1 Pismo Bliskiego Wschodu

2 Pismo dawnej MezopotamiiPismo Klinowe Pismo dawnej Mezopotamii

3 Pismo klinowe to najstarsza, na Bliskim Wschodzie, odmiana pisma, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerów ok lat przed naszą erą. Pierwotnie było złożone z przedstawień rysunkowych, które wyobrażały przedmioty albo jeden charakterystyczny ich element, a przy bardziej abstrakcyjnych pojęciach – kompozycje symboliczne. Na początku system był całkowicie ideograficzny (obrazkowy). Każdy znak miał znaczenie podstawowe, do którego dochodziły znaczenia poboczne. Nazwa pochodzi od kształtu znaków odciskanych na glinianych tabliczkach za pomocą kawałka trzciny. Jego powstanie, w IV tysiącleciu p.n.e., związane było z administracyjnymi i gospodarczymi potrzebami rozwijającej się coraz bardziej cywilizacji. Do największego rozkwitu doszło w XIV-XIII w. p.n.e. z uwagi na wagę języka akadyjskiego na Bliskim Wschodzie, w którym było zapisywane. Pismo klinowe używane było aż do okresu panowania na Bliskim Wschodzie hellenistycznej dynastii Seleucydów w II w. p.n.e.

4 Tabliczka zapisana pismem klinowym z kolekcji Kirkora Minassiana w Bibliotece Kongresu

5

6 Dzieje pisma klinowegoW postępie duchowym człowieka - czy ogólniej, w rozwoju cywilizacji - początki i rozwój pisma zajmują miejsce o znaczeniu pierwszorzędnym, ustępując doniosłością jedynie początkom mowy, mowa i pismo są bowiem zasadniczymi środkami porozumiewania się w obrębie społeczności ludzkiej Pismo klinowe zaliczane jest do jednego z najstarszych systemów pisma, wyróżnia się tym, że jego znaki zbudowane są z połączonych kresek w kształcie klinów, stożków lub ćwieków. Używali go Sumerowie, Babilończycy i Asyryjczycy, a także wiele innych ludów należących do różnych ras i posługujących się różnymi językami np. Elamici, Kasyci itd. Gliniane tabliczki znajdowane na terenie starożytnej Mezopotamii, od poł. XIX w., pozwoliły zyskać uczonym wiele cennych informacji dotyczących dziejów i kultury ludów, które żyły na tych terenach od drugiej poł. IV tysiąclecia do poł. I w. n.e.

7 Zagadki:

8 Dlaczego pismo klinowe jest w obecnych czasach nie używane?Pismo klinowe nie jest już używane, ponieważ wolimy pisać na papierze – piórem lub długopisem, co zajmuje o wiele mniej czasu niż wykuwanie liter w kamieniu

9 Pismo Hebrajskie

10

11 Gdy język aramejski wyparł z powszechnego użycia język hebrajski, pismo hebrajskie kultywowano w pewnych kręgach w czasach Machabeuszów (II w. p.n.e.), ponownie pojawiło się w I w. p.n.e./ I w. n.e. (rękopisy z Qumran). Pismo aramejskie ("asyryjskie" i "kwadratowe") nie zmieniło się przez wieki, każdą literę należało pisać oddzielnie. Wyróżnia się dwa typy pisma hebrajskiego: aszkenazyjskie i sefardyjskie. Z pisma aszkenazyjskiego powstało dzisiejsze pismo drukowane, litery są używane dla oznaczenia liczb, kierunek pisma od prawej ku lewej, samogłoski oznaczano specjalnym systemem znaków pod i nad spółgłoskami. Pismo hebrajskie kwadratowe stało się oficjalnym pismem judaizmu.

12 Na początek sam alef-bet napisany starannie przez młodego izraelskiego nauczyciela informatyki:

13 Różnice w stosunku do "przedszkolnego" wzorca są tu dość typoweRóżnice w stosunku do "przedszkolnego" wzorca są tu dość typowe. Przede wszystkim: bardzo wysoka pionowa część litery alef, bardzo wysoki tet, dolna część kaf wyraźnie szersza niż górna, bardzo nisko schodzący "ogonek" litery mem sofit, wyraźnie schodzący łukiem pod linię bazową nun ,dość wysoki szin/sin i w końcu - długa i daleko sięgająca lewa "nóżka" litery taw.

14 Poniższy, kilkuzdaniowy tekst zawiera wszystkie litery występujące w hebrajskim

15 Czterech Izraelczyków, młodych nauczycieli w wieku okCzterech Izraelczyków, młodych nauczycieli w wieku ok. 25 lat, zostało poproszonych o przepisanie tego tekstu. Zachęcam do dogłębnej analizy porównawczej :-) (Nad każdą próbką znajduje się imię piszącego )

16 Aldon Ido:

17 Irit: Jakot:

18 Alfabet Hebrajski alfabet stosowany do zapisu języka hebrajskiego, jidysz, ladino i innych języków żydowskich, wywodzący się z alfabetu aramejskiego, a pośrednio z fenickiego i egipskich hieroglifów. Składa się z 22 znaków, a w przeciwieństwie do alfabetu łacińskiego nie rozróżnia się w nim liter małych i wielkich.

19 Pismo fenickie

20 Północnosemickie pismo alfabetyczne, spółgłoskowe, wykształcone w Fenicji około II tysiąclecia p.n.e. Pismo to posiadało 22 litery oznaczające spółgłoski. Brak było liter odpowiadających samogłoskom. Pisano od strony prawej ku lewej, a poszczególne wyrazy oddzielano pionową kreską. W piśmie tym nie było znaków przestankowych. Najstarsze inskrypcje pochodzą z X w. p.n.e.

21 Historia Fenicjanie byli semickim narodem żeglarzy i kupców. Zamieszkiwali libańskie wybrzeże, a podczas wypraw po Morzu Śródziemnym poznali pismo egipskie i klinowe. Swoje pismo stworzyli około roku 1300 p.n.e. Zawierało ono 22 znaki fonetyczne, które czytano i pisano od prawej strony do lewej. Przerwy między słowami oznaczano kreską. Fenicjanie mieli swój alfabet. Był on prostszy w użyciu od hieroglifów egipskich i od pisma klinowego, dlatego rozpowszechniając się w pierwszym tysiącleciu p. n.e. Stał się podstawa wszystkich innych alfabetów. W ten sposób od pisania słów przeszło się do pisania liter i powstał pierwszy alfabet. Stał się on bezpośrednim lub pośrednim prawzorem wszystkich alfabetów świata, a głównie alfabetów: hebrajskiego, syryjskiego, arabskiego i etiopskiego. Pismo to jest używane do tych czasów

22

23 Alfabet fenicki Będący modyfikacją istniejącego wcześniej pisma Proto-Kananejskiego jest najstarszym zachowanym alfabetem świata. Uważa się, że powstał około 1050 p.n.e., najprawdopodobniej dla potrzeb rozwijającego się handlu. Służył do zapisu fenickiego, języka z grupy północnosemickiej, używanego w starożytności na terenie dzisiejszego Libanu oraz w licznych fenickich koloniach. Zapis ten, poprzez oparte na nim pisma greckie i hebrajskie, dał początek wszystkim alfabetom stosowanym współcześnie na terenie Europy oraz arabskiemu, a nawet dewanagari używanemu obecnie w Indiach.