1

2 Pajęczynowy model równowagi rynkowej To jest pierwszy dynamiczny model. Wszystkie poprzednie to były modele statyczne. Model ten opisuje rynki, które spełniają warunki: 1.Producenci ustalają optymalną wielkość produkcji na podstawie ceny z bieżącego okresu, ale do sprzedaży dochodzi w następnym. Producenci nie znają ceny po jakiej sprzedadzą swój produkt. 2.Produkt nie nadaje się do długotrwałego magazynowania i dlatego musi być sprzedany w danym okresie. 3.Czas między podjęciem decyzji o rozpoczęciu produkcji a jej zakończeniem jest na tyle długi, że warunki na rynku mogą się istotnie zmienić. Dla uproszczenia analizy przyjmiemy dodatkowo: 4. Funkcje podaży i popytu są prostymi o typowym nachyleniu.

3 Równowaga jest stabilna, gdy układ wytrącony z punktu równowagi samoczynnie do niego powraca.

4 Przypadek 1. Funkcja podaży jest bardziej stroma niż funkcja popytu, czyli na zmiany ceny mocniej reaguje popyt niż podaż. p0p0 Y X p* p X, Y Y* Y1Y1 p1p1 Y2Y2 p2p2 Układ jest stabilny, gdyż samoczynnie powraca do punktu równowagi.

5 p 0 – cena rynkowa w okresie wyjściowym analizy, y 1 – na podstawie ceny p 0 oferenci przygotowali w okresie 1 podaż y 1 p 1 – podaży y 1 nie można sprzedać po cenie p 0, gdyż podaż jest większa od popytu i dlatego cena będzie musiała obniżyć się do poziomu p 1 aby cała produkcja znalazła zbyt, y 2 – na podstawie ceny p 1 oferenci przygotują na okres 2 podaż y 2 p 2 – podaż y 2 jest mniejsza od popytu i dlatego oferenci podniosą ceny swoich wyrobów do ceny p 2, gdyż dopiero wtedy popyt spadnie do poziomu y 2

6 Przypadek 2. Funkcja popytu jest bardziej stroma niż funkcja podaży, czyli na zmiany ceny mocniej reaguje podaż niż popyt. p X,Y p* Y* p0p0 Y1Y1 p1p1 Y2Y2 p2p2 Y3Y3 p3p3 Y4Y4 p4p4 Układ jest niestabilny, gdyż samoczynnie nie powraca do punktu równowagi. XYXY

7 p 0 – cena rynkowa w okresie wyjściowym analizy, y 1 – na podstawie ceny p 0 oferenci przygotowali w okresie 1 podaż y 1 p 1 – podaży y 1 nie można sprzedać po cenie p 0, gdyż podaż jest większa od popytu i dlatego cena będzie musiała obniżyć się do poziomu p 1 aby cała produkcja znalazła zbyt, y 2 – na podstawie ceny p 1 oferenci przygotują na okres 2 podaż y 2 p 2 – podaż y 2 jest mniejsza od popytu i dlatego oferenci podniosą ceny swoich wyrobów do ceny p 2, gdyż dopiero wtedy popyt spadnie do poziomu y 2 y 3 – na podstawie ceny p 2 oferenci na następny okres przygotują podaż y 3 p 3 – podaży y 3 nie uda się sprzedać po cenie p 2, gdyż popyt jest mniejszy od podaży i dlatego aby zwiększyć popyt cena będzie musiała spaść do poziomu p 3 y 4 – na podstawie ceny p 3 oferenci na okres 4 przygotują podaż y 4 p 4 – tą podaż można sprzedać po cenie p 4

8 Co by było, gdyby nachylenia funkcji podaży i popytu były tak samo strome ale o odmiennych nachyleniach? Jest to przypadek graniczny. Wtedy spirala ani nie zwijałaby się ani nie rozwijałaby się. Wahania cen i wielkości produkcji oscylowałyby po danym prostokącie. Ta równowaga tym samym też byłaby niestabilna, gdyż układ wytrącony w punktu równowagi samoczynnie do niego by nie powrócił.

9 p0p0 Y X p* p X, Y Y* Y1Y1 p1p1 Y2Y2 p2p2 Y okres 0123401234 Y* Y1Y1 Y2Y2 Y3Y3 Równowaga stabilna

10 p X,Y p* Y* p0p0 Y1Y1 p1p1 Y2Y2 p2p2 Y3Y3 p3p3 Y4Y4 p4p4 Y okres 0123401234 Y* Równowaga niestabilna Y1Y1 Y2Y2 Y3Y3 Y4Y4

11 p0p0 Y X p* p X, Y Y* Y1Y1 p1p1 Interwencja Agencji Rynku Rolnego