1 Patronka Szkoły Podstawowej nr 2 W KoluszkachMaria Konopnicka Patronka Szkoły Podstawowej nr 2 W Koluszkach

2 Maria Stanisława Konopnicka z domu Wasiłowska urodziła się 23 maja 1842 r. w Suwałkach.Była córką Józefa i Scholastyki z Turskich. Wasiłowscy przybyli do Suwałk w 1841 r z pierworodną córką Wandą Zenobią, urodzoną rok wcześniej w Warszawie i zamieszkali w domu rejenta Jana Zapiórkiewicza przy dzisiejszej ul. Kościuszki 31 (wówczas Petersburskiej). Akt urodzenia M. Konopnickiej

3 W czasie pobytu w Suwałkach Wasiłowskim urodziło się jeszcze czworo dzieci: Jan Jarosław, Laura Celina, Zofia, Jadwiga Julia. Zofia zmarła nazajutrz po urodzeniu i została pochowana na suwalskim cmentarzu. Konkatedra w Suwałkach Dom M. Konopnickiej w Suwałkach

4 W 1849 r., kiedy Maria miała siedem lat, rodzina Wasiłowskich przeniosła się do Kalisza i zamieszkała na Warszawskim Przedmieściu, w mieszkaniu na parterze pałacu Puchalskich przy dzisiejszym pl. Jana Kilińskiego 4 (wówczas Stawiszyńskim Przedmieściu), naprzeciw fabryki Beniamina Repphana. Jej jedyny brat zginął w pierwszej bitwie pod Krzywosądzem. Matka Marii Konopnickiej zmarła w 1854 r. (Maria miała wówczas 12 lat). Po latach pisarka będzie często wspominać smutne sieroce dzieciństwo, trudne obowiązki, które spadły na najstarsze dzieci, a więc i na nią. Kalisz – sanktuarium Św. Józefa

5 Ojciec Marii był prawnikiem, obrońcą Prokuratorii Generalnej i Patronem Trybunału cywilnego, znawcą i miłośnikiem literatury. Wychowywał córki w tradycji chrześcijańskiej, bez kobiecego wpływu. Atmosfera powagi, żarliwego patriotyzmu i surowych nauk moralnych miała duży wpływ na Marię. Cudowny obraz Św. Rodziny w Kaliszu

6 W latach Maria uczyła się z siostrą na pensji u sióstr sakramentek w Warszawie i tam zetknęła się z Elizą Pawłowską, późniejszą Orzeszkową. Przyjaźń ich, scementowana wspólnymi zainteresowaniami literackimi, przetrwała całe życie Marii.

7 Konopnicka wyszła za mąż we wrześniu 1862 rKonopnicka wyszła za mąż we wrześniu 1862 r. za Jarosława Konopnickiego - zubożałego ziemianina, dzierżawcę okolicznych majątków. Zaraz po ślubie Maria Konopnicka wyjechała z Kalisza, zamieszkując w Bronowie k. Poddębic, a potem w Gusinie na terenie ówczesnej guberni kaliskiej (dziś województwo łódzkie). Małżeństwo pod koniec 1863 r. i na początku 1864 r. spędzało czas z pierworodnym synem Tadeuszem za granicą, w Wiedniu i Dreźnie. W czasie dziesięciu lat małżeństwa Maria urodziła ośmioro dzieci, z czego dwoje zmarło zaraz po porodzie. W 1876 r. poetka rozstała się z mężem (podaje się różne powody: utracjusz, bankrut, podobną ją bił) . Po kilku latach, w 1878 r. nagle zmarł jej ojciec.

8 W 1878 r. zaczęła uczestniczyć w konspiracyjnych i jawnych akcjach społecznych.W 1877 r. przeniosła się z dziećmi do Warszawy, gdzie mieszkała do roku Pracowała w stolicy jako korepetytorka. W 1882 r. wyjeżdżała do Austrii i Włoch. 1885 r. W latach redagowała pismo dla kobiet "Świt", próbując zradykalizować jego program, wywołała sprzeciw opinii zachowawczej i cenzury.

9 Na 25-lecie pracy pisarskiej (1903 rNa 25-lecie pracy pisarskiej (1903 r.) Konopnicka otrzymała w darze narodowym dworek w Żarnowcu koło Krosna na Pogórzu Karpackim. Stąd odbywała podróże głównie do Włoch, ale także do Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Od 1900 r. pozostawała w głębokiej przyjaźni z artystką i literatką Marią Dulębianką, której udostępniła pracownię w swoim dworku, w Żarnowcu.

10 1903 r. - Powitanie Marii Konopnickiej na stacji kolejowej w Jedliczu.

11

12 Dworek Marii Konopnickiej w Żarnowcu od strony południowej. (1903)

13 Dworek- wygląd obecny

14 Muzeum Konopnickiej – od strony ogrodu

15 Tablica na dworku M. Konopnickiej w Żarnowcu

16 Żarnowiec – gabinet poetki

17

18                                                                    Na werandzie dworku w Żarnowcu (od lewej) - Maria Konopnicka, Maria Dulębianka, Stefania Weschlerowa, Zofia Poznańska.

19 Portret Marii Konopnickiej z autografem.

20 Konopnicka współpracowała zwydawnictwami, prasą krajową, organizacjami społecznymi trzech zaborów, a także uczestniczyła w międzynarodowym proteście przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni ( ). Brała udział w walce o prawa kobiet, akcji potępiającej represje władz pruskich, w pomocy na rzecz więźniów politycznych i kryminalnych.

21 Życie literackie Pseudonimy literackie: Marko, Jan Sawa, Jan WarężDebiutowała w prasie jako poetka w roku 1870. Umiłowanie natury miało wpływ na jej twórczość. Pierwszym jej utworem był wiersz pt. Zimowy poranek. Utwór ten został dobrze przyjęty. Miastu Kalisz poświęciła trzy utwory poetyckie: dwa zatytułowane Kaliszowi (1888 i 1907) i Memu miastu (1897).

22 Cykl lirycznych wierszy "W górach" zamieścił w rok później "Tygodnik Ilustrowany".Konopnicka została zachęcona dobrym przyjęciem wierszy przez rodaków i znajomych już pisarzy m.in. Henryka Sienkiewicza. Wyróżniała się na tle epoki dużą inwencją i biegłością wersyfikacyjną. Bardzo szybko jej twórczość poetycka przepełniona patriotyzmem i szczerym liryzmem, stylizowana "na swojską nutę" zdobyła powszechne uznanie. W latach 1881, 1883 i 1886 ukazały się trzy kolejne serie jej poezji.

23 W latach 1884-1887 redagowała pismo dla kobiet "Świt".Współpracowała z tygodnikiem emancypantek „Bluszcz”. Pierwszy tomik Poezji wydała w roku 1881, następne ukazywały się w latach: 1883, 1887, 1896. Konopnicka tworzyła w okresie zwanym: POZYTYWIZMEM.

24 Nowele pisała od początku lat 80-tychXIX wieku aż do śmierci. Zaczęło się od dziennikarskich Doświadczeń Konopnickiej, w czasie redagowania przez nią „Świtu". Początkowo czerpała inspiracje z doświadczeń Prusa, Orzeszkowej, a następnie rozwinęła własne pomysły w dziedzinie małych form. Nowela Dym opublikowana została w 1893 r.

25 Maria Konopnicka zajmowała się także krytyką literacką, którą uprawiała od roku 1881, początkowo na łamach „Kłosów”, „Świtu, „Gazety Polskiej", "Kuriera Warszawskiego", następnie w wielu innych pismach. Do 1890 r. przeważały artykuły recenzyjne o tekstach współczesnych autorów polskich i zagranicznych.

26 UTWORY DLA DZIECI Konopnicka jest znana z części swojego dorobku obejmującego prozę i tworzonego dla dzieci.

27 Maria Konopnicka napisała:Śpiewnik dla dzieci O Janku Wędrowniczku

28 Na baśń składa się kilka równoległych wątków:pobyt krasnoludków poza ich królestwem, w świecie ludzi; dzieje sierotki Marysi; przypadki Koszałka-Opałka.

29 Nasza szkapa Ma formę wspomnień kilkunastoletniego chłopca, będącego świadkiem i uczestnikiem opisywanych wydarzeń. Akcja noweli dzieje się na Powiślu, jednej z najuboższych dzielnic Warszawy.

30

31 WIERSZE O większego trudno zucha, Jak był Stefek Burczymucha,- Ja nikogo się nie boję! Choćby niedźwiedź... to dostoję! Wilki?... Ja ich całą zgraję Pozabijam i pokraję! Te hieny, te lamparty To są dla mnie czyste żarty! A pantery i tygrysy Na sztyk wezmę u swej spisy! Lew!... Cóż lew jest?! - Kociak duży! Naczytałem się podróży! I znam tego jegomości, Co zły tylko, kiedy pości. Szakal, wilk,?... Straszna nowina! To jest tylko większa psina!... (Brysia mijam zaś z daleka, Bo nie lubię, gdy kto szczeka! Komu zechcę, to dam radę! Zaraz za ocean jadę I nie będę Stefkiem chyba, Jak nie chwycę wieloryba! WIERSZE

32 I tak przez dzień boży całyZuch nasz trąbi swe pochwały, Aż raz usnął gdzieś na sianie... Wtem się budzi niespodzianie. Patrzy, aż tu jakieś zwierzę Do śniadania mu się bierze. Jak nie zerwie się na nogi, Jak nie wrzaśnie z wielkiej trwogi! Pędzi jakby chart ze smyczy... - Tygrys, tato! Tygrys! - krzyczy. - Tygrys?... - ojciec się zapyta. - Ach, lew może!... Miał kopyta Straszne! Trzy czy cztery nogi, Paszczę taką! Przy tym rogi... - Gdzie to było? - Tam na sianie. - Właśnie porwał mi śniadanie... Idzie ojciec, służba cała, Patrzą... a tu myszka mała Polna myszka siedzi sobie I ząbkami serek skrobie!...

33 ZŁA ZIMA Hu! Hu! Ha! Nasza zima zła! Szczypie w nosy, szczypie w uszyMroźnym śniegiem w oczy prószy, Wichrem w polu gna! Nasza zima zła! Hu! Hu1 Ha! Nasza zima zła! Płachta na niej długa, biała, W ręku gałąź oszroniała, A na plecach drwa... A my jej się nie boimy, Dalej śnieżkiem w plecy zimy, Niech pamiątkę ma!

34

35

36

37 Inne książki:

38 Już jako znana pisarka Konopnicka powróciła do wspomnień z lat dzieciństwa spędzonych w Suwałkach. Poświęciła im dwa utwory: Z cmentarzy i Anusia. Około 1890 r. pojawiły się w poezji Konopnickiej nowe zainteresowania tematyczne, zwłaszcza dziełami kultury europejskiej oraz nowe sposoby nawiązań do tradycji.

39 W 1908 r. w czasopiśmie „Przodownicy” Konopnicka opublikowała "Rotę" - jedną z najważniejszych polskich pieśni patriotycznych. Utwory Konopnickiej zawierają protest przeciwko niesprawiedliwości społecznej oraz ustrojowi niosącemu ucisk i krzywdę. Nacechowane są patriotyzmem, liryzmem i sentymentalizmem.

40 ROTA Pieśń hymniczna powstała pod wpływem oburzenia prześladowaniami polskości w zaborze pruskim. Muzykę napisał Feliks Nowowiejski. Pieśń została po raz pierwszy wykonana publicznie 15 lipca 1910 r. na uroczystości odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie zorganizowanej w rocznicę lecia bitwy pod Grunwaldem.

41 Od 1919 r. Rota była hymnem polskich harcerzy.Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości była kontrkandydatem Mazurka Dąbrowskiego do określenia mianem hymnu narodowego. Pieśń była również jedną ze śpiewanych w czasie stanu wojennego w Polsce w latach 80-tych XX wieku.

42 Utwór stanowił również hejnał miasta Wilna w latach 1918-1992.Od kilkudziesięciu lat melodia Roty stanowi ponadto sygnał wywoławczy Telewizji Poznań, będącej ośrodkiem regionalnym TVP.

43 Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep Piastowy, Nie damy, by nas zniemczył wróg... - Tak nam dopomóż Bóg! Do krwi ostatniej kropli z żył Bronić będziemy Ducha, Aż się w rozpadnie w proch i w pył Krzyżacka zawierucha. Twierdzą nam będzie każdy próg... Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz Ni dzieci nam germanił. Orężny wstanie hufiec nasz, Duch będzie nam hetmanił, Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg... Ostatnie zdjęcie Konopnickiej.

44 Ostatni utwór M. Konopnickiej (1910) to:„Pan Balcer w Brazylii”

45 "Szanowni i drodzy Rodacy! Po wyjeździe do Kalisza poetka już nigdy nie odwiedziła rodzinnego miasta - Suwałk. Do spotkania z jego mieszkańcami doszło z okazji uroczystości jubileuszowych. Suwalczanie wysłali Konopnickiej zdjęcia Suwałk (Kościół św. Aleksandra, Kaplica na cmentarzu, fragment ul. Kościuszki i jej okolic, klasztor wigierski). Poetka odpowiedziała listem (fragment): "Szanowni i drodzy Rodacy! Z najwyższym wzruszeniem otrzymałam piękną i cenną pamiątkę, któreście mnie obdarzyć raczyli (...) Przyjmijcie Panie i Panowie gorący uścisk dłoni od tej, która na Waszej Ziemi zaczerpnęła pierwszą osnowę życia, szczęśliwa, jeżeli pieśń jej dać Wam zdołała nieco siły na ciężkie dziś czasy i choć nieco nadziei lepszego jutra, którego czekamy wszyscy. Całym sercem jestem z Wami. Warszawa 1 marca 1904 r. Maria Konopnicka" Niestety tekst tego listu znamy tylko z przedruku w "Tygodniku Suwalskim" z 1910 r. Oryginał - złożony wraz z następnym listem i portretem poetki nadesłanym na kilka miesięcy przed śmiercią, zaginął wraz ze wszystkimi zbiorami Muzeum Ziemi Suwalskiej.

46 Maria Konopnicka zmarła na zapalenie płuc8 października 1910 r. we Lwowie. Została pochowana 11 października 1910 r. na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, w Panteonie Wielkich Lwowian (II rondo, 5 aleja). Pogrzeb, zorganizowany przez Marię Dulębiankę, stał się wielką manifestacją patriotyczną, w której udział wzięło blisko 50 000 osób.

47 ...Proście wy Boga o takie mogiły, Które łez nie chcą, Popiersie nagrobne wykonała Luna Drexlerówna. Na cokole wyryto fragment wiersza Konopnickiej Na cmentarzu: ...Proście wy Boga o takie mogiły, Które łez nie chcą, ni skarg, ni żałości, Lecz dają sercom moc czynu, zdrój siły Na dzień przyszłości...

48 Społeczność Suwałk zorganizowała wieczór poświęcony jej twórczości i rozpoczęto zbiórkę pieniędzy na tablicę pamiątkową. Władze carskie sprzeciwiały się tej inicjatywie. Dopiero w 25-lecie śmierci, 8 X 1935 r., na ścianie domu, w którym urodziła się poetka, umieszczono pamiątkową tablicę.

49 W lutym 1957 r. powołano w Suwałkach Muzeum Marii Konopnickiej, a otwarcie ekspozycji nastąpiło 15 września 1960 r.

50 "Pójdź dziecię, ja cię uczyć każę".W centrum Suwałk postawiono poetce pomnik w parku im. Marii Konopnickiej, w centrum miasta. Pomnik ten został wykonany z piaskowca o gładkiej szlifowanej powierzchni, przedstawia wizerunek Marii Konopnickiej z dzieckiem trzymającym książkę. Na pomniku znajduje się napis: "Pójdź dziecię, ja cię uczyć każę". Pomnik powstał m.in. ze składek społeczeństwa, w tym młodzieży szkolnej.

51 który poetka odwiedziła w 1875 r. i gdzie mieszkała przez jakiś czas.Pomnik poetki w Krakowie, który poetka odwiedziła w 1875 r. i gdzie mieszkała przez jakiś czas.

52 Postawiono również pomnikwe Wrześni w Kaliszu

53 Maria Konopnicka wielka poetka polska została upamiętniona przez dzieci, do których i o których pisała. W 1965 r. w dowód wdzięczności dzieci za zarobione przez siebie pieniądze (zbiórka materiałów wtórnych zorganizowana przez czasopismo dziecięce "Płomyczek") wystawiły poetce pomnik w Ogrodzie Saskim w Warszawie (dłuta Stanisława Kulona).

54 Warszawa – Pomnik w miejscu, gdzie stał dom, w którym mieszkała poetka.