1 Opracowała: mgr Agnieszka Szymańska - Gunia pedagog szkolnyAGRESJA DZIECI Opracowała: mgr Agnieszka Szymańska - Gunia pedagog szkolny

2 ZŁOŚĆ Naturalne uczucie Pojawia się szybko i gwałtownieJest sygnałem naszego organizmu, że dzieje się coś niekorzystnego

3 AGRESJA Świadome, zamierzone działanie, które ma na celu wyrządzenie komuś krzywdy fizycznej lub psychicznej Agresja u dzieci jest najczęściej reakcją na frustrację lub też przejawem wrogości

4 AGRESYWNE DZIECKO Agresywne dziecko to takie, które w dotychczasowym życiu nauczyło się stosowania zachowań agresywnych w odpowiedzi na różne sytuacje konfliktowe i stosuje je częściej niż jego rówieśnicy

5 RODZAJE AGRESJI WŚRÓD DZIECIFIZYCZNA Bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom. Dziecko w momencie gniewu: Bije Gryzie Kopie Drapie Pluje

6 RODZAJE AGRESJI WŚRÓD DZIECISŁOWNA Dziecko nie wchodzi w bezpośredni kontakt z innymi osobami ale powoduje ich cierpienie poprzez: Przezywanie Dokuczanie Wyśmiewanie Plotkowanie Obrażanie Pokazywanie nieprzyzwoitych gestów

7 RODZAJE AGRESJI WŚRÓD DZIECIFRUSTRACYJNA Pojawia się w momencie kiedy dziecko nie może przezwyciężyć jakiejś fizycznej przeszkody lub zaspokoić psychicznej potrzeby. W takiej sytuacji: Tupie nogami Uderza w ścianę Rozrzuca książki Bije najbliższe osoby

8 RODZAJE AGRESJI WŚRÓD DZIECISPOŁECZNA (POŚREDNIA) Namawianie innych do zrobienia komuś krzywdy Izolowanie od grupy

9 RODZAJE AGRESJI WŚRÓD DZIECINAŚLADOWCZA Dziecko od początku swojego życia naśladuje, obserwuje najbliższe otoczenie. Agresywne zachowania dzieci bywają następstwem oddziaływania określonych modeli zachowań „podpatrzonych” u osób dla dziecka znaczących, czyli rodziców, dziadków, rodzeństwa

10 ROZWÓJ ZACHOWŃ AGRESYWNYCH U DZIECINOWORODEK Dziecko, którego potrzeby nie są zaspokojone pręży się, napina mięśnie, czerwienieje i krzyczy NIEMOWLĘ Dziecko podczas zabawy zabawkami rzuca je, uderza nimi Chwyta za włosy rodzica, szarpie go za ubranie

11 ROZWÓJ ZACHOWŃ AGRESYWNYCH U DZIECITRZYLATEK Manifestacyjne odmawia wykonywania poleceń Tupie nogami, rzuca się na ziemię, bijąc i gryząc osoby powstrzymujące je od tego, niszczy przedmioty Histeryzuje

12 ROZWÓJ ZACHOWŃ AGRESYWNYCH U DZIECIPRZEDSZKOLAK Zachowania utrwalone w stosunku do zabawek rozszerzone zostają na dorosłych i rówieśników WIEK SZKOLNY Nagromadzone zachowania agresywne potęgują się z zetknięciu ze społecznością szkolną

13 RODZINA JAKO NAJWAŻNIEJSZE ŚRODOWISKO ROZWOJU DZIECKANajważniejszy okres w życiu dziecka to czas od urodzenia do 6 roku życia Dziecko spędza w domu największą ilość czasu Rodzice są dla dziecka osobami znaczącymi Dziecko od najmłodszych lat uczy się wzorców zachowań w rodzinie

14 POSTAWY RODZICELSKIE KTÓRE MAJĄ WPŁYW NA ROZWÓJ AGRESJI U DZIECIRodzice są agresywni wobec siebie, dzieci i innych ludzi Rodzice nie wykazują wystarczającego zainteresowania problemami dziecka Wychowanie nadmiernie karcące Wychowanie nadmiernie rozpieszczające

15 POSTAWY RODZICELSKIE KTÓRE MAJĄ WPŁYW NA ROZWÓJ AGRESJI U DZIECIBrak jasnego przekazu co jest dobre a co złe Wychowanie w duchu „dziecko nie ma głosu” Kryzysy domowe, np. częste kłótnie Brak rozmów na temat tolerancji i sposobów rozwiązywania sytuacji konfliktowych

16 POSTAWY RODZICELSKIE KTÓRE MAJĄ WPŁYW NA ROZWÓJ AGRESJI U DZIEPodwójne wzorce zachowań Aprobowanie agresywnych wzorów zachowań Wykazywanie nadmiernej tolerancji wobec zachowań agresywnych dziecka Brak konsekwencji w podejmowanych decyzjach Zaburzone kontakty uczuciowe między rodzicami a dziećmi

17 DIAGNOZA MOICH (RODZICIELSKICH) RELACJI Z DZIECKIEMIle czasu dziennie poświęcam dziecku? Czy słyszę co mówi do mnie? Jak często bawię się z moim dzieckiem? Jak często czytam mu na dobranoc? Jak często jadamy razem posiłki? W jaki sposób zwracam się do mojego dziecka, jakich słów używam? Czy są to słowa, które ranią: odejdź, nie mam czasu, przestań, ty głupku Czy są to słowa, które pomagają: cieszę się, że jesteś, rozumiem cię, słucham, dziękuję, proszę, przepraszam

18 JAK ROZPOZNAĆ W SWOICH DZIECIACH SPRAWCÓW AGRESJIDZIECI SPRAWCY AGRESJI: Dokuczają, ale głównie kierują to przeciwko słabszym kolegom lub młodszemu rodzeństwu Lubią dominować w domu Są sprawne i zręczne Łatwo się denerwują, wybuchają złością Nie potrafią radzić sobie z trudnościami Często są nastawione na „nie”

19 JAK ROZPOZNAĆ W SWOICH DZIECIACH SPRAWCÓW AGRESJIMają trudności z przestrzeganiem przyjętych zasad Mają zwykle małe lub żadne poczucie winy Wobec ofiar brak im zrozumienia, współczucia czy sympatii Łatwo się komikują z otoczeniem Umieją sprytnie wybrnąć z sytuacji, np. stosując oskarżenia Potrafią z łatwością kłamać

20 DWIE DROGI RADZENIA SOBIE Z AGRESJĄ DZIECIZAPOBIEGANIE ELIMINOWANIE

21 JAK ZAPOBIEGAĆ POWSTAWANIU ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH U DZIECKADawnie dobrych wzorców do naśladowania Uczenie od dzieciństwa radzenia sobie z nagromadzoną złością Ustalenie jasnych reguł, które będą przestrzegane a odstępstwa konsekwentnie karane Wzmacnianie nagrodami zachowań pozytywnych (pochwała)

22 JAK ZAPOBIEGAĆ POWSTAWANIU ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH U DZIECKAOgraniczanie lub kontrolowanie programu telewizyjnego, jaki oglądają dzieci Ukazywanie negatywnych skutków przemocy i agresji Konsekwencja w podejmowaniu decyzji Branie pod uwagę głosu dziecka w ważnych dla rodziny sprawach Stała kontrola postępów w nauce i zachowaniu

23 JAK ELIMINOWAĆ ZACHOWANIA AGRESYWNE WŚRÓD DZIECINigdy nie pozostawiać zachowań agresywnych bez reakcji i komentarza Na przejaw agresji czy złości reagować spokojnie, starać się ja stłumić, wyciszyć Ustalenie z dzieckiem reguł zachowań i konsekwentne przestrzeganie ich w momencie kiedy dojdzie do agresywnego zachowania (kodeks) Ustalenie z małżonkiem „wspólnego frontu” Wzmacnianie nagrodami pozytywnego zachowania dziecka Rozmowa argumentująca (tłumaczenie, wyjaśnianie)

24 WNIOSKI Mądra miłość rodzicielska w rozumieniu i zaspokajaniu potrzeb dziecka, akceptacja i poszanowanie jego praw w znacznym stopniu niwelują pojawiające się negatywne formy zachowania Nadmierna swoboda, podobnie jak nadmierna kontrola mogą wyzwalać w dziecku agresję W systemie wzmocnień pozytywnych powinny dominować nagrody stosowane w miarę często, ale też nie za każde zachowanie

25 WNIOSKI W sytuacji naruszenia reguł należy zastosować karęKonsekwencja w podejmowaniu decyzji Oboje rodzice są dla dziecka jednakowo ważni i potrzebni Spędzanie jak najwięcej czasu z dziećmi zapobiega powstawaniu zachowań agresywnych

26 D Z I Ę K U J Ę ZA UWAGĘ