1 pamięć

2 Starożytni Grecy VI w pne Parmenides – mieszanina światła i ciemności lub zimna i ciepła V w pne Diogenes z Apolonii – równomierna dystrybucja powietrza w ciele człowieka IV w pne Platon – „tabliczka woskowa” IV w pne Arystoteles – przepływ krwi III w pne Herofilus – „duchy ożywione i zwierzęce”

3 Rzymianie Cyceron (I w pne) Kwintylian (I w ne)Przyjęli hipotezę „tabliczki woskowej” Rozwinęli mnemotechnikę i systemy pamięciowe

4

5 XVIII w Dawid Hartley wibracyjna teoria pamięci Zanottipołączył zjawiska elektryczne z funkcjonowaniem mózgu Bonet połączył teorię wibracyjną z elastycznością włókien nerwowych

6 XIX w Jerzy Prochaska - odrzucił teorię „duchów zwierzęcych”- uważał, że zbyt mała wiedza czyni wszelkie spekulacje na temat lokalizacji pamięci w mózgu zwykła stratą czasu Pierre Flourens - miejscem pamięci jest każda część mózgu, mózg działa jako całość

7 Pamięć jest zjawiskiem o podłożu neurofizjologicznym, umożliwiającym podejmowanie decyzji w oparciu o wcześniejsze doświadczenia Wysoki walor przystosowawczy spowodował wczesne pojawienie się pamięci w ewolucji zwierząt: pamięći zdolność uczenia występuje już u najniższych wolnożyjących tkankowców

8 Nawet tak prymitywne bezmózgie stworzenie można czegoś nauczyć…… a wypławki, które zjadły wytrenowane wypławki uczyły się lepiej

9 - zwierzę o największych znanych komórkach nerwowychDrosophilia melanogaster - Jest mniejsza niż 1 komórka nerwowa aplyzji, ale ma bardziej złożone zachowanie i można badać tysiące osobników jednocześnie Aplysia californica - zwierzę o największych znanych komórkach nerwowych

10 ENGRAM = ślad pamięciowy - zmiana w ukł. nerwowymwywołana chwilowym pobudzeniem, utrzymująca się przez pewien czas. Engram jest reprezentacją doznań związanych z percepcją, przeżyciem lub działaniem UCZENIE - związane z doświadczeniem tworzenie trwałych engramów, lub trwałe przekształcanie istniejących engramów pod wpływem doświadczenia PAMIĘĆ - tworzenie, przekształcanie i przechowywanie engramów oraz ich wykorzystanie w celu sterowania zachowaniem PRZYWOŁANIE - przeniesienie engramów z magazynów do obszarów pamięci roboczej

11 Klasyfikacja pamięci 1 - ze względu na trwałośćsensoryczna – ok. 1s robocza – ok. 30 s krótkotrwała – szybko tworzona, labilna, nie wymaga nowej syntezy RNA ani białek; do kilku godzin długotrwała – skonsolidowana, wymaga nowej syntezy RNA i/lub białek; lata

12 Klasyfikacja pamięci 2 - ze względu na jakośćdeklaratywna – świadoma, łatwa do przekazywania; ulega amnezji epizodyczna – „kalendarzyk z notatkami” semantyczna – encyklopedia, wiedza ogólna autobiograficzna – info o mnie proceduralna – poza świadomością, odporna na amnezję

13 Anatomia pamięci Kora przedczołowa - p. robocza Prążkowie-p. operacyjna, motoryczna J. migdałowate - p. emocjonalna Hipokamp -p. przestrzenna

14

15 MOLEKULARNY MECHANIZM PAMIĘCI• POBUDZENIE RECEPTORA • TWORZENIE WTÓRNEGO PRZEKAŹNIKA • POBUDZENIE CZYNNIKÓW TRANSKRYPCYJNYCH • AKTYWACJA GENÓW • SYNTEZA BIAŁKA prowadząca do zmian morfologicznych i czynnościowych, których wynikiem jest zmiana siły sprzężenia synaptycznego. Warunkuje to, m.in., tworzenie uprzywilejowanych szlaków pobudzeń aktywujących czynnościowe sieci neuronalne

16 1 mózg? 2 mózgi? Logika Rytm Słowa Wyobraźnia Zbiory Barwa LiczbyKolejność Liniowość Analiza Rytm Wyobraźnia Barwa Wymiary Relacje przestrzenne Obraz całości - synteza

17 Rodzaje inteligencji

18 Inteligencja językowaZorganizowany Systematyczny Umiejętność rozumowania Lubi słuchać, czytać, pisać Nie ma problemów z ortografią Lubi gry słowne Pamięta szczegóły Dobry mówca Opowiadać historyjki Gry pamięciowe Czytać/pisać opowiadania Czytać artykuły prasowe Przeprowadzać wywiady Układać zagadki Łączyć czytanie i pisanie z innymi dziedzinami Toczyć dyskusje

19 Inteligencja logiczno-matematycznaLubi myśleć abstrakcyjnie Lubi precyzyjnie się wysławiać Lubi liczyć Lubi być dobrze zorganizowany Stosuje logiczne struktury myślowe Lubi pracować z komputerem Lubi rozwiązywać problemy Lubi eksperymentować w logiczny sposób Robi uporządkowane notatki Stymulować rozwiązywanie problemów Gry matematyczne Analizować i interpretować dane Rozumować Doświadczenia praktyczne Myśleć dedukcyjnie Mieć miejsce na wszystko Włączać organizację i matematykę do innych przedmiotów

20 Inteligencja wizualno-przestrzennaMyśli obrazami Tworzy w umyśle rozmaite wizerunki rzeczywistości Używa przenośni Ma poczucie sensu całości Lubi sztukę: malarstwo, rzeźbę Bez trudu odczytuje mapy, wykresy Zapamiętuje informacje w postaci obrazów Ma dobre wyczucie koloru Podczas tworzenia obrazu danej rzeczy korzysta ze wszystkich zmysłów Korzystać z ilustracji Rysować wykresy i mapy Łączyć sztukę z innymi przedmiotami Korzystać z map skojarzeń Wizualizować różne zagadnienia Oglądać filmy lub tworzyć własne Grupować elementy Zmieniać swoje położenie w pomieszczeniu, by uzyskać różne perspektywy Podkreślać na kolorowo

21 Inteligencja muzycznaWrażliwość na rytm, tonację i barwę dźwięków Wrażliwość na ładunek emocjonalny muzyki Wrażliwość na złożoną strukturę muzyki Czasami głębokie uduchowienie Graj na instrumencie Ucz się przez piosenki Ucz się przy muzyce barokowej Pracuj z muzyką Śpiewaj w chórze Komponuj muzykę Zmieniaj nastrój za pomocą muzyki Odprężaj się przy muzyce Ucz się przez rapowanie, wiersze, chóralne czytanie

22 Inteligencja kinestetycznaWyjątkowe panowanie nad ciałem, przedmiotami Uczy się przez ruch Lubi sport, działanie Lubi dotykać Uczy się przez udział w procesie nauczania Uzdolniony manualnie, technicznie Wykonuj ćwiczenia fizyczne, stawaj się podczas nich przedmiotem, o którym się uczysz Wykorzystaj taniec, ruch do nauki Odgrywaj to, czego się uczysz Używaj pomocy naukowych, modeli Powtarzaj materiał gdy pływasz lub biegasz Bierz udział w grach zespołowych Klaszcz, skacz, tup

23 Inteligencja interpersonalnaDobry negocjator Łatwo nawiązuje kontakty Potrafi odczytywać cudze intencje Lubi przebywać wśród ludzi Ma wielu przyjaciół Lubi współpracować Czasem manipuluje Ucz się wspólnie z innymi Rób dużo przerw – czas na kontakty towarzyskie Zamień naukę na zabawę Pracuj w zespołach Ucz się prze pomaganie innym Określaj związki przyczynowo-skutkowe Świętuj to, czego się nauczyłeś

24 Inteligencja intrapersonalnaZnajomość siebie (uczucia, wady, zalety) Wyczulony na własny cel życiowy, na uznawane przez siebie wartości Potrafi sam się motywować Ma intuicję Bardzo skryty Pragnie odróżniać się od większości Prowadź osobiste rozmowy „od serca” Korzystaj z działań stymulujących rozwój osobisty, by przełamać czynniki blokujące uczenie się Myśl o swoim myśleniu Zostawiaj sobie czas na refleksję Prowadź samodzielne badania Słuchaj swojej intuicji Pisz dziennik Dyskutuj o swoich doświad-czeniach i uczuciach