1 P ROCEDURY PODATKOWE Z AGADNIENIA OGÓLNE dr hab. H. Dzwonkowski, prof. nadzw. UŁ

2 N OMENKLATURA Roboczo, ze względów językowych, stylistycznych, pojęcia „postępowanie podatkowe” i „procedura podatkowa” będę używał zamiennie. Zakres tych pojęć nie jest jednak tożsamy co wyjaśni się w toku wykładu. Nie chcę jednak wykładu zaczynać od scholastycznego sporu o terminologię. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

3 P ODSTAWY PRAWNE POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO Unormowanie o nazwie „Postępowanie podatkowe” – dział IV Ordynacji podatkowej – postępowanie jurysdykcyjne – nie obejmuje całości procedur podatkowych, ani nawet całości samego postępowania jurysdykcyjnego. W samej Ordynacji odnajdujemy liczne procedury szczególne i powiązane merytorycznie z postępowaniem jurysdykcyjnym. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

4 P ODSTAWY PRAWNE C. D. Są to: - kontrola podatkowa, - czynności sprawdzające, - wydawanie interpretacji, - procedura samowymiaru i autokorekty deklaracji, - szacowanie podstaw opodatkowania, procedura stwierdzania nadpłaty, - procedury zabezpieczania zobowiązań podatkowych, - rozkładanie na raty, - odraczanie terminu płatności, - umarzanie zobowiązań podatkowych, - itd. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

5 P ODSTAWY PRAWNE C. D. Poza Ordynacją podatkową unormowania uzupełniające jurysdykcyjne procedury podatkowe znajdziemy w: Ustawie o kontroli skarbowej, Ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Ustawie o doradztwie podatkowym, Ustawach szczegółowych o podatkach nazywanych aktami prawa materialnego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

6 P OJĘCIE I ZAKRES POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO – PROCEDUR PODATKOWYCH Wąskie rozumienie postępowania podatkowego (klasyczne) ogranicza je do postępowania jurysdykcyjnego, które zamyka się między wszczęciem postępowania a wydaniem decyzji. Szerokie rozumienie postępowania podatkowego rozszerza je na wszelkie czynności podatnika podejmowane przed wszczęciem postępowania, począwszy od zgłoszenia obowiązku podatkowego przez zbieranie dowodów (prowadzenie ewidencji i dokumentacji podatkowej, w tym ksiąg podatkowych) do samowymiaru deklaracją. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

7 R ÓŻNICE MIĘDZY POSTĘPOWANIEM ADMINISTRACYJNYM OGÓLNYM A POSTĘPOWANIEM PODATKOWYM Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

8 R ÓŻNICE MIĘDZY OGÓLNYM POSTĘPOWANIEM ADMINISTRACYJNYM A POSTĘPOWANIEM PODATKOWYM 1. Różnice w przedmiocie postępowania (podatki i należności publicznoprawne) 2. Różnice w kształcie poszczególnych instytucji (np. wszczęcie postępowania, kwalifikowanej formie odwołania, wykonalności decyzji itp.) 3. Różnice terminologiczne (decyzje ustalające i określające, konstytutywne i deklaratoryjne), 4. W postępowaniu podatkowym występują instytucje nieznane ogólnemu postępowaniu administracyjnemu (czynności sprawdzające, kontrola podatkowa, samowymiar, korekta samowymiaru, szacowanie, nieujawnione dochody, transfer pricing). Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

9 „K LASYCZNE ” POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE, KTÓRE MA ZASTOSOWANIE W POSTĘPOWANIU PODATKOWYM DO PROCEDUR NIEWYMIAROWYCH Postępowanie przygotowawcze, prowadzone poza regułami postępowania administracyjnego (w prawie podatkowym przyjmuje postać kontroli lub czynności sprawdzających) Wszczęcie postępowania Decyzja organu podatkowego I instancji Decyzja organu podatkowego II instancji Skarga do WSA Skarga kasacyjna do NSA Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

10 P OSTĘPOWANIE PODATKOWE WYMIAROWE Zgłoszenie obowiązku podatkowego i inne formy rejestracji Prowadzenie ewidencji i dokumentacji podatkowej Składanie deklaracji okresowych (miesięcznych, kwartalnych) Deklaracja samowymiarowa – wymiar pierwotny art. 21 par. 2 o.p. Autokorekta podatnika art.. 81 o.p. Korekta pod nadzorem art.. 274 o.p. Wszczęcie postępowania podatkowego art.. 165 i n. o.p. Decyzja I instancji (korekta deklaracji) - wymiar wtórny Decyzja organu podatkowego II instancji Skarga do WSA Skarga kasacyjna do NSA „Klasyczne” postępowanie podatkowe Dział IV o.p. Zakres Procedury W Y M I A R O W E J Kontrola podatkowa Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

11 R ODZAJE PROCEDUR Wymiarowe Niewymiarowe Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

12 P ROCEDURY WYMIAROWE W sprawie wysokości zobowiązania W sprawie zaległości W sprawie nadpłaty W sprawie straty W sprawie nieujawnionych źródeł przychodów W sprawie ulgi podatkowej (przyznania, utraty) W sprawie sankcji podatkowej W sprawie umorzenia zaległości podatkowej Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

13 P ROCEDURY NIEWYMIAROWE W sprawie przeniesienia odpowiedzialności na osobę trzecią W sprawie rozłożenia na raty W sprawie odroczenia terminu płatności W sprawie w sprawie zabezpieczenia zobowiązania W sprawie wydania zaświadczenia W sprawie …. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

14 Różnica między postępowaniem cywilnym i prawem cywilnym a postępowaniem podatkowym i prawem podatkowym Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl

15 obo wiąz ek Zawarcie umowySpór między stronami umowyPostępowanie przed sądem Powstanie obowiązku podatkowego zobo wią zani e Samowymiar zobowiązania Decyzja organu I inst. Decyzja organu II inst. Postępowanie przed sądem Realizacja zobowiązań podatkowych następuje w zasadzie w całości poprzez postępowanie podatkowe W prawie cywilnym procedury mają zastosowanie tylko w fazie sądowej Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ www.poltax.pl