1 Ośrodek Pomocy SpołecznejPunkt Interwencji Kryzysowej Ośrodek Pomocy Społecznej w Łomiankach Łomianki 2016

2 Przedstawienie pojęcia kryzysu i interwencji kryzysowej oraz zasad organizacji i sposobu funkcjonowania Punktu Interwencji Kryzysowej w Łomiankach

3 Zjawisko kryzysu i interwencji kryzysowej oraz ich charakterystykaZjawisko kryzysu psychicznego definicja kryzysu rodzaje kryzysów

4 Zjawisko kryzysu psychicznego:Kryzysy, czyli okresy zaburzonej równowagi emocjonalnej, zdarzają się w życiu każdego człowieka na skutek zmian rozwojowych lub losowych wydarzeń, są nieodłącznym składnikiem ludzkiej egzystencji. Stan kryzysu nie jest z natury czymś złym, może w efekcie być zwycięską walką o przystosowanie w sytuacjach nowych, trudnych, stanowiących ważne życiowe wyzwania. Sytuacja staje się naprawdę kryzysowa dopiero wówczas, kiedy człowiek napotyka takie przeszkody, których już nie jest w stanie pokonać posługując się dotychczasowymi strategiami.

5 Zjawisko kryzysu psychicznego:Definicja kryzysu Termin kryzys pochodzi z języka greckiego. Jego źródłosłów, krino, oznacza wybór, decydowanie, zmaganie się, walkę, w której konieczne jest działanie pod presją czasu. Według aktualnych koncepcji psychologicznych „kryzys oznacza przejściowy stan nierównowagi wewnętrznej, wywołany przez krytyczne wydarzenia bądź wydarzenia życiowe, wymagający istotnych zmian i rozstrzygnięć”. G. Caplan wyróżnił cztery fazy kryzysu

6 Zjawisko kryzysu psychicznego:Fazy kryzysu Na skutek wystąpienia sytuacji trudnej pojawia się wzrost napięcia, niepokój, dyskomfort psychiczny, co prowadzi do uruchomienia nawykowych sposobów rozwiązywania problemów. Jest to faza niespecyficzna i nie musi prowadzić do kryzysu. Faza 1 Faza 2 Brak sukcesów przy nieustannym trwaniu sytuacji trudnej powoduje dalszy wzrost napięcia i poczucie porażki, prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu. Następuje pełna mobilizacja sił wewnętrznych i uruchomienie wszelkich rezerw w zakresie mechanizmów radzenia sobie z problemami, osoba poszukuje nowych jakościowo sposobów rozwiązań oraz jest otwarta na pomoc. Problem może zostać rozwiązany. Najczęściej dochodzi do zmiany ról społecznych osoby, a równowaga emocjonalna zostaje przywrócona. Faza 3 Jeśli problem nie został rozwiązany, napięcie rośnie, a ciężar kryzysu powiększa się. Może to prowadzić do kryzysu chronicznego (utrwalone zachowania patologiczne) lub do dezorganizacji osobowości i ostrych zaburzeń w funkcjonowaniu (nerwica, psychoza). Faza 4

7 Zjawisko kryzysu psychicznego:Objawy w trakcie trwania kryzysu mogą wystąpić różne objawy. Można je uporządkować według czterech sfer funkcjonowania człowieka: sfera fizjologiczna - zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, sięganie po używki, zaburzenia wegetatywne w zakresie układu krążenia, pokarmowego, oddechowego, moczowo-płciowego i inne; sfera psychologiczna - obniżenie samooceny, lęk, utrzymujące się napięcie, rozdrażnienie, utrzymujący się gniew i inne; sfera duchowa - rozpacz, złorzeczenia, ubolewanie, poczucie bezsensu istnienia, uczucie bólu duchowego, uczucie wrogości i niechęci wobec ludzi, uczucie opuszczenia przez wszystkich, także przez Boga i inne; sfera kontaktów społecznych - dezorganizacja w funkcjonowaniu zawodowym, dezorganizacja funkcjonowania w rodzinie, dezorganizacja funkcjonowania w kontaktach towarzyskich (ograniczenie kontaktów towarzyskich, izolacja lub nadmierne poszukiwanie kontaktów) i inne.

8 Rodzaje kryzysów: kryzysy rozwojowe, obecne w rozwoju każdej ludzkiej jednostki, a także ludzkich wspólnot takich, jak np. rodzina kryzysy sytuacyjne, zwane również losowymi, bądź traumatycznymi, związanych z zaistnieniem jakichś szczególnie trudnych sytuacji, odbieranych subiektywnie przez jednostkę czy wspólnotę/ jako przekraczające jej możliwości poradzenia sobie.

9 Rodzaje kryzysów: Inny jeszcze podział dotyczy kryzysów ostrych, trwających do 6-8 tygodni, oraz kryzysów chronicznych, które mogą towarzyszyć człowiekowi przez wiele lat, czasami do śmierci.

10 Rodzaje kryzysów: Kryzysy ostre trwają od 6-8 tyg. dysponując adekwatnymi zasobami mechanizmów radzenia sobie, następuje przezwyciężenie kryzysu i osiągnięcie nowych możliwości rozwojowych

11 Rodzaje kryzysów: W warunkach pozbawienia zasobów wewnętrznych i zewnętrznych może dojść do otwartej dekompensacji, w rodzaju zachowań agresywnych lub autoagresywnych z zabójstwem i samobójstwem włącznie Kryzysy chroniczne, nawracające, „stan transkryzysowy“ Kryzysy egzystencjalne, utrata poczucia sensu (Frankl, 1969)

12 Zjawisko kryzysu psychicznego:Rozwiązanie kryzysu zależy przede wszystkim od sposobu działania człowieka w okresie kryzysu i od pomocy innych ludzi. W kryzysie osoba doświadcza potrzeby pomocy ze strony innych ludzi i jest otwarta i podatna na interwencję.

13 Pojęcie kryzysu i interwencji kryzysowej oraz ich charakterystykaInterwencja kryzysowa definicja interwencji kryzysowej cele, charakterystyczne cechy i etapy warunki skutecznej interwencji kryzysowej

14 Interwencja kryzysowa:Definicja interwencji kryzysowej Pojęcie interwencji kryzysowej zostało określone w Ustawie o pomocy społecznej. Następnie definicja została zmieniona wraz z Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i obecnie brzmi: „Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej”. Dalej, według Ustawy o pomocy społecznej, interwencja kryzysowa jest pomocą udzielaną bez względu na dochód, składa się na nią pomoc psychologiczna, socjalna, prawna, a także udzielanie schronienia na okres do 3 miesięcy.

15 Interwencja kryzysowa:Definicja interwencji kryzysowej c.d. Ponadto, na mocy art. 106 pkt 2 Ustawy o pomocy społecznej interwencja kryzysowa została wyłączona ze świadczeń, które wymagają wydania decyzji administracyjnej. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w art. 7 mówi również o zadaniach wojewody dotyczących interwencji kryzysowej, do których w szczególności należą: opracowywanie materiałów instruktażowych, zaleceń, procedur postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania oraz monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie.

16 Interwencja kryzysowa:Cele interwencji kryzysowej złagodzenie objawów reakcji kryzysowej; przywrócenie równowagi psychicznej; zapobieganiu przejściu ostrego kryzysu w stan chroniczny; przywrócenie umiejętności samodzielnego radzenia sobie; dostarczenie wsparcia;

17 Interwencja kryzysowa:Charakterystyczne cechy interwencji kryzysowej Udzielenie pomocy jak najszybciej po wydarzeniu kryzysowym, najlepiej w momencie, gdy wyczerpały się dotychczasowe sposoby radzenia sobie z kryzysem, a nowe, konstruktywne, jeszcze nie powstały. Dostarczenie wówczas pomocy zmniejsza ryzyko uruchomienia nieprzystosowawczych sposobów radzenia sobie. Koncentrowanie się na sytuacji i aktualnym problemie związanym z kryzysem przy uwzględnieniu indywidualnej historii życia człowieka. Analiza historii życia jest potrzebna dla zrozumienia natury i głębokości reakcji kryzysowej. Udzielenie wsparcia emocjonalnego dla zapewnienia poczucia bezpieczeństwa i wsparcia materialnego (nocleg, schronienie, jedzenie), by zapewnić osobie w kryzysie realne bezpieczeństwo.

18 Interwencja kryzysowa:Charakterystyczne cechy interwencji kryzysowej Konfrontowanie z rzeczywistością i przeciwdziałanie tendencjom do zaprzeczania i zniekształcania, aby sformułować najważniejszy w danym momencie problem do rozwiązania. Dokonanie oceny dotychczasowych sposobów radzenia sobie pod względem ich przystosowawczego bądź nieprzystosowawczego charakteru i odwoływanie się do sprawdzonych strategii radzenia sobie lub stworzenia nowych. Stworzenie planu pomocy. Elastyczność oddziaływań pomagającego: od aktywnego dyrektywnego działania, niezbędnego w sytuacjach zagrożenia zdrowia czy życia, do cierpliwego słuchania i towarzyszenia osobie w kryzysie. Mobilizowanie naturalnego systemu wsparcia dla osoby w kryzysie lub zapewnienie wsparcia instytucji.

19 Interwencja kryzysowa:Charakterystyczne cechy interwencji kryzysowej Intensywność kontaktów: częste kontakty, nawet codzienne. Długość spotkania terapeutycznego nie jest i najczęściej nie może być z góry określona. Terapeuta jest z klientem tyle ile on potrzebuje. W planowaniu kolejnych spotkań dobrze jest ustalić pewne limity czasowe, gdyż to utrzymuje motywację pacjenta do intensywnej terapii. Spotkań jest najczęściej od 3 do 15, czasem jednak kończy się na jednym. Osoby korzystające często przerywają terapię, stąd każde spotkanie należy traktować tak jakby to był ostatni kontakt z klientem i starać się je jak najlepiej wykorzystać, nie odkładając problemów do rozwiązania na następny raz. Działania interwencyjne trwają tygodni. Jeśli skutki kryzysu nie ustępują, należy się zastanowić nad inną formą terapii. Taka współpraca z innymi instytucjami, by pomoc mogła w sposób całościowy odpowiedzieć na potrzeby osoby w kryzysie.

20 Interwencja kryzysowa:Warunki skuteczności interwencji kryzysowej Skuteczność interwencji kryzysowej wymaga, aby unikano: pocieszania, perswadowania i dawania rad; tłumienia reakcji emocjonalnych („nie płacz” zamiast „możesz przy mnie płakać”); wymuszania szybkich decyzji; bagatelizowania ostrych objawów reakcji kryzysowej w postaci nie przyjmowania posiłków, zaburzeń snu, sięgania po alkohol i inne używki; zbyt wczesnego podawania leków.

21 Organizacja i zasady funkcjonowania ośrodków interwencji kryzysowejPunkt Interwencji Kryzysowej Ul. Szpitalna 7 Łomianki Czynny od poniedziałku do piątku w godzinach Tel W soboty i niedziele całodobowo funkcjonuje interwencyjny numer telefonu komórkowego dla służb: Dostępny jest również adres

22 Punkt Interwencji KryzysowejUl. Szpitalna 7 Łomianki Punkt Interwencji Kryzysowej jest miejscem, gdzie udziela się bezpłatnej pomocy – głównie psychologicznej - osobom przeżywającym sytuacje kryzysowe. Zespół interwencyjny tworzą psycholodzy i pracownicy socjalni. Zespół psychologów udziela również interwencji na terenie Gminy Łomianki oraz Powiatu Warszawskiego Zach. W strukturach Ośrodka Pomocy Społecznej funkcjonuje również Dział Wsparcia Dziecka i Rodziny który ściśle współpracuje z Punktem Interwencji.

23 Punkt Interwencji KryzysowejUl. Szpitalna 7 Łomianki Cele Punktu Interwencji Kryzysowej: Podstawowym celem Punktu jest świadczenie specjalistycznych usług dla osób przeżywających sytuacje kryzysowe. Udzielana pomoc służy pozytywnemu przezwyciężeniu kryzysu, co owocuje wzrostem dojrzałości osobowościowej, a tym samym przyczynia się do zapobiegania powstawania lub pogłębiania się dysfunkcji psychicznych oraz patologii społecznych.

24 Punkt Interwencji KryzysowejUl. Szpitalna 7 Łomianki Zadania Punktu Interwencji Kryzysowej: świadczenie kompleksowej pomocy psychologicznej, osobom przeżywającym kryzys (ambulatoryjna lub środowiskowa interwencja kryzysowa), prowadzenie indywidualnej lub rodzinnej psychoterapii krótkoterminowej, działalność psychoedukacyjna, konsultacje psychologiczne, współpraca z innymi instytucjami dla realizacji wspólnie określonego celu,

25 Punkt Interwencji KryzysowejUl. Szpitalna 7 Łomianki Punkt Interwencji Kryzysowej pomaga: osobom dorosłym, dzieciom osobom doświadczającym nagłej, niekorzystnej zmiany w życiu (tj. utrata pracy, zdrada, zagrożenie ciężką chorobą itp.), przeciążonym psychicznie, obarczonym następstwem wielu trudnych zdarzeń, w sytuacjach prób i zamachów samobójczych, ofiarom wypadków i napadów, przemocy fizycznej, psychicznej i seksualnej, osobom przeżywającym utratę kogoś bliskiego (np. śmierć, rozstanie, rozwód), osobom mającym trudności w kontaktach z dziećmi, kobietom z objawami syndromu postaborcyjnego, osobom doznającym egzystencjalnych kryzysów wartości lub wiary itd. ofiarom wykorzystywania seksualnego – dzieci (interwencja i diagnoza)

26 Punkt Interwencji KryzysowejUl. Szpitalna 7 Łomianki Zasady organizacyjne Punktu Interwencji Kryzysowej: szeroki zakres dostępności dla osób potrzebujących (Punkt Interwencji Kryzysowej ul. Szpitalna 7, Łomianki, od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8.00 do 20.00) oraz interwencyjny numer telefonu dla służb w sobotę i niedzielę: przyjmowanie osób w potrzebie natychmiast (bez długich terminów oczekiwania), bezpłatność usług, brak rejonizacji, nie jest wymagane ubezpieczenie społeczne, prowadzenie interwencji w terenie (wizyty domowe, wizyty w instytucjach), psycholodzy Punktu przy ul. Szpitalnej 7 podejmują wyjazdy interwencyjne po zgłoszeniu przez organy władzy rządowej, samorządowej, policję, wojsko, straż miejską, pogotowie ratunkowe, straż pożarną, ścisła współpraca z policją, OPS, kuratorami sądowymi, pedagogami szkolnymi oraz innymi instytucjami udzielającymi szeroko rozumianą pomoc społeczną

27 Punkt Interwencji KryzysowejUl. Szpitalna 7 Łomianki Formy działania Punktu Interwencji Kryzysowej: Kompleksowa pomoc psychologiczna osobom i rodzinom znajdującym się w nagłym lub przewlekłym kryzysie psychicznym Interwencja w nagłych zdarzeniach i przeżyciach traumatycznych Prowadzenie telefonicznych interwencji kryzysowych Terapia krótkoterminowa Działanie profilaktyczne przez propagowanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi

28 Punkt Interwencji Kryzysowej Ul. Szpitalna 7 05-092 ŁomiankiPomagamy w sytuacjach kryzysowych typu: Problemy kliniczne: objawy nerwicowe objawy depresyjne trudności interpersonalne zaburzenia osobowości DDD (Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych), DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) problematyka samobójstwa Problematyka rodzinna: konflikty rodzinne rozwód, separacja, zdrada przemoc w rodzinie choroba członka rodziny trudności w kontaktach z dziećmi

29 Punkt Interwencji Kryzysowej Ul. Szpitalna 7 05-092 ŁomiankiPomagamy w sytuacjach kryzysowych typu: Problemy egzystencjalne: kryzys sytuacyjny (trudności adaptacyjne) utraty, żałoby (śmierć, rozstania) samotność kryzys wartości i religijny Problemy socjalno-bytowe: bezrobocie, długi, ubóstwo konflikt z zakładem pracy bezdomność, eksmisja ofiary, świadkowie i uczestnicy wypadków drogowych, pożarów, katastrof przemysłowych i naturalnych, zamachów terrorystycznych itd. ofiary i świadkowie napadów, gwałtów i innych przestępstw ofiary, uczestnicy i świadkowie innych nieszczęśliwych wypadków (wypadki komunikacyjne, utonięcia)

30 Ośrodek Pomocy SpołecznejPunkt Interwencji Kryzysowej Ośrodek Pomocy Społecznej Ul. Szpitalna 7 Łomianki Tel Łomianki 2016