1 Opracowała Agnieszka ZąbikSPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Opracowała Agnieszka Ząbik

2 Rola aktywności fizycznejRuch jest jednym z podstawowych elementów zapewniających prawidłowy rozwój człowieka. Stanowi on nie tylko potrzebę biologiczną, ale też podstawę prawidłowego, zdrowego życia fizycznego i psychicznego. Ruch wpływa na nabywanie odporności, korygowanie wad postawy oraz właściwą przemianę materii.

3 poprawia wydolność oddechowąpolepsza krążenie rozwija siłę mięśni kształtuje koordynację ruchową stymuluje układ nerwowy opóźnia proces starzenia działa antydepresyjnie kształtuje pożądane cechy charakteru

4 W przypadku osób niepełnosprawnych sport i inne przejawy aktywności fizycznej (turystyka, rekreacja) pełnią funkcje rewalidacyjną i rehabilitacyjną.

5 Podstawowe pojęcia związane z niepełnosprawnością i sportemW przypadku sportu ludzi niepełnosprawnych spotykamy się z terminologią: rewalidacja, rehabilitacja, niepełnosprawność.

6 Rewalidacja - usprawnienie jednostki pod względem fizycznym, umysłowym, psychicznym lub społecznym oraz zapewnienie jej wykształcenia ogólnego i zawodowego. Rewalidacyjna funkcja sportu polega na przywróceniu sprawności uszkodzonych organów jednostki lub usprawnieniu ich funkcji. Poprawa kondycji fizycznej umożliwia niepełnosprawnemu bardziej samodzielne radzenie sobie w życiu codziennym, motywuje do korzystania z różnych form kształcenia, do wykonywania pracy oraz integrowania się ze środowiskiem, w którym żyje.

7 Rehabilitacja - oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.

8 Podział rehabilitacjiRehabilitacja ruchowa: to usprawnianie układu kostno – mięśniowo - nerwowego. Podstawowymi środkami leczenia usprawniającego są: kinezyterapia - polegająca na wykorzystaniu ruchu mającego działanie na wszystkie narządy organizmu ludzkiego fizykoterapia - to dział lecznictwa , w którym wykorzystuje się naturalne i sztuczne bodźce mogące oddziaływać na organizm zarówno miejscowo, jak i ogólnoustrojowo: hydroterapia, elektroterapia, ciepłolecznictwo, światłolecznictwo, laseroterapia, masaż.

9 Rehabilitacja psychologiczna: polega na udzieleniu osobie niepełnosprawnej pomocy w pokonywaniu oporów psychicznych związanych z niepełnosprawnością oraz w przystosowaniu się do otoczenia. Rehabilitacja społeczna: zajmuje się relacjami socjospołecznymi, jej celem jest umożliwienie osobie niepełnosprawnej aktywnego udziału we wszystkich przejawach życia społecznego.

10 Warunkiem niezbędnym do efektywnego przebiegu kompleksowej rehabilitacji są:akceptacja, motywacja, aktywna postawa, realna ocena swoich możliwości, adaptacja do życia, wypracowanie nowego planu życiowego, psychoterapia

11 Sport - jest traktowany przez niepełnosprawnych jako forma rehabilitacji leczniczej, zawodowej i społecznej.

12 Niepełnosprawność- w polskim prawie to osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnienie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej. Wg WHO osoba niepełnosprawna to taka, która nie może samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia indywidualnego i społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej.

13 Rodzaje niepełnosprawnościObniżona sprawność sensoryczna (zmysłowa) – brak, uszkodzenie lub zaburzenie funkcji analizatorów zmysłowych (są to m.in. osoby niewidome, niedowidzące, głuche, niedosłyszące, z zaburzeniami percepcji wzrokowej i słuchowej) Obniżona sprawność intelektualna – upośledzenie umysłowe, demencja starcza Obniżona sprawność funkcjonowania społecznego – zaburzenia równowagi nerwowej, emocjonalnej oraz zdrowia psychicznego Obniżona sprawność komunikowania się – utrudniony kontakt słowny (zaburzenia mowy, autyzm, jąkanie się)

14 Najczęstsze przyczyny niepełnosprawności:5. Obniżona sprawność ruchowa – osoby z dysfunkcją narządu ruchu (wrodzoną lub nabytą) 6. Mózgowe porażenie dziecięce Obniżona sprawność psychofizyczna z powodu chorób somatycznych – np. nowotwory, guz mózgu, cukrzyca, Najczęstsze przyczyny niepełnosprawności: Wady wrodzone Choroby przewlekłe Nagłe - wypadki, urazy, zatrucia

15 Ruch Paraolimpijski Twórcą światowego ruchu paraolimpijskiego był Sir Ludwik Gutmann ( ) z wykształcenia lekarz neurochirurg w Stoke Mandeville, który jeszcze w czasie II wojny światowej zaproponował sport, jako formę rehabilitacji. Był założycielem i prezydentem największych międzynarodowych organizacji sportu inwalidów. W roku 1952 Gutmann założył Międzynarodowy Komitet Organizacyjny Igrzysk Paraplegików celem jego działalności było nadanie międzynarodowej rangi igrzyskom paraplegików.

16 Sport uprawiany przez osoby niepełnosprawne wzorowany jest na sporcie ludzi pełnosprawnych, dostosowany do możliwości funkcjonalnych rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Klasyfikacja do sportu osób niepełnosprawnych polega na podziale zawodników, ma to na celu ujęcie w grupy i klasy osoby o identycznym lub zbliżonym stopniu dysfunkcji ruchowej, co stwarza uczestnikom w miarę równe szansę we współzawodnictwie sportowym.

17 Najpierw sport zaczęli uprawiać paraplegicy, następnie amputowani, niewidomi i niedowidzący. Z czasem sport zaczęły uprawiać osoby z porażeniem mózgowym i innymi schorzeniami. Głównym założeniem organizacji Igrzysk Paraolimpijskich dla niepełnosprawnych było stworzenie takich samych warunków rywalizacji sportowej i pełna integracja z ruchem olimpijskim.

18 Dalszy rozwój, profesjonalne zinstytucjonowanie sportu niepełnosprawnych doprowadziło do powstania w Duesseldorfie w 1989 roku Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego (IPC, International Paralympic Committee) na wzór Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.

19 W Polsce Rehabilitację przez sport zapoczątkował profesor medycyny Aleksander Kabsch z poznańskiej AWF, z udziałem pioniera kajakarstwa niepełnosprawnych, Edwarda Niemczyka, który od 1963 roku organizował rehabilitacyjne obozy sportowe. Na arenie międzynarodowej Polacy wystartowali po raz pierwszy podczas IV Letnich Igrzysk w Heidelbergu (1972).

20 Polacy wystartowali wówczas w czterech dyscyplinach: pływanie, lekka atletyka, podnoszenie ciężarów i pięciobój. Indywidualnie zdobyli 33 medale (14 złotych, 12 srebrnych, 7 brązowych), a także odnieśli drużynowe zwycięstwo w pływaniu oraz ustanowili 8 rekordów świata.

21 Dyscypliny ParaolimpijskieIgrzyska letnie od Rzym: Łucznictwo Lekkoatletyka Boccia Kajakarstwo Kolarstwo Jeździectwo Piłka nożna drużyny 5 Piłka nożna drużyny 7 Goalball Judo Podnoszenie ciężarów Wioślarstwo Żeglarstwo Strzelanie Pływanie Tenis stołowy Siatkówka – promuje Wlazły „Start Wrocław” Koszykówka na wózkach – brak podziału na klasy Szermierka na wózkach Rugby na wózkach Tenis na wózkach

22 Igrzyska zimowe: od 1976 BiathlonHokej na siedząco (ang. Ice Sledge Hockey) Narciarstwo biegowe Narciarstwo alpejskie Curling na wózkach

23 Strzelectwo Dyscyplina wymagająca precyzji i kontroli nad swoim ciałem. Strzela się do stacjonarnie umieszczonej tarczy z pistoletu lub karabinu. Uprawiają przede wszystkim osoby z niepełnosprawnością fizyczną. Dla wyrównania szans stosuje się podział na konkurencje oraz grupy schorzeń. Ze względu na rodzaj niepełnosprawności niektórzy strzelają z pozycji stojącej, zaś inni siedząc na wózku lub specjalnym krzesełku. Odległość do tarczy wynosi 10, 25 i 50 metrów. W niektórych przypadkach niepełnosprawności dopuszczalne jest podpieranie karabinu. Jednym z ambasadorów imprez integracyjnych typu jest wybitna postać polskiego strzelectwa – Renata Mauer-Różańska.

24 Lekkoatletyka Najbardziej popularna dyscyplina sportu uprawiana przez osoby z niepełnosprawnością. Charakterystyczne dla tej dyscypliny jest także to, że mogą ją uprawiać sportowcy z każdą niemal niepełnosprawnością – amputowani, niewidomi i niedowidzący, osoby z porażeniem mózgowym czy uszkodzeniem rdzenia kręgowego (tetra i paraplegicy). Podobnie jak w lekkoatletyce sprawnych sportowców rzucać można oszczepem, dyskiem oraz (tylko w przypadku niepełnosprawnych) maczugą. Konkurencje związane ze skokami są identyczne – skoki w dal i wzwyż. Najbardziej znaną rywalizację stanowią biegi na różnych dystansach, począwszy od 100m, przez biegi średnie i długie, aż do maratonu wynoszącego tradycyjnie m. Oryginalną i różniącą od klasycznej lekkoatletyki konkurencją są wyścigi na wózkach. Zawodnicy startujący w zawodach podzieleni są na grupy i klasy w zależności od niepełnosprawności, aby w jak największym stopniu wyrównać szanse sportowców.

26 Boccia Wywodzi się od włoskiej gry w bule. Posiada wybitne walory rehabilitacyjne i integracyjne – rzucenie kuli na plac gry może się odbywać poprzez ręce asystenta kierowanego przez gracza. Ma to umożliwić udział w grze osobom z dużą niepełnosprawnością, np. o głębokim porażeniu mózgowym. Gra polega na rzucaniu lub wypychaniu kul w określonym kierunku tak, aby znalazły się one jak najbliżej celu. Zawodnicy mogą wprowadzać bulę na boisko dowolną techniką, m.in. poprzez rzucenie, kopnięcie, lub za pomocą sprzętu wspomagającego – specjalnej rynny. Jest to sport najbardziej powszechny, dostępny dla każdego chętnego, ma proste zasady . Przepisy nie określają postawy w jakiej należy wyrzucać kule. Może być stojąca lub siedząca (na wózku czy krześle).Grę tą stosuje się jako środek terapeutyczny dla osób z głębokimi dysfunkcjami. Jest jednak niezwykle poważnie traktowana w środowisku osób niepełnosprawnych zajmujących się boccią wyczynowo. Szczególnie od roku 1984, kiedy to weszła do grona dyscyplin paraolimpijskich. Boccia posiada wiele aspektów wychowawczych. Uczy tolerancji i szacunku do przeciwnika. Brak tu ograniczeń wiekowych i sprawnościowych. Innymi słowy, może grać w nią dosłownie każdy. Co więcej, nie wymaga specjalnych kosztownych boisk. Można w nią grać zarówno w hali, jak i na podwórku.

28 Goalball W 1982 roku rozegrano po raz pierwszy w Polsce w Lublinie międzywojewódzki turniej w golaball jako nieoficjalne Mistrzostwa Polski. Od 1983 roku Mistrzostwa polski w Goalball weszły do kalendarza rozgrywek Polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”. Uczestnikami zawodów w goalball mogą być osoby niedowidzące i niewidome , które na podstawie przeprowadzonej klasyfikacji medycznej otrzymały odpowiednią grupę sportową stwierdzającą minimum niepełnosprawności zezwalające na uczestniczenie w zawodach dla osób niepełnosprawnych (z dysfunkcją narządu wzroku). B1 – całkowicie niewidomi oraz z poczuciem światła, ale bez rozpoznania przedmiotów lub ich zarysów bez względu na kierunek i odległość. B2 – ze zdolnością rozpoznawania przedmiotów lub ich zarysów, ostrość wzroku 2/60 i/lub ograniczenie pola widzenia w zakresie 5 stopni. B3 – ze wzrokiem o ostrości od ponad 2/60 do 6/60 i/lub ograniczeniem pola widzenia od 5 do 20 stopni.

29 Goalball (piłka dźwiękowa) jest grą zespołową uprawianą w Polsce przez osoby niewidome i niedowidzące. Oprócz goalballa osoby niewidome i niedowidzące grają na świecie w Torball i piłkę nożną. Piłka dźwiękowa została stworzona w roku 1946 przez Austriaka Hanz’a Lorenz’a oraz Niemca Sepp’a Reindle jako efekt starań doskonalenie rehabilitacji niewidomych weteranów drugiej wojny światowej. Po raz pierwszy jako dyscyplina pokazowa Goalball został zaprezentowany na Igrzyskach Paraolimpijskich w Toronto w 1976 roku. Cztery lata później w Arnhem wszedł na stałe do programu Igrzysk Paraolimpijskich. Pierwsze Mistrzostwa Świata rozegrano w 1978 roku w Austrii. Obecnie Goalball stał się bardzo popularną dyscypliną sportu uprawianą w ponad 100 krajach na całym świecie. Co roku rozgrywane są turnieje ogólnokrajowe, międzynarodowe, Mistrzostwa Europy i Świata.

30 Piłka Nożna 5 - osobowa Dyscyplina dla osób niewidzących i niedowidzących. Drużyny składają się z czterech zawodników z niepełnosprawnością wzrokową oraz bramkarza, który może nie tylko widzieć, ale także podpowiadać kolegom i naprowadzać ich w trakcie gry. Charakterystycznym elementem tej dyscypliny jest piłka ze specjalnym dzwoneczkiem. Dzięki niemu zawodnicy mogą orientować się, gdzie w danej chwili znajduje się futbolówka. Dla wyrównania szans niezależnie od stopnia niepełnosprawności wzrokowej wszyscy piłkarze muszą mieć założone na oczy specjalne maski lub gogle. Idea gry – chodzi o to, by strzelić więcej goli niż drużyna przeciwna. Z racji mniejszej ilości graczy występujących w meczu znacznie mniejsze wymiary ma też boisko. Jego cechą charakterystyczną jest banda otaczająca plac gry, a przy okazji umożliwiająca zawodnikom lepszą orientację. Każde spotkanie składa się z dwóch części trwających po 25 minut. Reguły gry opierają się na przepisach Światowej Federacji Piłki Nożnej (FIFA). Specjalne wymagania dotyczą bramkarzy – nie mogą oni być czynnymi zawodnikami zarejestrowanymi w FIFA w ostatnich pięciu latach. Szybki rozwój piłki nożnej pięcioosobowej sprawił, że zadebiutowała ona na Igrzyskach Paraolimpijskich w Atenach w 2004 roku.

31 Piłka Nożna 7-osobowa Przeznaczona jest dla osób niepełnosprawnych z porażeniem mózgowym oraz innymi dolegliwościami neurologicznymi. Na boisku drużyny występują w siedmioosobowym składzie. Reguły gry opierają się na przepisach Międzynarodowej Federacji Piłki Nożnej (FIFA) z tą różnicą, że plac gry na którym rozgrywane są mecze ma mniejszą powierzchnię. Krótszy jest także czas gry – wynosi 2 x 30 minut. Aby ułatwić piłkarzom współzawodnictwo nie obowiązuje przepis o spalonym. Dla ułatwienia dozwolone jest wykonanie wrzutu z autu tylko jedną ręką. Ta odmiana piłki nożnej zadebiutowała podczas Igrzysk Paraolimpijskich w Nowym Jorku w 1984 roku.

32 Siatkówka na siedząco Jedna z najbardziej widowiskowych dyscyplin sportu niepełnosprawnych. Uprawiać ją mogą osoby mające choćby tylko minimalny stopień niepełnosprawności. Zdarzają się nawet turnieje, w których dopuszczalny jest udział ludzi całkowicie sprawnych, bowiem siatkówka na siedząco jest dyscypliną o wymiarze wybitnie integracyjnym. Upodobały ją sobie co prawda szczególnie osoby po amputacji, ale grać w nią mogą w zasadzie wszyscy. Muszą podczas meczu przestrzegać tylko jednej naczelnej zasady, a mianowicie nie wolno im odrywać pośladków od parkietu w momencie zagrywania piłki. Tak więc wszyscy grają na tym samym poziomie, na siedząco. Ogromną rolę odgrywa tu technika użytkowa, zespołowość i zgranie drużyny. I właśnie na te elementy zwraca się największą uwagę podczas treningów.

33 W odróżnieniu od tradycyjnej siatkówki mniejsze jest boisko oraz niższa wysokość siatki. Istotne jest sprawne i szybkie poruszanie się po parkiecie, dzięki któremu nie dopuszcza się do upadku piłki na bronioną część boiska. Jednym z ambasadorów promujących piłkę siatkową na siedząco w Polsce jest mistrz świata z 2014 roku – Mariusz Wlazły, który współpracuje ze „Startem” Wrocław i osobiście uczestniczy w turniejach integracyjnych. Upowszechnianie siatkówki na siedząco ułatwia to, iż można w nią grać na stosunkowo niewielkich halach. Także koszt sprzętu potrzebnego do uprawiania tej dyscypliny nie jest zbyt duży. Kluczem do sukcesu są chęci, determinacja i sumienność w treningach.

34 Pływanie – klasy startowePływacy ścigają się czterema stylami: dowolnym, grzbietowym, klasycznym i motylkowym. Konkurują także stylem zmiennym. W celu wyrównania szans sportowcy podzieleni są na klasy zgodne z ich sprawnością i możliwościami funkcjonalnymi. Żadną przeszkodą w pływaniu nie jest brak wzroku, stąd też osoby niewidome i niedowidzące bez problemu mogą uprawiać tę dyscyplinę. Start może odbywać się w różny sposób, w zależności od niepełnosprawności. Najczęściej startuje się ze słupka lub murka, z pozycji stojącej lub siedzącej. Zawodnicy zaczynają wyścigi również z wody, często przy asekuracji asystenta. Przepisy określają także kwestie nawrotu i dotknięcia ścianki przy finiszu. Jest przecież naturalne, że osoba z amputowaną ręką nie dotknie obiema dłońmi końcowej ściany basenu, podobnie jak pływak bez nóg nie odbije się nimi podczas przewrotu. Tym bardziej, że regulamin zabrania startu w protezach i innych przyrządach pomocniczo-ortopedyczych.

36 Kod literowy: S, SB lub SM określa styl pływania: S to styl dowolny, motylkowy, grzbietowy, SB to styl klasyczny, SM to styl zmienny. Liczby od 1 do 14 wskazują rodzaj i stopień niepełnosprawności. Zawodnik z niepełnosprawnością ruchową może mieć przydzielone różne klasy startowe w różnych stylach, zaś zawodnicy z niepełnosprawnością wzrokową posiadają zawsze tę samą klasę.

37 S1 / SB1 – klasa przeznaczona dla sportowców ze znaczną utratą siły mięśni i kontroli w nogach, ramionach i dłoniach. Niektórzy zawodnicy mają także ograniczoną kontrolę tułowia. Może to być np. spowodowane tetraplegią. S2 / SB1 – zawodnicy pływają, używając przede wszystkim ramion. Funkcje ich dłoni, tułowia i nóg są ograniczone z powodu np. tetraplegii lub problemów z koordynacją. S3 / SB2 – zawodnicy po amputacjach ramion i nóg. Pływacy używający ramion, ale bez odpowiednio pracujących nóg i tułowia. Pływacy ze znacznymi problemami z koordynacją we wszystkich kończynach. S4 / SB3 – zawodnicy używający ramion i z funkcjonującymi dłońmi, ale nieużywający torsu i nóg do pływania. Pływacy po amputacji trzech kończyn.

38 S5 / SB4 – zawodnicy z niedoborem wzrostu i dodatkową niepełnosprawnością oraz zawodnicy z utratą kontroli nad jedną stroną ciała (hemiplegia) lub z paraplegią. S6 / SB5 – zawodnicy z niedoborem wzrostu oraz zawodnicy z amputacją obu ramion lub umiarkowanymi zaburzeniami koordynacji po jednej stronie ciała. S7 / SB6 – pływacy po amputacji jednej nogi i jednego ramienia po przeciwnych stronach ciała. Zawodnicy z paraliżem jednego ramienia i jednej nogi po tej samej stronie ciała. Pływacy z pełną kontrolą ramion i tułowia oraz częściową funkcją nóg. S8 / SB7 – pływacy po amputacji jednego ramienia, znaczącym ograniczeniem zakresu ruchu w stawie biodrowym, kolanie i kostce.

39 S9 / SB8 – zawodnicy w tej klasie startowej mają npS9 / SB8 – zawodnicy w tej klasie startowej mają np. ograniczenia w zakresie ruchu stawów jednej nogi lub amputacje obu nóg poniżej kolan. S10 / SB9 – zawodnicy z minimalną niepełnosprawnością fizyczną, uprawniającą do udziału w zawodach pływania osób z niepełnosprawnością, np. utrata jednej dłoni lub ograniczony zakres ruchu stawu biodrowego. S / SB11 – zawodnicy mają bardzo niską ostrość widzenia i/lub brak postrzegania światła. S / SB12 – zawodnicy mają lepszą ostrość widzenia niż zawodnicy klasy S/SB11 i/lub pole widzenia ograniczone do mniej niż 5 stopni. S / SB13 – zawodnicy mają najlepszą możliwą ostrość widzenia, która nadal uprawnia do udziału w zawodach pływania osób z niepełnosprawnością i/lub pole widzenia ograniczone do mniej niż 20 stopni. S / SB 14 – zawodnicy z niepełnosprawnością intelektualną

41 Oscar Pistorius (ur. 22 listopada 1986 w Johannesburgu) – południowoafrykański lekkoatleta, biegacz niepełnosprawny. Uczestnik paraolimpiad, gdzie zdobył sześć złotych medali. 15 lipca 2007 na mitingu IAAF, biegnąc na specjalnych protezach z włókna węglowego, wystąpił jako pierwszy niepełnosprawny biegacz razem ze sprawnymi zawodnikami. Pistorius w wyniku wrodzonych wad stracił obydwie nogi w pierwszym roku życia (11 miesięcy). Mimo zaawansowanego stopnia kalectwa od zawsze intensywnie uprawiał sport – rugby, tenis, piłkę wodną, boks i zapasy. Jest rekordzistą wśród niepełnosprawnych w biegach na dystansie 100, 200 i 400m, z czasami odpowiednio 10,91 s, 21,30 s i 45,07 s.

42 Medale z Rio de Janeiro 9 złotych 18 srebrnychEwa Durska – (lekkoatletyka, pchnięcie kulą) Maciej Lepiato – w skoku wzwyż (T44) Maciej Sochal – w rzucie maczugą (F32) Natalia Partyka –w tenisie stołowym (kategoria 10) Anna Harkowska –w jeździe indywidualnej na czas (C5) kolarstwo Rafał Wilk –w jeździe indywidualnej na czas (H4) Jakub Tokarz –w kajakarskim sprincie (KL1) Barbara Niewiedział –w biegu na 1500 m (T20) Natalia Partyka, Karolina Pęk i Katarzyna Marszał – złoty medal w tenisie stołowym (kategoria C6-10) 18 srebrnych Robert Jachimowicz (lekkoatletyka, rzut dyskiem) Bartosz Tyszkowski – (lekkoatletyka, pchnięcie kulą) Wojciech Makowski – (pływanie, 100 m stylem grzbietowym) Michał Derus – (lekkoatletyka, bieg na 100 metrów) Krystyna Siemieniecka – (tenis stołowy, singiel kobiet)

43 Alicja Fiodorow – (lekkoatletyka, bieg na 100 metrów)Patryk Chojnowski –tenis stołowy (klasa 10) Daniel Pek –w biegu na 1500 m (T20) Rafał Czuper –w tenisie stołowym (klasa 2) Anna Harkowska –w jeździe indywidualnej na czas (C5) kolarstwo torowe Marzena Zięba –w podnoszeniu ciężarów (+86 kg) Lucyna Kornobys – srebrny medal w pchnięciu kulą (F34) Karolina Kucharczyk –w skoku w dal (T20) Rafał Wilk –w kolarskim wyścigu ze startu wspólnego (H4) Alicja Fiodorow –w biegu na 200 m (T47) Dariusz Pender, Michał Nalewajek i Jacek Gaworski – srebro w szermierce na wózkach17.

44 Anna Harkowska –w kolarskim wyścigu ze startu wspólnego (C5)Janusz Rokicki – w pchnięciu kulą (kategoria F57) 12 brązowych Patryk Chojnowski, Piotr Grudzień, Marcin Skrzynecki –w tenisie stołowym Lech Stoltman –w pchnięciu kulą (F55) Milena Olszewska –w łuku klasycznym Michał Nalewajek, Dariusz Pender, Kamil Rząsa –w drużynowym turnieju szpadzistów Kamila Kubas –w kajakarskim sprincie (KL1) Barbara Niewiedział –w biegu na 400 m (T20)

45 Karolina Pęk –w tenisie stołowym (klasa 9)Katarzyna Piekart –w rzucie oszczepem (F46). Piotr Grudzień –w tenisie stołowym (klasa8) Oliwia Jabłońska – (100 metrów stylem motylkowym) Adrian Castro – (szermierka na wózkach) Anna Trener-Wierciak – (lekkoatletyka, skok w dal)

46 Kluby sportowe W całej Polsce istnieją kluby sportowe, zrzeszenia i stowarzyszenia osób niepełnosprawnych werbujące osoby niepełnosprawne do uprawiania sportu. Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start” jest największą krajową organizacją zrzeszającą niepełnosprawnych sportowców ,ma oddziały we wszystkich miastach naszego kraju. Założono ją w 1952 roku. W początkowym okresie funkcjonowania „Start” koncentrował się przede wszystkim na działalności rekreacyjno-sportowej. Dopiero od 1961 roku zasięg funkcjonowania związku wykroczył poza obszar środowiska spółdzielczości. Program usprawniania realizowany przez „Start” był coraz szerszy. Obejmował gimnastykę leczniczą, ćwiczenia rekreacyjne, turnusy rehabilitacyjne, obozy sportowe, treningi w sekcjach różnych dyscyplin sportowych oraz zawody – zarówno krajowe, jak i międzynarodowe. Od 1972 roku działalność „Startu” nabrała nowego wymiaru. Wszystko za sprawą pierwszego występu polskich sportowców z niepełnosprawnością na letnich Igrzyskach Paraolimpijskich w Heidelbergu.

47 Sportowe Stowarzyszenie Niepełnosprawnych "START" ul. ŚwSportowe Stowarzyszenie Niepełnosprawnych "START" ul. Św. Teresy 56/ Łódź