1 Optymalizacja programów Open- Source Pamięć część 1 Krzysztof Lichota [email protected]

2 Dlaczego pamięć jest ważna ● Współczesne systemy operacyjne stosują wirtualizację pamięci i symulują większą pamięć poprzez swapowanie ● Czas dostępu do dysku jest kilka rzędów wielkości wolniejszy od dostępu do pamięci ● Efektywny czas dostępu do pamięci: częstość_braku_strony*czas_sprowadzenia_strony + (1 – częstość_braku_strony) * czas_dostępu_do_pamięci

3 Dlaczego pamięć jest ważna ● Jeśli nasz proces zużywa dużo pamięci, to inne procesy mają mniej i cały system działa wolniej ● Każdy proces ma swoje pole robocze – zbiór stron, które są mu niezbędne do sensownego działania ● Przypadek skrajny – migotanie (thrashing), występuje kiedy suma pól roboczych programów w systemie jest większa niż dostępna pamięć ● Dużo wcześniej system zaczyna się dławić, ponieważ do sprawnego działania system potrzebuje też pamięci podręcznej dysku

4 Pamięć w systemie

5 Podział pamięci w systemie operacyjnym ● Pamięć dla programów ● Pamięć podręczna dysku (cache) – do przyspieszania odczytu ● Bufory na zapisane dane – przyspieszają zapis poprzez opóźnienie go do momentu aż system będzie miał wolne zasoby ● Pamięć jądra – struktury jądra, które muszą być cały czas w pamięci (np. kod do obsługi błędów braku strony) oraz pamięć wirtualna jądra, która może zostać wymieciona na dysk

6 Program free ● Pokazuje zużycie pamięci: – free – wolna pamięć (powinna być mała) – cached – pamięć podręczna dysku – buffers – bufory – -/+ buffers/cache – pamięć po odjęciu buforów i cache (czyli to, co tak naprawdę jest interesujące) ● Dokładniejsze dane: /proc/meminfo

7 vmstat ● Podaje interesujące statystyki zużycia pamięci, komunikacji ze swap i dyskiem oraz zużycia CPU – standardowe parametry pamięci (wolna, cache, itp.) – si/so – ilość pamięci ściągnięta/wysłana do swapa – bi/bo – ilość danych ściągnięta/wysłana na dysk – standardowe parametry CPU (user, kernel, iowait) – cs – liczba przełączeń kontekstu na sekundę – in – liczba przerwań na sekundę ● Wywołanie „vmstat 1” powtarza wyświetlanie co 1s ● Do rysowania wykresów można użyć OpenOffice lub automatycznie generować za pomocą gnuplot

8 Pamięć w programie

9 ● Dane użytkowe (sterta – ang. heap) ● Stos ● Kod bibliotek i programu ● Pliki wmapowane za pomocą mmap() ● Część pamięci używanej przez program (piksmapy) jest tak naprawdę w X-serwerze!

10 Pamięć w programie ● Czasem pamięć jest automatycznie współdzielona między procesami przez system operacyjny: – kod programu, wmapowane pliki tylko do odczytu, biblioteki dynamiczne – cała pamięć procesu przy fork() (poprzez copy-on-write), nawet stos! ● Kod bibliotek i programu jest zasadniczo współdzielony, ale relokacja symboli może spowodować, że część nie będzie współdzielona, tylko prywatna

11 Pamięć w programie ● RSS (Resident Set Size) – liczba stron w pamięci używanych przez program (łącznie ze współdzielonymi) ● VmSize – rozmiar pamięci wirtualnej procesu ● Shared – rozmiar pamięci potencjalnie współdzielonej z innymi procesami ● Te statystyki mogą być bardzo mylące, jeśli próbuje się ich użyć do podsumowania całego systemu lub dokładniejszego porównania programów [1] [1] http://www.kdedevelopers.org/node/1567http://www.kdedevelopers.org/node/1567

12 time ● Podaje statystyki z uruchomienia procesu ● Wywołanie: /usr/bin/time polecenie ● Opcja „-f format” pozwala wybrać statystyki do pokazania ● Przydatne statystyki do analizy pamięci: – %F – liczba „major” page faults – %R – liczba „minor” page faults – %M – maksymalny RSS w czasie życia programu – %p – średni rozmiar niewspółdzielonego stosu – %t – średni RSS procesu

13 ps ● Pokazuje podobne statystyki podobne jak time, ale dla wszystkich procesów i nie wymaga uruchamiania programu pod nadzorem ● Można wypisywać tylko jeden proces za pomocą opcji „-p pid” ● Jeśli zależy nam na interaktywnym wyświetlaniu statystyki, to można użyć programu „top” ● Więcej opcji: man ps

14 /proc ● Dużo informacji o procesach można bezpośrednio z /proc – ps i top używają go zresztą do pobierania informacji ● Ciekawe pliki w /proc/pid: – status – stan procesu, podsumowanie zużycia pamięci – statm – dokładniejsze informacje o pamięci procesu – maps/smaps – informacje o obszarach pamięci wirtualnej procesu ● Żeby odczytać dane o bieżącym procesie można użyć dowiązania symbolicznego /proc/self ● Specyficzne dla Linuksa (dlatego lepiej używać ps)

15 /proc/pid/maps ● /proc/pid/maps pokazuje obszary pamięci wirtualnej w procesie ● Flagi: – r/w – do odczytu/zapisu – x – do wykonywania – p – prywatne (mogą być współdzielone przez copy-on-write) – s – współdzielone explicite ● Biblioteki są wmapowane 2 razy – raz jako wykonywalne i raz jako do zapisu (żeby zrobić relokacje) ● Na i386 prawo wykonywania implikuje prawo odczytu

16 /proc/pid/smaps ● Pokazuje szczegółowe statystyki dla każdego obszaru pamięci wirtualnej – RSS – liczba stron w pamięci – Shared_Clean – współdzielone, które można w każdej chwili wyrzucić, bo są zapisane – Shared_Dirty – współdzielone, które zawierają niezapisane zmiany i które przed wyrzuceniem trzeba zapisać – Private_Clean – prywatne, które można wyrzucić – Private_Dirty – prywatne, które trzeba zapisać ● Tutaj „Shared” oznacza, że jest więcej niż jeden proces, który posiada strony w swoich tablicach stron!

17 exmap ● Pokazuje szczegółowe statystyki zużycia pamięci ● Potrafi pokazać statystyki pamięci dla procesu/biblioteki/sekcji ELF/symbolu ● Używa modułu jądra do uzyskania statystyk ● Ma interfejs graficzny ● Może pokazywać odwrotne mapowanie – z plików do procesów ● Pokazuje ilość współdzielonej pamięć rozdzieloną proporcjonalnie pomiędzy wszystkie używające jej procesy

18 xrestop ● Pokazuje zużycie pamięci w X-serwerze dla poszczególnych programów ● Używa rozszerzenie X-serwera X-resource ● Domyślnie pokazuje podobny widok jak „top” ● Opcja -b pozwala zrzucać dane wsadowo ● Uwaga – jak każdy program X pokazuje zużycie serwera X wskazywanego przez zmienną DISPLAY, więc jak podłączamy się zdalnie do komputera, to pokaże wyniki dla naszego lokalnego X-serwera.

19 Ukryte problemy z używaniem pamięci ● Wycieki pamięci – powodują zwiększanie objętości programu w trakcie działania ● Fragmentacja – powoduje, że program zaczyna zużywać więcej pamięci niż tak naprawdę potrzebuje ● Rozdzielczość stronicowania to rozmiar jednej strony (na i386 – 4 KB), więc każda operacja tworząca prywatną kopię strony powoduje zużycie co najmniej 1 strony, a jak struktura jest na granicy stron, to co najmniej dwóch

20 Co można optymalizować ● Znaleźć dane, które są w pamięci niepotrzebnie ● Znaleźć dane, które są duplikowane (np. jednocześnie w pamięci procesu i X-serwerze) ● Trzymać tylko część danych w pamięci potrzebną w danej chwili (programy graficzne, edytory tekstu) ● Użyć bardziej kompaktowych struktur danych ● Usunąć fragmentację ● Zmniejszyć zużycie czasoprzestrzenne – jeśli dane są konieczne, to trzymać je najkrócej jak się da ● Usunąć wycieki pamięci (to bardziej debugowanie)

21 Co można optymalizować ● Lepiej zarządzać danymi mmapowanymi (np. wyrzucać niepotrzebne za pomocą madvise) ● Współdzielić co się da (np. pliki konfiguracyjne, ikony), np. używając mmap() do danych niezmienianych lub pamięci dzielonej dla generowanych ● Ulepszyć współdzielenie kodu poprzez eliminację relokacji ● Zmniejszyć rozmiar danych aktywnie używanych w pamięci poprzez skompaktowanie ich na mniejszej liczbie stron ● Nie linkować się z niepotrzebnymi bibliotekami

22 Na co zwrócić uwagę ● Każdy wątek ma swój stos w trybie użytkownika (ok. 1MB domyślnie) – więcej wątków oznacza więcej zużytej pamięci (ale może być współdzielona przez copy-on-write) ● Każdy wątek/proces ma swój stos w trybie jądra (niestronicowany), o rozmiarze 4 KB lub 8 KB

23 Bibliografia ● http://bmaurer.blogspot.com/2006/03/memory-usage-with- smaps.html http://bmaurer.blogspot.com/2006/03/memory-usage-with- smaps.html ● http://www.kdedevelopers.org/node/1567 http://www.kdedevelopers.org/node/1567 ● http://lxr.linux.no/source/Documentation/filesystems/proc.txt http://lxr.linux.no/source/Documentation/filesystems/proc.txt ● http://monkey.linuxworld.com/cgi- bin/dwww?type=runman&location=proc/5 http://monkey.linuxworld.com/cgi- bin/dwww?type=runman&location=proc/5 ● http://lists.kde.org/?l=kde-devel&m=116786313023874&w=2 http://lists.kde.org/?l=kde-devel&m=116786313023874&w=2 ● http://www.berthels.co.uk/exmap/ http://www.berthels.co.uk/exmap/ ● http://primates.ximian.com/~federico/docs/2007-02- FOSDEM/html/img1.html http://primates.ximian.com/~federico/docs/2007-02- FOSDEM/html/img1.html ● http://people.redhat.com/berrange/olpc/performance/epiphany/ http://people.redhat.com/berrange/olpc/performance/epiphany/