1 PAWIAK Historia więzienia

2 Więzienie wybudowano w latach 1830 - 1836 w Warszawie.

3 Więzienie miało prostokątny kształt i otoczone było murem z dwoma wieżami.Znajdowały się tam cele, magazyny, warsztaty, kuchnia, łaźnia, sale zabiegowe, kotłownia oraz pralnia. Przed bramą

4 „Pojedynka”

5 Cela „podwójna”.

6 W takiej celi więziono 18 osób.

7 Korytarz więzienny.

8 Tu nowo przybyli więźniowie rozbierali się do pierwszej rewizji.

9 Numery więzienne W czasie II wojny Światowej - od 1940 roku „Pawiak” stał się więzieniem śledczym i podlegał głównie Tajnej Policji Państwowej – gestapo. W latach 1939 – 1944 przeszło przez Pawiak ok. 100 tys. więźniów. Z tego 37 tys. zmarło podczas egzekucji, przesłuchań, w celach lub szpitalu więziennym. Często po przesłuchaniach i pobycie w więzieniu wywożono ludzi do obozów koncentracyjnych

10 Warunki na Pawiaku –wspomnienia.„W celach było nieznośnie duszno. Ludzie umierali z głodu, ponieważ jedzenie było niewystarczające. Gryzły nas wszy i pluskwy.” „Po przesłuchaniach przez Gestapo ludzie wychodzili lub ich wynoszono. Mieli blade zalane, krwią twarze. Ubrania podarte i poplamione.” „Słychać krótkie pytania, szum odpowiedzi i znowu odgłosy uderzeń, po czym przerażający krzyk, często płacz kobiet, ściskający serca i utrudniający oddech ."

11 Sala przesłuchań. Podczas przesłuchań więźniów torturowano. Najbardziej popularne było bicie pałką do nieprzytomności.

12 Posiłek więźnia i naczynia więzienne.

13 Dzień na Pawiaku.

14 Konspiracja – tajna działalnośćGrypsy były to nielegalne wiadomości na małych kartkach przekazywane między osobami z zewnątrz a więźniami. Przekazywali je m.in. lekarze pracujący na Pawiaku, strażnicy, którzy ryzykowali życiem. Jeśli ktoś został przyłapany z „grypsem” mógł zginąć.

15 Wysadzenie Pawiaka Wobec zbliżającej się klęski Niemców w 1944 roku zaczęli oni wywozić lub zabijać pozostałych w Pawiaku więźniów. Spalili większość dokumentów. W sierpniu 1944 roku wysadzili więzienie.

16 Pomnik Ocalał prawy słup bramy oraz drzewo (wiąz szypułkowy), który rósł obok niej po wewnętrznej stronie muru więziennego. Do drzewa tego rodziny pomordowanych przez Niemców więźniów przyczepiały tabliczki z ich nazwiskami (nekrologi). Wiąz usechł w 2004 roku, dlatego wykonano odlew drzewa z brązu i umieszczono w tym samym miejscu jako pomnik.

17 Muzeum Obecnie na terenie Pawiaka znajduje się Muzeum Więzienia „Pawiak”, działający jako oddział „Muzeum Niepodległości”. W zachowanych piwnicach więzienia wyeksponowano historyczne eksponaty. Pamiątki więźniów