1 Perspektywa finansowania świadczeń w ochronie zdrowia Wpływ zmian ustawowych na lubuskie podmioty lecznicze Materiały źródłowe: Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia Marek Wójcik Związek Miast Polskich [email protected]

2 Przychody NFZ ogółem w latach 2004 – 2015 i ich dynamika

3 Wynik finansowy NFZ w latach 2004 - 2015 200420052006200720082009 + 656+ 724+ 868+ 1 763+ 1 152- 694 201020112012201320142015 - 1 740- 200+ 285+ 383+ 1 061- 194

4 Przeszacowany plan finansowy na rok 2017 Przychody brutto ze składek na ubezpieczenie zdrowotne w latach 1999 – 2017* 1999200020012002200320042005200620072008 100,00105,27114,7398,28108,56109,39108,06109,69113,75119,46 20092010201120122013201420152016 ** 2017 ** 106,26102,57105,69103,47103,50103,46104,00103,26105,89 * przychody ze składki należnej brutto w roku planowania równej przypisowi składki oraz przychody ze składek z lat ubiegłych **pierwotny plan

5 Potencjał szpitali (dane za rok 2014 – CSIOZ) Organ tworzący Liczba łóżek Liczba leczonych Wykorzy- stanie łóżek - % Średni czas pobytu – dni Liczba leczonych na 1 łóżko Gmina, Powiat, Miasto 84 0783 407 62265,135,5442,84 Szpitale kliniczne 20 088968 86974,825,0953,37 Niepubliczne, Spółki 18 911762 22556,674,8941,59 Samorząd wojewódzki 51 5572 134 93171,775,8544,97 Nie obejmuje: szpitali dziennych, psychiatrycznych, MON, MSWiA

6 Lecznictwo szpitalne Wartość umów zawartych z NFZ (mln zł) (Źródło: NFZ) 2010201120122013201420152010/2015 mln zł % Gminny Powiatowy Miejski 7 7918 1008 4848 6988 8259 17917,8 Kliniczny7 1487 3547 8558 1168 3218 92724,9 Niepubliczne2 2812 7223 1893 3703 3913 64460,6 Wojewódzki9 3969 2439 6319 7589 96810 59113,5 Inny7046886707057117516,5

7 Dynamika zobowiązań SP ZOZ w latach 2003 – 2006 (I kw.) Rok Wartość zobowiązań wymagalnych (w mln zł) Wartość zobowiązań ogółem (w mln zł) Ogółem SP ZOZ – y samorządowe 20034 5444 0227 328 20045 8724 7609 450 20054 9344 04910 274 20063 7242 68610 384 20072 6661 8309 563 20082 3581 5329 980 20092 2421 6469 628 20102 1391 6129 963 20112 3171 65110 384 20122 4741 72810 661 20132 0161 2789 922 20141 8911 16110 346 2015 1 755 1 124 10 804 2016 (stan 31.03) 1 731 1 076 10 683

8 Prognoza korzystania ze świadczeń szpitalnych finansowanych przez NFZ w kontekście zmian demograficznych Prognozowana zmiana w liczbie ludności w latach 2020 i 2030 Grupy wiekowe Liczba ludności wg GUS% zmiany liczby ludności 20102014202020302014/20102020/20102030/2010 0-17 7 140 1566 942 9966 732 8865 931 412-2,8%-5,7% -16,9% 18-64 25 875 31725 661 55924 211 28322 607 184-0,8%-6,4% -12,6% 65+ 5 184 5645 874 0477 193 6358 646 477+13,3%+38,8% +66,8% Ogółem 38 200 03738 478 60238 137 80437 185 0730,73%-0,16% -2,66% 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 100+

9 Oddział szpitalnyLiczba hospitalizacjiZmiana 2030/2014 2014 r. 2020 r.2030 r. Angiologia 4 7975 2906 066 26,5% Audiologia całość 7 2266 8436 238 -13,7% Chirurgia dziecięca 139 545134 879119 304 -14,5% Choroby wewnętrzne 1 044 1641 145 6501 356 663 29,9% Geriatria 25 48729 34238 362 50,5% Immunologia i immunologia dziecięca 5 7325 4524 928 -14,0% Kardiologia i kardiologia dziecięca 515 531565 783654 648 27,0% Neonatologia 378 601350 580295 399 -22,0% Okulistyka i okulistyka dziecięca 344 397379 349464 279 34,8% Położnictwo i ginekologia 1 082 672999 615871 036 -19,5% Pediatria 443 946414 085362 330 -18,4%

10 Liczba hospitalizacji w latach 2020 i 2030 Wzrost liczby hospitalizacji w odniesieniu do roku 2014, odpowiednio o 278 tys. (3,1%) w 2020r. i 713 tys. w 2030r. (7,9%); Zróżnicowana sytuacja w poszczególnych specjalnościach: istotne wzrosty, zwłaszcza w specjalnościach związanych z leczeniem chorób układu krążenia (kardiologia, kardiochirurgia, chirurgia naczyniowa), wielochorobowością wynikająca z wieku pacjentów (interna, geriatria, okulistyka), spadki liczby pobytów na oddziałach szpitalnych (głównie oddziały położniczo-ginekologiczne i dziecięce: neonatologia, pediatria, chirurgia dziecięca); Zmiany demograficzne będą mieć znaczący wpływ na poziom finansowania świadczeń zdrowotnych w kolejnych latach;

11 Prognoza dla poszczególnych zakresów świadczeń szpitalnych Rozkład częstości korzystania ze świadczeń szpitalnych istotnie zmienia się w ujęciu ilościowym i jakościowym; Wzrost częstości korzystania ze świadczeń kardiologicznych, okulistycznych i diabetologicznych w grupie pacjentów w wieku 55+; W przypadku pacjentów powyżej 70 roku życia zaczynają dominować hospitalizacje internistyczne, które stanowią prawie połowę wszystkich pobytów w szpitalach; W wieku powyżej 80 lat już co drugi Polak przynajmniej raz w roku wymaga pobytu w szpitalu;

12 Małe i duże pieniądze Prognozowany wzrost liczby hospitalizacji w zakresie anestezjologii i intensywnej terapii będzie miał większe znaczenie kosztowe niż nawet większy nominalny wzrost liczby tańszych hospitalizacji w innych oddziałach szpitalnych; Wpływ na ilość hospitalizacji mieć będzie nie tylko popyt na nie ale także, w znacznym stopniu, liczba personelu medycznego poszczególnych zawodów i specjalności; Obrona przed degradacją oddziałów internistycznych (nadal będą stanowić podstawę opieki szpitalnej nad osobami starszymi, w tym pacjentami z wielochorobowością); Celowy rozwój świadczeń udzielanych w trybie jednodniowym lub w trybie ambulatoryjnym;

13 Korekty systemu ochrony zdrowia Konsekwencje wdrożenia ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw

14 Płacz i pokrywaj ujemny wynik Jeśli SPZOZ nie będzie mógł pokryć straty we własnym zakresie (z funduszu zakładu) - obowiązek pokrywania straty przez podmiot tworzący ( w okresie 3 miesięcy od terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego; W takim przypadku kierownik SPZOZ, w terminie 3 miesięcy od pokrycia straty przez podmiot tworzący, sporządza program naprawczy, na okres nie dłuższy niż 3 lata; Program naprawczy musi zyskać akceptację podmiotu tworzącego; Gdy JST nie pokrywa straty netto, ma obowiązek w przeciągu 12 miesięcy podjąć decyzję o likwidacji SPZOZ

15 Zakaz zbycia udziałów i zysk tylko na zdrowie Podmiot publiczny (JST, Skarb Państwa) może dokonywać zbycia udziałów albo akcji „swoich" spółek, pod warunkiem, że wartość nominalna należących do nich udziałów albo akcji będzie stanowić nie mniej niż 51 proc. kapitału zakładowego spółki; W spółkach kapitałowych z większościowym udziałem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, uczelni medycznej, nie wypłaca się dywidendy;

16 Wzmocnienie narzędzi nadzoru podmiotu tworzącego nad SPZOZ Nałożenie na kierownika podmiotu leczniczego obowiązku sporządzania raportu o sytuacji ekonomiczno- finansowej SPZOZ i przekazanie podmiotowi tworzącemu w terminie do dnia 31 maja każdego roku; Treść raportu: analiza sytuacji ekonomiczno-finansowej oraz prognoza sytuacji ekonomiczno-finansowej na kolejne 3 lata wraz z opisem przyjętych założeń; Analiza i prognoza w oparciu o wskaźniki określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia;

17 Niechciany przywilej Możliwość kupowania przez samorządy świadczeń zdrowotnych (podwójna opłata za te same świadczenia); Niekonstytucyjne rozwiązanie, godzi w zasadę równego dostępu do świadczeń, ogranicza swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, nie szanuje konstytucyjnej reguły, że za nowymi zadaniami przekazywanymi samorządom muszą iść dodatkowe środki (wątpliwość co zgodności z art. 16, 20, 21, 64, 68, 165 i 167 Konstytucji RP); Kto odbiorcą kupowanych usług: mieszkańcy, zameldowani, opłacający w danym samorządzie podatki, czy wreszcie wszyscy ubezpieczeni?

18 Propozycje Ministra Zdrowia Chcieć, nie zawsze oznacza móc

19 Propozycja MZDodatkowy koszt/rok Formuła powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego zostanie zastąpiona zasadą powszechnego zabezpieczenia prawa do świadczeń dla wszystkich potrzebujących 5 – 7 mld zł Utworzenie Państwowego Funduszu Celowego „Zdrowie”, którego dysponentem będzie Minister Zdrowia 0 - do 2018 roku Od 2019 r. wzrost o 1,2 – 1,4 PKB do poziomu 26 mld w 2025 r. Wzrost podatku dochodowego o 7,75%? Likwidacja ulgi w PIT w postaci odliczenia części składki ubezpieczenia zdrowotnego Około 60 mld zł

20 Propozycje Ministra Zdrowia Zmiana filozofii działania z komercyjnej na publiczną. Kontraktowanie budżetowe. Około 80% świadczeń realizowanych obecnie przez szpitale odejście od finansowania pojedynczych hospitalizacji i procedur. Połączony budżet na lecznictwo szpitalne i ambulatoryjna opiekę specjalistyczną. Wynagrodzenie dla szpitala zostałoby przekazane w formie ryczałtu wyliczonego na rok (zakres: hospitalizacja, poszpitalna opieka specjalistyczna oraz rehabilitacja). Pozostałe 20% świadczeń – konkursy. Minister Zdrowia będzie dokonywał podziału środków PFC „Zdrowie” zgodnie z kryteriami ustalonymi w ustawie i ze szczegółowym algorytmem określonym w rozporządzeniu

21 Propozycje Ministra Zdrowia Maksymalne limity kontraktowe zostaną zastąpione limitami minimalnymi, które szpital będzie musiał spełnić, żeby otrzymać odpowiedni budżet w następnym roku. Szpital będzie miał obowiązek udzielania w danym roku grup świadczeń, które były udzielane przez ten szpital w okresie ostatnich dwóch lat w ramach umowy z płatnikiem. Nowy system finansowania POZ. Obok stawki podstawowej pojawi się komponent motywacyjny za profilaktykę i promocję zdrowia, dodatek za opiekę nad pacjentami przewlekle chorymi oraz dodatki za wyniki leczenia pacjentów z niektórymi chorobami przewlekłymi. Dodatkowo: część budżetu powierzonego na badania diagnostyczne i specjalistkę (środki wypłacane za zrealizowane badania i wizyty u specjalistów, nie będą mogły zasilać budżetu POZ).

22 Sieć szpitali Celem zmian jest utworzenie sieci szpitali, w której wyodrębnione zostaną trzy podstawowe poziomy zabezpieczenia zdrowotnego: lokalny, regionalny i wojewódzki oraz trzy poziomy specjalistyczne: specjalistyczny -pediatria, specjalistyczny -onkologia i instytuty; Sieć będzie tworzona na bazie istniejących podmiotów i ich znaczenia dla bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów; W przygotowywanej projekcji sieci znajdują się obecnie wszystkie publiczne szpitale w Polsce; Sieć szpitali będzie weryfikowana co cztery lata;

23 Długo oczekiwany podział ról Zakładane są poziomy: pierwszy (cztery podstawowe oddziały), drugi (8-10 oddziałów) i trzeci (szpitale kliniczne i dawne szpitale wojewódzkie specjalistyczne); Kryteria kwalifikacji wskażą szpitale oraz zakresy udzielanych przez nie świadczeń do jednego z poziomów sieci; Wykaz zakwalifikowanych podmiotów oraz zakresów świadczeń, zostanie ogłoszony przez dyrektora odpowiedniego Wojewódzkiego Urzędu Zdrowia przy współpracy z wojewodą (w szczególnie uzasadnionych przypadkach, uprawnienie dla Ministra Zdrowia do wskazania danego szpitala do sieci);

24 Województwo lubuskie przed sporym wyzwaniem

25 Udział poszczególnych OW NFZ w kosztach świadczeń opieki zdrowotnej Oddział wojewódzki NFZ Rok 2016 (%) Rok 2017(%) Różnica (%) Dolnośląski7,50606o7,50091o- 0,00514o Kujawsko-Pomorski5,39320o5,38637o- 0,00683o Lubelski5,67732o5,65420o- 0,02312o Lubuski2,60681o2,57074o- 0,03607o Łódzki6,85883o6,83393o- 0,02490o Małopolski8,56349o8,64541o0,08192o Mazowiecki14,40121o14,46475o0,06354o Opolski2,44228o2,44008o- 0,00220o Podkarpacki5,31493o5,32601o0,01108o Podlaski3,04944o3,02446o- 0,02498o Pomorski5,75621o5,79140o0,03519o ŚląskiŚląski12,18837o12,15982o- 0,02856o Świętokrzyski3,38197o3,35792o- 0,02405o Warmińsko-Mazurski3,53879o3,51036o- 0,02843o Wielkopolski8,97852o8,99593o0,01742o Zachodniopomorski4,34258o4,33771o- 0,00486o Suma100,0000o 0,0000o

26 Udział poszczególnych OW NFZ w kosztach świadczeń opieki zdrowotnej (tys. zł) Oddział wojewódzki NFZ Rok 2016 Rok 2017 RóżnicaDynamika Dolnośląski 5 141 6395 415 602273 963105,3o Kujawsko-Pomorski 3 688 5603 877 016188 456105,1o Lubelski 3 875 0554 066 376191 321104,9o Lubuski 1 782 2001 848 11565 915103,7o Łódzki 4 692 6014 923 433230 832104,9o Małopolski 5 874 0046 247 750373 746106,4o Mazowiecki 9 954 42810 522 969568 541105,7o Opolski 1 669 0701 756 30387 233105,2o Podkarpacki 3 631 1933 831 743200 550105,5o Podlaski 2 086 0522 180 20394 151104,5o Pomorski 3 956 0054 190 870234 865105,9o ŚląskiŚląski 8 375 2148 811 657436 443105,2o Świętokrzyski 2 306 1912 412 466106 275104,6o Warmińsko-Mazurski 2 417 4872 523 034105 547104,4o Wielkopolski 6 148 3436 477 270328 927105,3o Zachodniopomorski 2 984 8853 141 459 156 574105,2o Suma 68 582 92772 226 2663 643 339

27 Udział kosztów migracji świadczeń udzielonych w 2014 r. w poszczególnych OW

28 Bilans rozliczeń z tytułu migracji pacjentów w roku 2014

29 Bilans rozliczeń z tytułu migracji pacjentów w roku 2015

30 Koszty Lubuskiego OW NFZ Kategoria świadzceń Projekt planu finansowego OW NFZ na rok 2017 2015 tys.zł 2016 tys.zł 2017 tys.zł 2017/2015 % Koszty świadczeń opieki zdrowotnej1 670 809 1 782 200 1 848 115110,61 Podstawowa opieka zdrowotna 209 000246 200 259 273124,05 Ambulatoryjna opieka specjalistyczna 140 000149 000 136 76297,69 Leczenie szpitalne 640 398657 633 689 o55107,60 Opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień 80 00084 000 95 o96118,87 Rehabilitacja lecznicza 47 00047 940 47 o68100,14 Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej 20 37121 500 25 782126,56 Opieka paliatywna i hospicyjna 9 35010 800 17 257184,57 Leczenie stomatologiczne 43 00043 350 39 76192,47 Lecznictwo uzdrowiskowe 13 70014 200 14 3oo104,40 Świadczenia opieki zdrowotnej kontraktowane odrębnie 41 840 41 812100,06 Zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz ich naprawa 26 000 27 3oo105,00 Refundacja 182 513 172 0752o1 9o6110,63 Rezerwa na koszty świadczeń opieki zdrowotnej w ramach migracji ubezpieczonych 207 580 215 354 227 734109,71 Koszty realizacji zadań zespołów ratownictwa medycznego 65 338 65 338 66 223101,35

31 Wydatki na świadczenia z zakresu lecznictwa szpitalnego, w całości wydatków NFZ, w latach 2005 - 2015 200520102012201420152005/2015 Dolnośląskie42,9847,0348,2149,2448,61+ 5,63 Kujawsko - pomorskie41,3748,1749,0950,3250,05+ 8,68 Lubelskie44,9846,9548.2050,1650,33+ 5,35 Lubuskie41,7742,2449,1750,0048,20+ 6,43 Łódzkie44,3146,3649,0150,04 + 5,73 Małopolskie42,0246,1446,9548,79 + 6,77 Mazowieckie46,6854,9451,2052,4250,59+ 3,91 Opolskie42,4644,1248,3749,8749,40+ 6,94 Podkarpackie42,9045,0146,7849,2548,90+ 6,00 Podlaskie45,1346,6849,6850,0549,48+ 4,35 Pomorskie40,6743,2847,7948,8448,34+ 7,67 Śląskie45,4948,1146,4348,5448,15+ 2,66 Świętokrzyskie44,6344,1348,4651,6950,64+ 6,01 Warmińsko - mazurskie42,7343,1647,2949,3348,32+ 5,59 Wielkopolskie45,4248,4347.3549,4048,17+ 2,75 Zachodniopomorskie42,6147,9550,0951,4351,13+ 8,52 Uwagi: w 2010 i 2012 razem z chemioterapią i programami terapeutycznymi, a w 2012 roku bez migracji

32 Wartość zrealizowanych świadczeń w rodzaju leczenie szpitalne w 2014 r./na 10 tys. uprawnionych w tys. zł. Nazwa Oddziału Wartość zapłaconych świadczeń w 2014 r. ogółem na 10 tys. uprawnionych Różnica (%) (najniższa wartość=100%) Dolnośląski9 027,16107% Kujawsko-Pomorski8 972,67106% Lubelski8 968,44106% Lubuski9 094,49108% Łódzki9 126,87108% Małopolski8 445,93100% Mazowiecki9 196,95109% Opolski9 255,64110% Podkarpacki8 521,58101% Podlaski8 976,56106% Pomorski8 566,21102% Śląski8 807,11104% Świętokrzyski9 487,59112% Warmińsko-Mazurski8 579,26102% Wielkopolski8 439,40100% Zachodniopomorski9 425,11112% RAZEM:8 887,42105%

33 Liczba świadczeniodawców w rodzaju leczenie szpitalne w latach 2012 - 2014 Nazwa Oddziału 2012 20132014 01Dolnośląski85 84 02Kujawsko-Pomorski636663 03Lubelski666364 04Lubuski31 05Łódzki937874 06Małopolski837975 07Mazowiecki145139126 08Opolski353436 09Podkarpacki596059 10Podlaski383934 11PomorskiPomorski555249 12Śląski215165157 13Świętokrzyski36 14Warmińsko-Mazurski565453 15Wielkopolski1019993 16Zachodniopomorski474345 Razem1 2081 1231 079

34 Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w 2014 roku w przeliczeniu na 10 tys. uprawnionych w tys. zł Nazwa Oddziału Wartość zapłaconych świadczeń w 2014 r. ogółem na 10 tys. uprawnionych Różnica (%) (najniższa wartość=100%) Dolnośląski358,53187% Kujawsko-Pomorski247,15129% Lubelski275,44144% Lubuski233,30122% Łódzki224,95117% Małopolski372,81194% Mazowiecki288,17150% Opolski510,98266% Podkarpacki488,20254% Podlaski254,07132% Pomorski203,90106% Śląski443,08231% Świętokrzyski393,04205% Warmińsko-Mazurski266,67139% Wielkopolski191,92100% Zachodniopomorski245,32128% RAZEM:312,92163%

35 Rehabilitacja - wartość zrealizowanych świadczeń w 2014 r./na 10 tys. uprawnionych Nazwa Oddziału Wartość zapłaconych świadczeń w 2014 r. ogółem na 10 tys. uprawnionych Różnica (%) (najniższa wartość=100%) Dolnośląski613,52132% Kujawsko-Pomorski464,94100% Lubelski556,35120% Lubuski578,15124% Łódzki536,93115% Małopolski591,28127% Mazowiecki790,26170% Opolski636,11137% Podkarpacki758,99163% Podlaski517,61111% Pomorski532,76115% Śląski578,67124% Świętokrzyski626,50135% Warmińsko-Mazurski552,79119% Wielkopolski498,67107% Zachodniopomorski481,16103% RAZEM:598,03129%

36 Ograniczone środki na projekty rozwojowe Silna konkurencja zewnętrzna Populacja około 1 mln ubezpieczonych Walka konkurencyjna z innymi województwami, głównie w obszarze świadczeń wysokospecjalistycznych? Wzmacnianie istniejącego potencjału wewnętrznego (szpitale wojewódzkie i powiatowe, uczelnia medyczna)?

37 Otoczenie Sytuacja wewnętrzna Znaczące Atuty (szanse) Poważne Bariery (zagrożenia) Znaczące Atuty Mocne atuty wewnętrzne, a otoczenie zewnętrzne daje duże możliwości i szanse rozwoju. Silna ekspansja i zdywersyfikowany rozwój Źródłem trudności rozwojowych jest niekorzystny układ warunków zewnętrznych. Można im przeciwstawić posiadany duży potencjał wewnętrzny, dzięki czemu można próbować przezwyciężyć zagrożenia, wykorzystując do maksimum swoje liczne atuty Poważne Bariery Przewaga barier i słabych stron nad atutami i mocnymi stronami, ale sprzyja jej układ warunków zewnętrznych. Wykorzystanie szans przy jednoczesnym likwidowaniu lub ograniczaniu barier rozwoju, poprawianiu niedociągnięć wewnętrznych Trudna sytuacja wewnętrzna i nieprzychylne otoczenie, a potencjał zmian jest niewielki. Nie ma mocnych atutów, które można byłoby przeciwstawić zagrożeniom i wykorzystać do likwidacji lub ograniczenia istniejących barier rozwoju

38 Czas nauczyć się żyć jutro, z tym co mamy dzisiaj

39 Dziękuję za uwagę Marek Wójcik Związek Miast Polskich [email protected]