1 Plany Zadań Ochronnych dla obszarów Natura 2000 PLB Pogórze Przemyskie PLH Ostoja Przemyskafot. H. Janowski

2 Ogólnopolski projekt „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” w ramach działania 5.3. Opracowanie planów ochrony priorytetu V Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 POIS /09 Obecnie dobiega końca realizowany przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska oraz wszystkie Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska, ogólnopolski projekt pt. „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” . Jego zakończenie planowane było w kwietniu tego roku, niemniej jednak termin ten został przesunięty na czerwiec 2015 r.

3 (16) oraz 7 parków narodowych. Projekt POIS /09 przewiduje opracowanie Planów Zadań Ochronnych dla 406 obszarów Natura na terenie całej Polski. Głównym beneficjentem jest Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie, współbeneficjentami – wszystkie regionalne dyrekcje ochrony środowiska (16) oraz 7 parków narodowych. Na terenie województwa podkarpackiego plany zadań ochronnych zostaną wykonane dla 23 obszarów, przy czym Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie jest organizatorem procesu 16 spośród nich. Kolejnych 5 sporządzanych jest przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Lublinie, która bieżące informacje na ten temat publikuje na stronie Są to obszary: PLB Lasy Janowskie, PLB Puszcza Solska, PLH Uroczyska Lasów Janowskich, PLH Uroczyska Puszczy Solskiej, PLH Dolina Dolnej Tanwi). Dla pozostałych 2 obszarów Natura 2000 plany zadań ochronnych sporządza Dyrektor Magurskiego Parku Narodowego (PLB Beskid Niski, PLH Ostoja Magurska). Projekt ten przewiduje opracowanie Planów Zadań Ochronnych dla 406 obszarów Natura 2000 na terenie całej Polski. Na terenie województwa podkarpackiego plany zadań ochronnych zostaną wykonane dla 23 obszarów, przy czym Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie jest organizatorem procesu 16 spośród nich w tym PZO dla obszarów Pogórze Przemyskie i Ostoja Przemyska. Pięć planów sporządzanych jest przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Lublinie, natomiast 2 sporządza Dyrektor Magurskiego Parku Narodowego.

4 PLAN ZADAŃ OCHRONNYCH Zagrożenia Cele działań ochronnychDziałania ochronne Wskazania do zmiany dokumentów planistycznych Plan zadań ochronnych stanowi akt prawa miejscowego i zatwierdzany jest w postaci zarządzenia regionalnego Dyrektora ochrony Środowiska. Na potrzeby stworzenia zarządzenia w ramach prac nad PZO opracowywana jest dokumentacja planu której zapisy przedstawiane są do dyskusji na spotkaniach ZLW. Niemniej jednak finalnym dokumentem jest zarządzenie wynikające z opracowanej dokumentacji. W dokumentacji przedstawia się dane na temat zarówno obecnie funkcjonujących przedmiotów ochrony danego obszaru jak i gatunków czy siedlisk wskazanych przez wykonawcę jako proponowane przedmioty ochrony. Zarządzenie natomiast dotyczy tylko i wyłącznie przedmiotów ochrony czyli gatunków i siedlisk przyrodniczych wymienionych w SDF obszaru z ocena ogólna A, B lub C.

5 Granice obszarów

6 Udział procentowy gmin w obszarze Ostoja Przemyska PLH180012Gmina Powierzchnia (km2) % gminy w obszarze % obszaru w gminie Bircza 254,05 24,8% 15,9% Dubiecko 154,25 0,1% Fredropol 159,60 73,1% 29,4% Krasiczyn 124,36 99,3% 31,1% Krzywcza 94,95 39,1% 9,4% Przemyśl 108,42 27,8% 7,6% Rokietnica 57,08 29,2% 4,2% Roźwienica 68,75 2,5% 0,4% Żurawica 95,79 5,4% 1,3%

7 Udział procentowy gmin w obszarze Pogórze Przemyskie PLB180001Gmina Powierzchnia (km2) % gminy w obszarze % obszaru w gminie Bircza 254,05 67,9% 26,4% Dubiecko 154,25 51,8% 12,2% Dynów gm. wiejska 119,02 36,1% 6,6% Dynów gm. miejska 24,55 10,2% 0,4% Fredropol 159,60 73,1% 17,6% Krasiczyn 124,36 99,3% 18,9% Krzywcza 94,95 61,2% 8,9% Przemyśl 108,42 27,8% 4,6% Rokietnica 57,08 29,2% 2,6% Roźwienica 68,75 2,5% 0,3% Żurawica 95,79 5,4% 0,8%

8 Przedmioty Ochrony Obszaru Ostoja PrzemyskaWedług Standardowego Formularza Danych (SDF) przedmiotami ochrony jest: 6 typów siedlisk przyrodniczych (murawy kserotermiczne, niżowe i górskie świeże łąki użtkowane ekstensywne, żyzna buczyna, grad środkowoeuropejski i subkontynentalny , torfowiska alkaliczne, łęgi) 20 gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, w tym: *4 gatunki ssaków (wilk, ryś, wydra, bóbr) *3 gatunki płazów (traszka grzebieniasta, traszka karpacka, kumak górski) *4 gatunki ryb (brzanka, głowacz białopłetwy, kiełb Kesslera, minóg strumieniowy) *9 gatunków bezkręgowców (czerwończyk nieparek, barczatka kataks, krasopani hera, szlakoń szafraniec, zgniotek cynobrowy, biegacz urozmaicony, zagłębek bruzdkowany, kozioróg dębosz, jelonek rogacz)

9 Dodatkowo jako przedmioty ochrony zaproponowano:4 siedliska przyrodnicze Pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków, Źródliska wapienne ze zbiorowiskami Cratoneurion commutati, Ściany skalne i rumowiska krzemianowe ze zbiorowiskami z Androsacetalia vandellii, Jaworzyny i lasy klonowo- lipowe na stromych stokach i zboczach) 2 gatunki roślin Widłoząb zielony, Bezlist okrywowy 3 gatunki ssaków Niedźwiedź brunatny, Mopek, Nocek duży 4 gatunki bezkręgowców Modraszek nausitous, Modraszek telejus, Ponurek Schneidera, Biegacz Zawadzkiego Z oceną D 91I0 Ciepłolubne dąbrowy 1084 Pachnica dębowa 1032 Skójka gruboskorupowa 1146 Koza złotawa 1134 Różanka 1130 Boleń

10 Przedmioty Ochrony Pogórze PrzemyskieWedług Standardowego Formularza Danych (SDF) przedmiotami ochrony jest 21 gatunków ptaków: 1. Bączek zwyczajny 2. Bocian czarny 3. Bocian biały 4. Trzmielojad 5. Orlik krzykliwy 6. Orzeł przedni 7. Jarząbek 8. Derkacz 9. Żuraw 10. Puchacz 11. Sóweczka 12. Puszczyk uralski 13. Włochatka 14 Zimorodek 15. Dzięcioł zielonosiwy 16. Dzięcioł białogrzbiety 17. Dzięcioł trójpalczasty 18. Jarzębatka 19. Muchołówka mała 20. Muchołówka białoszyja 21. Gąsiorek Dodatkowo jako przedmioty ochrony zaproponowano 4 gatunki ptaków: Nurogęś, Brodziec piskliwy, Pluszcz, Pliszka górska

11 Łącznie w obszarach Natura 2000 Ostoja Przemyska i Pogórze Przemyskie mamy 47 przedmiotów ochrony oraz 17 proponowanych przedmiotów ochrony

12 6210 Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea)W Ostoi Przemyskiej murawy tworzą skupienie w miejscowościach Posada Rybotycka, Rybotycze, Makowa, Huwniki, Kalwaria Pacławska, Kopysno (rezerwat Kopystanka) i Dubnik. Najlepiej zachowane płaty muraw kserotermicznych występują na wierzchowinach i w górnych partiach stoków o różnej wystawie i dużym nachyleniu. Niekiedy spotyka się słabiej wykształcone, niewielkie płaty (zdominowane głównie przez Kłosownicę pierzastą Brachypodium pinnatum), będące częścią składową większych kompleksów zbiorowisk łąk świeżych na stokach o niewielkim nachyleniu lub u ich podnóża. Siedlisko jest jedną z kluczowych wartości przyrodniczych Ostoi Przemyskiej, ale jest silnie zagrożone. Stwierdzono wyraźny trend zaniku muraw, wskutek ekspansji krzewów i drzew na całym obszarze siedliska lub zamiany na siedlisko Dotyczy to także rezerwatu przyrody Kopystanka. Pojawiają się gatunki ekspansywne (rodzime): rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius, trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos, ostrożeń polny Cirsium arvense. Stan 2 płatów (jedynie 0,89 ha) oceniono jako właściwy. Stan pozostałych - 29 płatów (33,75 ha) oceniono jako niezadowalający (ocena U1). Należy pamiętać, że stan muraw może zostać przekształcony do właściwego dla tego typu siedliska w przeciągu kilku lat, pod warunkiem zastosowania przemyślanych, prawidłowych, kompleksowych działań ochronnych.

13 Działania ochronne dla siedliska 6210Opracowanie, ustanowienie i wdrożenie planu ochrony rezerwatu kopystanka Mechaniczne usunięcie (wycięcie) drzew i krzewów zarastających płaty muraw Obligatoryjne: utrzymanie użytkowania pastwiskowego lub kośno-pastwiskowego trwałych użytków zielonych; w przypadku użytkowania kośnego z obowiązkowym usuwaniem pokosu, tj. bez stosowania mulczownaia.; bez zmiany sposobu użytkowania, mulczowania. Fakultatywnie: wypas o obciążeniu natężeniu 0,4-1 DJP/ha, realizowany samodzielnie jako użytkowanie pastwiskowe bądź przemiennie po użytkowaniu kośnym. Zwalczanie trzcinnika piaskowego poprzez 10-krotne w ciągu roku koszenie trzcinnika, co 14 dni, z usuwaniem skoszonej biomasy, lub kwaterowy wypas końmi z intensywnością 2 DJP/ha. Jako organ odpowiedzialny za wykonanie dwóch pierwszych działan ochronnych wskazano RDOS w Rzeszowie pozostałe działania wykonywane będą przez właściciela lub posiadacza gruntu na podstawie umowy zawartej z organem sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000 ewentualnie na podstawie programów rolnośrodowiskowych

14 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowe ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)W obszarze płaty łąk świeżych spotykano na żyznych glebach w dolinie Sanu, gdzie tworzyły mozaikę z polami uprawnymi, a także na całym obszarze, w dolinach mniejszych cieków; w środkowej i południowej części obszaru często sąsiadowały z terenami leśnymi. Wielkość płatów była zróżnicowana. W przypadku małoobszarowej gospodarki rolnej charakterystycznej dla północnej części regionu, wielkość płatów łąk średnio wynosiła 1-2, rzadziej kilka hektarów. W centralnej i południowej części obszaru wielkość stwierdzonych płatów była większa. Powierzchni siedliska w obszarze Ok ha Zagrożeniem dla tego siedliska w obszarze jest :Zabudowa rozproszona, Zaniechanie / brak koszenia, Inwazja obcych gatunków roślin Zalesianie terenów otwartych, przekształcanie w grunty orne.

15 Działania ochronne dla siedliska 6510Ograniczanie występowania inwazyjnych obcych gatunków roślin Utrzymanie użytków zielonych i tradycyjnego sposobu ich zagospodarowania (Obligatoryjne: utrzymanie użytkowania kośnego lub kośno-pastwiskowego trwałych użytków zielonych; bez zmiany sposobu użytkowania, z obowiązkowym usuwaniem pokosu, tj. bez stosowania mulczowania. Fakultatywnie: użytkowanie jedno- lub dwukośne między 15 czerwca a 30 października, z pozostawianiem w kolejnych pokosach każdorazowo innej części nieskoszonej) Inwentaryzacja siedliska w obszarze Odpowiedzialnym za wykonanie zadań ochronnych podobnie jak dla poprzedniego sieldiska jest RDOS lub właściciel gruntu na podstawie porozumienia z RDOŚ lub na podstawie programów rolnośrodowiskowych

16 9130 Żyzne buczyny i 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny

17 Działania ochronne dla siedliska 9130 i 91701. Zagwarantowanie, poprzez kontrolowanie w prognozach oddziaływania planów urządzenia lasu na środowisko, w planach urządzenia lasu, w każdym nadleśnictw, w granicach obszaru, niepomniejszonego areału dojrzałych postaci każdego z typów siedlisk przyrodniczych, rozumianych jako drzewostany siedliska przyrodniczego z dominacją powierzchniową drzew 120-letnich lub starszych, w których nie zainicjowano cięć rębnych. 2. Wyznaczenie i objęcie ochroną bierną, dodatkowych dużych płatów lasów nie chronionych dotychczas jako rezerwaty przyrody, w tym : buczyn w Lasach Turnickich, na górze Karaszyn, w Paśmie Chwaniowa, paśmie Słonnego, paśmie Wysokiego – tj. w obszarze kluczowym dla zachowania różnorodności biologicznej związanej z lasami naturalnymi (obszar wskazany w załączniku 4 ust. II), dla ochrony pozostałości „puszczańskiej” fauny i flory związanej z siedliskiem, zachowanych na tym obszarze grądów w miejscach występowania najlepiej wykształconych płatów, łęgów, w cennym przyrodniczo kompleksie łęgów i kamieńców w dolinie Stebnika

18 Działania ochronne dla siedliska 9130 i 9170 c.d.3. Zachowanie i odtworzenie naturalnego składu gatunkowego drzewostanów leśnych siedlisk przyrodniczych oraz pełnego zróżnicowania tego składu, poprzez: przyjęcie, w planowaniu urządzeniowoleśnym i w bieżącej realizacji hodowli lasu, następujących docelowych składów gatunkowych dla siedlisk przyrodniczych wyróżnionych w obszarze – z wdrożeniem, w skali obszaru, całej ich zmienności i z dopuszczeniem elastyczności i odstępstw wynikających z lokalnych warunków mikrosiedliskowych oraz z naturalnej dynamiki poszczególnych gatunków drzew, lecz z zupełnym wykluczeniem udziału So oraz gatunków obcego pochodzenia geograficznego. Stopniowa eliminacja gatunków obcego pochodzenia geograficznego ze składu drzewostanów ze składu drzewostanów leśnych siedlisk przyrodniczych Natura Proces ten może być długofalowy, rozciągnięty na całe pokolenie drzewostanu, z wyjątkiem gatunków mogących wykazywać skłonności inwazyjne – dąb czerwony, klon jesionolistny – jesion pensylwański / amerykański, które powinny być wyeliminowane w okresie PZO. Działania ochronne wskazanie dla siedlisk lesnych są tożsame z działaniami ochronnymi dla zgniotka cynobrowego, zagłębka bruzdkowanego, ponurka sznaidera, biegaca urozmaiconego

19 Działania ochronne dla siedliska 9130 i 9170 c.d.Stopniowe ograniczanie roli sosny i modrzewia w drzewostanach leśnych siedlisk przyrodniczych Natura 2000 do roli co najwyżej domieszkowej. Stopniowa przebudowa drzewostanów porolnych So, Md i Św w kierunku PTD przyjętych dla buczyn lub grądów). 3. Utrzymanie zróżnicowanej struktury drzewostanów, poprzez kontynuację ich odnawiania i użytkowania rębniami złożonymi (IV i V) z odnowieniami w co najmniej 90% naturalnymi (z wyjątkiem przebudowy drzewostanów), długimi okresami odnowienia (40-50 lat), przy wiekach rębności nie niższych niż 140 lat dla Db; 130 lat dla Bk, Jd, Jw, Js; 100 lat dla Lp, Gb. 4. Utrzymywanie różnorodności strukturalnej ekosystemu leśnego, zasobów martwego drewna i odbudowa zasobów martwego drewna grubowymiarowego poprzez:

20 Działania ochronne dla siedliska 9130 i 9170 c.d.Pozostawianie, we wszystkich cięciach rębnych, nie mniej niż 5% powierzchni każdego wydzielenia, zawierającego nie mniej niż 5% masy z momentu rozpoczęcia odnowienia, na przyszłe pokolenie drzewostanu i docelowo  do naturalnej śmierci i rozpadu – w formie kęp, biogrup. Powierzchnia taka powinna przez cały okres odnowienia w wydzieleniu pozostać w stanie naturalnym, tj. nienaruszona żadnym cięciem. Pozostawiany fragment powinien być wyznaczony w chwili realizacji pierwszego cięcia rozpoczynającego rębnię, a w przypadku rębni w toku – niezwłocznie, o ile dotychczas nie został wyznaczony. Zalecane jest wyznaczanie raczej mniejszej liczby większych, niż większej liczby mniejszych powierzchni. Pozostawianie pasów co najmniej 30m w każdą stronę (mierzone w rzucie poziomym) od wszystkich cieków (strumieni, potoków i obszarów źródliskowych, wg ich stanu na gruncie), dopuszczenie do akumulacji martwego drewna w tych strefach (zapewni to dobre warunki do ochrony bezlistu okrywowego, biegacza urozmaiconego, częściowo zgniotka cynobrowego). Wykluczenie zrywki drewna korytami cieków.

21 Wyłączenie z użytkowania i pozostawienie naturalnym procesom (dotyczy stanowisk znanych oraz nowych w przypadku ich odnalezienia): wszystkich płatów jaworzyn (9180) z buforem 50m od granic ich płatów; łęgów 91E0 (w rzeczywistym zasięgu łęgu, niezależnie od granic wydzieleń leśnych i sklasyfikowanych typów siedliskowych lasu); specyficznych postaci buczyn  (9130) – podzespołów unikatowych, o wysokiej wartości przyrodniczej, dla których zmiana mikroklimatu może spowodować wycofanie się typowych roślin runa, a tym samym ich zniekształcenie (podzespół czosnkowy żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae- Fagetum allietosum, podzespół miesiącznicowy żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum lunarietosum); źródełek wapiennych (7220) z buforem 100m od źródełka; wychodni skalnych z buforem 50m od nich; bufora 100m od znanych stanowisk bezlistu okrywowego; bufora 50m od znanych stanowisk widłozębu zielonego; fragmentów lasu na 500m wokół znanych stanowisk zagłębka bruzdkowanego (z uwzględnieniem struktury drzewostanów mogących stanowić dogodne siedlisko); drzewostanów trudno dostępnych, a na stromych stokach, z których zrywka drewna napotyka na znaczne utrudnienia;

22 Lokalizacja stwierdzeń zagłębka bruzdkowanego

23 Działania ochronne dla siedliska 9130 i 9170 c.d.Konsekwentne pozostawianie wszystkich wykrotów i złomów oraz – z wyjątkiem sytuacji, zagrożenia trwałości drzewostanu, któremu zgodnie z wiedzą naukową można zapobiec przez usuwanie drzew zamierających – stojących drzew zamierających i martwych gatunków liściastych i jodły, a w promieniu 500m od znanych stanowisk ponurka Schneidera także innych gatunków, w celu odbudowania zasobów martwego drewna. Pozostawianie (także po naturalnej śmierci do samorzutnego rozkładu) wszystkich drzew biocenotycznych w sensie Instrukcji Ochrony Lasu (2011 r.), tj. w szczególności: żywych i martwych drzew miejscowo spróchniałych (ze zgnilizną), drzew z owocnikami grzybów (hubami), drzew z widocznymi, otwartymi ranami pnia, z uszkodzeniami od pioruna, złamanych, z koroną częściowo (powyżej 1/3) obumarłą (martwe konary i gałęzie w koronie) lub obłamaną, drzew dziuplastych i z tworzącymi się wewnętrznymi próchnowiskami; drzew o nietypowym pokroju, tworzących tzw. niezwykłe formy, drzew z gniazdami ptaków, o średnicy gniazd powyżej 25 cm, drzew wyraźnie wyróżniających się wiekiem lub rozmiarami w stosunku do innych drzew na tym terenie, tj. jodeł, buków i dębów o obwodzie >300 cm, jaworów, lip i grabów o obwodzie >200 cm,

24 Działania ochronne dla siedliska 9130 i 9170 c.d.Kontrola wydzieleń leśnych przewidywanych do objęcia zabiegami gospodarczymi, na etapie planowania tych zabiegów, pod kątem występowania: płatów jaworzyn, łęgów i specyficznych postaci buczyn o których mowa w pkt. 1c, ewentualnych stanowisk bezlistu okrywowego, cieków oraz źródełek wapiennych, drzew biocenotycznych, o których mowa w pkt. 1e, Pozostawianie w lesie surowca drzewnego w razie przypadkowego wykrycia w wyciętym drewnie występowania zgniotka cynobrowego, ponurka Schneidera, zagłębka bruzdkowanego lub innych gatunków podlegających ochronie gatunkowej. LASY NIEPAŃSTWOWE Obligatoryjne: gospodarka leśna z założeniem na siedliskach lasowych składów gatunkowych Bk-Jd lub Jd-Bk, odnawiania naturalnego, rębni IV lub V, z wykluczeniem w leśnych siedliskach przyrodniczych cięć zupełnych. Nie wprowadzanie na siedliskach lasowych So, Md, Db. Dbcz ani innych obcych geograficznie ani ekologicznie. Św najwyżej jako nieliczna domieszka. Fakultatywnie: pozostawianie martwego drewna w lasach, pozostawianie fragmentów drzewostanu użytkowanego rębnie na przyszłe pokolenie, do naturalnej śmierci i rozpadu, ochrona stref przypotokowych, pozostawianie drzewostanów przeszłorębnych.

25 Wilk (Canis lupus) i Ryś (Lynx lynx)Mapa przedstawia lokalizację zinwentaryzowanych tropów czerwone wilka niebieskie rysia

26 Działania ochronne dla Wilka i RysiaWyszukiwanie miejsc rozrodu i stałego przebywania, metodami nie powodującymi niepokojenia zwierząt, a następnie obejmowanie takich miejsc ochroną strefową zgodnie z przepisami odrębnymi. Utrzymywanie ochrony strefowej co najmniej przez 3 lata po ostatnio stwierdzonym rozrodzie w danym miejscu. Wprowadzenie na drodze Makowa – Arłamów-Kwaszenina ograniczenia prędkości do 50km/h, w tym wprowadzenie środków technicznych uspokojenia ruchu dopuszczonych prawem. Wprowadzenie na DK 28, na odcinku Bircza-Leszczawa i Kuźmina-Tyrawa, ograniczenia prędkości do 70km/h. Oznakowanie w/w odcinków jako korytarze migracji dzikich zwierząt. Przeprowadzenie kampanii szkoleniowej dla rolników w zakresie zabezpieczania zwierząt gospodarskich przed wilkami oraz w zakresie zapobiegania synantropizacji niedźwiedzi i zabezpieczania uli przed niedźwiedziami. Dostarczanie fladr i ogrodzeń elektrycznych do zabezpieczania zwierząt gospodarskich przed wilkami Uzupełnienie wiedzy o wykorzystaniu przestrzeni w obszarze przez duże drapieżniki poprzez zimowe tropienia jednoczesne oraz obserwacje ciągłe za pomocą systemu fotopułapek.

27 Bóbr Europejski (Castor fiber)Zachowanie niepogorszonego stanu populacji i umożliwienie jej naturalnego rozwoju, a także umożliwianie powodowania przez bobry przekształceń mikrohydrologicznych,w tym budowy tam i tworzenia rozlewisk (nawet, gdyby lokalnie powodowały konflikt z ochroną łęgów 91E0, powodując ich zalewanie, zabagnianie i olsowienie, choć z dopuszczeniemwyjątków, gdyby powodowały zagrożenie dla zabudowy mieszkalnej lub elementów infrastruktury komunikacyjnej). Zachowanie tam i rozlewisk bobrowych w stanie naturalnym (także jako biotopów dla płazów). Wydra (Lutra lutra) nie zaplanowano działań ochronnych dla tego gatunku

28 Głowacz białopłetwy (Cottus gobio), Brzanka (Barbus meridionalis), Minóg strumieniowy (Lampetra planeri), Kiełb Kesslera (Romanogobio kessleri), Udrożnienie potoków Utrzymanie naturalnego charakteru potoków Ocena hydromorfologiczna cieków Poprawa rozpoznania rozmieszczenia Uzupełnienie rozpoznania miejsc wymagających przywrócenia ciągłości ekologicznej cieków oraz ocena hydromorfologiczna cieków. W obszarze nie było wcześniejszych danych o konkretnych stanowiskach przedmiotowych gatunków, a tylko ogólna informacja o ich występowaniu w ciekach. Również od użytkownika rybackiego – PZW – nie uzyskano informacji o stanowiskach gatunków. Dla rozeznania występowania, wykonano w obszarze 7 prób polegających na elektropołowach na wybranych odcinkach cieków, a także 1 połów w Wiarze poza obecnymi granicami obszaru. Tą metodą brzankę stwierdzono w 2 z 7 prób. Głowacz 1 z 7 prób Monóg 1 stanowisko w Wiarze poza obecnymi granicami obszaru, choć może występować także w innych potokach. Kiełb nie potwierdzono wystepowania Jako zadania ochronne dla ryb wskazano Udrożnienie potoków (Likwidacja barier ekologicznych – stopni na potokach. Olszanka i jej dorzecze (32 progi 1-3m wys.), Hołubla (1 jeszcze pozostały próg na działce 668/1) Utrzymanie naturalnego charakteru potoków (Utrzymanie cieków w stanie naturalnym, pozostawienie kształtowania koryt procesom naturalnym, z wyjątkiem ew. punktowych umocnień brzegów w miejscach zagrożenia dla zabudowy i infrastruktury, lecz także tam z pozostawieniem naturalnego dna koryta. Ujęcie w planach zagospodarowania przestrzennego korytarza swobodnej migracji rzeki. Ocena hydromorfologiczna cieków Działanie dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych Poprawa rozpoznania rozmieszczenia Uzupełnienie rozpoznania miejsc wymagających przywrócenia ciągłości ekologicznej cieków oraz ocena hydromorfologiczna cieków. Działania dotyczące uzupełnienia stanu wiedzy

29 BEZKRĘGOWCE Czerwończyk nieparek Lycaena dispar Motyl łąkowyEkologicznie związany ze szczawiem na który składa jajeczka. Gąsienica żyje głównie na szczawiu lancetowatym (Rumex hydrolapathum Huds.), ostatnio coraz częściej obserwowana jest także na innych gatunkach szczawiu, takich jak szczaw tępolistny (Rumex obtusifolius L.), szczaw kędzierzawy (Rumex crispus L.) i szczaw zwyczajny (Rumex acetosa L.). Ostoja Przemyska to jeden z kilkuset w Polsce obszarów z tym gatunkiem. Ocena w obszarze FV Jako zagrożenia wskazano Zarzucanie koszenia Zmiana sposobu uprawy (A02), np. przekształcanie w grunty orne lub uprawy wieloletnie. Ekspansja drzew i krzewów na skutek zaniechania ekstensywnego użytkowania Intensyfikacja użytkowania Mulczowanie Zalesianie lub zabudowa siedlisk Dla tego gatunku w ramach działań ochronnych zaplanowano jedynie uzupełnienie stanu wiedzy o gatunku Sprawdzenie łąk pod kątem obecności gatunku

30 Barczatka kataks (Eriogaster catax)Postaci dorosłe barczatki kataks Eriogaster catax to średnich rozmiarów ćmy (motyle nocne) o krępym ciele i silnym owłosieniu tułowia i odwłoka. Ekologicznie związana z obecnością krzewów tarniny i głogu, na których wczesną wiosną pojawiają się oprzędy z gąsienicami. Gatunek występuje w środowiskach kserotermicznych na zaawansowanych etapach sukcesji [6210]. Zwykle są to zbocza o południowej wystawie, porośnięte tarniną i głogiem. Również tarniny i głogi rosnące na miedzach i w obrębie zadrzewień śródpolnych są preferowane przez ten gatunek. W obszarze: udało się znaleźć oprzędy barczatki na krzewach tarniny w 12 miejscach w rejonie doliny Wiaru: Kalwaria Pacławska – Rybotycze – Posada Rybotycka. gatunek może występować także w innych częściach obszrau (tarnina jest w całym obszarze pospolita na zarastających łąkach), co pozostaje nierozstrzygnięte. Ochrona gatunku wymaga znalezienia kompromisu z ochroną muraw kserotermicznych. Z punktu widzenia muraw, rozwój zarośli tarniny jest niekorzystnym procesem. Ochrona walorów przyrodniczych doliny Wiaru wymaga utrzymania w tej części obszaru mozaiki różnych środowisk: zarówno muraw otwartych, jak i muraw z pojedynczymi krzewami taniny, jak i wreszcie zwartych zarośli tarniny np. na miedzach i przy drogach oraz ekstensywnie i nie co rocznie koszonych łąk (dla modraszków). Jako zagrożenia wskazano Zaniechanie koszenia Wypalanie Usuwanie zarośli tarninowych Jako działania ochronne wskazano Wycięcie samosiejek - głównie brzozy i sosny – z pozostawieniem krzewów tarniny. Jest to zanikające poprzez zarastanie, istotne miejsce występowania barczatki kataks oraz gatunków towarzyszących (Maculinea rebeli modraszek rebelii, Zygaena brizae kraśnik smugowiec. Pozostawianie krzewów tarniny na łąkach i na miedzach Krzewy tarniny róż i głogów występujące w rozproszeniu na łąkach i pastwiskach do 10% pokrycia lub w formie zwartych zarośli i szpalerów zajmujących do 20% działki rolnej uznaje się, jako stanowiące siedlisko gatunków chronionych, za niepodlegające wycięciu na podstawie przepisów o ochronie przyrody. Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Poszukiwanie oprzędów barczatki, przeprowadzane w kwietniu i maju, nakładem badawczym 40 rbd /rok Zapewnianie właściwych (w tym we właściwym terminie fenologicznym) oględzin pod kątem występowania gatunków chronionych w procedurze udzielania zezwoleń na wycinanie drzew i krzewów.

31 Krasopani hera (Callimorpha quadripunctaria)Ćma z dziennym trybem życia. Ekologicznie związana z obecnością sadźca konopiastego Eupatorium cannabinum L. Dla niespecjalisty możliwość pomyłki z podobnym gatunkiem występującym w podobnych siedliskach na obszarze Natura 2000 Ostoja Przemyska PLH – z krasopani poziomkówką Callimorpha dominula W obszarze próbowano znaleźć gatunek na poboczach 10 odcinków dróg, stanowiących typowy w obszarze biotop rośliny żywicielskiej – sadźca konopiastego. Poszukiwania zakończyły się powodzeniem w 6 przypadkach. Skupienia sadźca są wykorzystywane przez gatunek głownie wtedy, gdy są w sąsiedztwie lasów liściastych, a nie sztucznych drzewostanów sosnowych. Wydaje się, że lepiej zasiedlone są „stare” skupienia sadźca, istniejące od lat w tym samym miejscu. Jako zagrożenie dla tego gatunku wskazano Niszczenie stanowisk przy poszerzaniu dróg, przy prowadzeniu prac melioracyjnych przy drogach Działania chronne Utrzymanie okrajków z sadźcem konopiastym - Uwzględnianie potrzeby pozostawiania sadźca konopiastego – rośliny żywicielskiej gatunku – wzdłuż dróg i cieków, w szczególności skupień sadźca utrzymujących się od dłuższego czasu. Uwzględnienie potrzeby pozostawiania skupień gatunku przy planowaniu inwestycji, przy pracach budowlanych w szczególności w zakresie modernizacji dróg, budowy zbiorników retencyjnych, oraz przy utrzymywaniu dróg i rowów.

32 Szlaczkoń szafraniec (Colias myrmidone)Motyl dzienny Ekologicznie związany z rośliną szczodrzeńcem. Występowanie w obszarze: Podawane stwierdzenie z Ostoi sprzed kilkudziesięciu lat. Nie potwierdzone żadnymi późniejszymi badaniami. Współcześnie także nie udało się go odszukać. W ramach prac nad PZO poszukiwano skupień szczodrzeńców – rośliny żywicielskiej, ze skutkiem negatywnym. Planowany do wykreślenia z SDF

33 Działania ochronne dla ptaków w obszarze Pogórze PrzemyskieLasy Tereny otwarte Obszary rzek i potoków

34 Ochrona ptaków w lasachPlanowanie urządzeniowoleśne w lasach państwowych zapewniające nie pomniejszoną powierzchnię rzeczywistą zajętą przez gatunki lasotwórcze ponad 100-letnie (Bk, Jd, Js, Jw, Db i inne z wyłączeniem So, Md i gatunków nierodzimych). Dla części nadleśnictwa pokrywającej się z obszarem Natura powierzchnia lasów spełniające powyższe kryteria powinna wynosić: Bircza ha, Dynów ha, Kańczuga ha, Krasiczyn – 4885 ha. Fakultatywnie: Pozostawianie, przez właścicieli i posiadaczy lasów niepaństwowych, drzewostanów przeszłorębnych oraz martwego drewna i drzew biocenotycznych, na podstawie umów zawartych z RDOŚ w Rzeszowie. Utrzymanie lub modyfikacja w Lasach Państwowych gospodarki leśnej uwzględniające: Pozostawianie drzew biocenotycznych w sensie Instrukcji Ochrony Lasu 2011, w tym zahubionych, z obłamanymi konarami i częściami korony, zamierających, złamanych, martwych, dziuplastych itp. Pozostawienie wszystkich drzew dziuplastych oraz martwych, w tym złamanych.

35 Ochrona ptaków w lasach c.d.Pozostawianie wszystkich starych gniazd ptaków drapieżnych i kruka, wraz z drzewami gniazdowymi, Pozostawianie, we wszelkich rębniach, reprezentatywnych części drzewostanów (biogrup, kęp) nie mniejszych niż 5% powierzchni wydzielenia, pozostających następnie na kolejne pokolenie drzewostanu i do naturalnej śmierci. Utrzymanie zasobów martwego drewna nie niższych niż średnio 22 m3/ha w całym obszarze Natura 2000 i odtworzenie zasobów nie niższych niż ponad 3 drzewa/punkt o średnicy ponad 20cm w okolicach przypotokowych, poprzez pozostawianie nieużytkowanych fragmentów drzewostanów w postaci stref przy wszystkich leśnych potokach i strumieniach, widocznych na mapie 1:10.000, na 30m od cieku; W drzewostanach przewidzianych do użytkowania rębnego, prowadzenie takiego użytkowania za pomocą rębni złożonych(IV, V) z długim (nie mniej niż 40 lat) okresem odnowienia,

36 Ochrona ptaków na terenach otwartychUtrzymanie dotychczasowej struktury użytkowania terenu, w szczególności ograniczenie ewentualnej lokalizacji zabudowy, w tym zabudowy rozproszonej i siedliskowej, a także ograniczenie zalesiania, do terenów poza strefą niezbędnej ochrony żerowisk ptaków. Obligatoryjne: utrzymanie gospodarki kośnej lub pastwiskowej na użytkach zielonych. Fakultatywne: wypełnienie wymogów: 1. W użytkowaniu kośnym: - przynajmniej jedno koszenie w ciągu roku na powierzchni % działki; - koszenia powinny być wykonane od 20 czerwca do 30 września (wraz z zebraniem pokosu i wywiezieniem poza działkę, w terminie do 2 tygodni po skoszeniu). We wskazanym zakresie czasowym dopuszczalne jest wykonanie także dwóch koszeń (wraz z zebraniem pokosu i wywiezieniem poza działkę, w terminie do 2 tygodni po skoszeniu); Bocian czarny (Ciconia nigra), Trzmielojad (Pernis apivorus), Orlik krzykliwy (Aquila pomarina), Orzeł przedni (Aquila chrysaetos), Jarząbek (Bonasia bonasia), Puchacz (Bubo bubo), Sóweczka Glaucidium passerinum), Puszczyk uralski (Strix uralensis), Włochatka (Aegolius funereus), Dzięcioł zielonosiwy (Picus canus), Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), Dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus), Muchołówka mała (Ficedula parva), Muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis), Planowanie urządzeniowoleśne w lasach państwowych zapewniające nie pomniejszoną powierzchnię rzeczywistą zajętą przez gatunki lasotwórcze ponad 100-letnie (Bk, Jd, Js, Jw, Db i inne z wyłączeniem So, Md i gatunków nierodzimych). Dla części nadleśnictwa pokrywającej się z obszarem Natura 2000 powierzchnia lasów spełniające powyższe kryteria powinna wynosić: Bircza ha, Dynów ha, Kańczuga ha, Krasiczyn – 4885 ha. Fakultatywnie: Pozostawianie, przez właścicieli i posiadaczy lasów niepaństwowych, drzewostanów przeszłorębnych oraz martwego drewna i drzew biocenotycznych, na podstawie umów zawartych z RDOŚ w Rzeszowie. Utrzymanie lub modyfikacja w Lasach Państwowych gospodarki leśnej uwzględniające: Pozostawianie drzew biocenotycznych w sensie Instrukcji Ochrony Lasu 2011, w tym zahubionych, z obłamanymi konarami i częściami korony, zamierających, złamanych, martwych, dziuplastych itp. Pozostawienie wszystkich drzew dziuplastych oraz martwych, w tym złamanych. Pozostawianie wszystkich starych gniazd ptaków drapieżnych i kruka, wraz z drzewami gniazdowymi, Pozostawianie, we wszelkich rębniach, reprezentatywnych części drzewostanów (biogrup, kęp) nie mniejszych niż 5% powierzchni wydzielenia, pozostających następnie na kolejne pokolenie drzewostanu i do naturalnej śmierci. Utrzymanie zasobów martwego drewna nie niższych niż średnio 22 m3/ha w całym obszarze Natura 2000 i odtworzenie zasobów nie niższych niż ponad 3 drzewa/punkt o średnicy ponad 20cm w okolicach przypotokowych, poprzez pozostawianie nieużytkowanych fragmentów drzewostanów w postaci stref przy wszystkich leśnych potokach i strumieniach, widocznych na mapie 1:10.000, na 30m od cieku. ; W drzewostanach przewidzianych do użytkowania rębnego, prowadzenie takiego użytkowania za pomocą rębni złożonych(IV, V) z długim (nie mniej niż 40 lat) okresem odnowienia,

37 Ochrona ptaków na terenach otwartychw zastępstwie drugiego koszenia dopuszczalne jest prowadzenie na działce wypasu, jednak w obsadzie nie przekraczającej 0,5 DJP/ha; pozostawienie fragmentów niekoszonych: % powierzchni działki. Fragment niekoszony w pierwszym i drugim koszeniu jest ten sam w danym roku jednak na fragmencie niekoszonym można także prowadzić wypas; -dla działek nie przekraczających powierzchni 2 ha dopuszczalne jest zrezygnowanie z pozostawiania powierzchni niekoszonych i koszenie co roku całej działki. 2. W użytkowaniu pastwiskowym: -rozpoczęcie wypasu na działce w terminie nie później niż od 15 maja; obsada na pastwisku wynosi 0,1–0,5 DJP/ha do dnia 10 lipca, oraz 0,5–2,0 po 10 lipca; dopuszczalne obciążenie 10 DJP/ha;

38 Ochrona ptaków na terenach otwartychjeśli powierzchnie niedojedzone w czasie wypasu stanowią więcej niż 15% powierzchni działki powinny być wykoszone w terminie od 15 sierpnia do 31 października, wraz z zebraniem pokosu w jedno miejsce na działce lub wywiezienie poza działkę, w terminie do 2 tygodni po skoszeniu. 3. Innych: dopuszcza się wapnowanie i ograniczone nawożenie azotem (do 60 kg/ha/rok); nie należy stosować jakichkolwiek zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych w terminie od dnia 1 kwietnia do terminu pierwszego pokosu. nie należy usuwać zakrzaczeń i zadrzewień na działkach rolnych w gospodarstwie rolnym, gdy stanowią mniej niż 10% ich powierzchni. nie należy likwidować zabagnień, oczek i innych zbiorników wodnych znajdujących się na działkach rolnych w gospodarstwie rolnym.

39

40

41 Rzeki i potoki Zachowanie naturalnego charakteru otoczenia potoków i ich otoczenia do 10 m od koryta, w tym łęgów i zadrzewień łęgowych ze skarpami, wykrotami, pozostawionych do kształtowania przez naturalne procesy dynamiki cieków, tworzących wyrwy, skarpy i podcięcia brzegowe, wolnych również od zabudowy hydrotechnicznej, z wyjątkiem ew. zabudowy brzegowej na terenach zwartej zabudowy mieszkalnej i prac niezbędnych do ochrony zabudowy lub obiektów infrastruktury komunikacyjnej i hydrotechnicznej. Zachowanie w stanie naturalnym naturalnych oczek wodnych, bobrowisk, zabagnień, oraz drożności ekologicznej potoków.

42 Dziękuję za uwagę Barbara Antosyk