1 Pacjent dorosły, w sytuacji rezygnacji z leczenia przyczynowegoMaria Rogiewicz

2 Przekazywanie złej wiadomości pacjentowi i jego rodzinieRozpoznanie: choroba nowotworowa o niepomyślnym rokowaniu. Informacja o niemożności podjęcia leczenia przyczynowego. Informacja w trakcie leczenia o konieczności zaprzestania leczenia przyczynowego.

3 rozpoznaniem choroby nowotworowa o niepomyślnym rokowaniu Cel komunikacji Celem komunikacji między lekarzem/psychologiem a pacjentem i rodziną jest osiągnięcie porozumienia i współpracy, związanych z: rozpoznaniem choroby nowotworowa o niepomyślnym rokowaniu informowaniem o niemożności podjęcia leczenia przyczynowego informowaniem o konieczności zaprzestania leczenia przyczynowego.

4 Osiągnięcie celu komunikacji jest zależne od jego skuteczności!Skuteczny komunikat Komunikat jest skuteczny, gdy jest: zrozumiały zaakceptowany zapamiętany. Osiągnięcie celu komunikacji jest zależne od jego skuteczności!

5 Zakłócenia komunikacji lekarz/psycholog – pacjent - rodzinaLekarz/psycholog powinien pamiętać, że pacjent i rodzina mają tendencję do: uogólniania zapominania.

6 Zapewnienia poczucia bezpieczeństwa. Poszanowania autonomii. Oczekiwania pacjenta wobec lekarza/psychologa po usłyszeniu złej wiadomości Kompetencji. Zapewnienia poczucia bezpieczeństwa. Poszanowania autonomii. Zrozumienia. Zainteresowania.

7 Przekazywanie wiadomości o rozpoznaniu z niepomyślnym rokowaniem.Pacjent przeczuwał, że to nowotwór, ale oczekiwał: rokowania pomyślnego leczenia zakończonego wyleczeniem. Usłyszał informacje o niepomyślnym rokowaniu Możliwe reakcje: szok, niedowierzanie, „zamrożenie osobowości”, bagatelizowanie, zablokowanie dopływu informacji, użycie mechanizmów obronnych.

8 Lęk zbyt niski – lekceważenie ryzyka związanego z postępem chorobyOddziaływanie lęku po usłyszeniu wiadomości o rozpoznaniu z niepomyślnym rokowaniem. Lęk zbyt niski – lekceważenie ryzyka związanego z postępem choroby Lęk zbyt wysoki – myśli i zachowania obsesyjne, depresja, stany psychotyczne, „sieć strachu”. Lęk średni – współpraca z lekarzem/psychologiem.

9 Pracując z chorym, nie nad chorym Pomoc w oswojeniu lęku Pracując z chorym, nie nad chorym Zmieniając pytanie zadane przez pacjenta: ”jakie znaczenie ma moje życie” na pytanie „co uczynić ze swoim życiem aby nabrało znaczenia”. Dowiadując się od pacjenta, jak wyglądało jego życie przed zachorowaniem, jakie pełnił role, jaki miał system wartości, jak radził sobie z sytuacjami trudnymi, czy korzystał z systemu wsparcia

10 Pomoc w oswojeniu lęku cd.Zachęcając do zadawania pytań i odpowiadając na nie Zostawiając bez odpowiedzi pytania, na które nie ma odpowiedzi Pytając, dlaczego pacjent o „to i to” pyta i udzielając odpowiedzi akcentować pozytywy

11 Kiedy pacjent po usłyszeniu złej wiadomości nie zadaje pytań…Bo sądzi że zostaną potwierdzone jego obawy Spodziewa się, że nie otrzyma odpowiedzi Obawia się że pytając wyrazi brak zaufania do lekarza/psychologa Prezentuje bierny model chorowania Lekarz/psycholog wie najlepiej co on ma wiedzieć Zachowanie lekarza/psychologa powstrzymuje przed zadawaniem pytań

12 Zadać pytania uszczegóławiające: „co inni lekarze dotychczas mówili” Przekazywanie wiadomości o niemożności podjęcia leczenia oraz rezygnacji z niego. Należy: dowiedzieć się ile pacjent wie, jak określa swoją chorobę (eufemizmy) Zadać pytania uszczegóławiające: „co inni lekarze dotychczas mówili” „ jak pan to rozumie” „co to dla pana znaczy” Dowiedzieć się ile pacjent chce wiedzieć – pozwolić na zadawanie pytań wyjaśniając o co chciałby zapytać, co chciałby wiedzieć

13 Czego pacjent potrzebuje?Możliwe reakcje na wiadomość o niemożności podjęcia leczenia oraz rezygnacji z niego. Od szoku, „zamrożenia osobowości”, paniki do głębokiego smutku, bezradności, poczucia winy (przyczynowe, moralne, związane z rolą) Czego pacjent potrzebuje? …CZASU…

14 Co pomaga/ utrudnia pacjentowi w dobrym wykorzystaniu czasu?Styl radzenia sobie z sytuacjami trudnymi „Przestrzeń duchowa” Agresja Mechanizmy obronne Nadzieja – równoważy lęk, strach, zmęczenie, zwątpienie Koncentracja na „tu i teraz” Rozpoznanie potrzeb i urealnianie ich

15 Rozmowa z pacjentem o śmierci i umieraniuTemat ten jest ważny dla pacjenta na wszystkich etapach jego chorowania. Śmierć to: sytuacja graniczna zakończenie życia tajemnica Umieranie to: proces autonomia pogranicza czas między życiem a śmiercią

16 Rozmowa z pacjentem o śmierci i umieraniu – jego oczekiwaniaOdpowiedzi na pytania, które są bez odpowiedzi. Opowiedzenie o scenariuszu umierania. Uszanowania godności autonomii. Zapewnienia swobody. „Uważnej obecności”.

17 Medykalizacja śmierci. Śmierć to porażka. Rozmowa z pacjentem o śmierci i umieraniu – trudności ze strony lekarza/psychologa Medykalizacja śmierci. Śmierć to porażka. Brak wcześniejszych kontaktów z umierającym. Własne lęki. Mity. Poczucie, że to „zbyt wiele kosztuje”. Brak akceptacji własnej śmiertelności.

18 Przyczyny unikania rozmów przez lekarza/psychologaTrudności zewnętrzne brak czasu organizacja pracy. Trudności wewnętrzne poczucie odpowiedzialności lęk przed konsekwencjami rozmowy obawa przed pytaniami bez odpowiedzi nadmierna identyfikacja z rodziną i pacjentem.

19 Co robić, by nie unikać trudnych rozmówSkoncentrować się na zmianie tego, co realne do zmiany, czyli przede wszystkim na sobie: Podążać za pacjentem, on wie, czego mu potrzeba Zrezygnować ze sztywnych scenariuszy rozmów – zawierzyć pacjentowi Rozróżnić stresory osobiste i zawodowe – wypracować sposoby radzenia sobie z nimi Uporać się z własnymi poglądami na temat umierania i śmierci Nauczyć się cierpliwości i tolerancji Wyczulić się na wczuwanie się w nastrój cierpienia i niepokoju Nauczyć się słuchać, mówić, milczeć Nauczyć się własnej niewerbalności i niewerbalności innych. Stosować „Rundy wątrobowe”.

20 Wskazaniem najprostszym do zaprzestania leczenia przyczynowego jest:Przewaga negatywnych następstw nad oczekiwanymi odległymi skutkami leczenia

21 Podjęcie decyzji o leczeniu paliatywnymCzy wyczerpano możliwości dalszego leczenia? Czy należy stosować metody przedłużające życie?

22