKA do 2013r. Spółka komandytowo-akcyjna taka sama spółka jak każda inna spółka osobowa. Jednak inne zasady opodatkowania wspólników. Komplementariusz – podatek na zasadach ogólnych. Akcjonariusz – spór w orzecznictwie co do zasad opodatkowania: dochód z kapitałów pieniężnych? dochód z działalności gospodarczej opodatkowany co miesiąc (kwartał)? Dochód z działalności gospodarczej opodatkowany raz na rok?

141 Uchwała NSA Rozbieżność w orzecznictwie NSA spowodowała wydanie uchwały NSA z  (II FPS 1/11), zgodnie z którą: przychód (dochód) spółki kapitałowej posiadającej status akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej podlega opodatkowaniu w dniu otrzymania dywidendy wypłaconej akcjonariuszom na podstawie uchwały walnego zgromadzenia o podziale zysku, tj. zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

142 Skutkiem tej uchwały jest także wydanie przez Ministra Finansów w dniu 11 maja 2012 r. interpretacji ogólnej (DD5/033/1/12/KSM/DD-125), zgodnie z którą: Zatem z datą podjęcia uchwały przez walne zgromadzenie spółki komandytowo-akcyjnej o wypłacie dywidendy albo – jeżeli określony został dzień dywidendy – w tym dniu, przychód akcjonariusza z tytułu udziału w zysku takiej spółki staje się jego przychodem należnym, podlegającym z tą datą – stosownie do art. 5 updop oraz art. 5b ust. 2 i art. 8 updof – połączeniu z pozostałymi przychodami, o których mowa w art. 12 updop oraz art. 10 ust.1 pkt 3 updof. Stosownie więc do przepisów obu tych ustaw – kwota przyznanej przez walne zgromadzenie SKA akcjonariuszowi (osobie fizycznej, osobie prawnej) dywiden­dy, na podstawie uchwały o podziale zysku tej spółki, stanowi przychód z działalności gospodarczej, od którego należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy, stosownie do art. 25 updop oraz art. 44 ust. 1 pkt 1 updof za miesiąc, w którym go uzyskano. Jeżeli podatnik oprócz ww. przychodu uzyskuje także inne przychody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, przyznana dywidenda zwiększać zatem będzie wysokość należnej zaliczki na podatek dochodowy za miesiąc, w którym podjęta została uchwała o wypłacie dywidendy akcjonariuszom spółki komandytowo-akcyjnej (albo w którym został określony „dzień dywidendy”).

143 Sukcesja podatkowa Następca prawny przejmuje ogół praw i obowiązków poprzednika prawnego wynikających z przepisów prawa podatkowego. Sukcesja podatkowa wynika z wyraźnego przepisu prawa, a jest zatem związana z następującymi zdarzeniami: 1) połączenie osób prawnych oraz spółek osobowych (art. 93 OP), przekształcenie osób prawnych oraz innych podmiotów – przedsiębiorców (art. 93a OP), łączenie i przekształcanie samorządowych zakładów budżetowych (93b OP), 4) podział osób prawnych (art. 93c OP), 5) prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych (art. 94 OP), 6) spadkobranie (art. 97–105 OP).

144 Sukcesja podatkowa a sukcesja generalnaSukcesja podatkowa ma miejsce tylko wtedy gdy wynika to z przepisów prawa podatkowego. Sukcesja generalna nie zawsze sukcesja podatkowa i na odwrót. Spółka w organizacji – sukcesja generalna a podatkowa? aport przedsiębiorstwa os.fiz. do spółki osobowej – art. 93a par. 2 pkt 2 OP

145 Sukcesja podatkowa w podatkach dochodowychSukcesja podatkowa może dotyczyć tylko takich praw, które mogą podlegać przejęciu. Przekształcenie osoby fizycznej w jednoosobową spółkę kapitałową – sukcesja podatkowa, a w podatku dochodowym? Przekształcenie spółki kapitałowej w osobową i odwrotne przekształcenie.

146 Sukcesja podatkowa w innych podatkachSukcesja podatkowa ma miejsce w: - podatku VAT, akcyzowym, od czynności cywilnoprawnych, podatkach i opłatach lokalnych dot. dz.gosp.

147 Zasady ustalania dochoduArt U podatników, którzy prowadzą księgi rachunkowe, za dochód z działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zaliczone uprzednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów. 2. U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

148 Likwidacja dz.gosp. W razie likwidacji działalności gospodarczej, w tym także w formie spółki niebędącej osobą prawną, lub wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną, sporządza się wykaz składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki. Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji. Likwidacja jednoosobowej dz.gosp oraz spółki osobowej nie powoduje powstania dochodu. Dochód powstaje w momencie zbycia składników majątku otrzymanych w wyniku likwidacji – 6 lat. Po upływie terminu nie powstaje przychód jeżeli zbycie nie następuje w ramach dz.gosp.

149 Podatek od towarów i usług oraz Podatek akcyzowy

150 1. Rodzaje podatków obrotowych1) wg. faz obrotu podlegających opodatkowaniu: wszechfazowy – we wszystkich fazach obrotu gospodarczego, wielofazowy – w niektórych fazach, jednofazowy. 2) wg. sposobu ustalania podstawy opodatkowania: od obrotu brutto– podstawą opodatkowania jest cały obrót zrealizowany w danej fazie, odpowiadający całej kwocie sprzedaży (podatek liczymy „w stu”), od obrotu netto (od wartości dodanej) – podstawą opodatkowania jest obrót zrealizowany w danej fazie pomniejszony o obrót zrealizowany w poprzedniej fazie (podatek liczymy „od stu”).

151 Podatek akcyzowy Podatek jednofazowy pobierany od obrotu brutto. Podatnikiem jest każdy podmiot, który dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą, czyli produkujący, importujący (WNT), ale także nabywający lub posiadający towar akcyzowy, od którego nie zapłacono podatku.

152 Podatek od obrotu bruttoA sprzedaje za 123, B dokłada własną pracę 100 (uszlachetnianie) i sprzedaje za % = 274,29, C przerabia produkt dodając inne towary i usługi za 123 274, (274, ) x 23% [podatek] = 488,66 cena końcowa. Łączne obciążenie jest tym wyższe im więcej faz obrotu. Podatek kaskadowy = tzw. efekt kumulacyjny.

153 Istota podatku od wartości dodanejA sprzedaje za % = 123 B dokłada własną pracę 100 (uszlachetnianie) i sprzedaje za % = 246; od podatku należnego 46 odlicza 23 zapłacone w cenie nabywanego towaru = podatek do zapłaty 23, C przerabia produkt dodając inne towary i usługi za 100 razem sprzedaje za % = 369 cena końcowa. od podatku należnego 69 odlicza 46 zapłacone w cenie nabywanego towaru = podatek do zapłaty 23 Ciężar ekonomiczny podatku = 69 (konsument) Podatek zapłacony: A = 23 B = 23 C= 23

154 Zasady podatku od wartości dodanejPowszechność – co do zasady podlega opodatkowaniu każdy obrót (wyjątki: zamknięty katalog usług zwolnionych, zwolnienie podmiotowe małych podatników, wyłączenie dostawy przedsiębiorstwa), Opodatkowanie konsumpcji – w sensie ekonomicznym obciąża konsumenta, który nie jest podatnikiem, ale ponosi jego ciężar w cenie nabywanego towaru.

155 Zasady podatku od wartości dodanejProporcjonalność - proporcjonalna stawka. Co do zasady jedna podstawowa, ale obniżone na określone rodzaje dóbr i usług (prawo wspólnotowe), Neutralność podatku – podmiot nie będący konsumentem nie ponosi ciężaru ekonomicznego podatku. zasada: odliczenie podatku naliczonego! wyjątek: ograniczanie odliczenia! (samochody osobowe!)

156 Prawo do odliczenia, neutralnośćpodatek należny – iloczyn podstawy opodatkowania i odpowiedniej stawki (suma podatku wynikającego z faktur wystawionych przez podatnika) podatek naliczony – suma kwot podatku określonych w fakturach stwierdzających nabycie towarów i usług (import – wynikająca z dokumentów celnych) podatek do zapłaty – różnica między podatkiem należnym a podatkiem naliczonym

157 Zasady podatku od wartości dodanejUnikanie zakłócenia warunków konkurencji – jednolite zasady opodatkowania na wspólnym rynku = zakaz stosowania odmiennych stawek obniżonych, zwolnień. = opodatkowanie w miejscu konsumpcji. Metoda fakturowa

158 2. Podatek od towarów i usług- podatek państwowy, - pośredni (ciężar ekonomiczny podatku obciąża inny podmiot niż podatnik), - obciąża różne podmioty, - obrotowy, - wszechfazowy, - od wartości dodanej (od wartości netto).

159 3. Podstawy prawne podatek wprowadzony w 1993 roku, odmiana podatku od wartości dodanej ustawa z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług – w celu dostosowania systemu VAT do prawa UE rozporządzenia wykonawcze do ustawy - dyrektywa 2006/112

160 4. Przedmiot opodatkowania- dostawa towarów – przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel Towar – nie tylko rzeczy ruchome, wszelkie postacie energii, budynki, budowle, grunty - świadczenie usług – każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, nie stanowiącej dostawy towarów, świadczeniem usług też zobowiązanie powstrzymania się od dokonania czynności

161 import towarów na terytorium kraju – przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju (poza UE!) eksport towarów – potwierdzony przez urząd celny wywóz towarów z terytorium kraju poza obszar UE WNT – nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dostawy są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego UE na terytorium innego państwa członkowskiego WDT – wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego

162 5. Zwolnienia przedmiotowe z podatkua) usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze + przez inne podmioty ale na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw (laboratoria) - medycyna pracy - nie są: badania krwi, DNA – na zlecenie sądu, prokuratury w celu identyfikacji danej osoby - chirurgia kosmetyczna - badania lekarskie w celu wydania zaświadczenia o stanie zdrowia (uprawnienia rentowe) - pobieranie, transport, badanie i przechowywanie krwi pępowinowej i komórek macierzystych - in vitro zapłodnienie? tak, bo niepłodność to choroba - nie są ściśle związane: wynajem łóżek i posiłki dla osób towarzyszących, usługi telefoniczne, telewizyjne (nie są niezbędne do leczenia)

163 b) usługi świadczone przez jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania, uczelnie, jednostki naukowe PAN oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym – oraz dostawy towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym i wyższym, świadczone przez nauczycieli, usługi nauczania języków obcych oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, usługi pomocy społecznej, usługi dokształcania zawodowego c) usługi ściśle związane ze sportem lub wychowaniem fizycznym świadczone przez kluby sportowe, związki sportowe d) usługi finansowe (z wyjątkiem ściągania długów i factoringu)

164 e) wynajem nieruchomości mieszkalnych na własny rachunek (z wyjątkiem na cele niemieszkalne) f) usługi pocztowe świadczone przez operatora powszechnych usług pocztowych g) usługi publicznego radia i telewizji h) dostawa budynków i budowli – o ile nie jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia przed nim lub dwa lata od pierwszego zasiedlenia (pierwsze zasiedlenie – oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu bądź ulepszenie przekraczające 30% wartości początkowej) i) dostawa towarów używanych (pół roku od nabycia okres używania)

165 6. Podatnik VAT - podatnikiem osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne o ile wykonują samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat tej działalności - działalność gospodarcza – wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, (sprzedaż działek?) - Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. - też organy władzy publicznej - ale tylko w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych - podatnikami też osoby nie posiadające w Polsce siedziby, miejsca zamieszkania, stałego miejsca prowadzenia działalności – obowiązane ustanowić w Polsce przedstawiciela podatkowego - import towarów - podatnikami podmioty na których ciąży obowiązek uiszczenia cła - usługobiorcy usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium kraju (gdy ich miejsce świadczenia w Polsce) - dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów

166 7. Zwolnienia podmiotowezwolnienie podatników, których roczny obrót nie przekracza zł (podwyższenie od stycznia 2017 z 150 tys.) – zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty, opodatkowaniu podlega nadwyżka nad tę kwotę możliwość rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego (zawiadomienie urzędu skarbowego) - zwolnienie podmiotowe - nie ma zastosowania do towarów opodatkowanych akcyzą, nowych środków transportu, budynków i budowli, gruntów przeznaczonych pod zabudowę, nowych środków transportu, usługi prawnicze, doradcze, jubilerskie, podatnicy nie mający siedziby w Polsce

167 8. Powstanie obowiązku podatkowego8.1. Zasady ogólne - zasada ogólna: dostawa towaru, wykonanie usługi - moment wystawienia faktury nie ma już wpływu na powstanie obowiązku podatkowego! (brak możliwości przesuwania momentu powstania obowiązku podatkowego poprzez wystawienie faktury w kolejnym miesiącu) - częściowo przyjmowane usługi - usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę (np. adwokat z klientem ustalają odrębne wynagrodzenie za prowadzenie sprawy w I instancji i II instancji) - czynności rozliczane w okresach rozliczeniowych: usługę uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu rozliczeniowego, jeśli usługa świadczona w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok uznaje się, że jest wykonana z upływem każdego roku podatkowego (klasyczny przykład: stacja paliw, do obowiązek podatkowy powstawał po każdym zatankowaniu, obecnie można umówić się na miesięczny okres rozliczeniowy i wystawiać za cały miesiąc tylko jedną fakturę)

168 - zaliczka – jeśli przed wydaniem towaru otrzymano część należności – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tej zaliczki (wpływ na rachunek bankowy) – obowiązek wystawienia faktury (choć samo wystawienie faktury nie ma już wpływu na powstanie obowiązku podatkowego) - import – powstanie długu celnego - eksport – na zasadach ogólnych - WDT – 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy, ale jeśli wcześniej podatnik wystawił fakturę – obowiązek podatkowy – z chwilą wystawienia faktury - WNT – 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem nabycia, ale jeśli wcześniej podatnik wystawił fakturę – obowiązek podatkowy z chwilą wystawienia faktury

169 8.2. Zasady szczególne 3 kategorie usług: czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty - dostawy towarów z tytułu wydania przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu (obecnie obowiązek podatkowy z tytułu takich dostaw powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów dokonanej przez komisanta), - dostawy towarów z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie (w taki sam sposób obowiązek podatkowy powstaje obecnie), - dostawy towarów dokonywane w ramach egzekucji przez administracyjne organy egzekucyjne oraz komorników sądowych (obecnie nie ma przepisu przewidującego szczególny sposób powstawania obowiązku podatkowego z tytułu takich dostaw),

170 świadczenia na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym (w taki sam sposób obowiązek podatkowy powstaje obecnie), z wyłączeniem świadczenia usług, których miejsce świadczenia ustala się na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 28b u.p.t.u., których nabycie stanowi import usług (obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia takich usług powstawać będzie na zasadach ogólnych), świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt u.p.t.u. (usługi ubezpieczeniowe, udzielanie kredytów i pożyczek, poręczenia i gwarancje, depozyty środków pieniężnych, usługi których przedmiotem są udziały w spółkach, instrumenty finansowe i zarządzanie nimi)

171 - świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych,2) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania części lub całości zapłaty albo wystawienia faktury, nie później jednak niż z chwilą upływu terminu wystawienia faktury - świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych, - dostawy drukowanych książek oraz gazet, czasopism i magazynów (z wyłączeniem map i ulotek), - czynności polegające na drukowaniu książek (z wyłączeniem map i ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów (z wyłączeniem świadczenia usług, których miejsce świadczenia ustala się na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 28b u.p.t.u., których nabycie stanowi import usług)

172 3) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem terminu płatności. 1. dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, 2. świadczenie usług (z wyłączeniem świadczenia usług, których miejsce świadczenia ustala się na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 28b u.p.t.u., których nabycie stanowi import usług): – telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, – wymienionych w poz , 174 i 175 załącznika nr 3 do u.p.t.u. (chodzi o usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody, usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, usługi związane z odpadami, usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu oraz pozostałe usługi sanitarne), – najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, – ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, – stałej obsługi prawnej i biurowej, – dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

173 9. Miejsce świadczenia usługuniknięcie podwójnego opodatkowania bądź nieopodatkowania transakcje między przedsiębiorcami – miejsce siedziby nabywcy usługi - na rzecz konsumentów – miejsce siedziby usługodawcy wyjątki: usługi związane z nieruchomościami, usługi restauracyjne i cateringowe (miejsce wykonywania), usługi telekomunikacyjne – zmiana od 1 stycznia 2015r. – kluczowe miejsce świadczenia usługi

174 10. Podstawa opodatkowania- zasada: wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. - nieodpłatne przekazanie towarów: podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów, - nieodpłatne świadczenie usług: koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika. - co obejmuje podstawa opodatkowania? 1)  podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku; 2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

175 - podstawa nie obejmuje kwot:1)  stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty; 2)    udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży; 3)   otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

176 - import – podstawą opodatkowania wartość celna powiększona o należne cło, jeśli towary opodatkowane podatkiem akcyzowym – podstawą opodatkowania wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy - WNT – odpowiednio stosuje się zasady ogólne - mały podatnik – metoda kasowa, rozliczanie kwartalne, (eliminacja zjawiska – obowiązek podatkowy powstaje mimo, że nie otrzymano należności) - kim jest mały podatnik? podatnik, u którego wartość sprzedaży z podatkiem < EUR, - rozliczenie metodą kasową – obowiązek podatkowy powstaje: 1)   z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika VAT 2)   z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz konsumenta - pisemne zawiadomienie o chęci skorzystania z metody kasowej

177 11. Stawki podatkowe 23%, 8%, 5% oraz 0% (zwolnienie z prawem do odliczenia) – podwyższenie od 2011 roku; przepisy przejściowe (kiedy czynność wykonana, wydanie towaru, zaliczki) - zastosowanie danej stawki uzależnione od rodzaju towaru bądź usługi, zasadą opodatkowanie stawką podstawową (23%) - stawka 8% - niektóre produkty spożywcze przetworzone - stawka 5% - nieprzetworzone, czasopisma specjalistyczne, książki, audiobooki (ale nie ściągane z Internetu!) - stawka 0% - ma szczególne cechy, zwolnienie z prawem do odliczenia, brak obciążenia podatkowego, zachowuje się prawo do odliczenia (którego brak w przypadku zwolnienia z podatku!) – eksport, WDT

178 Zwolnienie a stawka 0% A sprzedaje za % = 123 B dokłada własną pracę 100 (uszlachetnianie) i sprzedaje za % = 246; od podatku należnego 46 odlicza 23 zapłacone w cenie nabywanego towaru = podatek do zapłaty 23, C przerabia produkt dodając inne towary i usługi za 100 razem WDT za % = 300 cena końcowa w RP. Brak podatku należnego, ale odlicza 46 zapłacone w cenie nabywanego towaru = podatek do zwrotu 46 Podatek zapłacony: A = 23 B = 23 C= 0 Zwrot dla C = 46. podatek zapłacony w RP = 0. Ciężar ekonomiczny podatku poniesie konsument w innym kraju.

179 Zwolnienie a stawka 0% A sprzedaje za % = 123 B dokłada własną pracę 100 (uszlachetnianie) i sprzedaje za % = 246; od podatku należnego 46 odlicza 23 zapłacone w cenie nabywanego towaru = podatek do zapłaty 23, C przerabia produkt dodając inne towary i usługi za we wcześniejsze fazie = 346 cena końcowa. Brak podatku należnego, ale nie odlicza 46 zapłaconego w cenie nabywanego towaru = podatek 46 zwiększa cenę sprzedaży zwolnionej Podatek zapłacony: A = 23 B = 23 C= 0 Cały podatek zapłacony = 46.

180 Obniżona stawka np. 8% A sprzedaje za % = 123 B dokłada własną pracę 100 (uszlachetnianie) i sprzedaje za % = 246; od podatku należnego 46 odlicza 23 zapłacone w cenie nabywanego towaru = podatek do zapłaty 23, C przerabia produkt dodając inne towary i usługi za 100 sprzedaje razem za % = 324 cena końcowa Podatek należny 24 ale odlicza 46 zapłacone w cenie nabywanego towaru = podatek do zwrotu 22 Podatek zapłacony: A = 23 B = 23 C= 24 – 46 naliczony = 0 C zwrot = 22 Razem podatek: wpłacony 46 – 22 zwrot = 24.

181 12. Pomniejszanie podatku należnego o podatek naliczony- art. 86 ust. 1 – w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego - istota podatku od towarów i usług jako podatku od wartości dodanej - kiedy powstaje prawo do odliczenia – prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. jeżeli podatnik nie dokona dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. - korekta może być dokonana w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego,

182 - charakter prawny prawa do odliczenia – to nie ulga podatkowa, preferencja, przywilej, to istota konstrukcji systemu VAT, najważniejsze uregulowanie ustawy – celem wprowadzenia tego rozwiązania nie było przyznanie ulgi podatkowej podatnikom, ale eliminacja wielokrotnego opodatkowania obrotu na poszczególnych szczeblach - ograniczenia prawa do odliczenia: 1. kiedyś – import usług – uchylone od 2. paliwa do samochodów osobowych, samochody z kratką 3. usługi noclegowe i gastronomiczne 4. z faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący 5. wystawione faktury stwierdzają czynności które nie zostały dokonane 6. podają kwoty niezgodnie z rzeczywistością, 7. potwierdzają czynności nieważne (art. 58 k.c.) 8. transakcja nie podlega opodatkowaniu VAT albo zwolniona z podatku (!) – a contrario – zastosowanie błędnej stawki VAT nie ma znaczenia dla prawa do odliczenia!

183 prawo do odliczenia a wykonywanie czynności zwolnionych – w odniesieniu do towarów i usług które są wykorzystywane do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia oraz nie przysługuje – podatnik odrębnie określa kwoty podatku naliczonego  do odliczenia i nie, jeśli niemożliwe wyodrębnienie – obliczenie proporcji sprzedaży (opodatkowane do nieopodatkowanej) - zwrot podatku – kiedy, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego za następne okresu albo prawo do zwrotu różnicy na rachunek bankowy - termin zwrotu – zasadniczy – 60 dni od momentu złożenia deklaracji - 180 dni – podatnik nie wykonał w danym okresie rozliczeniowym żadnych czynności opodatkowanych (chyba że złożono zabezpieczenie) - 25 dni – jeśli podatek naliczony wynika z faktur, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego

184 13. Rejestracja obowiązek rejestracji – podatnicy dokonujących czynności opodatkowanych – zgłoszenie rejestracyjne, przed dniem wykonania pierwszej czynności (podatnicy wykonujący tylko czynności zwolnione – mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne) Od początku 2017 r. naczelnik urzędu skarbowego ma możliwość odmówić rejestracji podmiotu jako podatnika VAT.

185 Ewidencja obrotu, rejestracja- kwota podatku naliczonego, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego, podlegającego zwrotowi - korzystający ze zwolnień podmiotowych – ewidencja uproszczona - kasy rejestrujące (fiskalne) – sprzedaż na rzecz os fiz. nie prowadzących DG, kasy rezerwowe, ulga na zakup kasy – odliczenie części kwoty na jej zakup od podatku - Naruszenie ww. obowiązku skutkuje ustaleniem przez organ podatkowy dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. - składanie deklaracji podatkowych VAT-7, samodzielne wpłacanie podatku, 25 dnia miesiąca, miesięczne okresy rozliczeniowe (kwartalne po wyborze)

186 14. Faktury obowiązek wystawiania faktur – stwierdzające dokonanie sprzedaży, data, cena jednostkowa, bez podatku nabywcą osoba fizyczna nieprowadząca DG – obowiązek wystawienia faktury na żądanie

187 15. Terminy przechowywania dokumentówpodatnicy są obowiązani przechowywać ewidencje prowadzone dla celów rozliczania podatku oraz wszystkie dokumenty związane z tym rozliczaniem do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

188 Podatek akcyzowy Selektywny podatek konsumpcyjny Podatek pośredniPodatek jednofazowy

189 Podatek akcyzowy Podstawa prawnaUstawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym szereg kwestii zostało uregulowanych w aktach wykonawczych m. in. oznaczanie wyrobów akcyzowych znakami akcyzy, warunki prowadzenia składów podatkowych, zwolnienia od podatku akcyzowego

190 Wyroby akcyzowe Wyroby energetyczne i energia elektrycznaNapoje alkoholowe Wyroby tytoniowe i susz tytoniowy + Samochody osobowe

191 Opodatkowaniu akcyzą podlega:produkcja wyrobów akcyzowych; wprowadzenie wyrobów akcyzowych do składu podatkowego oraz wyprowadzenie tych wyrobów ze składu podatkowego; import wyrobów akcyzowych; nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych; wysłanie z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy importowanych wyrobów akcyzowych z miejsca importu przez zarejestrowanego wysyłającego niebędącego importerem tych wyrobów.

192 Przedmiotem opodatkowania podatkiem akcyzowym jest równieżniezgodne z ustawą użycie wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie albo określoną stawką akcyzy związaną z ich przeznaczeniem; dostarczenie wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, jeżeli odbyło się ono bez zachowania warunków uprawniających do zastosowania zwolnienia od akcyzy; sprzedaż wyrobów akcyzowych znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, objętych określoną stawką akcyzy związaną z ich przeznaczeniem, jeżeli ich sprzedaż odbyła się bez zachowania warunków uprawniających do zastosowania tej stawki akcyzy; nabycie lub posiadanie wyrobów akcyzowych znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

193 Jednofazowość podatku akcyzowegozasada: jeśli w stosunku do danego wyrobu akcyzowego powstał obowiązek podatkowy w związku z jedną z powyższych czynności, to na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą obowiązek podatkowy już nie powstaje (o ile tylko kwota akcyzy zasadniczo została określona lub zadeklarowana w należnej wysokości).

194 Podatnicy akcyzy (1) osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu (art. 13 ust. 1) podatnikami są również podmioty: nabywające lub posiadające wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości;

195 Powstanie obowiązku podatkowegoco do zasady, z dniem wykonania czynności podlegających opodatkowaniu (art. 10 ust. 1). Odstępstwo: jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają obowiązek potwierdzania fakturą czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później jednak niż w terminie 7 dni, licząc od dnia wykonania czynności jeżeli nie można określić dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy, za datę jego powstania uznaje się dzień, w którym organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził dokonanie danej czynności lub istnienie danego stanu faktycznego. 

196 Podstawa opodatkowaniakształt podstawy opodatkowania w podatku akcyzowym zależy od rodzaju podlegającego opodatkowaniu wyrobu akcyzowego. Np. podstawa opodatkowania w przypadku poszczególnych napojów alkoholowych zasadniczo powiązana została z liczbą hektolitrów danego wyrobu.

197 Stawki akcyzy są ujmowane w:procencie podstawy opodatkowania; kwocie na jednostkę wyrobu; kwocie na jednostkę wyrobu i w procencie maksymalnej ceny detalicznej.

198 Przykładowe stawki stawka akcyzy na piwo wynosi 7,79 zł od 1 hektolitra wyrobu, na wino 158 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu, a na alkohol etylowy wynosi 5.704,00 zł od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100% vol. zawartego w gotowym wyrobie.

199 Stawki na wybory tytoniowena papierosy 206,76 zł za każde 1000 sztuk i 31,41% maksymalnej ceny detalicznej; na tytoń do palenia 141,29 zł za każdy kilogram i 31,41% maksymalnej ceny detalicznej; na cygara i cygaretki 393,00 zł za każde 1000 sztuk.

200 Zwolnienia od podatku energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii; ubytków wyrobów akcyzowych powstałych wskutek zdarzenia losowego lub siły wyższej; skażony alkohol etylowy; wewnątrzwspólnotowe nabycie wyrobów akcyzowych z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa członkowskiego UE dokonywane przez osobę fizyczną na jej własny użytek, jeśli wyroby te nie są przeznaczone na cele handlowe.

201 Podatek od nieruchomości Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 rPodatek od nieruchomości Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych

202 Podatek od nieruchomościPodatek majątkowy – obciążający posiadanie majątku Podatek lokalny – dochód gminy Zobowiązanie podatkowe w stosunku do : - osób fizycznych – powstaje poprzez wydanie i doręczenie decyzji ustalającej, - osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej – z mocy prawa.

203 Deklaracje i terminy płatnościOsoby fizyczne są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia zaistnienia zdarzenia, o którym mowa w ust. 3. Podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Jeżeli decyzja ustalająca zostanie doręczona po jednym z tych terminów płatności to podatek, którego terminy płatności minęły, jest płatny w terminie 14 dni od doręczenia decyzji.

204 Deklaracje c.d. 9. Osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, są obowiązane: 1)   składać, w terminie do dnia 31 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku; 2)   odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia zdarzenia, o którym mowa w ust. 3, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia; 3)  wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości - bez wezwania - na rachunek właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do dnia 15 każdego miesiąca, a za styczeń do dnia 31 stycznia. W przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 100 zł, podatek jest płatny jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty (od 2016 r.)

205 Powstawanie zobowiązań podatkowychArt. 21. § 1. Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem: 1)   zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania; 2)   doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

206 5 lutego 2013 roku nieruchomość nabyła osoba fizyczna oraz osoba prawna. 1 marca 2013 powstaje dla nich obowiązek podatkowy. Dla osoby prawnej powstaje zobowiązanie podatkowe – 15 marca i w kolejnych miesiącach wpłaca podatek. Osobie fizycznej zostaje doręczona decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego 10 stycznia 2014 – termin płatności 14 dni od dnia doręczenia. Powstanie zaległości podatkowej

207 Przedawnienie obowiązku podatkowegoArt. 68. § 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. § 2. Jeżeli podatnik: 1)   nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego, 2)   w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przykład: Osoba fizyczna nabyła w 2013 roku i złożyła informację na podatek od nieruchomości = decyzja może zostać wydana i doręczona do końca 2016 r.

208 Przedawnienie zobowiązania podatkowegoArt. 70. § 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Przykład: Osoba prawna – terminy płatności w 2013 = zobowiązanie przedawnia się r. Osoba fizyczna – decyzja ustalająca doręczona 10 stycznia 2014 – 14 dni termin płatności = zobowiązanie przedawnia się r.

209 Podmiot podatku od nieruchomościArt Podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące: 1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3; 2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych; 3) użytkownikami wieczystymi gruntów; 4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie: a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości, b) jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2.

210 3. Jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym. 4. Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5. 4a. Zasady odpowiedzialności solidarnej za zobowiązanie podatkowe, o której mowa w ust. 4, nie stosuje się przy współwłasności w częściach ułamkowych lokalu użytkowego - garażu wielostanowiskowego w budynku mieszkalnym wraz z gruntem stanowiących odrębny przedmiot własności. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy ciąży na współwłaścicielach w zakresie odpowiadającym ich udziałowi w prawie własności. Przepisu art. 6 ust. 11 nie stosuje się. 5. Jeżeli wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku.

211 Przedmiot opodatkowaniaArt. 2. 1. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane: 1)   grunty; 2)   budynki lub ich części; 3)   budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. 2. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Podatek rolny (leśny) lub podatek od nieruchomości!

212 Podstawa opodatkowaniaArt. 4. 1. Podstawę opodatkowania stanowi: 1)   dla gruntów - powierzchnia; 2)   dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa; 3)   dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego. 1-2 – podstawa ujęta ilościowo 3 – podstawa ujęta wartościowo

213 Stawki podatkowe Art. 5. 1. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie: 1)   od gruntów: a)  związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 0,89 zł od 1 m2 powierzchni, b) pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych – 4,54 zł od 1 ha powierzchni c)  pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,47 zł od 1 m2 powierzchni, 2)   od budynków lub ich części: a)  mieszkalnych - 0,75 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, b)  związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 22,66 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, c)  zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 10,59 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, d)  związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń - 4,61 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, e)  pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego -7, 62 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej; 3)   od budowli - 2% ich wartości określonej na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3-7. Stawki w ustawie – maksymalne. Stawki ustala zawsze rada gminy! Nie ma uchwały = nie ma stawek!

214 Różnicowanie stawek 2. Przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 1, rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu. 3. Przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 2, rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, sposób wykorzystywania, rodzaj zabudowy, stan techniczny oraz wiek budynków. 4. Przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b-e oraz w ust. 1 pkt 3, rada gminy może różnicować wysokość stawek dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności rodzaj prowadzonej działalności. Lokalna polityka podatkowa – stawki i zwolnienia.

215 Działalność gospodarczaGrunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych

216 Podatek od czynności cywilnoprawnychUstawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych Podatek stanowi dochód gmin, ale pobierany jest przez US. Generalnie opodatkowany jest inny obrót niż związany z działalnością gospodarczą: Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest: a)  opodatkowana podatkiem od towarów i usług, b)  zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem: –  umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, –  umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

217 VAT a PCC Umowa spółki i jej zamiana = zawsze p.c.c. Inne czynności:- opodatkowane VAT = nie ma p.c.c. - zwolnione z VAT = nie ma p.c.c. z wyjątkiem: –  umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, (dostawa nieruchomości zwolniona z VAT = p.c.c.) –  umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych. (zawsze p.c.c.)

218 Przedmiot opodatkowaniaPodatkowi podlegają: 1)   następujące czynności cywilnoprawne:  umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,  umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, umowy dożywocia, umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat ustanowienie hipoteki, ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, umowy depozytu nieprawidłowego, umowy spółki;  zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4; orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

219 Stawki podatkowe Art. 7. 1. Stawki podatku wynoszą:  -  od umowy sprzedaży: a)  nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym  2 %, b)  innych praw majątkowych  1 %; -    od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego 2 %, -   od umowy spółki  0,5 %.

220 Wyłączenia Nie podlegają podatkowi umowy spółki i ich zmiany związane z: a)  łączeniem spółek kapitałowych, b)  przekształceniem spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową, c)  wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje: –  przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części, –  udziałów lub akcji innej spółki kapitałowej dających w niej większość głosów albo kolejnych udziałów lub akcji, w przypadku gdy spółka, do której są wnoszone te udziały lub akcje, posiada już większość głosów.

221 Wyłączenia Zwolniona jest pożyczka udzielona spółce kapitałowej przez wspólnika (akcjonariusza). Zwolnione są umowy spółki i ich zmiany związane z przekształceniem lub łączeniem spółek w części wkładów do spółki albo kapitału zakładowego, których wartość była uprzednio opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska albo od których zgodnie z prawem państwa członkowskiego podatek nie był naliczany.

222 Zapłata podatku Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku.

223 Kontrola podatkowa przedsiębiorcy

224 Regulacje mające zastosowanie do kontroli podatkowej przedsiębiorcówprzepisy o.p. przepisy u.s.d.g. rozdział 5 tej ustawy (art. 77–84) określa reguły prowadzenia kontroli przedsiębiorców przepisy te mają zastosowanie do wszystkich organów dokonujących kontroli przedsiębiorcy, w tym również organów podatkowych zgodnie z art. 77 ust. 2 i 3 u.s.d.g. w zakresie kontroli podatkowej przedsiębiorców stosuje się przepisy innych ustaw tylko w części nieuregulowanej w u.s.d.g. potwierdza to przepis 291c o.p., zgodnie z którym do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje się przepisy rozdziału 5 u.s.d.g. przepisy u.k.a.s. (do 28 lutego 2017 r.: u.k.s., u.S.C.)

225 Kontrola podatkowa, postępowanie podatkowe i kontrola celno-skarbowaKolejność wszczynania postępowań przez organy podatkowe: Czynności sprawdzające, Kontrola podatkowa, Postępowanie podatkowe. Kolejność wszczynania postępowań w ramach KC-S: Kontrola celno-skarbowa, Postępowanie podatkowe (przekształcenie).

226 Cele postępowań Czynności sprawdzające – formalne sprawdzenie poprawności dokumentów, sprawdzenie terminowości Kontrola podatkowa ma za zadanie sprawdzenie czy kontrolujący wywiązują się z obowiązków podatkowych. Postępowanie podatkowe ma zadanie wydanie decyzji podatkowej, określającej inną kwotę zobowiązania podatkowego niż zadeklarowana.

227 Różne uprawnienia organówOrgany podatkowe mają różne uprawnienia w kontroli podatkowej i postępowaniu podatkowym: art. 287 § 3 i § 4 o.p. a art. 199 – wyjaśnienia strony, informacje, dokumenty, warunki, Art. 285a § 3 a art. 155 o.p., Art. 285a § 1 – kontrola w siedzibie kontrolowanego (8h/dziennie), za zgodą w organie, Art. 286 § 2 o.p. – udostępnianie ksiąg, Czas trwania kontroli a czas trwania postępowania podatkowego.

228 Kolejność wszczynania postępowań a uprawnienia kontrolujących.Nieprawidłowość wszczynania postępowań = brak określonych uprawnień przez kontrolowanych. Próby obejścia prawa przez organy (dawniej zwłaszcza organy kontroli skarbowej - UKS). Nadużycie art. 155 o.p. – to nie jest przepis pozwalający do wzywania do określonych czynności. art. 155 – przepis techniczny. Wyrok WSA we Wrocławiu z , ISA/Wr 1327/08. Podstawa prawna wezwania – zawsze konieczna, np.: „na podstawie art. 155 w zw. z art. 287 § 3 o.p. wzywa się do złożenia wyjaśnień na piśmie…”

229 Nowelizacja u.s.d.g. z 2008 r. ustawa o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw dotyka regulacji dotyczących zasad przeprowadzania kontroli przewidzianych w tej ustawie, jak również przepisów o.p. Zgodnie z dodanym do o.p. art. 291c, nowe regulacje u.s.d.g. znajdą zastosowanie do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą.

230 Zmiany tej ustawy w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, związane są m.in. z:dalszym ograniczeniem czasu trwania kontroli u przedsiębiorcy w zależności od jego wielkości i zastąpienie okresu liczonego w tygodniach liczonym w dniach; wprowadzeniem sprzeciwu jako środka prawnego, wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów dotyczących czasu trwania i liczby kontroli; ujęciem expresis verbis zasady jak najmniej uciążliwego prowadzenia kontroli poprzez możliwość przeprowadzenia kontroli w siedzibie organu (art. 80a § 2) oraz możliwość zwrócenia uwagi organowi, iż czynności kontrolne zakłócają normalne funkcjonowanie podatnika (art. 80b). sprecyzowaniem okoliczności wyłączających stosowanie ograniczeń liczby jednoczesnych kontroli u przedsiębiorcy oraz czasu trwania kontroli, co ma szczególnie istotne znaczenie w przypadku kontroli podejmowanych przez urząd kontroli skarbowej.

231 Konsekwencje naruszenia przepisów w trakcie kontroli podatkowejDowody przeprowadzone w toku kontroli przez organ kontroli z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, jeżeli miały istotny wpływ na wynik kontroli, nie mogą stanowić dowodu w żadnym postępowaniu podatkowym (art. 77 ust. 6 u.s.d.g.) w jakiej relacji jest ten przepis do art. 180 o.p., który jako dowód dopuszcza wszystko co spełnia warunek niesprzeczności z prawem? ustawodawca dodając art. 77 ust. 6 u.s.d.g. złagodził sankcję za nieprawidłowości jakich dopuścić się mogą kontrolujący otwierając możliwość wykorzystania materiału dowodowego zgromadzonego w niezgodny z prawem sposób

232 Naruszenia przepisów o kontroli przedsiębiorcy w orzecznictwienawet przekroczenie czasu kontroli i niezachowanie szeregu wymogów formalnych nie dyskwalifikuje wyników kontroli oraz nie czyni niemożliwym merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy (wyrok WSA z r., I SA/Kr 578/08) naruszenie przez organ kontroli przepisów u.s.d.g. stanowi naruszenie zasady praworządności i art. 7 Konstytucji RP lecz nie dyskwalifikuje bezwzględnie wyników kontroli, a limity czasowe wynikające z art. 83 u.s.d.g. należy traktować jako dyscyplinujące organ w załatwieniu sprawy (wyrok NSA z r., I FSK 1045/05, wyrok z r., I SA/Ol 591/09.

233 Wątpliwości dotyczące art. 291c o.p.Przepis ten stanowi, że do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje się przepisy rozdziału 5 u.s.d.g. czy kontrola płatnika, inkasenta oraz następcy prawnego będącego przedsiębiorcą została, z dniem 7 marca 2009 r., wyłączona z zakresu stosowania u.s.d.g., czy też podlega nadal u.s.d.g. na podstawie art. 77 ust. 1 tej ustawy? czy kontrola względem osoby, która nie zgłosiła działalności do odpowiedniej ewidencji będzie prowadzona z uwzględnieniem zasad zawartych w u.s.d.g., czy też nie?

234 Płatnik – u.s.d.g. „Analiza definicji płatnika oraz inkasenta zawartych w art. 8 i 9 ustawy – Ordynacja podatkowa, a także wyrażenia „następcy prawnego będącego przedsiębiorcą” wskazuje, iż każdy z tych podmiotów może być także podatnikiem będącym przedsiębiorcą. (…) Wobec powyższego płatnik, inkasent czy następca prawny będący przedsiębiorcą, który jest osobą fizyczną, osoba prawną lub jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujący we własnym imieniu działalność gospodarczą o charakterze zarobkowym, w sposób zorganizowany i ciągły, będzie przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy SDG, i do kontroli działalności gospodarczej tego podmiotu zastosowanie będą miały przepisy rozdziału 5 tej ustawy” (pismo Ministerstwa Finansów z dnia 11 maja 2009 r., PK4/8012/46/AAN/09/274)

235 Niezgłoszona dz. gosp. Stanowisko Ministra Gospodarki a ogłoszone przez Ministra Finansów: (…) zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy SDG przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wobec powyższego do osoby, która nie spełniła ustawowych obowiązków nie dokonując zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, tym samym nie nabywając statusu przedsiębiorcy, nie powinny mieć zastosowania przepisy dotyczące wykonywania kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy zawarte w rozdziale 5 ustawy SDG” (pismo Ministerstwa Finansów z dnia 12 sierpnia 2009 r. (PK4/8012/98/ZAP/09/703)

236 Cele kontroli podatkowejcelem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego (art. 281 § 2 o.p.) kontrola podatkowa może być prowadzona powtórnie, jeżeli nawet nie stwierdzono nieprawidłowości. zgodnie z art. 282a § 1 jedynie w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta zasady tej nie stosuje się, jeżeli kontrola podatkowa jest niezbędna dla przeprowadzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej lub wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną albo w związku z uchyleniem lub stwierdzeniem nieważności decyzji przez sąd administracyjny

237 Powtórne przeprowadzenie kontroliArt. 282a § 1 o.p. jest rodzajem gwarancji dla podatnika, że organ podatkowy czy organ kontroli nie może przeprowadzać ponownej kontroli w sprawie zakończonej już decyzją, objętą zasadą trwałości ostatecznych decyzji w postępowaniu podatkowym W orzecznictwie przedmiotem analizy była sytuacja, w której doszło do ponownej kontroli w sprawie, w której wypowiedział się już sąd administracyjny Wskazano, iż ponowna kontrola może dotyczyć tylko kwestii, w związku z którą nastąpiło uchylenie decyzji organów podatkowych. sąd uznał, iż podatnik uzyskując korzystny dla siebie wyrok sądu ma prawo przypuszczać, że w pozostałym zakresie – poza sporną kwestią będącą przedmiotem oceny przez sąd – nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości.  Działanie organów zmierzające do udowodnienia innych nieprawidłowości, których nie zauważono we wcześniej przeprowadzonej kontroli, jest działaniem bezprawnym i w sposób rażący podważającym zaufanie podatnika do organów podatkowych (wyrok z r., I SA/Wr 165/06, POP 2006/6/98).

238 Zawiadomienie o planowanej kontroli podatkowejW myśl art. 282b § 1 organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej Wprowadzenie zasady zawiadamiania o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej – niespotykanej w zasadzie w innych systemach prawnych – stanowi utrwalenia zasady zaufania do organów podatkowych (art. 121 § 1 o.p.)  Zawiadomienie to zgodnie z § 4 art. 282b o.p. zawiera: oznaczenie organu; datę i miejsce wystawienia, oznaczenie kontrolowanego; wskazanie zakresu kontroli; pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji; podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia. od 1 stycznia 2016 r. art. 282b § 4 pkt 6 o.p - zawiadomienie w formie elektronicznej powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym Umożliwi to sporządzanie zawiadomień o zamiarze wszczęcia kontroli w formie dokumentu elektronicznego.

239 Zawiadomienie o planowanej kontroli podatkowej – c.d.Zawiadamianie kontrolowanego ma na celu ochronę jego interesów poprzez umożliwienie mu przygotowania się do kontroli i taką organizację pracy aby zminimalizować wpływ kontroli na bieżące funkcjonowanie przedsiębiorstwa. W zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, którego wzór określił minister finansów organ pouczy przyszłego kontrolowanego w szczególności o prawie złożenia korekty deklaracji. Zawiadomienie o planowanej kontroli oznacza, że podatnik jeszcze przed jej wszczęciem może dokonać korekty deklaracji podatkowej. Przy czym, dokonując korekty po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, podatnik nie będzie mógł skorzystać z wprowadzonego również od 1 stycznia r. prawa naliczenia odsetek za zwłokę w obniżonej wysokości (w art. 56 § 1a o.p.) .

240 Zawiadomienie o planowanej kontroli podatkowej – c.d. W przypadku doręczenia zawiadomienia kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Przepisy nie ustalają precyzyjnie sposobu ustalenia momentu wszczęcia. Prawo to przysługuje organowi, choć kierując się zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów (art. 292 w zw. z 121 § 1 o.p.) należałoby oczekiwać, że sugestie podatnika, szczególnie jeśli dotyczą obiektywnych okoliczności powinny być brane pod uwagę  Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. Możliwe jest jednocześnie wcześniejsze wszczęcie kontroli tj. przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia lecz tylko za zgodą kontrolowanego

241 Wyjątki od zasady zawiadomienia o planowanej kontroli podatkowejUstawodawca ściśle określił przypadki, w których organ może wszcząć kontrolę bez doręczania zawiadomienia; przypadki te mogą wiązać się: z przedmiotem kontroli z okolicznościami dotyczącymi kontrolowanego we wszystkich sytuacjach po wszczęciu kontroli informuje się kontrolowanego o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.

242 Wyjątki od zasady zawiadomienia o planowanej kontroli podatkowej związane z przedmiotem kontrolijeśli kontrola dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług. jeśli kontrola ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Żądanie takie może być zawarte w wystąpieniu prokuratora, gdy postępowanie przygotowawcze ujawni istnienie okoliczności sprzyjających popełnianiu przestępstwa lub utrudniających ich ujawnienie (art. 27 ust 1 ustawy o prokuraturze). gdy kontrola dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, a także gdy dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej. gdy kontrola ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu wpro­wadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu.

243 Wyjątki od zasady zawiadomienia o planowanej kontroli podatkowej związane z przedmiotem kontroli – c.d. Ponadto kontrola bez zawiadomienia może być podjęta w trybie nagłym (art a § 1 o.p) tzw. na legitymację jeśli są niezbędne celem przeciwdziałaniu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego ewentualnie ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury W razie konieczności rozszerzenia zakresu kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych – można to uczynić również bez uprzedniego zawiadomienia o tym fakcie kontrolowanego. taka możliwość nie istnieje w przypadku rozszerzenia kontroli np. na inne podatki

244 Wyjątki od zasady zawiadomienia o planowanej kontroli podatkowej związane z okolicznościami dotyczącymi kontrolowanego Nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, z uwagi na posiadane przez organ podatkowy informacje, z których wynika, że kontrolowany został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli. Jeśli kontrola dotyczy osoby prawnej lub spółki nie mającej osobowości prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przy­padku spółek niemających osobowości prawnej do każdego wspólnika. Ponadto nie zawiadamia się jeśli kontrolowany jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.   Nie zawiadamia się również w sytuacji, gdy kontrolowany nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.

245 Wszczęcie kontroli podatkowejKontrolę podatkową organ podejmuje z urzędu (art. 282 o.p.). Wszczęcie może nastąpić w normalnym trybie w sposób uproszczony tzw. na legitymację W myśl art. 284 § 1 wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu lub pełnomocnikowi reprezentującemu kontrolowanego w trakcie kontroli (art. 281a o.p.), upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej. Jeżeli kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, upoważnienie doręcza się oraz okazuje legitymację służbową członkowi zarządu, wspólnikowi, innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw albo osobie wyznaczonej w trybie art. 281a. Od 1 stycznia 2016 r. – ułatwienie wszczynania kontroli zakładów podmiotów zagranicznych zagranicznych - upoważnienie doręcza się oraz okazuje legitymację służbową osobie faktycznie kierującej, nadzorującej lub reprezentującej działalność w RP

246 Składniki upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowejUpoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej zgodnie z art. 283 § 2 o.p. zawiera: oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia, wskazanie podstawy prawnej, imię i nazwisko kontrolującego (kontrolujących), numer legitymacji służbowej kontrolującego (kontrolujących), oznaczenie kontrolowanego, określenie zakresu kontroli, datę rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia kontroli, podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji, pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego Uwaga: kontrola podatku dochodowego w spółkach osobowych!

247 Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli – art. 283 § 5 o.p.Upoważnienie, niespełniające ustawowych wymagań określonych w przepisach, w tym dotyczących zakresu kontroli, przewidywanego terminu jej zakończenia nie będzie stanowiło podstawy do przeprowadzenia kontroli. zakres kontroli nie może wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu. Dowody zgromadzone gdy kontrolujący przekroczyli określony zakres kontroli lub dowody zgromadzone w takcie kontroli przeprowadzonej na podstawie upoważnienia nie spełniającego wymogów formalnych określonych w przepisach, z prawnego punktu widzenia nie będą miały żadnego znaczenia. Organ będzie zobowiązany jeszcze raz wszcząć kontrolę na podstawie prawidłowego upoważnienia i ponowić wszystkie czynności dowodowe. Ustalenia stanu faktycznego w toku czynności podejmowanych na podstawie nieprawidłowego upoważnienia, jak również wykraczające poza jego zakres byłoby poważnym naruszeniem, którego skutków nie usunęłoby nawet późniejsze zapoznanie strony przez organ z wynikami postępowania dowodowego, uczestniczenie przez stronę w podejmowanych czynnościach, czy też późniejsze doręczenie strony właściwego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli (wyrok WSA z r., III SA/Wa 2789/08).

248 Doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia kontroliUpoważnienie musi być doręczone kontrolowanemu, czyli kontrolowanej osobie fizycznej albo osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw w przypadku osoby prawnej lub jednostki niemającej osobowości prawnej Doręczenie powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu 3 dni od dnia wszczęcia kontroli Jeżeli ten obowiązek nie zostanie dopełniony wszelkie dokumenty z dokonanych czynności kontrolnych nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.

249 Doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli – orzecznictwoW orzecznictwie wskazuje się, iż normę wyprowadzaną z art. 284a § 2 o.p. trzeba wobec tego odczytywać tak, iż w sytuacji, gdy ustanowiono pełnomocnika do reprezentowania kontrolowanego, upoważnienie do przeprowadzenia kontroli musi być – nie później niż w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli – doręczone właśnie jemu, a nie kontrolowanemu (wyrok NSA z r., II FSK 670/08). NSA nie podzielił więc poglądu, że mamy tu do czynienia z alternatywą rozłączną, dającą kontrolującym pełną swobodę wyboru adresata czynności. Ten punkt widzenia jest nie do pogodzenia z właściwą dla konstrukcji rzetelnego (sprawiedliwego, uczciwego) postępowania przed organami administracji publicznej, zasadą harmonii praw i obowiązków procesowych, zakładającą realny, a nie iluzoryczny charakter kształtowanych gwarancji proceduralnych

250 Miejsce prowadzenia kontroli podatkowejCzynności kontrolne prowadzone są w siedzibie kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością i w godzinach jej prowadzenia (art. 285a § 1 o.p.)  Jeżeli księgi rachunkowe znajdują się poza siedzibą kontrolowanego, ma on obowiązek zapewnienie do nich dostępu na żądanie kontrolującego – w swojej siedzibie bądź w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie mogłoby w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie bieżącej działalności jego przedsiębiorstwa.

251 U.s.d.g. a o.p. Art. 80a. 1. Kontrolę przeprowadza się w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez kontrolowanego. 2. Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne, za zgodą kontrolowanego, mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu kontroli, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli. Pismo MF z (PK4/8012/46/AAN/09/274)

252 Miejsce prowadzenia kontroli podatkowej – c.d.Kontrolowany ma obowiązek zapewnić kontrolującemu warunki do pracy, a w miarę możliwości udostępnić samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów (art. 287 § 3 o.p.). obowiązek zapewnienia takiego miejsca do pracy powstaje gdy kontrolowany ma fizyczne możliwości udostępnienia takiego pomieszczenia. nie powinno się oczekiwać od przedsiębiorcy reorganizacji pracy przedsiębiorstwa art. 285b stanowi, że kontrola lub poszczególne czynności kontrolne za zgodą kontrolowanego mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu podatkowego, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub kontrolowany zrezygnował z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.

253 Czas trwania kontroli podatkowej – przepisy o.p.Zgodnie z art. 284b § 1 o.p. kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu, o którym mowa w art. 283 o.p. O każdym przypadku niezakończenia kontroli w terminie wskazanym w upoważnieniu, kontrolujący musi zawiadomić na piśmie kontrolowanego, podając zarówno przyczyny przedłużenia terminu jak i wskazując nowy termin jej zakończenia (art. 284b § 2) Dokumenty dotyczące czynności kontrolnych dokonanych po upływie tego terminu nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym, chyba że został wskazany nowy termin zakończenia kontroli (art. 284b § 3)

254 Czas trwania kontroli podatkowej – przepisy u.s.d.g.w art. 82 u.s.d.g. zawarty jest zakaz prowadzenia równocześnie więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy. art. 82 ust. 1a u.s.d.g. przyjmuje zasadę jednej kontroli w jednym zakładzie lub innej wyodrębnionej części przedsiębiorstwa. możliwe prowadzenie jednocześnie dwóch kontroli u przedsiębiorcy posiadającego dwa zakłady, jeśli każda z nich dotyczy innego zakładu art. 83 u.s.d.g. określa maksymalny czas trwania wszystkich kontroli tego samego organu kontroli w jednym roku kalendarzowym.

255 Pierwotnie unormowania u. s. d. gPierwotnie unormowania u.s.d.g. w zakresie czasu trwania kontroli określały czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym następująco. Nie mógł on przekraczać (art. 83 ust. 1 u.s.d.g.): w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców – 4 tygodni; w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców – 8 tygodni. po nowelizacji z 2009 r. czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać: w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców - 12 dni roboczych; w odniesieniu do małych przedsiębiorców - 18 dni roboczych; w odniesieniu do średnich przedsiębiorców - 24 dni roboczych; w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców - 48 dni roboczych.

256 UKS nie miały prawa przedłużać kontroli podatkowej!Przed nowelizacją art. 83 ust. 2 u.s.d.g. zawierał wyjątki od zasady: m.in. sytuacje gdy odrębne przepisy przewidują możliwość przeprowadzenia kontroli w toku postępowania prowadzonego przez organ, w praktyce na podstawie tego przepisu organy skarbowe formułowały twierdzenia, iż ograniczenia w tym zakresie nie dotyczą organów skarbowych, albowiem na podstawie przepisów u.k.s. tj. art. 13 w ramach postępowania kontrolnego może zostać wszczęta kontrola podatkowa. tym samym organy skarbowe twierdziły, iż jeśli chodzi o czas kontroli zastosowanie w tym zakresie znajdują wskazane na samym początku przepisy ustawy o.p. tj. art. 139 w zw. z art. 284b § 1. UKS nie miały prawa przedłużać kontroli podatkowej! Obejście prawa – postępowanie kontrolne w siedzibie podatnika. Stan prawny do 28 lutego 2017 r.

257 Ograniczenia czasu trwania kontroli - wyjątkiOgraniczeń czasu kontroli nie stosuje się m.in..: przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełniania; MF z ; kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu;

258 Instrumenty przysługujące kontrolowanemu w razie przedłużania czasu kontroliJeżeli kontrola się przedłuża i w ocenie kontrolowanego jest prowadzona niezgodnie z przepisami prawa kontrolowany: może złożyć ponaglenie do organu wyższej instancji (art. 141 w zw. z art. 292 o.p.), istnieje także możliwość pociągnięcia do odpowiedzialność porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej przepisami prawa pracownika, który prowadzi kontrolę i nie załatwił sprawy w terminie z nieuzasadnionych przyczyn (art. 142 w zw. z art. 292 o.p.)

259 Sprzeciw na czynności podjęte w trakcie kontroliNa podstawie art. 84c u.s.d.g. kontrolowany ma prawo do wniesienia sprzeciwu na czynności kontrolne, jeśli kontrola dotyczy działalności gospodarczej przedsiębiorców. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów dotyczących: wszczęcia kontroli oraz jej prowadzenia (art. 79–79b u.s.d.g.); wykonywania kontroli podczas nieobecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej (art. 80 ust. 1 i 2 u.s.d.g.); naruszenia zakazu podejmowania i prowadzenia więcej niż jednej kontroli u przedsiębiorcy (art. 82 u.s.d.g.) oraz czasu trwania kontroli (art. 83 u.s.d.g.).

260 Sprzeciw wnosi się na piśmie wraz z uzasadnieniem do organu podejmującego i wykonującego kontrolę w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli. Dla osiągnięcia prawem przewidzianych skutków o jego wniesieniu zawiadamia się jednocześnie na piśmie kontrolującego. Wniesienie przez przedsiębiorcę sprzeciwu wstrzymuje czynności kontrolne organu kontroli, którego sprzeciw dotyczy z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu do czasu rozpatrzenia sprzeciwu. Jeśli sprzeciw dotyczy czasu trwania kontroli jego wniesienie wstrzymuje bieg czasu trwania kontroli od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia doręczenia przedsiębiorcy postanowienia o odstąpieniu lub kontynuowaniu czynności kontrolnych (art. 84c ust. 9 u.s.d.g.) albo do dnia wydania postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych (art. 84c ust. 12 w zw. z ust. 9 pkt 1 u.s.d.g.).

261 Rozpatrzenie sprzeciwuRozpatrzenie sprzeciwu powinno nastąpić w ciągu trzech dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu. Do czasu rozstrzygnięcia sprzeciwu organ wydając postanowienie może zabezpieczyć dowody mające związek z prowadzoną kontrolą. Organ kontroli po rozpoznaniu wniesionego środka prawnego może wydać postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych, jeśli uzna sprzeciw za uzasadniony ewentualnie postanowienie o kontynuowaniu czynności kontrolnych w razie stwierdzenia, iż nie ma on uzasadnionych podstaw. Na równi z wydaniem postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych traktowane jest nierozpatrzenie sprzeciwu we wskazanym terminie

262 Zażalenie na postanowienieNa postanowienie w terminie trzech dni od jego otrzymania przedsiębiorca może wnieść zażalenie. Rozstrzygnięcie w przedmiocie wniesionego zażalenia, które następuje w terminie siedmiu dni od dnia jego wniesienia może polegać na wydaniu postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych, lub kontynuowaniu czynności kontrolnych. Nierozpatrzenie zażalenia w terminie jest równoznaczne z wydaniem przez organ kontroli postanowienia uznającego słuszność wniesionego zażalenia

263 Prawa i obowiązki w trakcie kontroli podatkowejprawa i obowiązki uczestników kontroli podatkowej określają ich wzajemne relacje, wyznaczając ramy prawne, w których kontrola powinna się toczyć, i których nie mogą przekraczać jej uczestnicy kontrolowani mogą czynić wszystko to, co nie jest zabronione przez przepisy prawa organy państwa, w tym organy podatkowe mogą czynić tylko to na co przepisy prawa wyraźnie im zezwalają. każde działanie podejmowane w toku kontroli powinno mieć podstawę w konkretnej normie prawnej nielegalne jest zarówno działanie organu podjęte niezgodnie z obowiązującymi przepisami jak i działanie bez podstawy prawnej (wyrok NSA z r., III SA 535/95, niepubl.)

264 Uprawnienia kontrolujących w związku z prowadzoną kontroląUprawnienia te zostały wyliczone w art. 286 § 1 o.p. - kontrolujący są w szczególności uprawnieni do: wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego; wstępu do lokali mieszkalnych w przypadku gdy działalność prowadzone jest w lokalu mieszkalnym; żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin; żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów zwiążanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej

265 zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą;zabezpieczania zebranych dowodów; legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli; żądania przeprowadzenia spisu z natury; przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz innych osób wymienionych w art. 287 § 4 o.p.; zasięgania opinii biegłych. W kontroli podatkowej kontrolujący mają także prawo przeprowadzać dowody przewidziane w postępowaniu podatkowym.

266 Pobranie ksiąg Zgodnie z art. 286 § 2 o.p. kontrolujący może zażądać wydania, na czas trwania kontroli, za pokwitowaniem: próbek towarów, akt, ksiąg i dokumentów: w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne, lub gdy podatnik nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej dokumentacji, a w szczególności nie udostępnia kontrolującym samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów. W innych sytuacjach kontrola ksiąg tylko w siedzibie podatnika lub miejscu ich przechowywania.

267 Wyjaśnienia W myśl art. 286 § 1 pkt 4 o.p kontrolowany ma m.in. obowiązek: w wyznaczonym terminie udzielać wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli obowiązek ten dotyczy, oprócz kontrolowanego, także osób upoważnionych do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw, pracowników oraz osób współdziałających z kontrolowanym, ale tylko w zakresie wynikającym z wykonywanych czynności lub zadań – art. 287 § 3 i 4 o.p. Wyjaśnienia a zeznania strony? Zakres wyjaśnień? Niekorzystne wyjaśnienia? kwestia terminu ustalonego przez organ do udzielenia odpowiednich wyjaśnień o.p. nie określa tego terminu w ramach kontroli podatkowej ten nie powinien być krótszy niż 3 dni (art. 292 w zw. z art. 189 o.p.)

268 Dostarczanie (wyszukiwanie) dokumentówW myśl art. 286 § 1 pkt 4 o.p. kontrolowany ma m.in. obowiązek: dostarczać kontrolującemu żądanych dokumentów na tle tego obowiązku powstają spory z organami podatkowymi co do zakresu dokumentów, do jakich dostarczenia jest zobowiązany przez kontrolujących podatnik: - tabelki, zestawienia, wyszukiwanie dokumentów.

269 Obowiązki kontrolowanego – c.d. W myśl art. 287 § 1 o.p. kontrolowany, osoba upoważniona do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw, pracownik oraz osoba współdziałająca z kontrolowanym są ponadto obowiązani umożliwić wykonywanie czynności, o których mowa w art. 286 o.p., a w szczególności: umożliwić nieodpłatnie, filmowanie, fotografowanie, dokonywanie nagrań dźwiękowych oraz utrwalanie stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie lub informacja zapisana na innym nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli, przedstawić, na żądanie kontrolującego, nieodpłatnie tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli Od 1 lipca 2016 r. – wyciągi z ksiąg i dowody także w postaci elektronicznej

270 Osoba upoważniona do zastępowania w trakcie kontroliPodatnicy, płatnicy, inkasenci oraz następcy prawni mogą, w formie pisemnej, wyznaczyć osobę fizyczną, która będzie upoważniona do ich reprezentowania w zakresie kontroli podatkowej (stały reprezentant) – osoba upoważniona w trybie art. 281a o.p. Konieczność zgłoszenia takiej osoby naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym, wójtowi, burmistrzowi (prezydentowi miasta)

271 Stały reprezentant Stały reprezentant jest uprawniony do działania w zakresie: odbioru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, wyrażenia zgody na wcześniejsze wszczęcie kontroli, odbioru upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej, zakończenia kontroli podatkowej, złożenia wyjaśnień i zastrzeżeń do protokołu kontroli oraz wszystkich czynności kontrolnych chyba, że upoważnienie zawęża zakres czynności

272 Stały reprezentant Zakres uprawnień stałego reprezentanta zbliża jego pozycję do pozycji samego kontrolowanego, ale: stały reprezentant nie może zastąpić kontrolowanego w zakresie złożenia oświadczenia o stanie majątkowym na konkretny dzień możliwość wszczęcia kontroli bez zawiadomienia kontrolowanego z powodu okoliczności dotyczących kontrolowanego dotyczy tylko i wyłącznie kontrolowanego, a nie stałego reprezentanta

273 Reprezentant ad hoc Kontrolowany jest obowiązany wskazać osobę, która będzie go reprezentowała w trakcie kontroli, w czasie jego nieobecności, jeżeli nie wskazał tej osoby w trybie art. 281a (reprezentant ad hoc) Zakres uprawnień: uczestniczenie w czynnościach kontrolnych udzielanie wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli w zakresie wynikającym z wykonywanych czynności lub zadań dostarczanie kontrolującemu żądanych dokumentów

274 Stały reprezentant a reprezentant ad hocZakres uprawnień reprezentanta ad hoc jest dużo węższy niż zakres uprawnień stałego reprezentanta Generalnie: jego rolą jest umożliwienie sprawnego przeprowadzenia kontroli Udzielanie wyjaśnień – tylko w zakresie wynikającym z wykonywanych czynności lub zadań!

275 Pełnomocnik Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania – art. 136 o.p. Pełnomocnik – osoba działająca w imieniu i na rzecz podatnika, „wyraziciel” interesów podatnika Pełnomocnictwo – udzielane pisemnie i dołączane do akt lub ustnie do protokołu

276 Pełnomocnik Pełnomocnik działa „obok” stałego reprezentanta i reprezentanta ad hoc Pełnomocnik umocowany do reprezentowania podatnika w toku postępowania kontrolnego jest także umocowany do reprezentowania go w toku kontroli podatkowej prowadzonej w ramach tego postępowania – chyba, że co innego wynika z zakresu pełnomocnictwa Doręczenia – na rzecz pełnomocnika, a nie reprezentanta

277 Pełnomocnik Jeśli występuje zarówno pełnomocnik, jak i stały reprezentant – wszelkie żądania złożenia wyjaśnień muszą być kierowane do pełnomocnika Reprezentant ad hoc – tylko wyjaśnienia w zakresie wynikającym z wykonywanych czynności lub zadań Kierowanie żądania wyjaśnień do stałego reprezentanta lub samego kontrolowanego w sytuacji, gdy wyznaczono pełnomocnika – rażące naruszenie przepisów postępowania dot. pełnomocnika

278 Reprezentant a pełnomocnikStały reprezentant i reprezentant ad hoc – działają tylko w toku kontroli podatkowej, nie ma możliwości wyznaczenia dla celów jedynie postępowania kontrolnego Zakres uprawnień: Pełnomocnik >> Stały reprezentant >> Reprezentant ad hoc Organy nie mają obowiązku informowania reprezentantów o każdej czynności procesowej – przeprowadzenie czynności bez ich udziału nie jest równoznaczne z pominięciem strony (wyrok NSA: II FSK 520/08)

279 „Kontrole” krzyżowe Art. 274c O.p.: Organ podatkowy, w związku z postępowaniem podatkowym lub kontrolą podatkową, może zażądać od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą: 1) przedstawienia dokumentów, w zakresie objętym postępowaniem lub kontrolą u podatnika, w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności; 2) przekazania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych, wyciągu z ksiąg podatkowych i dowodów księgowych zapisanego w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2, jeżeli kontrahent podatnika prowadzi księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych; przepis art. 168 § 3a pkt 1 stosuje się odpowiednio. § 1a. Z czynności sprawdzających u kontrahenta podatnika sporządza się protokół. § 1b. Czynności określone w § 1 pkt 2 kontrahent podatnika jest obowiązany wykonać na własny koszt. § 2. Jeżeli miejsce zamieszkania, siedziba lub miejsce wykonywania działalności kontrahenta podatnika znajdują się poza obszarem działania organu prowadzącego postępowanie lub kontrolę, czynności sprawdzających, o których mowa w § 1, na zlecenie tego organu może także dokonać organ właściwy miejscowo.

280 „Kontrole” krzyżowe Tylko kontrahenci kontrolowanegoTylko prowadzący działalność gospodarczą w okresie objętym kontrolą Tylko przedstawienie dokumentów Tylko w zakresie objętym postępowaniem kontrolnym lub kontrolą podatkową Tylko w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności

281 Kontrole krzyżowe Kim jest „kontrahent kontrolowanego”:Dostawca / nabywca towaru lub usługi UKS/KAS: Także wszystkie podmioty prowadzące działalność gospodarczą uczestniczące w dostawie tego samego towaru lub usługi będące zarówno dostawcami, jak i nabywcami biorącymi udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie towaru lub usługi

282 Kontrole krzyżowe Procedura kontroli krzyżowej:Żądanie w formie wezwania kierowanego do kontrahenta podatnika Wezwanie na piśmie – odstępstwa od tej zasady jedynie wyjątkowo! Wezwanie powinno zawierać dokładny zakres żądania organu – jakie dokumenty, jaki okres Kontrolowany nie jest informowany przez organ o kontroli krzyżowej!

283 Kontrole krzyżowe W jaki sposób kontrahent kontrolowanego powinien uczynić zadość żądaniu organu: Wystarczające jest wysłanie dokumentów pocztą Dla tego rodzaju czynności nie ma obowiązku osobistego stawiennictwa Nie ma obowiązku udzielania dodatkowych wyjaśnień lub składania oświadczeń Ale nie jest to zabronione – jeśli kontrahent uczyni to z własnej inicjatywy

284 Kontrole krzyżowe Naruszenia przepisów o kontrolach krzyżowych:Telefoniczne wzywanie kontrahentów Wzywanie kontrahentów do osobistego stawiennictwa Wzywanie kontrahentów do złożenia wyjaśnień Faktyczne „przesłuchiwanie” kontrahentów – telefonicznie bądź w siedzibie urzędu (poprzedzone wezwaniem do osobistego stawiennictwa)

285 Kontrole krzyżowe 24 października 2016r. – uchwała 7 sędziów NSA IFPS3/16 w sprawie dopuszczalności tzw. kontroli krzyżowych u kontrahentów podatników. „ w przypadku przedłużenia terminu zwrotu różnicy podatku w związku z weryfikacją prowadzoną u podatnika na podstawie art.87ust.2 zdanie drugie ustawy VAT w ramach czynności sprawdzających, o których mowa w dziale V ustawy Ordynacja podatkowa, nie jest dopuszczalne żądanie od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dokumentów w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności.”

286 Protokół kontroli Wszelkie czynności przeprowadzone w ramach kontroli podatkowej powinny znaleźć odzwierciedlenie w protokole kontroli Protokół zawiera w szczególności: Opis ustaleń faktycznych Dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów Ocenę prawną sprawy

287 Protokół kontroli Protokół kontroli podatkowej umożliwia podatnikowi zapoznanie się z ustaleniami organów – procesem prowadzenia dowodów (ustalania faktów), analizą właściwych przepisów, mechanizmem porównania faktów z obowiązkami wynikającymi z przepisów Protokół kontroli nakreśla dalszy kierunek postępowania – w szczególności w zakresie zarzutów stawianych podatnikowi przez organ

288 Protokół z badania ksiąg podatkowychBadanie ksiąg podatkowych służy sprawdzeniu, czy księgi prowadzone są w sposób rzetelny i niewadliwy W protokole z badania ksiąg organ określa za jaki okres i w jakiej części nie uznaje ksiąg za dowód tego, co wynika z zawartych w niej zapisów Nie ma obowiązku sporządzenia odrębnego protokołu z badania ksiąg – ustalenia w tym zakresie mogą być zawarte w protokole kontroli podatkowej

289 Zastrzeżenia do protokołuZłożenie zastrzeżeń lub wyjaśnień do protokołu kontroli jest prawem, a nie obowiązkiem podatnika Zastrzeżenia – składane w terminie 14 dni od daty doręczenia protokołu Organ ma obowiązek rozpatrzyć zastrzeżenia w terminie 14 dni od daty ich otrzymania i zawiadomić podatnika o sposobie ich załatwienia

290 Zastrzeżenia do protokołuArt. 291 § 3 o.p.: W przypadku niezłożenia wyjaśnień lub zastrzeżeń w terminie określonym w § 1, przyjmuje się, że kontrolowany nie kwestionuje ustaleń kontroli Aspekt prawny: niezłożenie zastrzeżeń nie wyłącza prawa podatnika do kwestionowania ustaleń / zarzutów organu na późniejszym etapie postępowania (w tym składania odpowiednich wniosków dowodowych) Aspekt faktyczny: sądy administracyjne mają skłonność do negatywnej oceny działań podatników, którzy nie wykazują aktywności w toku postępowania / kontroli

291 Postępowanie dowodowe w kontroli podatkowejW myśl art. 292 o.p. w trakcie kontroli podatkowej stosuje się także rozdział 11 działu IV o.p  organ podatkowy już w trakcie kontroli podatkowej ma prawo, a niekiedy konieczność, przeprowadzić dowody na potrzeby ewentualnego postępowania podatkowego  w trakcie kontroli należy stosować także zasady ogólne postępowania w tym te odnoszące się do gromadzenia materiału dowodowego w sprawie

292 Postępowanie dowodowe w kontroli podatkowejKontrolowany nie ma obowiązku zastępowania organów podatkowych w ustaleniu stanu faktycznego w sprawie (art. 122 i 187 o.p.) rolą organu kontroli jest ustalenie wszelkich okoliczności faktycznych istotnych z punktu widzenia przedmiotu kontroli Art. 180 oraz 181 o.p. realizują koncepcję otwartego systemu środków dowodowych - dowodem w postępowaniu podatkowym może być wszystko, co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (art. 180 o.p.) przesłanką uznania środka dowodowego za dowód w rozumieniu przepisów o.p. jest jego niesprzeczność z prawem

293 Wyrok TK z r. (SK 18/09) Wyrok w sprawie niekonstytucyjności regulacji dotyczących nieujawnionych źródeł przychodów : Tezy orzeczenia mające zastosowanie w sprawie wszystkich podatków: podatnik nie ma obowiązku dowodzenia; ciężar dowodu spoczywa wyłącznie na organach podatkowych; Podatnik nie ma obowiązku współdziałania! To wytwór judykatury! Wszelkie wątpliwości rozstrzygamy zawsze na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).

294 Decyzja rozstrzygnięcie sprawy podatkowej co do istoty (decyzja w ujęciu materialnoprawnym); zakończenie postępowania w danej instancji (decyzja stricte procesowa). Decyzja albo kształtuje sytuację materialnoprawną strony postępowania, albo kończy postępowanie przez rozstrzygnięcie, które wywołuje skutki procesowe powodujące zakończenie sprawy.

295 Nie są decyzjami: protokoły badania ksiąg (jednak w istocie przesądzają/rozstrzygają o nierzetelności lub ewentualnej wadliwości ksiąg); wystąpienia pokontrolne; wynik kontroli (może nabrać znaczenia jak decyzja podatkowa, jeżeli zawiera wymiar podatku, a strona postępowania nie wniosła żądania skierowania sprawy na drogę postępowania podatkowego)

296 Rodzaje decyzji ostateczne i nieostateczne; pozytywne i negatywne;konstytutywne (ex nunc) i deklaratoryjne (ex tunc) (ustalające i określające); jednostronne (większość) i dwustronne (w wyniku dokonanego przez stronę żądania wszczęcia postępowania – np. decyzja o uzupełnieniu albo sprostowaniu decyzji podjęta na żądanie strony); decyzje uznaniowe i związane.

297 Specjalne rozstrzygnięcia podatkowew zakresie uprzednich porozumień cenowych (APA), w sprawie których wydawania jest decyzja podatkowa oraz w sprawie interpretacji podatkowych

298 Treść decyzji – minimum elementówoznaczenie organu administracji państwowej wydającego akt; wskazanie adresata aktu; rozstrzygnięcie o istocie sprawy; podpis osoby reprezentującej organ administracji z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego; datę jej wydania; powołanie podstawy prawnej; uzasadnienie faktyczne i prawne; pouczenie o trybie odwoławczym - jeżeli od decyzji służy odwołanie.

299 Uchybienia organów (1) Fakt powołania się przez organy administracji w decyzji na przepisy niewłaściwe w sprawie, jakkolwiek wskazuje na wadliwość działania tych organów, nie stanowi jednak przesłanki do uznania przez sąd, że nastąpiło naruszenie prawa w stopniu istotnym dla rozstrzygnięcia, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że organy administracji mogły wydać zaskarżone decyzje, mając do tego podstawę w innym przepisie tej samej ustawy (wyrok NSA z dnia 8 lutego 1982 r.; I SA 1294/82).

300 Uchybienia organów (2) Zbytnia zdawkowość lub lakoniczność zarówno rozstrzygnięcia, jak i uzasadnienia, może mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Np. niepodanie w decyzjach podatkowych norm prawnych określających wysokość należnych odsetek za zwłokę oraz niepodanie sposobu ich wyliczenia za poszczególne okresy podatkowe stanowi istotne naruszenie prawa, pozbawia bowiem podatnika możliwości skontrolowania poprawności naliczonych mu odsetek i obrony swych praw w postępowaniu odwoławczym (wyrok NSA z dnia 9 listopada 1999 r., I SA/Po 2623/98).

301 Odwołanie jest środkiem względnie dewolutywnym;uruchamiane jest na wniosek. zasada dwuinstancyjności. organy właściwe do rozpatrzenia odwołania.

302 Elementy obligatoryjne odwołaniazarzuty przeciw decyzji; istota i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania; dowody uzasadniające to żądanie.

303 Rodzaje zarzutów Zarzuty naruszenia przepisów postępowaniaZarzuty naruszenia prawa materialnego Podatnik w odwołaniu od decyzji podatkowej nie musi używać terminu "zarzuty" wystarczy, że ze sformułowań odwołania wynika kwestionowanie rozstrzygnięcia, zwłaszcza gdy odwołanie wskazuje na istnienie innego stanu faktycznego niż to wynika z treści zaskarżonej decyzji. Z kolei twierdzenia o istnieniu odmiennego stanu faktycznego mogą służyć zarzutom o sprzeczności ustaleń z treścią zebranego materiału i zarzutom o błędnym zastosowaniu przepisów prawa materialnego. Tego rodzaju sytuacja zmusza organ odwoławczy do przyjęcia, iż strona domaga się powtórnego merytorycznego załatwienia sprawy (wyrok NSA z 4 stycznia 2000 r., III SA 8293/98).

304 Istota i zakres żądaniauchylenie decyzji pierwszej instancji w całości lub w części; orzeczenie co do istoty; przekazanie do ponownego rozpatrzenia; umorzenie postępowania.

305 Wykonalność decyzji podatkowej (1)Zasada: decyzja nieostateczna nie podlega wykonaniu Dotyczy obowiązku podlegającego wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Decyzje nieostateczne, które rozstrzygają o uprawnieniu, podlegają wykonaniu – np. decyzje podatkowe dotyczące ulg czy zwolnień. rygor natychmiastowej wykonalności – instytucja legalizująca wykonanie decyzji nieostatecznej Podatkowa decyzja nieostateczna to taka: po której wydaniu nie upłynął jeszcze czternastodniowy termin do wniesienia odwołania; od której strona wniosła odwołanie, które nie zostało jeszcze rozpatrzone.

306 Wykonalność decyzji podatkowej (2)Zasada: decyzja ostateczna podlega wykonaniu wyjątek – wstrzymanie wykonania

307 Wstrzymanie wykonalności decyzji podatkowejW razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego: na wniosek (po przyjęciu zabezpieczenia – do jego wysokości i na czas jego trwania) – ma być załatwiony niezwłocznie, nie później niż w ciągu 14 dni; z urzędu (po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub wpisie zastawu skarbowego korzystających z pierwszeństwa zaspokojenia – do ich wysokości).

308 Przesłanki wstrzymania wykonania decyzji ostatecznej na wniosekstrona może złożyć do organu pierwszej instancji wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji ostatecznej; najpóźniej do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego; najwcześniej od dnia przyjęcia przez organ podatkowy zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę; złożenie wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji i niezałączenie do niego wniosku o zabezpieczenie wykonania zobowiązania stanowi brak formalny wniosku. Organ podatkowy powinien wezwać stronę do złożenia w terminie 7 dni wniosku o zabezpieczenie wykonania zobowiązania, pod rygorem pozostawienia wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji ostatecznej bez rozpatrzenia; wstrzymanie wykonania decyzji następuje na czas trwania zabezpieczenia. Jednak strona może wystąpić o przedłużenie terminu przyjętego zabezpieczenia. Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

309 Wstrzymanie wykonania decyzji posiadającej braki skutkujące jej uchyleniemOrgan podatkowy właściwy w sprawie wznowienia postępowania; Wstrzymanie wykonania decyzji z urzędu lub na żądanie strony, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania; Rozstrzygnięcie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Zażalenie nie przysługuje, jeśli postanowienie zostało wydane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej lub samorządowe kolegium odwoławcze. Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

310 Wstrzymanie wykonania decyzji prawdopodobnie wadliwejOrgan podatkowy, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, wstrzymuje z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z poniższych wad: została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości; została wydana bez podstawy prawnej; została wydana z rażącym naruszeniem prawa; dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną; została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie; była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały; zawiera wadę powodującą jej nieważność na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa; w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy zażalenie. Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

311 Decyzja organu II instancjiW rezultacie rozpoznania odwołania organ podatkowy II instancji może wydać decyzję: utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji uchylającą decyzję organu I instancji: w całości lub w części – i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy lub umorzyć postępowanie w całości – i przekazać sprawę do rozpatrzenia właściwemu organowi (jeśli naruszone przepisy o właściwości) lub do ponownego rozpatrzenia temu samemu organowi (jeśli zachodzi konieczność uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części) umarzającą postępowanie odwoławcze

312 Decyzja utrzymująca w mocy decyzję organu I instancjiDecyzja jest ostateczna i podlega wykonaniu! Możliwość skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego (termin: 30 dni od doręczenia decyzji, zaskarżenie za pośrednictwem organu) Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania decyzji, ale - możliwość wstrzymania wykonania na wniosek podatnika: przez organ – po przyjęciu zabezpieczenia lub po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego przez sąd – jeśli podatnik wykaże, że w rezultacie wykonania decyzji zajdzie ryzyko powstania niepowetowanej szkody lub trudnych do odwrócenia skutków Wniesienie skargi może skutkować uchyleniem zaskarżonej decyzji przez organ – w trybie autokontroli

313 Decyzja uchylająca decyzję organu I instancjiOrzeczenie co do istoty sprawy lub umorzenie postępowania Organ II instancji ma prawo (i obowiązek) rozpoznać merytorycznie sprawę (zasada dwuinstancyjności) Orzeczenie co do istoty sprawy – najczęściej w przypadku odmiennej kwalifikacji prawnej (np. zobowiązanie – zaległość istnieje, ale z innych przyczyn niż wskazał organ I instancji) Umorzenie postępowania – jeśli z jakichkolwiek względów postępowanie stało się bezprzedmiotowe (np. zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu) Decyzja jest ostateczna – przysługuje skarga do sądu administracyjnego

314 Decyzja uchylająca decyzję organu I instancji2. Przekazanie do ponownego rozpatrzenia Tylko jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części W praktyce rozwiązanie bardzo często stosowane Organ odwoławczy wskazuje organowi I instancji okoliczności faktyczne, które należy zbadać – w praktyce często wskazując konkretne środki dowodowe Organ I instancji zobowiązany jest zbadać te okoliczności – ale nie jest limitowany wskazaniami organu odwoławczego, może przeprowadzać także inne dowody, w innym zakresie

315 Decyzja uchylająca decyzję organu I instancjiPodatnik (strona) także może składać nowe wnioski dowodowe i podnosić nowe okoliczności Wobec decyzji organu I instancji wydanej w rezultacie uchylenia pierwotnej decyzji przez organ odwoławczy – podatnikowi także przysługuje odwołanie Organ odwoławczy dysponuje także możliwością zlecenia przeprowadzenia dodatkowego postępowania dowodowego organowi I instancji; nie dochodzi wówczas do uchylenia decyzji – organ I instancji prowadzi dodatkowe postępowanie dowodowe w ramach postępowania odwoławczego

316 Interpretacje – zakres ochrony praw podatnika Istota interpretacjiObowiązek samoobliczenia Ryzyko związane z niezrozumieniem przepisów prawa podatkowego obciąża podatnika Konieczność informacji jak prawidłowo rozumieć i stosować przepisy INTERPRETACJE OGÓLNE I INDYWIDUALNE Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

317 Korzyści z interpretacjiUstawowa gwarancja ochrony prawnej z tytułu zastosowania się do interpretacji Każdy kto zastosuje się do interpretacji ogólnej Adresat interpretacji indywidualnej W przypadku zmiany lub uchylenia interpretacji Nie nalicza się odsetek za zwłokę oraz zwalnia się (w określonym zakresie) z obowiązku zapłaty podatku Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

318 Korzyści z interpretacjiOchrona w zakresie prawa karnego skarbowego Niewszczynanie lub umorzenie postępowania karnoskarbowego Postępowanie zgodne z treścią interpretacji Bezpieczne zaplanowanie i ułożenie przedsięwzięć (w tym z działalności gospodarczej) Korekta zrealizowanego już opodatkowania (jeśli nie została wydana decyzja i nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrolne lub kontrola podatkowa) Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

319 Ochrona prawna podatnikaWydanie interpretacji nie powoduje, że w zakresie wskazanego przez podatnika stanu faktycznego/ zdarzenia przyszłego nie zostanie wszczęte postępowanie podatkowe/ kontrolne/ kontrola podatkowa Organ może wyjaśniać: Czy stan faktyczny zainteresowanego odpowiada stanowi faktycznemu/ zdarzeniu przyszłemu, w którym została wydana interpretacja Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

320 Ochrona prawna podatnikaJeżeli w toku postępowania organy ustalą, że stan faktyczny w sposób mający znaczenie prawne różni się od stanu faktycznego udzielonej interpretacji, interpretacja ta nie będzie uzasadniała ochrony prawnej wyrok NSA z r., II FSK 391/08 Art. 14b § 3 o.p. Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego (…) Niezgodne ze stanem rzeczywistym lub pomijające pewne okoliczności przedstawienie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego działa na niekorzyść strony, nie tworząc ochrony Należyte uzasadnienie nieprawidłowości stwierdzonych może przyczynić się do dokonania korekty, bez potrzeby wszczynania postępowania podatkowego

321 Wniosek wspólny – art. 14r OPod wniosek wspólny: z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej może wystąpić dwóch lub więcej zainteresowanych uczestniczących w tym samym zaistniałym stanie faktycznym albo mających uczestniczyć w tym samym zdarzeniu przyszłym