1 Partnerstwo Wschodnie
2
3 Plan prezentacji: Założenia i genezy Partnerstwa WschodniegoInstytucje Partnerstwa Wschodniego Finansowanie projektów Partnerstwa Wschodniego Ukraina Białoruś Gruzja Armenia Azerbejdżan Mołdowa Źródła
4 Partnerstwo WschodnieProgram określający wymiar wschodni polityki UE w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa Głównym twórcą inicjatywy jest Polska, popirana przez Szwecję Program zainaugurowany w Pradze w 2009 r
5 Początki Partnerstwa Wschodniego1998 powstanie „wymiaru wschodniego” Europejskiej Polityki Sąsiedztwa 2001- „Polityka wschodnia UE w perspektywie jej rozszerzenia o państwa Europy Środkowo-Wschodniej- polski punkt widzenia” PW zainicjowano na szczycie w Pradze 7 maja 2009 r Austriacka propozycja budowy wspólnej polityki energetycznej 2006 r Niemiecka propozycja „EPS Plus” 2007 r Propozycja polsko-litewska 2007 r
6 Instytucje PW Szczyty głów państw i rządów państw członkowskich UE oraz krajów partnerskich-to najwyższa ranga instytucji PW Spotkania ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich UE i krajów partnerskich odbywają się raz do roku Pierwsze spotkanie odbyło się 8 grudnia r w Brukseli
7 Platformy tematyczne Demokracja, dobre zarządzanie i stabilnośćIntegracja gospodarcza i konwergencja z politykami wspólnotowymi Bezpieczeństwo energetyczne Kontakty międzyludzkie
8 Euronest Euronest-zgromadzenie parlamentarne PWPierwotny plan utworzenia Euronestu w r nie został zrealizowany z powodu braku porozumienia między przedstawicielami Parlamentu Europejskiego w sprawie reprezentacji Białorusi 3 maja 2011 odbyła się inauguracja Euronestu
9 Komitety Euronestu Komitet ds. Politycznych, Praw Człowieka i Demokracji Komitet ds. Integracji Ekonomicznej, Dostosowania Prawa i Konwergencji z politykamo wspólnotowymi Komitet ds. Bezpieczeństwa Energetycznego Komitet ds. Społecznych, Edukacji, Kultury i Społeczeństwa Obywatelskiego Powołano 2 grupy robocze: ds. Białorusi i ds. procedur roboczych
10 Forum Społeczeństwa ObywatelskiegoCel: promowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w państwach partnerskich PW Ułatwienie obywatelom kontaktów z władzami Forum zrzesza oraganizacje obywatelskie działające na rzecz społeczeństwa obywatelskiego Ostatnie spotkanie 29 listopada 2012 w Sztokholmie
11 Finansowanie PW Przezanaczono 600 mln euro przez Komisje EuropejskąCele: Realizacja Kompleksowych Programów Rozwoju Instytucjonalnego przeznaczonych na wspierania reform u wschodnich sąsiadów UE(około 175 mln euro) Wdrażania Pilotażowych Programów Rozwoju Regionalnego, który miały by wyrównywać różnice gospodarcze i społeczne między krajami-adresatami PW(około 75 mln euro) Implementacja wielostronnego wymiaru PW w ramach wschodniego regiomalnego programu ENPI na lata (około 350 mln euro)
12 Partnerstwo WschodnieUkraina
13 Sytuacja wewnętrzna na Ukrainie Wybory prezedenckie 2010 Przyczyny Sytuacja wewnętrzna na Ukrainie Wybory prezedenckie 2010 Ukrainsko-Rosyjski kryzys gazowy
14 DCFTA Główne obszary działaniaWspółpraca ekonomiczna Współpraca w obszarze sprawiedliwości , wolnosci i bezpieczeństwa Współpraca energetyczna(w tym nuklearna) Pogłębienie strefy wolnego handlu i zagadnienia z tym związane Dialog polityczny
15 Czerwiec 2010 r-Podpisanie umowy o wolnym handlu z Europejskim Stowarzyszeniem Wolnego HandluUłatwienie reżimu wizowego UE-Ukraina Memorandum o porozumieniu w sprawie Kompleksowego Programu Rozwoju Instytucjonalnego(CIB).Cel:reforma ukrainskiej administracji centralnej.
16 Współpraca EnergetycznaMarzec 2009r-konferencja w Brukseli(uczestniczyli Bank Światowy oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju) Wyniki konferencji: Reforma sektora gazowego Ukrainy Modernizacja ukraińskich gazociągów Przyjęcie Ukrainy do Wspólnoty Energetycznej (2011 Ukraina członek wspólnoty)
17 Projekty finansowane przez UE ENPI(European Neighbourhood and Rartnership Instrument)( ze środków,494 mln euro) Demokratyczny rozwój Reforma regulacji i budowa zdolności administracyjnych Rozwój infrastruktury Rozwój Krymu(wg Wspólnej Inicjatywy Współpracy na Krymie) ( ,470 mln euro) Działania na rzecz wyjscia w życie umowy stowarzyszeniowej Rządy prawa Trwały rozwój gospodarczy
18 Inne zródła finansowaniaEuropejski bank Inwestycyjny(Program wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw) Instrument Współpracy na rzecz Bezpieczeństwa Jądrowego(Wsparcie modernizacji elektrowni atomowej w Chmielnicku)
19 Ukraina a Państwa trzecieMisja EUBAM(European Union Border Assistance Mission to the Republic of Moldowa and Ukraine): Roczny budżet około 12 mln euro Powstała po „pomarańczowej rewolucji” w r
20 Program Współpracy TransgranicznejWęgry-Słowacja-Rumunia-Ukraina: Rozwój gospodarczy i społeczny Poprawa jakości środowiska Zwiększenie efektywności granicy Wsparcie dla współpracy międzyludzkiej Rozwój przejść granicznych Rozwój infrastruktury drogowej i turystycznej
21 Rumunia-Ukraina-MoldowaZwiększenie konkurencyjności gospodarki regionów granicznych Poprawa ekologii i przygotowanie się do sytuacji kryzysowych
22 Polska-Białoruś-UkrainaPoprawa konkurencyjności regionów przygranicznych Poprawa jakości życia Networking Rozwój współpacy międzyludzkiej Modernizacja infrastruktury komunikacyjnej Ochrona środowiska Rozwój infrastruktury turystycznej
23 Ocena współpracy Wady Mniejsza oferta UE wobec Ukrainy niż dla innych państw Finansowanie nie odpowiada realnym potrzebom kraju w zakresie modernizacji Większośc projektów znajdują się w procesie realizacji Ukraina pomiędzy Rosją a UE
24 Zalety Zdolność do implementacji oferty Partnerstwa WschodniegoStymulacja rozwoju istniejących form współpracy Ukrainy z UE
25 Partnerstwo WschodnieBiałoruś
26 Białoruś Dążenia do współpracy1995 r podpisanie Umowy o Partnerstwie i Współpracy 1996 referendum=>odrzucenie wprowadzenia umowy w życie 15 września 1997 r wstrzymanie zawarcia i podpisania UPW i ograniczenie kontaktu z Białorusią 1998 usunięcie zachodnich ambasadorów i zawieszenie stosunków dyplomatycznych między UE a Białorusią trwała izolacja Białorusi i dalszym pogorszeniem stosunków z UE 2002kolejna próba normalizacji stosunków z Białorusią 2004 oferta pomocy w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa
27 Dążenia do współpracy 24 wrsześnia 2004 rok przyjęto dwutorowe podejście UE do Białorusi(z powodu że w okresie nadal łamano prawa człowieka, nie przestrzegani zasady niezależnych mediów czy atakowano liderów opozycji) 2007 r podpisanie przez prezydenta Łukaszenki dwóch aktów prawnych pozwalającyh na „rozpoczęcie konstruktywnego i wszechstronnego dialogu Białorusi z UE 2008 r pewne przestrzegania zasad unijnych za strony Białorusi, zawieszenie na pół roku sankcji wyjazdowych dla przedstawicieli reżimu białoruskiego
28 Handel między Białorusią a UEWymiana handlowa między stronami odbywa się w oparciu o umowę o handlu i współpracę, zawartej w 1989 r, między EWG i ZSRR. Do 2007 r Białoruś korzystała z Ogólnego Systemu Preferencji(GSP) 50% białoruskiego eksportu przypada na UE Import z UE stanowi ¼ wartości białoruskiego importu
29 Pomoc przeznaczona na:Wsparcie finansowe Od 1992 przekazano około 200 mln euro(w ramach 420 projektów) W ramach ENPI na lata zarezerwowano 43 mln euro otrzymano 64 mln euro Pomoc przeznaczona na: Modernizację infrastruktury granicznej i celnej Wymiana doświadczeń i projekty pilotażowe w zakresie transportu, rolnictwa, ochrony środowiska, edukacji, kultury i innych Różnego rodzaju programy
30 Wnioski i prognozy Dopóki przy władzy pozostaję Łukaszenka, zainteresowanie PW i demokratyzacją są wykluczone Brak demokratyzacji uniemożliwia podjęcie bliższej współpracy z UE UE w swoich działaniach wobes Białorusi musi kierować się zrozumieniem specyfiki uwarunkowań procesu państwo-i narodotwórczego w tym kraju.
31 Partnerstwo WschodnieGruzja
32 Początki współpracy Zmiana gruzińskiej polityki wewnętrznej i zagranicznej- „rewolucja róż” 2003 r Realizacja współpracy dwustronnej Gruzja jako jeden z kluczowych partnerów
33 Działające mechanizmy instytucjonalneRada Współpracy Komitet Współpracy Komitet Współpracy Parlamentarnej 2009 r powołanie czterech podkomitetów, obejmujących działania: 1.Edukacja i zatrudnienie, sprawy socjalne, technologie 2.Energię, środowisko i transport 3.Handel-aspekty ekonomiczne i prawne 4.Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo
34 Plusy współpracy Forum społeczeństwa ObywatelskiegoInauguracja w Gruzji 2010 r Marzec 2011 r w skład forum weszły 62 organizację gruzińskie Ułatwienia wizowe dla Gruzinów: Podpisanie porozumienia 2010 r Obniżka opłat wizowych(z 60 do 35 euro) Ułatwienia proceduralne(zmniejszenie liczby dokumentów koniecznych do przedłożenia orzy ubieganiu się o wizę)
35 Współpraca w sferze lotniczejPorozumienie o otwartych przestworzach 6 grudnia 2010 r.Przewidywalne zmiany: Liberalizacja dostępu do rynku usług lotniczych(dla Gruzji i państw UE) Harmonizacja przepisów prawaw krajowego z dorobkiem prawnym Unii(w szczególności w odniesieniu do bezpieczeństwa, ochrony środowiska, ochraony konsumenta, kierowanie ruchem lotniczym, reguł konkurencji oraz w kwestiach socjalnych)
36 Problemy współpracy Kwestie budżetoweWsparcie finansowe ze środków PW: wsparcie finansowe w wysokości 120 mln euro ok. 180 mln euro Problemy współczesnej Gruzji. Problemy demokratyczne. Reforma konstytucyjna 2010 r Nierozwiązane problemy terytorialne Reformy społeczno-ekonomiczne(Gruziński kodeks pracy jako jeden z najbardziej „antypracowniczych” w świecie).
37 Podsumowanie Wady Termin akcesji?Obecnosć konfliktów rosyjsko- gruzińskiego i kaukaskich Nieuregulowane problemy graniczne Odległość geogragiczna Zalety Sukces współpracy zależy od gruzińskiej elity i społeczeństwa.
38 Partnerstwo WschodnieArmenia
39 Armenia Trudnosci nawiązywania współpracyKraj bardzo pragmatyczny Partnerstwo armeńsko-rosyjskie Kurs polityczny(demokratyzacja i rządy prawa)
40 Współpraca między Armenią a UEUmowa stowarzyszeniowa 19 lipca 2010 r w Erywaniu Inauguracja 2011 Negocjacji na temat utworzenoa strefy wolnego handlu(przedstawie raportu o stanie legislacji krajowej, regulacji z punktu widzenia obrotu towarowego) Nekorzystne położennie geopolityczne Reformowanie krajowej gospodarki
41 Strategia Reform Infrastruktury Jakości Republiki ArmeniiOgłoszona w 2010 r Cel: dostosowania armeńskiego prawa i instytucji odpowiedzialnych za kontrolę jakości, do standardów obowiązujących w UE
42 Mechanizmu instytucjonalne w Układzie o Partnerstwie i WspółpacyRada Współpracy Komitet Współpracy Komitet Współpracy Parlamenternej Działalność podkomitetów obejmuje: Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo Edukacja, sprawy socjalne, badania i rozwój Energia, środowisko i transport
43 Umowa z dnia 26 listopada 2010 rKompleksowy program rozwoju instytucjonalnego(Cel: polepszenie zdolności administracyjnych państwa) Zainaugurowanie dialogu w kwestii praw człowieka Finansowanie ze środków ENPI i PW (łączna kwota 185,02 mln euro w latach ) Udzielenie pożyczki Armenii w wysokości 5 mln euro prze Europejski Bank Inwestycyjny na modernizację mentra w Erywaniu
44 Partnerstwo WschodnieAzerbejdżan
45 Azerbejdżan Przyczyny sceptycyzmu wobec nowej „wschodniej” inicjatywy UEBogate złoża ropy naftowej Korzystne położenie geopolityczne Nie należy do WTO(wyklucza możliwość zawarcia umowy o pogłębionej i kompleksowej strefie wolnego handlu)
46 Działające mechanizmy instytucjonalneRada Współpracy Komitet Współpracy Komitet Współpracy Parlamentarnej Powołanie podkomitetów w 2009 r działające w ramach: 1.Edukacji, spraw socjalnych, telekomunikacji oraz w obszarze badań i rozwoju 2.Sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa, demokratyzacji i praw człowieka
47 Osiągnięcia współpracyW sektorze energetycznym(projekt korytarzu południowego) Lipiec 2009 r –porozumienie w sprawie budowy rurociągu Nabucco Lipiec 2009 –podpisanie horyzontalnej umowy lotniczej
48 Wsparcie finansowe 129,49 mln euro w latach ze środków finansowych ENPI i PW 28, 49 mln euro przeznaczone na współprace bilateralną
49 Trudności związane ze współpracą:Duża różnica standardów demokratycznych z krajami UE Słaby system polityczny Kwestia integralności terytorialnej Zamrożone konflikty
50 Rekomendacje: Konieczność rozwiązania konfliktu wokół górskiego Karabachu Promocja idei członkowsktwa Azarbejdżanu w WTO Zmiana sposobu dystrybucji środków finansowych Wspieranie przejrzystości negocjacji azerbejdżańsko-unijnych Włączenie do rozmów przedstawicieli organizacji pozarządowych
51 Partnerstwo WschodnieMołdowa
52 Działania podjęte w ramach Partnerstwa WschodniegoMołdowa Działania podjęte w ramach Partnerstwa Wschodniego Dialog polityczny Reforma administracji Liberalizacja reżimu wizowego Bezpieczeństwo energetyczne Integracja ekonomiczna Rozwój społeczeństwa obywatelskiego
53 Wsparcie finansowe 1991-2006 pomoc w wysokości około 300 mln euro2010 MFW udzielił Kiszyniowowi pożyczkę w wysokości 590 mln $, a Bank Światowy 80 mln $ 2010-Europejski Bank Inwestycyjny przyznał republice 2 kredyty łącznej wysokości 150 mln euro 20 mln euro Bank Inwestycyjny udzielił kredytu mołdawskiemu bankowi Mobiasbanca Marzec 2010 r odbyła się konferencja donorów, na której zabrano dla Mołdowy 550 mln euro Całościowa pomoc dla Mołdowy w latach wyniosła 2,6 mld $
54 Umowa stowarzyszeniowaListopad 1994 r podpisanie Układu o Partnerstwie Wschodnim(weszło w życie 4 lata później) 2005 r podpisanie Planu Działania w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa 12 stycznia 2010 r negocjacje między Mołdową i UE dotyczące umowy stowarzyszeniowej Działające instytucję: Rada Współpracy Mołdowa-UE Komitet Współpracy Parlamentarny Komitet Współpacy
55 Reżim wizowy 2007 r Mołdowa podpisała z UE umowę o wizę Schengen i o readmisji Czerwiec 2008 Mołdowa wdraża program Partnerstwa dla mobilności Marzec 2009 podpisani porozumienie o współpracy z FRONTEX 15 czerwca 2010 r spotkanie w Luksemburgu i rozpoczęcie rozmowy na temat dalszej liberalizacji reżimu wizowego
56 Handel 2008 r UE przyznała Mołdowie Autonomiczne Preferencje Handlowe na wybrane produkty rolne Lipic 2009 r przyjęto studium wykonalności DCFTA dla Mołdowy
57 Bezpieczeństwo energetyczneMaj 2010 r przystąpienie Mołdowy do Wspólnoty energetycznej 2011 Mołdowa przejęła przewodnictwo we Wspólnocie(podjęcie dwóch proektów)
58 Między Rosją a UE „Twitterowa rewolucja”(demokratyczne wybowy w Mołdowie w wyniku których do władzy doszła opozycja) Konflikt w Naddniestrzu(polityka Moskwy wobec Naddniestrza, wydzielenoe środków w budżecie na proces pokojowy, próba usunięcia rosyjskich wojsk z naddniestrza, wdrożenie w konflikt UE i USA)
59 „Mały krok Europy, ale wielki skok dla Mołdawii”Po trzech latach negocjacji, na szczycie PW premier lurie Leanca podpisał umowę o stowarzyszeniu z Unią Europejską. Dążenie do integracji europejskiej stanowi istotny element polityki Kiszyniowa, jak też i dominujący sposób myślenia w społeczeństwie Besarabii [Mołdawii i Naddniestrza]. Mołdawia stoi przed trudnym wyzwaniem, aby nie poddać się naciskom Rosji.