1 Partnerstwa sektorowe i międzysektorowe na rzecz rozwoju obszarów wiejskich Wojciech J. Jabłoński Multimedialne Centrum Edukacji Lokalnej MultiCel
2 Czym jest partnerstwo (1) Partnerstwo to takie dobrowolne zgromadzenie podmiotów i jednostek, których łączą – środki – zdecydowanie – motywacja aby wspólnie doprowadzić do zmiany istniejących uwarunkowań – społecznych – gospodarczych – ekologicznych na ściśle geograficznie określonym obszarze (Biderman et al., 2004).
3 Partnerstwo to strategiczne przymierze... Organizacji reprezentujących różne sektory życia społecznego; Zawarte w celu współpracy; Do którego wszyscy partnerzy wnoszą swoje kompetencje i zasoby; W którym wspólnie ponoszą ryzyko i koszty; Oraz dzielą się korzyściami wynikającymi z osiągnięcia wspólnych celów partnerstwa i celów poszczególnych partnerów. 3 Czym jest partnerstwo (2)
4 Zasady Partnerstwa Pogląd każdego ma znaczenie i jest wysłuchany Między partnerami jest zaufanie i wzajemny szacunek a decyzje są podejmowane wspólnie Występuje wspólnota środków, włącznie z finansowymi Każdy partner ma poczucie, że przynosi jakiś wkład do partnerstwa i coś z tego partnerstwa uzyskuje
5 Cele partnerstwa Budowa sieci współpracy pomiędzy organizacjami przedsiębiorców, jednostkami samorządu terytorialnego, sektorem badawczo - rozwojowym, oraz innymi uczestnikami życia gospodarczego na szczeblu lokalnym; Kształtowanie zasad przejrzystej i efektywnej współpracy między sektorami w szczególności pomiędzy sektorem publicznym a pozarządowym; Wspieranie środowiska gospodarczego; Tworzenie nowych inicjatyw gospodarczych; Motywowanie firm do korzystania z prac badawczo-naukowych oraz wdrażania ich wyników.
6 Rodzaje Partnerstw Jednosektorowe- publiczny Jednosektorowe- NGO Dwusektorowe- NGO i publiczny Dwusektorowe- publiczny i biznes Dwusektorowe - NGO i biznes Trójsektorowe Partnerstwa
7 Partnerstwo lokalne „Współpraca pomiędzy różnorodnymi partnerami, którzy wspólnie w sposób systematyczny, trwały i z wykorzystaniem innowacyjnych metod oraz środków planują, projektują, wdrażają i realizują określone działania i inicjatywy, których celem jest rozwój lokalnego środowiska społeczno- gospodarczego i budowa tożsamości lokalnej wśród członków danej społeczności.” Przez współpracę do sukcesu. Partnerstwo lokalne na rynku pracy, red. A. Sobolewski z zespołem. MPiPS, Warszawa 2007
8 Partnerstwo lokalne to szereg działań, których efektem końcowym powinna być budowa modelu Sektor prywatny Organizacje pozarządowe Administracja publiczna
9 Partnerstwo wielosektorowe to stworzenie sieci współpracy pomiędzy Organizacją przedsiębiorców z sektora MSP Jednostkami samorządu terytorialnego Sektorem badawczo- rozwojowym Pozostałymi uczestnikami życia gospodarczego
10 Czynniki rozwoju lokalnego 1.kapitał przedsiębiorczości, 2.kapitał wiedzy i innowacji, 3.kapitał ludzki, 4.kapitał społeczny (relacje społeczne między jednostkami), 5.kapitał finansowy, 6.inwestycje zagraniczne przedsiębiorstw, 7.zintegrowane podejście do rozwoju obszarów wiejskich, 8.rozwój infrastruktury komunikacyjnej (w celu zapewnienia spójności terytorialnej), 9.rozwój metropolii i miast 10.jakość rządzenia i kompetencji administracji. * Według prof. nadzw. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse Partnerstwo
11 „Sukces lokalny” jest zjawiskiem względnym. O sukcesie mogą mówić te układy lokalne, które lepiej od innych wykorzystują obiektywne warunki rozwoju. Sukces osiągają te jednostki, które rozwijają się lepiej niż „sąsiedzi” – którymi są bądź to gminy okoliczne, bądź też dalej położone, lecz charakteryzujące się podobnym wyposażeniem przez Naturę i Historię. Czynniki sukcesu lokalnego* (1) * Według prof. dr hab. Grzegorza Gorzelaka
12 1. Lider lokalny, zdolny do sformułowania długofalowej wizji rozwoju – ustalenia „kompozycji” właściwej dla danego układu lokalnego – i do jej realizacji. 2. Aktywna elita lokalna, w której skład wchodzą przywódcy miejscowych organizacji politycznych, szefowie najważniejszych przedsiębiorstw i organizacji, autorytety nieformalne. Pożądane jest prorozwojowe nastawienie elity. Czynniki sukcesu lokalnego* (2) * Według prof. dr hab. Grzegorza Gorzelaka
13 3. Organizacje wspierające prorozwojowe działania lidera i elity: – wspierania przedsiębiorczości (inkubatory, agencje rozwoju, fundusze pożyczkowe i gwarancji kredytowych itp.), – organizacje społeczeństwa obywatelskiego (stowarzyszenia, kluby, towarzystwa, zespoły itp.). 4. Zintegrowana społeczność miejscowych przedsiębiorców, zdolnych do wspierania lidera w poczynaniach prorozwojowych Czynniki sukcesu lokalnego*(3) * Według prof. dr hab. Grzegorza Gorzelaka
14 5. Zintegrowana społeczność lokalna, skłonna do współpracy wokół wspólnych celów, organizująca się „ku”, a nie wyłącznie „przeciw”. 6. Współpraca międzygminna, umożliwiająca podejmowanie przedsięwzięć przekraczających możliwości jednego układu lokalnego. Czynniki sukcesu lokalnego* (4) * Według prof. dr hab. Grzegorza Gorzelaka
15 DialogWspółpracaPostawyAdaptacyjność Model partnerstwa
16 PRZESZKODY W PROCESIE BUDOWANIA PARTNERSTWA Źródło, przeszkodyPrzykłady OPINIA PUBLICZNA dominujące sceptyczne nastawienie z góry wyrobione uprzedzenia dotyczące poszczególnych sektorów lub partnerów zbyt wygórowane oczekiwania 16
17 PRZESZKODY W PROCESIE BUDOWANIA PARTNERSTWA Źródło, przeszkodyPrzykłady NEGATYWNE CECHY POSZCZEGÓLNYCH SEKTORÓW (RZECZYWISTE LUB PRZYPISYWANE DANEMU SEKTOROWI) sektor publiczny - biurokracja, brak umiejętności kompromisu sektor gospodarczy - jednotorowe myślenie, konkurencja sektor społeczny nastawiony na konfrontację, ograniczony do określonych tematów bądź obszarów geograficznych 17
18 PRZESZKODY W PROCESIE BUDOWANIA PARTNERSTWA Źródło, przeszkodyPrzykłady OGRANICZENIA PERSONALNE (OSÓB STOJĄCYCH NA CZELE PARTNERSTWA)) brak odpowiednich umiejętności do budowania partnerstwa ograniczone oddziaływanie wewnętrzne / zewnętrzne zbyt wąskie rozumienie swojej roli brak wiary w sens prowadzonych działań i efektywność partnerstwa 18
19 PRZESZKODY W PROCESIE BUDOWANIA PARTNERSTWA Źródło, przeszkodyPrzykłady OGRANICZENIA INSTYTUCJONALNE (ORGANIZACJI - CZŁONKÓW PARTNERSTWA) konflikt priorytetów konkurencja (w ramach tego samego sektora) brak tolerancji (w stosunku do innych sektorów) 19
20 PRZESZKODY W PROCESIE BUDOWANIA PARTNERSTWA Źródło, przeszkodyPrzykłady ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA lokalny klimat społeczny / polityczny / gospodarczy skala problemów / tempo zmian brak możliwości pozyskiwania zasobów zewnętrznych 20
21 Partnerstwo wymaga sporo wysiłku od tych, którzy się w nie zaangażują. Często, aby nawiązać trwałe kontakty, które umożliwią efektywną współpracę, trzeba zainwestować sporo czasu. Może to doprowadzić do sytuacji, w której całą uwagę poświęcamy budowaniu i rozwijaniu partnerstwa, zapominając o celach, dla których postanowiliśmy je utworzyć. Współpraca partnerska nie jest sztuką dla sztuki, ale stanowi mechanizm zrównoważonego rozwoju społeczeństwa, środowiska i gospodarki - nie wolno o tym zapominać! Budowanie partnerstwa 21
22 Przedsiębiorczość Zdolność do kreowania i zaspakajania swoich i cudzych potrzeb J. Brdulak, Przedsiębiorczość stymulatorem rozwoju gospodarczego Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości nie oznacza zatem stwarzania preferencji dla określonej grupy, kosztem innych grup społecznych, ale stwarzanie warunków korzystnych dla jednej grupy w celu poprawy warunków życia pozostałych grup … Małgorzata A. Sar
23 Przedsiębiorczość Przedsiębiorczość nie jest domeną przedsiębiorstw prywatnych, ale również samorządów lokalnych Aby na lokalnym terytorium następował wzrost gospodarczy istotne jest żeby procesy decyzyjne następowały we współdziałaniu władz samorządowych i środowisk biznesowych
24 Czy przedsiębiorczość ma wpływ na rozwój lokalny?
25 Wpływy Przedsiębiorczość Miejsca pracy Praca jest źródłem dochodu Uzyskane dochody kształtują popyt na dobra konsumpcyjne Popyt stymuluje produkcję dóbr i usług Rozwój lokalny (samorząd) Poziom wykształcenia Dostępność i ceny gruntów Stan uzbrojenia terenów Drogi, parkingi, Połączenia komunikacyjne Dostępność mieszkań Rekreacja
26 Mechanizmy rozwoju lokalnego Rozwój Przedsiębiorstw Nowe miejsca pracy Popyt na dobra konsumpcyjne Produkcja dóbr i usług dochód Rozwój lokalny Opracowanie: M.A. Saar
27 Rozwój przedsiębiorczości, a rozwój lokalny PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Rozwój przedsiębiorczości stanowi jedną z podstawowych determinant rozwoju lokalnego GMINA Wsparcie słabiej rozwiniętych gmin i powiatów jest niemożliwe bez redukcji lokalnych barier rozwoju przedsiębiorczości Doskonałym przykładem jest tu postawa byłego burmistrza Biłgoraja, który pytał się miejscowych przedsiębiorców „jak ci mogę pomóc – i jak mogę przestać przeszkadzać”
28 Stymulowanie rozwoju lokalnego Instrumenty finansoweRozwój infrastruktury Analiza oddziaływania stosowanych instrumentów na inwestorów i jednostki terytorialne wykazała, że rywalizowanie instrumentami finansowymi prowadzi do gry o sumie zerowej lub jest formą subsydiowania firm. Rozwój infrastruktury zwiększa atrakcyjność lokalizacyjną jednostek terytorialnych, ale nie prowadzi do uzyskania przewagi konkurencyjnej, ponieważ wszystkie wykorzystują ten instrument. Tworzenie środowiska sprzyjającego przedsiębiorczości i innowacyjności jest najbardziej obiecującym instrumentem stymulowania rozwoju lokalnego i budowania przewagi konkurencyjnej gmin, miast i powiatów, ale wymaga kształtowania odpowiedniego kapitału intelektualnego i kultury innowacyjnej oraz wyspecjalizowanych zasobów i kompetencji Źródło: A. Zalewski
29 Powstające odpady 29 Gospodarka obiegowa vs Gospodarka liniowa Surowce Gospodarka obiegowa Gospodarka liniowa
30 Czynniki rozwoju lokalnego * 1.kapitał przedsiębiorczości, 2.kapitał wiedzy i innowacji, 3.kapitał ludzki, 4.kapitał społeczny (relacje społeczne między jednostkami), 5.kapitał finansowy, 6.inwestycje zagraniczne przedsiębiorstw, 7.zintegrowane podejście do rozwoju obszarów wiejskich, 8.rozwój infrastruktury komunikacyjnej (w celu zapewnienia spójności terytorialnej), 9.rozwój metropolii i miast 10.jakość rządzenia i kompetencji administracji. * Według prof. nadzw. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse Partnerstwo
31 Rola kapitału społecznego Kapitał przedsiębiorczości Kapitał wiedzy i innowacji Kapitał ludzki Kapitał finansowy Kapitał społeczny Sieć powiązań formalnych i nieformalnych Tworzenie powiązań sieciowych, określanych także jako pozaekonomiczne współzależności.Dotyczy to różnych typów powiązań formalnych i nieformalnych między przedsiębiorstwami i innymi instytucjami (aktorami funkcjonującymi w układzie lokalnym )
32 Sieci współpracy lokalnej interaktywna nauka (e-learning) tworzenie, upowszechnianie i ekonomiczna eksploatacja innowacji silny aspekt kulturowy Wiążą się z uwarunkowaniami kulturowymi i najważniejszymi wartościami danej społeczności. Normy zachęcające do współpracy, premiujące nowatorstwo oraz otwartość – służą tworzeniu innowacji.
33 Partnerstwo - rozwój lokalny - kreatywność Kreatywność - proces umysłowy pociągający za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji, lub nowych skojarzeń, powiązań z istniejącymi już ideami i koncepcjami. Myślenie kreatywne, to myślenie prowadzące do uzyskania oryginalnych i stosownych rozwiązań. Alternatywna, bardziej codzienna definicja kreatywności mówi, że jest to po prostu zdolność tworzenia czegoś nowego
34 Partnerstwo - rozwój lokalny - kreatywność "Kiedy wieje wielki wiatr, większość ludzi szuka schronienia, a tylko niektórzy budują wiatraki„ "Potężne metropolie, Apple, Google, strzelisty gotyk, nowoczesne technologie, demokracja, penicylina, ekspresjonizm, V Symfonia Beethovena, szachy, Zbrodnia i Kara... wszystko to miało swój początek, rozwój i zakończenie w ludzkim umyśle"...
35 Dziękuję za uwagę [email protected] Multimedialne Centrum Edukacji Lokalnej MultiCel