1 ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIOSTWA TURYSTYCZNEGOProwadzący: mgr Jacek Drążkiewicz

2 CEL PRZEDMIOTU Nauczyć:zasad działalności przedsiębiorstwa turystycznego na rynku, sposobów oddziaływania na przedsiębiorstwo turystyczne poprzez instrumenty prawo-ekonomiczne (np. polityka państwa), zasad formułowania strategii działania przedsiębiorstwa turystycznego, procesu kształtowania jakości w przedsiębiorstwie turystycznym, sposobów oceny efektywności działania przedsiębiorstwa turystycznego, zasad i sposobów oddziaływania przedsiębiorstwa turystycznego na rynek.

3 CEL PRZEDMIOTU ZAPOZNAĆ Z:formami prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych, przedsiębiorstwami turystycznymi funkcjonującymi na rynku, cechami rynku turystycznego i jego wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstw turystycznych, otoczeniem mikro- i makro-ekonomicznym przedsiębiorstwa turystycznego, procesami uruchamiania działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych.

4 Związki korelacyjne z innymi przedmiotamiMIKROEKONOMIA MAKROEKONOMIA EKONOMIKA TURYSTYKI Słowniczek pojęć: przedsiębiorstwo, popyt turystyczny, podaż turystyczna, elastyczność cenowa popytu, elastyczność cenowa podaży, elastyczność dochodowa popytu, koszty i ich rodzaje, przychody, zysk, bilans, rachunek zysków i strat.

5 PLAN ZAJĘĆ Zagadnienia i pojęcia wprowadzające. Pojęcie, cele i funkcje przedsiębiorstw turystycznych, cechy rynku usług turystycznych. Typologia podmiotów –przedsiębiorstw turystycznych. Rodzaje przedsiębiorstw turystycznych. Zasady działania. Formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych. Istota i zakres procesu założycielskiego przedsiębiorstwa turystycznego. Wybór prawno-organizacyjnej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Otoczenie przedsiębiorstwa turystycznego. Otoczenie makroekonomiczne i mikroekonomiczne. Zasoby przedsiębiorstwa turystycznego i ich wykorzystanie. Gospodarka czynnikiem ludzkim w przedsiębiorstwie. Zarządzanie majątkiem trwałym i obrotowym. Kapitał i zasoby informacyjne. Struktury organizacyjne i finanse przedsiębiorstwa turystycznego. Organizacja przedsiębiorstwa i jej wpływ na efekty ekonomiczne. Bilans i rachunek zysków i strat. Wskaźniki zyskowności, płynności finansowej, zdolność do obsługi zadłużenia. Oddziaływanie na przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce rynkowej. Uwarunkowania rozwoju turystyki tworzone przez państwo (polityka turystyczna). Oddziaływanie na przedsiębiorstwo poprzez instrumenty ekonomiczne – podatek VAT, podatek od zysku, podatek od płac, podatki lokalne, amortyzacja, ulgi i zwolnienia, system kredytowania. Prezentacja wybranych przedsiębiorstw turystycznych. Forma prawno-organizacyjna, struktura firmy, rodzaje działalności, zasoby finansowe, kadrowe, udział w rynku itp..

6 LITERATURA 1. Przedsiębiorstwo turystyczne, red. A. Rapacz, Centrum Doradztwa i Informacji Difin Sp. z o.o., Warszawa 2007; 2. Bednarska M., Gołembski G., Markiewicz E., Olszewski M., Przedsiębiorstwo turystyczne. Ujęcie statyczne i dynamiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007; 3. Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce rynkowej, red. A. Rapacz, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2001; 4. Małe i średnie przedsiębiorstwa na rynku turystycznym, red. Czechowski L., Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku, Gdańsk 2007; 4. J. Sarnowski, Edward Kirejczyk, Zarządzanie przedsiębiorstwem turystycznycm, ALMAMER WSE, Warszawa 2007; 5. Bednarowska L., Drążkiewicz J., Zarys mikroekonomii, ćwiczenia, zadania, testy, problemy, Wyższa Szkoła Rozwoju Lokalnego, Żyrardów 2006 6. Rola kapitału zagranicznego w kształtowaniu nowoczesnego rynku usług turystycznych w Polsce, Zeszyty Naukowe nr 2(32), Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2003 7. Działalność podmiotów zagranicznych na polskim rynku turystycznym w aspekcie zachodzących zjawisk i procesów, Problemy turystyki nr 1-4, Instytut Turystyki, Warszawa 2003

7 I. Zagadnienia i pojęcia wprowadzające.Pojęcie, cele i funkcje przedsiębiorstw turystycznych, cechy rynku usług turystycznych.

8 Ewolucja przekształceń światowej gospodarki.Rys. 1. Ewolucja przekształceń trójsektorowej struktury zatrudnienia 10 20 30 40 50 60 70 80 90 LATA I FAZY ROZWOJU UDZIAŁ SEKTORÓW SEKTOR I SEKTOR II SEKTOR III FAZA DOPEŁNIENIA FAZA EKSPANSJI FAZA STARTU CYWILIZACJA PIERWOTNA 2000 OKRES PRZEJŚCIOWY

9 Co wyróżnia przedsiębiorstwa wśród innych podmiotów gospodarczych?Podmiotem gospodarczym jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka nie posiadająca osobowości prawnej (np. spółka cywilna). Ważną kwestię stanowi nazewnictwo – przedsiębiorstwo – jest kategorią obejmującą mniejszy zakres podmiotowy niż pojęcie podmiotu gospodarczego. I tak podmiotem jest indywidualne gospodarstwo rolne, które nie jest przedsiębiorstwem.

10 Przedsiębiorstwo – jest podmiotem gospodarczym, wyodrębniony pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym, którego działanie ukierunkowane jest na przynoszenie zysku (maksymalizację zysku)

11 I. Kryterium prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności:Wyróżniamy przedsiębiorstwa: -produkcyjne -usługowe -handlowe Stosując podziały wprowadzone w ustawie z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej możemy wyróżnić przedsiębiorstwa zajmujące się działalnością - wytwórczą - budowlaną - handlową - usługową - poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobyciem kopalin ze złóż - przedsiębiorstwa zajmujące się inną działalnością zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły

12 II. Kryterium własności:-przedsiębiorstwa stanowiące własność publiczną (państwowe i komunalne) -przedsiębiorstwa stanowiące własność prywatną

13 Przebieg procesów prywatyzacyjnych w Polsce po 1989 rokuWedług stanu w dniu 31 XII 2004 r. w Polsce istniało 912 przedsiębiorstw państwowych. W ponad połowie z nich (54,3%) prowadzone było postępowanie upadłościowe lub proces likwidacji ze względu na złą kondycję ekonomiczną. W 18,4% przedsiębiorstw nie prowadzono żadnych działań zmierzających do ich reorganizacji, w 9,1% rozpoczęto postępowanie przygotowawcze przed prywatyzacją bezpośrednią, a 2,4% jednostek znajdowało się w trakcie tej prywatyzacji. Jedynie 1,0% przedsiębiorstw wystąpiło z wnioskiem o komercjalizację.

14 Tabela 5.1. Podmioty gospodarcze w Polsce w podziale na własność w III kwartale 2005 rokuWyszczególnienie Liczba podmiotów Udział procentowy forma własności: - sektor publiczny - sektor prywatny Ogółem 134507 3,86 96,14 100,00 Źródło: Opracowanie własne, Jacek Drążkiewicz na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego, tablice robocze dotyczące podmiotów gospodarki naliczonych na podstawie numeru REGON, dane dostępne w Centralnym Informatorium Statystycznym w Warszawie.

15 III. Kryterium wielkości:Wyróżniamy na rynku: -mikro przedsiębiorstwa -małe przedsiębiorstwa -średnie przedsiębiorstwa -duże przedsiębiorstwa. Mikro przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem, które: - zatrudnia średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz - jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych nie przekracza 2 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 milionów euro. Małe przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem, które: - zatrudnia średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz - jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych nie przekracza 10 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 milionów euro. Średnie przedsiębiorstwo – jest przedsiębiorstwem, które: - zatrudnia średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz - jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych nie przekracza 50 milionów euro lub całkowity bilans rocznie nie przekracza 43 milionów euro. Duże przedsiębiorstwo– jest przedsiębiorstwem, które: - zatrudnienie średniorocznie powyżej 250 pracowników - jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych przekracza 50 milionów euro lub całkowity bilans rocznie przekracza 43 miliony euro.

16 mikro przedsiębiorstwo 3 313133 95,06Tablica 5.3. Podmioty gospodarcze w Polsce w podziale na wielkość w II kwartale 2005 roku Wyszczególnienie Liczba podmiotów Procentowy udział mikro przedsiębiorstwo 95,06 małe przedsiębiorstwo 140338 4,03 średnie przedsiębiorstwo 27192 0,78 duże przedsiębiorstwo 4514 0,13 Ogółem 100,00 Źródło: Opracowanie własne Jacek Drążkiewicz na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego, tablice robocze dotyczące podmiotów gospodarki naliczonych na podstawie numeru REGON, dane dostępne w Centralnym Informatorium Statystycznym w Warszawie.

17

18 IV. Kryterium formy prawnej i organizacyjnej prowadzenia działalności.Najczęściej przedsiębiorstwa przyjmują jedną z niżej wymienionych organizacyjnych form prowadzenia działalności: 1. jednoosobowa działalność gospodarcza - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 2. spółki 2.1. cywilne 2.2. handlowe osobowe: - spółka jawna, - partnerska, - komandytowa - komandytowo-akcyjnej. kapitałowe - spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością - spółkę akcyjną, 3. spółdzielnie 4. przedsiębiorstwa państwowe

19 PRZEDSIĘBIORSTWO TURYSTYCZNEDefiniując przedsiębiorstwo turystyczne musimy uwzględnić specyfikę rynku usług turystycznych, a zwłaszcza cechy popytu turystycznego, podaży turystycznej oraz produktu turystycznego!

20 Rynek turystyczny Według klasycznej definicji rynek występuje wówczas , kiedy nabywcy i sprzedawcy określają, co mają zamiar kupować i sprzedawać, i na jakich warunkach. W przypadku rynku turystycznego przedmiotem wymiany jest wszystko to, co oferuje się nabywcy, aby zaspokoić jego pragnienia i oczekiwania związane z wyjazdem turystycznym. Źródło: red. G. Gołembski, Kompendium wiedzy o turystyce

21 Źródło: Opracowanie własne J. Drążkiewicz na podstawie LŹródło: Opracowanie własne J. Drążkiewicz na podstawie L.Butowski, Organizacja turystyki w Polsce, Warszawa-Lublin 2004, s. 13.

22 RYNEK TURYSTYCZNY Istotą rynku turystycznego jest występowanie dwóch sił rynkowych – popytu turystycznego, zgłaszanego na usługi turystyczne przez turystów i odwiedzających jednodniowych oraz podaży turystycznej, zapewnianej przez przedsiębiorstwa turystyczne i paraturystyczne.

23 POPYT TURYSTYCZNY Według W. Hunzikera i K. Krapfa, popyt turystyczny „ jest sumą dóbr turystycznych, usług i towarów, które turyści są skłonni nabyć przy określonym poziomie cen” [1] [1] Cyt. za J. Altkorn, Marketing w turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 23.

24 CECHY POPYTU TURYSTYCZNEGOmobilność, kompleksowość, sezonowość, dużą zależność i wrażliwość na determinanty i uwarunkowania ekonomiczne

25 Cechy produktu turystycznegoNiematerialny charakter Brak możliwości magazynowania Sezonowość Komplementarność Zmienność

26 Przedsiębiorstwo turystyczne -jest celowo zorganizowanym zespołem ludzi, wyposażonym w środki materialne i finansowe, powołanym do wykonywania czynności z zamiarem zaspokajania potrzeb turystów, charakteryzującym się określoną organizacją wewnętrzną, podejmującym samodzielnie decyzje strategiczne i taktyczne, którego aktywność ma prowadzić do osiągania zysku. Źródło: Przedsiębiorstwo turystyczne, red. A. Rapacz, Centrum Doradztwa i Informacji Difin Sp. z o.o., Warszawa 2007, s. 20.

27 II. Typologia podmiotów –przedsiębiorstw turystycznych.Rodzaje przedsiębiorstw turystycznych. Zasady działania.

28 - organizatorzy turystyki sprzedający gotowe imprezy turystyczne; Dokonując klasyfikacji przedsiębiorstw turystycznych należy przyjrzeć się strukturze wydatków stojących po stronie popytu turystycznego. Konsumpcja turystyczna uwzględnia wydatki na produkty i usługi oferowane przez liczne firmy, wśród których na wyróżnienie zasługują: - organizatorzy turystyki sprzedający gotowe imprezy turystyczne; - baza noclegowa (hotele, motele, ośrodki wypoczynkowe, kampingi itd.); - baza gastronomiczna (restauracje, bary, kawiarnie itd.) - transport (transport powietrzny (linie lotnicze), wodny (promy, statki wycieczkowe itd.), lądowy {kolej, autokary, taksówki itd.}) - baza towarzysząca (firmy świadczące usługi związane z rekreacją, kulturą, sportem np. teatry, kina, kasyna, wyciągi narciarskie, pływalnie itd.) - handel (sklepy oraz centra handlowe) - inne Źródło: W. F. Theobald, The meaning, scope, and measurement of travel and tourism [w:] Global tourism, red. W. F. Theobald, Elsevier, Amsterdam 2005, s. 22 oraz Przedsiębiorstwo turystyczne, red. A. Rapacz, Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o., Warszawa 2007, s

29 Kryteria klasyfikacji przedsiębiorstw:- rodzaj odbiorców oferty i miejsce w procesie jej dystrybucji (podmioty występujące w roli wytwórców usług turystycznych, które mogą być przez nich sprzedawane bezpośrednio turystom lub oferowane do sprzedaży pośrednikom, np. obiekty noclegowe, transportowe, przewodnickie, usługi sportowe i rekreacyjne oraz podmioty zajmujące się pośredniczeniem przy sprzedaży usług turystycznych lub organizowaniem imprez, np. organizatorzy i pośrednicy turystyczni, agencje turystyczne); - obszar działania (przedsiębiorstwa działające na rynku lokalnym, regionalnym {np. sieć hoteli FENIX na Dolnym Śląsku}, krajowym {PBP Orbis Sp. z o.o., OST Gromada}, międzynarodowym {Scan Holiday, TUI, Neckermann}); - formę własności (przedsiębiorstwa sektora publicznego - przedsiębiorstwa państwowe lub komunalne oraz przedsiębiorstwa sektora prywatnego np. spółki); - formę organizacyjno-prawną (np. spółki, spółdzielnie itd.) - wielkość przedsiębiorstwa (podmioty małe, średnie, duże).

30

31 Zasięg przestrzenny gospodarki turystycznej jest obszerny i wynika z ekonomicznych skutków rozwoju turystyki na obszarach recepcji turystycznej, jak również poza nimi. Wydatkami turystów występują bowiem na wszystkich etapach podróży: „przygotowanie” – „podróż” (tam) – „pobyt” – „podróż” (z powrotem) tzw. formuła 4 P [1], lub jako formułę 5 P (dodatkowo jeszcze etap „podsumowania” odbytej podróży) [2]. [1] S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa, Warszawa 1998, s [2] E. Dziedzic, Obszar recepcji turystycznej jako przedmiot zarządzania strategicznego, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 1998, s. 14.

32 etap „planowania” podróżyObejmuje procesy gospodarcze oraz skutki ekonomiczne zachodzące w miejscu stałego pobytu turystów. Wśród nich wyróżniamy m.in.[1]: - zmiany w strukturze konsumpcji, wynikające z planowanej podróży (np. konieczność oszczędzania), - podjęcie dodatkowej pracy (przy braku oszczędności) w celu uzyskania środków na planowaną podróż, pobudzanie inwestycji w celu uruchomienia dodatkowej produkcji artykułów związanych z podróżowaniem oraz niezbędnych po zakończeniu podróży (np. konserwacja sprzętu sportowo – turystycznego, wywołanie zdjęć z podróży), wzrost dochodów i zatrudnienia w gałęziach produkujących artykuły niezbędne do uprawiania turystyki oraz umożliwiających zakupy powyjazdowe. - odpływ środków pieniężnych do miejscowości, regionów lub państw, będących celem podróży turystycznej (może to nastąpić znacznie przed terminem podróży, jeżeli usługi rezerwowane są wcześniej), - powstanie inwestycji ułatwiających odbywanie podróży (wspomniane już biura podróży, agencie podróży, punkty informacji turystycznej, jak również firmy ubezpieczeniowe, finansowe itd.) kreujące nowy zawody i wzrost zatrudnienia. [1] W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, F.H-U.”Albis”, Kraków 1999, s. 50.

33 etap „podróż” Ekonomiczne skutki związane z etapem „podróż” obejmują następujące procesy[1]: - podjęcie inwestycji z zakresu infrastruktury transportowej, - wzrost zatrudnienia przy budowie infrastruktury transportowej, - wzrost zatrudnienia przy obsłudze podróżnych, - uzyskanie wpływów z tytułu usług transportowych świadczonych przez własnych przewoźników, - pobudzenie aktywności gospodarczej dzięki wykorzystaniu nowoczesnej i nowo powstałej infrastruktury transportowej przez inne gałęzie gospodarki [1] W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, F.H-U.”Albis”, Kraków s. 51.

34 etap „pobyt” W miejscu recepcji turystycznej generowane są największe dochody z turystyki, tutaj także zlokalizowana jest większość stanowisk pracy związanych obsługą turystów. Miejscowa ludność ma dzięki temu możliwość pracy w hotelach, restauracjach, punktach informacji turystycznej, a także w innych gałęziach gospodarki, które rozwijają się dzięki turystyce (np. przedsiębiorstwa transportu lokalnego {publiczna komunikacja lokalna, taksówki}, sklepy, stacje benzynowe, pracownicy poczty, służby zdrowia itd.).

35

36 Bazę noclegową można różnicować i klasyfikować ze względu na liczne kryteria. Do najczęściej stosowanych należą: - czas świadczenia usług (obiekty całoroczne i obiekty sezonowe), - typ obiektów i urządzeń - podleganie lub nie podleganie przepisom nadawania kategorii (obiekty kategoryzowane np. hotele, motele, pensjonaty i nie podlegające kategoryzacji np. kwatery prywatne, kwatery agroturystyczne, ośrodki wypoczynkowe); - położenie obiektów; - obsługiwane segmenty rynku (obiekty przeznaczone na indywidualną turystykę oraz turystykę korporacyjną (biznesową); - charakter pomieszczeń noclegowych

37 W Polsce do podstawowych usług z zakresu bazy noclegowej zalicza się usługi hotelarskie, przez które należy rozumieć krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie, w obrębie obiektu, usług z tym związanych[1]. [1] Art. 3. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od Dz.U. z 2006 Nr 220 poz. 1600

38 Usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, które spełniają[1]:1) wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany; 2) wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami. Usługi hotelarskie mogą być świadczone również w innych obiektach (np. pokoje gościnne, obiekty zabytkowe itp.), jeżeli obiekty te spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia określone przez ministra właściwego ds. turystyki[2]. [1] Art. 35. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od Dz.U. z 2006 Nr 220 poz. 1600 [2] Metodyka i technika obsługi ruchu turystycznego, op. cit., s. 56.

39 Klasyfikacji obiektów hotelarskich dokonuje ustawa o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 roku, ustalając następujące rodzaje obiektów hotelarskich[1]: 1) hotele - obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów; 2) motele - hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych i dysponujące parkingiem; 3) pensjonaty - obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie. 4) kempingi (campingi) - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych; 5) domy wycieczkowe - obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; 6) schroniska młodzieżowe - obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów; 7) schroniska - obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; 8) pola biwakowe - obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach. [1] Art. 36 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od , Dz.U. z 2006 Nr 220 poz. 1600

40 Kategoryzacja obiektów hotelarskich nie jest jednorodnaKategoryzacja obiektów hotelarskich nie jest jednorodna. Ustala się dla: 1) hoteli, moteli i pensjonatów - pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami; 2) kempingów (campingów) - cztery kategorie oznaczone gwiazdkami; 3) domów wycieczkowych i schronisk młodzieżowych - trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi

41

42

43

44 Zasoby bazy noclegowej w 2007 roku – dane ogólne wg województw

45

46

47 Rynek biur podróży w PolsceBiuro podróży to potoczna nazwa przypisywana podmiotom gospodarczym, których działalność polega na stwarzaniu handlowego kontaktu pomiędzy producentami usług turystycznych (m.in. gestorzy bazy noclegowej i gastronomicznej, przedsiębiorstwa transportowe, przewodnicy i piloci wycieczek) a klientami. W świetle ustawy o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 roku wyróżniamy następujące rodzaje biur podróży: - organizator turystyki (nazywany także touroperatorem) - pośrednik turystyczny -agent turystyczny

48 Rodzaje biur podróży Organizator turystyki to przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną, organizacja imprezy turystycznej sprowadza się do faktu tworzenia gotowego produktu turystycznego (składającego się z cząstkowych usług świadczonych przez inne podmioty), który jest przedmiotem umowy zawieranej z klientami.

49 Rodzaje biur podróży Pośrednik turystyczny to przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu, na zlecenie klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych. Przedsiębiorca działający jako pośrednik, wykonuje swoją pracę na zlecenie klienta i jest przez klienta wynagradzany. Nie ponosi bezpośredniej odpowiedzialności za wykonanie usług będących przedmiotem umowy z klientem a organizatorem, jednak z powodu odpowiedzialnych zadań także wymaga się od takiego przedsiębiorcy wpisu do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych.

50 Rodzaje biur podróży Agent turystyczny to przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenia w kraju lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju. Agent jest wynagradzany przez organizatorów imprez turystycznych, na zasadzie warunków ustalonych w umowie agencyjnej. Nie bierze odpowiedzialności za należyte i zgodne z programem wykonanie imprezy a jedynie jest odpowiedzialny za rzetelną sprzedaż imprezy w oparciu o informacje, jakie otrzymał od organizatora.

51

52 Organizator i pośrednikPodmioty turystyczne w układzie województw ogółem i według przedmiotu działalności w latach 2005 i 2006 Podmioty turystyczne w układzie województw ogółem i według przedmiotu działalności w latach 2005 i 2006 Województwo Ogółem Organizator Organizator i pośrednik Pośrednik 2005 2006 Polska ogółem 2627 2689 567 559 2009 2080 51 50 Dolnośląskie 240 234 67 62 166 7 6 Kujawsko-Pomorskie 87 90 21 23 66 Lubelskie 69 18 20 49 Lubuskie 39 46 2 37 44 Łódzkie 149 147 45 102 99 Małopolskie 301 319 43 247 267 10 9 Mazowieckie 486 507 11 13 471 489 4 5 Opolskie 63 59 25 22 38 Podkarpackie 94 96 16 70 74 Podlaskie 83 85 54 56 29 Pomorskie 177 181 104 110 Śląskie 361 139 133 217 225 3 Świętokrzyskie 47 Warmińsko-Mazurskie 100 97 1 Wielkopolskie 206 216 35 34 164 173 Zachodniopomorskie 124 128 14 105 106 Źródło: dane Departamentu Turystyki MG; stan bazy Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników w dniach r. i r.

53 III. Formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych.Wybór prawno-organizacyjnej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Istota i zakres procesu założycielskiego przedsiębiorstwa turystycznego.

54 BIZNES PLAN- jest formą szczegółowego przedstawienia sposobu postępowania określającego dlaczego i jak przedsiębiorstwo  może osiągnąć szczegółowe cele lub inaczej : jak powinno realizować założone zadania. Poszczególne elementy business planu to: - treść planu - profil przedsiębiorstwa i jego produkcji - plan działalności marketingowej - plan finansowy - profil zespołu - wnioski

55

56

57

58 ORGANY SPÓŁKI Z O.O. ZGROMADZENIE UDZIAŁOWCÓWRADA NADZORCZA lub KOMISJA REWIZYJNA ZARZĄD FIRMY

59 ZGROMADZENIE UDZIAŁOWCÓWPrzyjmuje uchwały dotyczące wszystkich ważniejszych spraw spółki, a przede wszystkim – rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania z działalności, bilansu oraz rachunku zysków i strat, planu wydatków na rok następny, a także postanowień dotyczących roszczeń, zbycia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa – spółki lub posiadanych nieruchomości, zmiany umowy spółki, zmiany dotyczące kapitału spółki, rozwiązania spółki itp.. Uchwały zapadają większością głosów reprezentujących większość kapitału.

60 RADA NADZORCZA

61 ZARZĄD SPÓŁKI Jest organem wykonawczym kierującym spółką i reprezentującym ją na zewnątrz. Składa się z jednego lub większej liczby członków wybranych przez zgromadzenie udziałowców.

62 Proces zakładania spółki z o. oProces zakładania spółki z o.o. w Polsce przebiega w następujący sposób: 1. Rejestracja umowy spółki u notariusza. Minimalny kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosi 50 tys. zł - wnoszą go wspólnicy w formie gotówki lub aportem. Umowę sp. z o.o., którą my przygotowujemy, rejestruje się u notariusza. Przy kapitale zakładowym w wysokości 50 tys. zł opłata notarialna wynosi ok ,00 zł. 2. Rejestracja spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Do rejestracji w KRS potrzebne są: wnioski o wpis do krs, umowa spółki, notarialne wzory podpisów członków zarządu, umowa najmu. Opłata sądowa za rejestrację spółki w KRS wynosi 1 500,00 zł. 3. Zgłoszenie do urzędu statystycznego. 4. Zgłoszenie do urzędu skarbowego (US): o nadanie nr NIP i zgłoszenie do VAT (opłata 170,00 zł). Nasze honorarium za rejestrację spółki z o.o. w powyższy sposób wynosi 1 500,00 zł netto plus 22% vat - w przypadku podpisania z naszą firmą umowy na prowadzenie księgowości.

63 Proces zakładania spółki akcyjnej w Polsce przebiega w następujący sposób:1. Rejestracja umowy spółki u notariusza. Minimalny kapitale zakładowy wynosi 500 tys. zł, opłaty notarialne wynoszą około 6 600,00 zł. Statut spółki akcyjnej, który my przygotowujemy, rejestruje się u notariusza. 2. Rejestracja spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Do rejestracji w KRS potrzebne są: wnioski o wpis do krs, umowa spółki, notarialne wzory podpisów członków zarządu, umowa najmu. Opłata sądowa za rejestrację spółki w KRS wynosi 1 500,00 zł. 3. Zgłoszenie do urzędu statystycznego. 4. Zgłoszenie do urzędu skarbowego (US): o nadanie nr NIP i zgłoszenie do VAT (opłata 170,00 zł). Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne zobowiązane są do prowadzenia pełnej księgowości.

64 Formalności przy zakładaniu firmy jednoosobowej1.W pierwszej kolejności w urzędzie gminy następuje nadanie numeru ewidencyjnego (wpis do ewidencji podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.) 2.Po uzyskaniu wpisu do ewidencji można udać się po REGON (numer statystyczny) wydawany w Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy. 3.Do załatwiania formalności w urzędach oraz banku, a także do wystawiania rachunków i faktur, potrzebna jest pieczątka przedsiębiorcy z podstawowymi informacjami na temat firmy. W wyrobionej pieczątce można umieścić następujące dane: - pełna nazwa przedsiębiorstwa oraz imię i nazwisko właściciela - adres pod którym będzie prowadzona działalność gospodarcza - można również umieścić numer telefonu kontaktowego, numer REGON i NIP. 4.Każda firma posiada swój oddzielny rachunek bankowy. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest więc założenie wniosku o otwarcie rachunku bankowego. 5.Przedsiębiorca jest zobowiązany do uzyskania numeru identyfikacji podatkowej ( w skrócie NIP). Ponieważ numer NIP przedsiębiorcy będzie także numerem NIP jego firmy wystarczy tylko wypełnić zgłoszenie aktualizacyjne. 6.Na zakończenie należy udać się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, by zgłosić fakt opłacania składki ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

65 Zakładamy firmę turystyczną

66 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej. Do zadań samorządu wojewódzkiego od r. należy: dokonywanie zaszeregowania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów, nadawanie kategorii, prowadzenie ewidencji oraz kontrolowanie obiektów. potwierdzanie lub zmiana dotychczasowego zaszeregowania obiektów hotelarskich oraz wydawanie na wniosek przedsiębiorcy, w formie decyzji administracyjnej, przyrzeczenia zaszeregowania obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii, zwane dalej (promesą). tworzenie środków specjalnych przeznaczonych na finansowanie zadań związanych ze sprawdzaniem kwalifikacji kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, sprawdzaniem znajomości języka obcego przez przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz dokonywaniem oceny spełniania przez obiekty hotelarskie wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których zostały zaszeregowane. prowadzenie rejestru Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych . wydawanie dyspozycji wypłaty zaliczki na pokrycie kosztów powrotu klienta do występowanie na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji bankowej, umowy gwarancji ubezpieczeniowej lub umowy ubezpieczenia, na zasadach określonych w treści tych umów. przesyłanie kopii zaświadczenia o wpisie do rejestru oraz kopii stosownych dokumentów do ministra właściwego do spraw turystyki, udzielanie informacji o danych zawartych w rejestrze na zasadach ustalonych dla Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystyki. kontrolowanie prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, wydawanie decyzji administracyjnych o stwierdzeniu wykonywania działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do rejestru oraz o zakazanie wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem do rejestru. wydawanie upoważnień jednostkom organizacyjnym lub osobom do przeprowadzania szkoleń dla kandydatów ubiegających się o uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. kontrola organizatorów szkoleń na przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. powoływanie komisji egzaminacyjnych przeprowadzających egzamin na przewodników turystycznych lub na pilotów wycieczek. wydawanie, odmowa wydania, zawieszanie lub przywracanie uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek, prowadzenie ewidencji nadanych uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek. kontrolowanie osób wykonujących zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek  zakresie posiadania uprawnień. powoływanie komisji egzaminacyjnych języków obcych spośród osób znajdujących się na liście ministra właściwego do spraw turystyki.

67 Regulacje prawne działalności biur podróży w PolsceDo momentu uchwalenia ustawy o usługach turystycznych, tj. do dnia 29 sierpnia 1997 r., w Polsce brak było jakichkolwiek przepisów prawnych reglamentujących działalność biur podróży. Procedura otworzenia działalności w zakresie prowadzenia biura podróży nie różniła się w zasadzie niczym od wielu innych przedsiębiorstw. Wystarczyło wypełnić ogólne wymogi wynikające z ustawy z 23 grudnia 1988 roku o działalności gospodarczej, polegające na zgłoszeniu działalności do ewidencji w urzędzie gminy lub miasta.

68 Regulacje prawne działalności biur podróży w PolsceMówiąc o przepisach regulujących działalność biur podróży należy wspomnieć o ustawie o usługach turystycznych i wprowadzonych od 1998 roku obowiązkach koncesyjnych, które od 1999 roku zostały zamienione na zezwolenia wydawane przez wojewodów. W późniejszych latach dokonano dalszych zmian ustawy wprowadzając obowiązek uzyskania wpisu w rejestrze organizatorów turystyki i pośredników turystycznych prowadzonego przez marszałka województwa (właściwego ze względu na siedzibę przedsiębiorcy, a w przypadku przedsiębiorcy zagranicznego - wybrany przez niego marszałek województwa) dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych.

69 Regulacje prawne działalności biur podróży w PolscePrzedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych jest obowiązany spełniać następujące warunki: 1) zapewniać kierowanie działalnością przedsiębiorstwa oraz działalnością jego jednostek organizacyjnych samodzielnie dokonujących czynności prawnych przez osoby: a) posiadające odpowiednie wykształcenie i praktykę, b) niekaralne za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu, wiarygodności dokumentów, mieniu oraz przeciwko obrotowi gospodarczemu; 2) zawrzeć umowę gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo umowę ubezpieczenia na rzecz klientów, w zakresie pokrycia kosztów powrotu klienta do kraju, w wypadku gdy organizator turystyki lub pośrednik turystyczny wbrew obowiązkowi nie zapewnia tego powrotu, a także na pokrycie zwrotu wpłat wniesionych przez klientów w razie niewykonania zobowiązań umownych. Ponadto przedsiębiorca powinien składać marszałkowi województwa oryginały dokumentów potwierdzających zawarcie kolejnych umów gwarancji lub ubezpieczenia, przed upływem terminu obowiązywania umowy poprzedniej.

70 Regulacje prawne działalności biur podróży w PolsceDziałalnością w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz działalnością w zakresie pośrednictwa w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, mogą kierować osoby posiadające: 1) rok praktyki w obsłudze turystów i ukończone studia wyższe z zakresu turystyki i rekreacji, prawa, ekonomii lub zarządzania i marketingu lub 2) 2 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią z zakresu obsługi turystów lub ukończone studia wyższe inne niż wymienione w pkt 1; 3) 4 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią inną niż wymieniona w pkt 2; 4) 6 lat praktyki w obsłudze turystów, w pozostałych przypadkach. Natomiast za praktykę w obsłudze turystów, uważa się samodzielne wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie organizowania imprez turystycznych lub pośrednictwa w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, kierowanie jednostkami organizującymi imprezy turystyczne, pracę na stanowiskach związanych z przygotowywaniem i zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych, samodzielne przygotowywanie programów imprez turystycznych, a także wykonywanie zadań przewodnika turystycznego i pilota wycieczek. Potwierdzeniem praktyki, jest zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej albo zaświadczenie wydane przez jednostkę organizacyjną powierzającą zainteresowanemu czynności przy obsłudze turystów.

71 Suma gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej1)Dla organizatorów turystyki i pośredników turystycznych – 4% rocznych przychodów z tytułu prowadzonej działalności, nie mniej jednak niż równowartość: A) euro – dla organizatorów oferujących imprezy turystyczne odbywające się w Polsce i w krajach całego świata, B) euro – dla organizatorów oferujących imprezy turystyczne w Polsce i w krajach europejskich, C) euro – dla organizatorów oferujących imprezy turystyczne wyłącznie w Polsce

72 ORGANIZATOR TURYSTYKI (TOUROPERATOR) przed rozpoczęciem działalności jest zobowiązany:Zawrzeć umowę gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo umowę ubezpieczenia na rzecz klientów, w zakresie pokrycia kosztów powrotu klienta do kraju, w wypadku gdy organizator turystyki lub pośrednik turystyczny wbrew obowiązkowi nie zapewnia tego powrotu, a także na pokrycie zwrotu wpłat wniesionych przez klientów w razie niewykonania zobowiązań umownych Złożyć do Urzędu Marszałkowskiego stosowne dokumenty potwierdzające wykształcenie i praktykę w zakresie pracy w obsłudze ruchu turystycznego oraz zaświadczenie o niekaralności.

73 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 rRozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie Rozporządzenie określa: wymagania dla poszczególnych rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich co do wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, w tym usług gastronomicznych, minimalne wymagania co do wyposażenia innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie, warunki dopuszczenia odstępstw od wymagań, o których mowa w pkt. 1, sposób dokumentowania spełnienia wymagań budowlanych, przeciwpożarowych i sanitarnych, szczegółowe zasady i tryb zaliczania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów i kategorii, tryb sprawowania kontroli nad przestrzeganiem w poszczególnych obiektach wymagań co do wyposażenia i świadczenia usług odpowiadających rodzajowi i kategorii obiektu, sposób prowadzenia ewidencji obiektów hotelarskich oraz innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie.

74 Otoczenie przedsiębiorstwa turystycznego.

75 Otoczenie makroekonomiczne-demograficzne -ekonomiczne -naturalne -polityczno-prawne -kulturowe -technologiczne

76 Otoczenie mikroekonomiczne-konsumenci (nabywcy) -dostawcy, pośrednicy -konkurenci nowo wchodzący na rynek, konkurenci w sektorze -podmioty, czy sektory oferujące produkty substytucyjne

77 KONSUMENCI (NABYWCY) Jakie grupy konsumentów (segmenty rynku) obsługuje firma ? W jaki sposób firma pozyskuje nowych klientów? W jaki sposób firma buduje relacje z klientami?

78 Biura podróży działając w Polsce stosują następujące formy promocji:last minute obniżka cen za wczesną rezerwację konkursy i loterie zniżki dla rodzin i dla par kluby dla wiernych klientów „Bingo bilet” dodatkowe bonusy „gwarancje najniższej ceny

79 DOSTAWCY, POŚREDNICY jakie firmy są dla nas partnerami handlowymi?Jakie firmy pośredniczą w sprzedaży naszych produktów?

80 KANAŁY DYSTRYBUCJI (usług hotelarskich)sprzedaż bezpośrednia („z lady”), agencje hotelowe, biura podróży, systemy rezerwacji, linie lotnicze zintegrowane z daną siecią hoteli

81 Megasystemy rezerwacji (GDS)- Apollo, - Galileo, Amadeus, System One Oferują usługi lotnicze, zakwaterowania, gastronomiczne, wynajem samochodów, ubezpieczenia.

82 KONKURENCI 1) jak duże jest zagrożenie ze strony firm nowo wchodzących na rynek?

83 BARIERY WEJŚCIA DO SEKTORA:ekonomia skali, • zróżnicowanie wyrobów, • potrzeby kapitałowe, • dostęp do kanałów dystrybucji, • gorsza sytuacja kosztowa niezależnie od skali   • polityka państwa.

84 Oddziaływanie na przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce rynkowej.Uwarunkowania rozwoju turystyki tworzone przez państwo (polityka turystyczna). Oddziaływanie na przedsiębiorstwo poprzez instrumenty ekonomiczne – podatek VAT, podatek od zysku, podatek od płac, podatki lokalne, amortyzacja, ulgi i zwolnienia, system kredytowania.

85 Czerpanie ekonomicznych korzyści zależy przede wszystkim od właściwej POLITYKI TURYSTYCZNEJ.Polityka turystyczna wyraża się w stwarzaniu sprzyjających warunków rozwoju gospodarki turystycznej. Jest to stymulowanie procesów rozwojowych turystyki na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Podmiotami tej polityki są: - władze centralne, wojewódzkie, powiatowe, gminne - przedsiębiorstwa i organizacje turystyczne w miejscu recepcji turystycznej (baza noclegowa, gastronomiczna, przewoźnicy turystyczni, gestorzy atrakcji turystycznych) - przedsiębiorstwach i organizacjach należących do tzw. uzupełniającej gospodarki turystycznej (firmy produkujące pamiątki, świadczące usługi wydawnicze i kartograficzne) - przedsiębiorstwach i organizacjach należących do tzw. pośredniej gospodarki turystycznej (świadczące tzw. usługi towarzyszące bez których rozwój turystyki byłby trudny np. banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, przedsiębiorstwa budowlane, rolnictwo, rzemiosło)

86 Najczęściej polityka turystyczna dotyczy następujących obszarów działania:-zagospodarowania turystycznego (rozwój infrastruktury turystycznej i paraturystycznej), -kreowania nowych form turystyki, - promocji turystyki, -opracowywania systemu informacji turystycznej, -ochronę walorów turystycznych, -aktywizację społeczności lokalnej, -współpracę jednostek samorządu lokalnego z branża turystyczną, - współpracę jednostek samorządu lokalnego z jednostkami samorządowymi szczebla powiatowego, wojewódzkiego i centralnego, - współpracę w zakresie euroregionalnym

87 Polityka turystyczna na szczeblu centralnymW celu skutecznej realizacji zadań związanych z turystyką w wielu europejskich państwach wyróżniamy dwa rodzaje organizacji zajmujących się zarządzaniem turystyką na szczeblu centralnym. Są to: Narodowe Administracje Turystyczne (NTA -National Tourism Administration) Narodowe Organizacje Turystyczne (NTO Nacionale Tourism Organization) Funkcje NTA pełną organy władzy państwowej (właściwi ministrowie). W Polsce funkcje NTA pełni Ministerstwo Sportu i Turystyki Główne zadania NTA: - prowadzenie szeroko rozumianej polityki turystycznej - tworzenie ram prawnych funkcjonowania rynku usług turystycznych Funkcję NTO pełnią wyspecjalizowane organizacje publiczne lub publiczno-prawne, finansowane w przeważającej części z budżetu państwa. W Polsce funkcje NTO pełni Polska Organizacja Turystyczna. Główne zadanie NTO: - wsparcie sektora turystycznego poprzez szeroko rozumianą działalność informacyjną, marketingową i promocyjną

88 NTA i NTO w wybranych krajach Europy w 2006 rokuAustria Narodowe Biuro Turystyki (Österreich Werbung) Ministerstwo Handlu i Przemysłu Dania Duńska Rada Turystyki (Dansk Turistraad) Ministerstwo Komunikacji i Turystyki Finlandia Finnish Tourist Board (FTB) Francja Maison De la France Ministerstwo Transportu, Zagospodarowania i Turystyki Grecja Narodowe Biuro Turystyki (EOT) Ministerstwo Gospodarki Narodowej Hiszpania Narodowe Biuro Turystyki(TURESPANA) Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Turystyki, Sekretariat Turystyki Irlandia Zarząd Turystyki Irlandii (NTB) Ministerstwo Transportu i Turystyki Niemcy Niemiecka Centrala Turystyki (Deutsche Zentrale für Tourismus DZT) Ministerstwo Gospodarki, Departament Turystyki Polska Polska Organizacja Turystyczna (POT) Portugalia Ministerstwo Handlu i Turystyki (ICEP) Ministerstwo Handlu i Turystyki Wielka Brytania Brytyjski Urząd Turystyczny (British Tourist Authority BTA) Węgry Hungarian Tourist Bard Ministerstwo Przemysłu i Handlu

89 Zmiany w zarządzaniu turystyką w Polsce na szczeblu centralnymW celu usprawnienia zarządzania turystyką w Polsce w 2000 roku rozdzielono sprawy polityki turystycznej państwa od promocji turystycznej. Jeśli chodzi o politykę turystyczną w 2000roku podlegała ona przez krótki okres Ministerstwu Transportu i Gospodarki Morskiej a następnie przeszła pod kompetencje Ministra Gospodarki i Pracy, który to urząd funkcjonuje dzisiaj pod nazwą Ministerstwo Gospodarki. Od 2007 roku turystyka podlega Ministerstwu Sportu i Turystyki.

90 Ministerstwo Sportu i TurystykiRozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. zmieniającym rozporządzenie z dnia 23 sierpnia 2005 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Sportu zmieniono nazwę "Ministerstwo Sportu" na nazwę "Ministerstwo Sportu i Turystyki". Nowa nazwa obowiązuje od dnia 23 lipca 2007 r. Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Sportu i Turystyki, z mocą od dnia 23 lipca 2007 r., rozszerzono zakres działania Ministra o dział administracji rządowej "turystyka". Tym samym Minister Sportu i Turystyki stał się dysponentem części 25 i 40 budżetu państwa

91 Do głównych zadań Departamentu Turystyki MinisterDo głównych zadań Departamentu Turystyki Minister. Sportu i Turystyki należy: Do zadań Departamentu należy w szczególności: opracowywanie, wdrażanie i monitorowanie strategicznych dokumentów rozwoju sektora turystyki; prowadzenie spraw związanych z zagospodarowaniem turystycznym kraju; prowadzenie prac związanych z tworzeniem mechanizmów regulacji rynku turystycznego, w szczególności w zakresie rozwoju przedsiębiorczości w sektorze turystyki, podnoszenia jakości usług turystycznych oraz ochrony konsumentów usług turystycznych; dokonywanie oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych; prowadzenie spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki w zakresie uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego przewodnik turystyczny oraz do podejmowania lub wykonywania działalności pilota wycieczek; prowadzenie spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki określonych ustawą o usługach turystycznych, w tym: rozpatrywania odwołań od decyzji marszałków województw w sprawach dotyczących: organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, organizatorów szkoleń na przewodników turystycznych i szkoleń na pilotów wycieczek oraz podmiotów świadczących usługi hotelarskie w obiektach hotelarskich, sprawowania nadzoru nad marszałkami województw w zakresie wykonywania zadań wynikających z ustawy o usługach turystycznych, prowadzenia Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych; współdziałanie z Departamentem Jednostek Nadzorowanych i Podległych w zakresie merytorycznego nadzoru nad działalnością Polskiej Organizacji Turystycznej i Instytutu Turystyki; opiniowanie wniosków o nadanie odznaczeń państwowych oraz odznaki honorowej za zasługi dla turystyki

92 Polska Organizacja TurystycznaDrugą instytucją szczebla centralnego odpowiedzialną za rozwój turystyki jest Polska Organizacja Turystyczna (POT). Jest ona państwową osobą prawną odpowiedzialną za promocję turystyczną Polski. Do ustawowych zadań Polskiej Organizacji Turystycznej należy: promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie, zapewnianie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie, inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej, inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw, oraz lokalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednej lub więcej jednostek samorządu lokalnego, a także z nimi współdziałanie.

93 ROT-y i LOT-y Na szczeblu regionalnym sprawami promocji zajmują się Regionalne Organizacje Turystyczne (ROT), a na szczeblu lokalnym - Lokalne Organizacje Turystyczne (LOT). Organizacje te mają formę stowarzyszeń, a ich członkami mogą być w szczególności: -jednostki samorządu terytorialnego, -organizacje zrzeszające przedsiębiorców z dziedziny turystyki -stowarzyszenia działające w dziedzinie turystyki Nadzór nad ROT-ami i LOT-ami sprawuje minister właściwy ds. turystyki. Ustawa przyznaje ROT-om i LOT-om prawo prowadzenia działalności gospodarczej w rozmiarach służących realizacji ich celów statutowych. Do zadań regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych należy: 1) promocja turystyczna obszaru ich działania, 2) wspomaganie funkcjonowania i rozwoju informacji turystycznej, 3) inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej, 4) współpraca z Polską Organizacją Turystyczną.

94 PODATKI - podatek od zysku, podatek od płac + (narzuty) m.in. ZUS,podatki lokalne, - podatek VAT

95 P O D A T E K O D Z Y S K U Podatek od zysków kapitałowych objął wszystkie formy oszczędzania i inwestowania z dniem 1 stycznia 2004 r. Szczegółowo dotyczy posiadaczy oszczędności w lokatach, funduszach inwestycyjnych i akcjach, jeśli tylko osiągnęli zyski. Od lokat i funduszy inwestycyjnych instytucje finansowe pobierają podatek bezpośrednio z rachunków bankowych. Inwestorzy giełdowi muszą rozliczać się sami, obliczając wysokość ewentualnego podatku na podstawie dokumentów przesłanych przez biuro maklerskie.

96 P O D A T K I O D P Ł A C (podatki dochodowe)Podatki dochodowe są obciążeniem ciążącym na osobach zaangażowanych w proces prowadzenia (świadczenia) działalności gospodarczej. Podmiotowo dotyczą więc właścicieli czynników wytwórczych (kapitału) oraz pracowników. Przedmiotem płaconych podatków jest osiągany dochód przez właścicieli przedsiębiorstw turystycznych lub ich pracowników.

97 P O D A T K I O D P Ł A C (podatki dochodowe)SPOSÓB PŁACENIA: Podatki płacone przez przedsiębiorców turystycznych lub ich pracowników pobierane są przez urzędy skarbowe, a następnie w drodze uchwalonych ustawowo podziałów, stanowią dochody budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. RODZAJE PODATKÓW: Wśród podatków związanych z prowadzeniem działalności w zakresie turystyki należy wymienić: - podatki uproszczone, płacone w formie karty podatkowej lub ryczałtu, - podatki płacone na zasadach ogólnych, dotyczące osób fizycznych i prawnych.

98 Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi:Przykłady z 2008 roku: 1)   20% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów, 2)   17 % przychodów ze świadczenia usług: hoteli (PKWiU grupa 55.1), świadczonych przez obiekty noclegowe turystyki oraz inne miejsca krótkotrwałego zakwaterowania (PKWiU grupa 55.2), parkingowych (PKWiU ), organizatorów i pośredników turystycznych (PKWiU grupa 63.3), wynajmu samochodów osobowych (PKWiU 71.1), wynajmu pozostałych środków transportu (PKWiU 71.2), 3)   8,5 %:  przychodów z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %, z zastrzeżeniem pkt 1, 2, 4 i 5 oraz załącznika nr 2 do ustawy, przychodów ze świadczenia usług związanych z ogrodami botanicznymi i zoologicznymi oraz obszarami z obiektami chronionej przyrody (PKWiU 92.53), 4)   5,5%: przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton, uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaków opłaty skarbowej, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów, 3,0% przychodów: z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z działalności usługowej w zakresie handlu,

99 Karta podatkowa Karta podatkowa jest uproszczoną, zryczałtowaną formą płacenia podatku dochodowego przez osoby fizyczne i spółki cywilne prowadzące niektóre rodzaje działalności usługowej, handlowej, transportowej, usługowo - wytwórczej, rozrywkowej, gastronomicznej. Podatek w formie karty podatkowej w 2006 roku mogą m.in. opłacać: - osoby świadczące usługi hotelarskie polegające na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym także wydające gościom posiłki), jeżeli łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych) nie przekracza 12; stawka miesięczna wynosi od 50 zł w miejscowościach do 5 000 mieszkańców do 340 zł w miejscowościach powyżej 20 000 mieszkańców, a usługodawcy nie mogą zatrudniać więcej niż 2 pracowników lub 2 pełnoletnich członków rodziny, nie wyłączając małżonka, - prowadzący parkingi (przy stawce 5 zł miesięcznie za jedno stanowisko), - prowadzący przewozy pasażerskie z wykorzystaniem ludzkiej i zwierzęcej siły pociągowej (94zł miesięcznie) - prowadzący działalność gastronomiczną bez sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5 % alkoholu (od 293 zł miesięcznie bez zatrudniania pracowników, do 951 zł miesięcznie przy zatrudnianiu 4 pracowników), - osoby świadczące usługi w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach w zależności od liczby posiłków od 282 do 445 zł)

100 Karta podatkowa Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.

101 P O D A T K I O D P Ł A C W roku 2007 obowiązywały 3 stawki podatku dochodowego: 19, 30 i 40%. W 2007 roku progi podatkowe były na poziomie: zł i zł. Kwota zmniejszająca podatek w pierwszym przedziale skali wyniosła 572,54 zł. W 2008 roku wzrosły progi podatkowe do poziomu: zł i zł. Dwustopniowa skala podatkowa ze stawkami 18% i 32% ma być wprowadzona dopiero od 2009 r. Wówczas będzie obowiązywał jeden próg podatkowy na poziomie zł. 

102 Skala podatkowa 2008 Podstawą obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych są przychody podatnika, pomniejszone o składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe oraz zryczłtowane koszty uzyskania przychodu. W 2008 roku obowiązuje podatek dochodowy od osób fizycznych obliczany według skali: W tabeli przedstawiono sposób obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych jaki obowiązuje w 2008 roku: jeżeli w 2008 roku nie zarobisz więcej niż zł, podatku nie będziesz płacił, jeżeli w 2008 roku zarobisz więcej niż zł, ale mniej niż zł, to zapłacisz 19% ze swojej podstawy opodatkowania odejmując 586,85 zł, jeżeli w 2008 roku zarobisz więcej niż zł, ale mniej niż zł, to Twój podatek będzie wynosił 7 866,25 zł plus 30% nadwyżki ponad zł, jeżeli w 2008 roku zarobisz więcej niż zł, to Twój podatek będzie wynosił ,65 zł plus 40% nadwyżki ponad zł.

103 Z OSTATNIEJ CHWILI… Według raportu "Paying Taxes 2008", Polska zajęła 125. miejsce wśród 178 państw, które brały udział w globalnym rankingu systemów podatkowych. Jak wyjaśniała Katarzyna Czarnecka-Żochowska z PwC (PricewaterhouseCoopers), Polska najgorzej wypada pod względem formalności podatkowych. Przedsiębiorca musi na nie poświęcić 418 godzin w roku, co daje nam 146. miejsce. Przedsiębiorca musi też dokonać aż 41 płatności podatkowych w ciągu roku, co sytuuje nas na 122. miejscu w rankingu. Mniejszym problemem jest wysokość płaconego podatku. Całkowita stawka podatku stanowi 38,4 proc. zysku, co daje nam 67. miejsce wśród badanych krajów. Z raportu wynika, że 57 proc. obciążeń podatkowych przedsiębiorcy stanowi VAT, 29 proc. podatkowe koszty pracy, 13 proc. CIT, a tylko 1 proc. podatki lokalne. Cdn…

104 Z OSTATNIEJ CHWILI… Przedsiębiorcy najbardziej skarżą się na skomplikowane przepisy podatkowe, ich trudny język oraz liczbę przepisów, a także brak zaufania między podatnikami i administracją skarbową. Chcą także usprawnienia systemu e-deklaracji, czyli rozliczenia podatków przez internet. W globalnym rankingu najlepiej wypadły Malediwy, Singapur i Hong Kong. Są to kraje, w których najłatwiej jest płacić podatki. Spośród krajów UE w pierwszej piętnastce znalazły się: Irlandia (6. miejsce), W. Brytania (12.) i Dania (13.). W grupie nowych krajów UE niższe notowania niż Polska mają tylko Węgry (127.) i Rumunia (134.). Na dole tabeli uplasowały się: Republika Kongo, Ukraina i Białoruś. Według raportu, na Białorusi przedsiębiorca musi dokonać rocznie 124 płatności, a gdyby chciał płacić wszystkie podatki zgodnie z prawem, jego całkowite obciążenie podatkowe przekroczyłaby 144 proc. zysku. Białoruski przedsiębiorca poświęca też prawie 1200 godzin rocznie na formalności podatkowe.

105 P O D A T K I L O K A L N E Wyróżniamy podatki o charakterze majątkowym i dochodowym. Źródłem poboru podatków majątkowych jest posiadany przez podatnika majątek. Do grupy tego rodzaju podatków lokalnych zalicza się podatek: - od nieruchomości, - rolny, - leśny, - od środków transportowych, - od spadków i darowizn. Wśród podatków dochodowym na szczeblu samorządowych gmin należy wymienić podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych, opłacany w formie karty podatkowej.

106 O P Ł A T Y L O K A L N E Ze względu na podmiot wyróżnia się opłatę:Dochody pochodzące z opłat można sklasyfikować według kryterium podmiotowego, przedmiotowego i administracyjnego. Ze względu na podmiot wyróżnia się opłatę: -eksploatacyjną, -miejscową, -adiacencką, -za użytkowanie wieczyste, -uiszczaną za niezabudowane lub niezagospodarowanie gruntów w określonym terminie, -prolongacyjną. W kategorii przedmiotowej wyróżnia się opłatę: -skarbową, -targową, -parkingową -koncesyjną. Do opłat o charakterze administracyjnym należą opłaty: -za wydanie świadectwa o miejscu pochodzenia zwierząt, -opłaty za czynności administracyjne.

107 Dochody budżetowe gminy Ustronie Morskie w 2005 roku wg działów klasyfikacji i ważniejszych źródeł (w złotych) L.p. Wyszczególnienie Wykonanie budżetu DOCHODY OGÓŁEM I Dochody z podatków i opłat 1. Podatek od nieruchomości 2. Podatek rolny 3. Podatek leśny 17.840 4. Podatek od środków transportowych 18.423 5. Od działalności gospodarczej osób fizycznych płaconej w formie karty podatkowej 83.066 6. Podatek od spadków i darowizn 56.960 7. Wpływy z opłaty targowej 8. Wpływy z opłaty skarbowej 13.542 9. Wpływy z opłaty miejscowej 10. Wpływy z opłaty administracyjnej za czynności urzędowe 11.575 11. Podatek od czynności cywilnoprawnych II Udział w dochodach budżetu państwa Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek dochodowy od osób prawnych 14.233 III Wpływy od jednostek IV Dochody z majątku gminy Wpływy z opłat za zarząd, użytkowanie i użytkowanie wieczyste nieruchomości Wpływy z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności nieruchomości Pozostałe dochody z majątku V. Pozostałe dochody Wpływy z opłat za zezwolenie na sprzedaż alkoholu Inne VI Subwencje VII Dotacje na zadania zlecone i własne Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa dla gmin z zakresu administracji rządowej Dotacje celowe z budżetu państwa na realizację własnych zadań 30.045

108 PODATEK VAT (od wartości dodanej) = w Polsce podatek od towarów i usługWartość dodana jest to różnica wartości produktu i wartości zużytych do jego produkcji dóbr pośrednich, które przedsiębiorstwo kupiło od innych producentów.

109 Elementy składowe ceny imprezy turystycznej: Kalkulacja imprezy Elementy składowe ceny imprezy turystycznej: koszt zamówionych świadczeń (koszty stałe i zmienne związane z samym faktem organizacji imprezy); marża biura podróży (narzut do kosztów świadczeń występujących w imprezie); stawka akwizycyjna dla agenta (występuje tylko przy sprzedaży produktu poprzez sieć agencyjną); podatki (podatek od towarów i usług – VAT)

110 TRASA: Kazimierz Dolny – Kozłówka – ZamośćDATA: LICZBA OSÓB PROGRAM: Dzień pierwszy 6.00 – wyjazd z Warszawy zwiedzanie Kazimierza Dolnego lokalnym przewodnikiem. W planie zwiedzanie m.in. zabytkowy rynek, Kościół Farny, Wzgórze Zamkowe, Baszta, Góra Krzyżowa. 12.30 – zwiedzanie Muzeum Zamojskich w Kozłówce, uważane za jedno z najpiękniejszych wnętrz pałacowych w Polsce. W planie zwiedzania zespół pałacowo- parkowy, Kaplica Pałacowa, Galeria Sztuki Socrealizmu, Powozownia. 19.00 – Przyjazd do Zamościa, kolacja w znakomitej restauracji hotelu Zamojski, nocleg. Dzień drugi 9.00 – – śniadanie, pakowanie bagaży do autokaru 10.00 – – zwiedzanie Zamościa (z lokalnym przewodnikiem). W planie zwiedzania: rynek staromiejski, ratusz, arsenał, katedra. – obiad w Restauracji SMAKOSZ przy rynku staromiejskim wyjazd w kierunku Warszawy

111 CENY NETTO usług: Nocleg(ze śniadaniem) w hotelu Zamojski : Pokój 2-osobowy ,00 zł Pokój 1-osobowy ,00 zł Kolacja ,00 zł Obiad 50,00 zł Przewodnik w Zamościu ,00 zł za 4 godz. Przewodnik w Kazimierzu ,00 zł za 2 godz. Wstępy w Zamościu - Wstępy w Kazimierzu 10,00 zł Wstępy w Kozłówce ,00 zł Transport 3 zł za 1 km, limit 500 km + świadczenia dla kierowcy Wynagrodzenie pilota 200,00 zł dziennie Zakładając, że impreza jest zlecona i jest typu all inlusive oraz, że jedyne usługi gratis to nocleg dla 1 osoby oraz wyżywienie dla 1 osoby, zrób kalkulację w przeliczeniu na jednego uczestnika dla grupy 40 osobowej, uwzględniając 10% oraz 20% marżę biura podróży. (Pilot korzysta z wszystkich opcji programu razem z turystami, kierowca tylko z opcji zakwaterowania i wyżywienia).

112 Kalkulacja kosztów imprezyNOCLEGI WYŻYWIENIE PROGRAM KOSZT MIEJSC BEZPŁATNYCH MIEJSCOWOŚĆ Ilość miejsc Cena m. w dwójce Razem m. w dwójce Dopłata do jedynki Razem dopłata RAZEM noclegi OBIADY Ilość Cena Razem KOLACJE razem RAZEM RAZEM wyżywienie KALKULACJA KOSZTÓW PILOTA MIEJSCOWOŚĆ Nazwa programu Cena na osobę noclegi wyżywienie program dojazd wynagrodzenia RAZEM RAZEM program na osobę KOSZT na osobę KOSZT NA OSOBĘ ŚWIADCZENIA cena Il.os.bezpłatnych RAZEM Miejsce w Dopłata do NOCLEGI WYŻYWIENIE PROGRAM TRANSPORT PILOT BEZPłATNE RAZEM KOSZT NA OSOBĘ.

113 Kalkulacja kosztów imprezyNOCLEGI WYŻYWIENIE PROGRAM KOSZT MIEJSC BEZPŁATNYCH MIEJSCOWOŚĆ Ilość miejsc Cena m. w dwójce Razem m. w dwójce Dopłata do jedynki Razem dopłata Zamość 1 50 30 RAZEM noclegi OBIADY Ilość Cena Razem KOLACJE razem Zamość 1 50 40 RAZEM RAZEM wyżywienie 90 KALKULACJA KOSZTÓW PILOTA MIEJSCOWOŚĆ Nazwa programu Cena na osobę noclegi 80 Kazimierz Wstępy/przewodnik 13 wyżywienie 90 Kozłówka wstępy program - Zamość 3 dojazd wynagrodzenia 200 X 2 =400 RAZEM 570 RAZEM program na osobę KOSZT na osobę 570 : 40 = 14,25 KOSZT NA OSOBĘ ŚWIADCZENIA cena Il. os. bezpłatnych RAZEM Miejsce w dwójce Dopłata do jed noclegi 80 1 NOCLEGI 50 30 wyżywienie 90 WYŻYWIENIE program PROGRAM 36,50 pilot TRANSPORT 37,50 RAZEM KOSZT MIEJSC BEZPŁ. 170 PILOT 14,25 Bezpłatne - RAZEM KOSZT NA OSOBĘ. 228,25 30,00

114 CENA NA OSOBĘ Marża 10% VAT 22% CENA Marża 20%RAZEM KOSZT NA OSOBĘ 228,25 CENA NA OSOBĘ Marża 10% VAT 22% CENA Marża 20% Miejsce w dwójce 228, ,82 = 251,07 22,82 X 22% = 5,0 251,07 + 5,02 = 256,1 228, ,65 = 275,0 45,65 X 22% = 10,04 275, ,04 = 285,06 Miejsce w jedynce 30 + 3 =33 33 X 22% = 7,26 33 + 7,26 = 40,26 30+ 6= 36 36 X 22% = 7,92 36 + 7,92 = 43,92

115 V. Struktury organizacyjne i finanse przedsiębiorstwa turystycznego.Organizacja przedsiębiorstwa i jej wpływ na efekty ekonomiczne. Bilans i rachunek zysków i strat. Wskaźniki zyskowności, płynności finansowej, zdolność do obsługi zadłużenia.

116 Jak prowadzić dokumentację finansowo – księgową?Wyróżniamy następujące formy dokumentów finansowo-księgowych w przedsiębiorstwach: BILANS RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNO – GOTÓWKOWYCH CASH FLOW

117 BILANS Bilans przedsiębiorstwa pokazuje stan majątku na określony dzień (najczęściej ostatni dzień roku) w podziale na AKTYWA(czyli to co firma ma) i PASYWA (to co firma jest winna innym. Konstrukcja bilansu warunkuje równość aktywów i pasywów. Przykładowe pozycje bilansu

118 BILANS A K TY W A P A S Y W A MAJĄTEK TRWAŁY Budynki i budowleŚrodki transportowe Maszyny i urządzenia Wartości niematerialne i prawne (marka firmy, patenty) Należności długoterminowe MAJĄTEK OBROTOWY Materiały i towary Zapasy Należności krótkoterminowe Gotówka KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY Udziały lub akcje Wartość netto ZOBOWIĄZANIA Kredyt w banku Zobowiązani wobec dostawców, kontrahentów, pracowników

119 Rachunek zysków i stratRachunek zysków i strat przedstawia wszystkie najważniejsze zdarzenia finansowe w firmie wpływające na zwiększanie przychodów lub kosztów

120 Rachunek zysków i stratRamka 5.6. Przykładowy rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa Wyszczególnienie Wartość (w złoty) Przychody ze sprzedaży towaru X Przychody ze sprzedaży towaru Y KOSZTY W tym: Amortyzacja maszyn i urządzeń Zużycie materiałów i energii Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne Usługi obce ZYSK (STRATA) BRUTTO PODATEK DOCHODOWY ZYSK NETTO 80 000 200 000 50 000 50 000 22 800 97 200 RACUNEK ZYSKÓW I STRAT sporządzony na dzień ………….. roku.

121 Rachunek zysków i strat nie zawsze wskazuje zgodny z rzeczywistą chwilą stan środków pieniężnych w firmie. Należności lub zobowiązania księgowane są w momencie ich powstania i mogą się różnić od faktycznego czasu ich uregulowania. Rachunki mogą przecież przedsiębiorstwa uregulować z opóźnieniem. Dlatego też w celu uzyskania informacji o aktualnym stanie płynności finansowej firmy tworzony jest Rachunek przepływów pieniężnych i gotówkowych - CASH FLOW.

122 Rachunek CASH FLOW przedsiębiorstwa (czerwiec 2006)Wyszczególnienie Wartość (w zł) Gotówka w kasie i na rachunkach firmy z poprzednich miesięcy Przychód ze sprzedaży: - zapłata za fakturę z maja za sprzedaż towaru X - zapłata za fakturę z czerwca za sprzedaż towaru Y Zapłata za czynsz w czerwcu Zapłata za rachunki za energię w maju Gotówka końcowa 1000 400 600 - 300 - 650 1050

123 Przychody, koszty, zyski czyli jak zarządzać firmą, aby wyjść na swoje....Rodzaje kosztów i przychodów przedsiębiorstwa: Koszt całkowity (total cost – TC) – to suma kosztów stałych i zmiennych Koszty stałe (fixed cost- FC) – koszt ponoszony przez przedsiębiorstwo niezależnie od wielkości produkcji Koszty zmienne(variable cost – VC) – koszt, który zmienia się wraz ze zmianą ilości produkcji, a więc wraz ze zmianą nakładu zmiennych czynników produkcji. Koszt marginalny (krańcowy) (marginal cost –MC) – przyrost kosztu całkowitego spowodowany zwiekszeniem produkcji o jednostkę. MC=ΔT / ΔQ Przeciętny koszt stały (averadge fixed cost – AFC)- koszt stały przypadający na jednostkę produktu. AFC= FC / Q Przeciętne koszty zmienne(average variable cost – AVC) – koszt przeciętny przypadający na jednostkę produkcji AVC = VC / Q Przeciętny koszt całkowity (average total cost – AC) – koszt całkowity przypadający na jednostkę produktu ATC = TC/ Q Utarg całkowity (przychód) – wpływy firmy ze sprzedaży towarów i usług Utarg krańcowy – przyrost utargu całkowitego uzyskany w skutek zwiększenia produkcji(lub sprzedaży) o jednostkę. Zysk całkowity = utarg całkowity – koszty całkowite

124 Kalkulacja imprezy Koszty stałe są to koszty, niezależne od liczby osób uczestniczących w imprezie turystycznej, lecz są związane z samym faktem jej organizacji. Zaliczmy do nich: koszt pilota, koszt przewodnika opłaty rezerwacyjne usługi wykupione w czarterze, zarówno dotyczące zakwaterowania, jak i transportu koszt wynajmu autokaru, w zakresie posiadanych miejsc pasażerskich w autokarze zamówionym do danej imprezy Koszty zmienne są to koszty zależne od liczby osób biorących udział w imprezie. Do kosztów tych zaliczamy: koszty noclegów nie wykupionych w charterze koszt wyżywienia bilety wstępu bilety komunikacyjne kupowane jako bilety w przejazdach rozkładowych

125 Kalkulacja imprezy Metody kalkulacji cen: - Kosztowa Popytowa/podażowaZorientowana na konkurencję

126 Metoda Kosztowa CENA = koszt + narzutMogą to być koszty całkowite lub jedynie koszty zmienne. Narzut, czyli marża, powinien zrekompensować koszty stałe i dać planowaną wielkość zysku.

127 Kalkulacja imprezy Kryteria różnicowania (dyskryminacji) cen w turystyce: czas (konsumpcji) – wyższa cena w sezonie; poza sezonem ceny niższe; ceny weekendowe, świąteczne itp.; kategoria klientów (grupa odbiorców, segment rynku) – ceny obniżone (z rabatem lub dofinansowaniem – dla członków klubów, stowarzyszeń turystycznych np. PTTK, PTSM); ceny dla własnych pracowników i ich rodzin; ceny dla konkretnych grup społecznych (uczniowie, studenci, emeryci); ceny dla stałych klientów (karty rabatowe); wielkość transakcji; ceny dla klientów indywidualnych (standardowe) i grupowych (zazwyczaj niższe); ceny czarterowe (zazwyczaj niższe); forma sprzedaży: ceny obniżone: np. dużo wcześniejsza rezerwacja lub zakup (first minute), niski poziom sprzedaży (last minute); forma zapłaty: gotówkowe (zazwyczaj niższe), kredytowe (zazwyczaj wyższe); miejsce w systemie dystrybucji: ceny producenta (pierwotne) oraz pośredników (cena producenta+marża + prowizja); inne: wartość użytkowa produktu (standard usług), szybkość świadczenia usługi, położenie obiektu itp.

128 Cechy turystyki wpływające na ceny:- sezonowość; - sztywna wysoka cena stanowiąca atrybut wielu produktów turystycznych (np. ekskluzywnych hoteli); - wysokie ryzyko zmian warunków rynkowych, np. wahania kursów walut; specyficzna struktura kosztów usług turystycznych: wysokim kosztom stałym towarzyszą stosunkowo niskie koszty zmienne; - konieczność prowadzenia elastycznej polityki cenowej; - powszechne stosowanie obniżek; - ryzyko niesprzedania produktu turystycznego ponoszone tylko przez touroperatorów, - ograniczenia prawne; - duże emocjonalne zaangażowanie klienta przy zakupie produktu turystycznego; - stosowanie transakcji specjalnych: oferowanie w zamian za lojalność klienta obniżek cen lub specjalnych udogodnień (np. prawo pierwszeństwa rezerwacji, dodatkowe bezpłatne usługi)

129 adekwatność ceny do cech produktu (jego użyteczności); Kalkulacja imprezy Ustalając cenę trzeba wziąć pod uwagę pewne prawidłowości postrzegania jej przez klienta: adekwatność ceny do cech produktu (jego użyteczności); stabilność ceny; stosowanie cen o nierównych końcówkach (tzw. ceny psychologiczne) ; wykorzystanie dyskonta porównawczego.

130 Kalkulacja imprezy Dwa rodzaje cen stosowane wśród organizatorów turystyki: centy strategiczne – odzwierciedlające przyjętą w biurze podróży strategię marketingową odnośnie produktu (kreowanie jego wizerunku), jak i całościowej działalności firmy (np.zwiększenie udziału w rynku). Dodatkowo przekazują potencjalnym nabywcom sugestie co do jakości produktu, jego wartości, użyteczności. Cechuje je stabilność w dłuższym okresie czasu. Posiadają górną i dolna granicę przedziału, w którym będzie się wahać cena produktu. Są one publikowane w informatorach, katalogach, materiałach reklamowych itp.; ceny taktyczne – są reakcja biura podróży na zaistniałą sytuacje na rynku. Okresowe różnicowanie cen. Z uwagi na krótkotrwały charakter nie są publikowane (zwłaszcza w katalogach, informatorach itp.) lecz są podawane do wiadomości np. za pomocą radia, prasy, ogłoszeń w witrynach, internetu.

131 Elementy składowe ceny imprezy turystycznej: Kalkulacja imprezy Elementy składowe ceny imprezy turystycznej: koszt zamówionych świadczeń (koszty stałe i zmienne związane z samym faktem organizacji imprezy); marża biura podróży (narzut do kosztów świadczeń występujących w imprezie); stawka akwizycyjna dla agenta (występuje tylko przy sprzedaży produktu poprzez sieć agencyjną); podatki (podatek od towarów i usług – VAT)