1 „Płeć jako czynnik ryzyka w umowach ubezpieczenia” Iwona Miedzińska KOŁO NAUKOWE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH

2 www. konusig.wpia.uw.edu.pl Wpływ płci na ryzyko ubezpieczeniowe - różnica między długością życia kobiet i mężczyzn → różnicowanie warunków ub. na życie i ub. emerytalnych - przyczyny śmierci i chorób różnią się statystycznie w odniesieniu do kobiet i mężczyzn (ub. wypadkowe i ub. chorobowe) - udzielenie ochrony ubezpieczeniowej kobietom jest statystycznie tańsze - w przypadku ub. majątkowych kryterium płci nie ma większego znaczenia

3 www. konusig.wpia.uw.edu.pl Dotychczasowe rozwiązania prawne – UE DYREKTYWA RADY 2004/113/WE z dn. 13 grudnia 2004 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług → ogólny zakaz dyskryminacji ze względu na płeć - art. 5 ust. 1 - zakaz używania płci jako czynnika przy obliczaniu składek i świadczeń ubezp. w przypadku umów zawartych po 21.12.2007 r. wyjątek – art. 5 ust. 2: p.członk. mogą zezwolić na różnice ze względu na płeć w składkach i świadczen. poszczeg. osób, jeśli płeć jest decydującym w ocenie ryzyka i może to zostać poparte odpowiednimi i dokładnymi danymi aktuarialnymi i statystycznymi

4 www. konusig.wpia.uw.edu.pl Dotychczasowe rozwiązania prawne – RP Ustawa z dn. 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej w art. 18a ust. 1 stanowi, że „zakład ubezpieczeń może proporcjonalnie różnicować składki ubezpieczeniowe i świadczenia poszczególnych osób w przypadkach, w których zastosowanie kryterium płci jest czynnikiem decydującym w ocenie ryzyka opartego na odpowiednich i dokładnych danych aktuarialnych i statystycznych”

5 www. konusig.wpia.uw.edu.pl Wyrok TS z dn. 1 marca 2011 r. w sprawie C 236/09 Branie pod uwagę płci jednostki jako czynnika ryzyka ubezpieczeniowego jest niezgodne z prawami podstawowymi UE (narusza zakaz dyskryminacji ze względu na płeć) → art. 5 ust. 2 dyrektywy równościowej jest nieważny ze skutkiem od dn. 21.12.2012 r.

6 www. konusig.wpia.uw.edu.pl Opinia rzecznika generalnego – Juliane Kokott - z dn. 30.09.2010 r. - uwzględnianie płci ubezpieczonego jako czynnika ryzyka w umowach ubezpieczenia jest niezgodne z prawa podstawowymi UE (zas. równego traktowania kobiet i mężczyzn) - płeć jest cechą nierozerwalnie związaną z osobą ubezpieczonego, nie podlega żadnym naturalnym zmianom - o zróżnicowaniu warunków ubezpieczenia decydować mają czynniki indywidualne: okoliczn. gosp. i społ., nawyki żywieniowe, przyzwyczajenia ubezpieczonych, ich tryb życia, sposób spędzania wolnego czasu

7 www. konusig.wpia.uw.edu.pl Wyrok TS z dn. 1 marca 2011 r. w sprawie C 236/09 Belgijskie Stowarzyszenie Konsumentów TEST ACHATS i dwóch obywateli Belgii wniosło skargę do sądu krajowego (belgijska ustawa transponująca dyrektywę równościową – ocena ważności odstępstwa wprowadzonego zgodnie z art. 5 ust. 2 w świetle zas. równości kobiet i mężczyzn usankcjonowanej w prawie UE)

8 www. konusig.wpia.uw.edu.pl Argumentacja TS - podkreślił, że zgodnie z art. 8 TFUE UE we wszystkich działaniach zmierza do zniesienia nierówności i wspierania równości mężczyzn i kobiet - art. 5 ust. 2 zezwalający p.członk. na bezterminowe utrzymywanie odstępstwa od reguły świadczeń i składek jednolitych dla obu płci jest sprzeczny z urzeczywistnieniem celu równego traktowania kobiet i mężczyzn – w sektorze usług ubezpieczeniowych zostaje uznany za nieważny z dn. 21 grudnia 2012 r.

9 www. konusig.wpia.uw.edu.pl 22 grudnia 2011 r. - wytyczne KE dla sektora ubezpieczeniowego dot. równego traktowania klientów – kobiet i mężczyzn – pod względem składek i świadczeń ubezpieczeniowych - orzecz. w spr. TEST ACHATS stosuje się do nowych umów ubezp. - przykłady praktyk ubezpieczeniowych związanych z płcią, które są zgodne z zasadą składek i świadczeń jednolitych dla obu płci

10 www. konusig.wpia.uw.edu.pl SKUTKI orzeczenia w spr. TEST ACHATS 20.06.2011 r. - forum dot. równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie ubezpieczeń - składki ubezpieczeniowe dla kobiet nie będą mogły być niższe od tych dla mężczyzn; - wpływ na działalność firm ubezpieczeniowych, szczególnie małych i średnich, - ceny ubezpieczycieli, które dotkną konsumentów - PIU → wyrok TS pozbawia klientów możliwości nabycia produktów ubezp., w których ryzyko i cena dostosowane są do ich potrzeb; spowoduje wzrost kosztów polis komunikacyjnych dla kobiet oraz średnich stawek indywid. ubezp. na życie

11 Dziękuję za uwagę! Iwona Miedzińska KOŁO NAUKOWE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH