1 Pobieranie prób podczas i po zakończeniu dezynfekcji wody do spożycia oraz materiałów budowlanych użytych do jej rozprowadzania Dr Dietmar Petersohn Laboratorium Berliner Wasserbetriebe

2 Pobieranie prób podczas dezynfekcji wody do spożyciaPobieranie prób zgodnie z zaleceniami Agencji Środowiska (UBA) oraz ocena wyników na podstawie wybranych parametrów Dokumentacja próbobrania

3 Pobieranie prób wody Do pobierania prób wody stosuje się specjalne krany (bez dysz, gumowych i/lub plastikowych uszczelnień etc.). Jeżeli spełnione są wszystkie zapisy Zasad Technicznych, w szczególności DIN 1988, istnieje gwarancja, że spełnione są wymagania określone aktami prawnymi w sprawie jakości wody do spożycia w instalacji wodociągowej od punktu dostawy do punktu użycia. 3

4 Dezynfekcja rur Środki chemiczne o pożądanym działaniu- Nadtlenek wodoru, H2O2 - Nadmanganian potasu, KMnO4 - Podchloryn sodu, NaOCl - Podchloryn wapnia, Ca(OCl)2 - Dwutlenek chloru, ClO2 Wszystkie środki dezynfekujące zaopatrzone są w instrukcję użycia. W szczególności przestrzegać należy przepisów o materiałach niebezpiecznych. 4

5 Dezynfekcja rur Dezynfekcja wodociągu podczas eksploatacjiWymagania ustawy o wodzie do spożycia w Niemczech – TrinkwV: Maksymalne stężenie dwutlenku chloru podczas aplikacji: 0,3 mg/l Maksymalne stężenie dwutlenku chloru w wodociągu: 0,2 mg/l 5

6 Pobieranie prób wody do analiz mikrobiologicznychButelki wypełnione do 5/6 objętości zdezynfekowaną wodą z dodatkiem 0,2% roztworu tiosiarczanu sodu (1ml do 1l pobranej wody) właściwy transport i przechowywanie próby 6

7 Mierzenie na miejscu stężenia środków dezynfekcyjnych7

8 BADANIE KOLORYMETRYCZNEProste i bezpieczne w obsłudze; polega na dodaniu specjalnych tabletek do prób wody Tabletki opakowane są pojedynczo w folię i zwierają wszystkie konieczne związki we właściwych proporcjach Optyczne porównanie koloru i/lub głębokości odcienia w świetle słonecznym z użyciem wzorców (kolorowych dysków) Jako wzorców używa się jednorodnie zabarwionych, polerowanych dysków szklanych 8

9 Zastosowanie kolorowych dysków lub fotometrów9

10 Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna) ■ Materiał, z którego wykonano instalację, temperatura ■ Przyłącza do innych instalacji ■ Przyłącza do instalacji wody nie przeznaczonej do spożycia (np. systemu grzewczego) ■ Czas stagnacji (zwyczaje konsumpcyjne) ■ Pustostany ■ Prace przeprowadzane na instalacji wodociągowej

11 Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna) Niewłaściwe i niewłaściwie eksploatowane urządzenia doczyszczające (np. wymieniacz jonów, urządzenie regulujące zawartość fosforanów) Ogrzewanie się rur z zimną wodą od niewłaściwie zaizolowanych rur z wodą ciepłą Stare urządzenia AGD (zmywarki, pralki) bez armatury zabezpieczającej Pustostany w domach wielorodzinnych, których instalacja została opróżniona, ale nie zamknięta właściwą armaturą (zawory, baterie, krany, etc.)

12 Czynniki mające wpływ na stężenie metali w instalacjach domowychMateriały zastosowane przez dostawcę wody (ich wiek) Warunki eksploatacji (czas przepływu i stagnacji, zachowania konsumpcyjne Stan fizykochemiczny wody do spożycia

13 Zalecenia Federalnej Agencji Środowiska (UBA) zgodne z wytycznymi komisji ds. wody do spożycia przy Federalnym Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej Frau Dipl.-Chem. N. Matz, Berliner Wasserbetriebe

14 Ocena jakości wody do spożycia na podstawie parametrówParametr: Zalecana procedura próbobrania Ołów próba losowa Miedź - stopniowa próba stagnacyjna Nikiel

15 Stopniowa próba stagnacyjna (1)Z kranu, gdzie zazwyczaj czerpie się wodę do spożycia, spuszcza się wodę aż do osiągnięcia jakości wody dostarczanej przez dostawcę Pobiera się próbę płynącej wody pojemności 1l (próba S-0) Po spuszczeniu wody z kranu przez okres „t” jest on zamykany na 4, a co najmniej 2 godziny. Należy zagwarantować, aby w tym czasie nie pobierano wody z tego kranu. Po upływie czasu stagnacji i bez dalszych procedur pobiera się kolejno dwie jednolitrowe próby (próby S-1 i S-2)

16 Stopniowa próba stagnacyjna (2)Pomiar parametrów: ołowiu, miedzi i niklu Przeliczenie czasu, jeżeli okres stagnacji był krótszy, niż 4 godziny. Stężenie oblicza się przy założeniu czasu 4h. Jeżeli stężenie w próbie po czterogodzinnej stagnacji nie przekracza wartości parametrycznych, przekroczenie średniej wartości tygodniowej jest niemożliwe. Ocena wyników

17 Ocena wyników 4-godzinny czas stagnacji jako czynnik podstawowyStężenie metali nie przekracza wartości granicznych wg niemieckiej ustawy o wodzie do spożycia – TrinkwV Przekroczenie średniej wartości tygodniowej nieprawdopodobne

18 Kontrola nowych instalacjiOgraniczenie stosowania wg DIN część 6 Monitoring stężenia ołowiu, miedzi, niklu

19 Ograniczenia stosowania wg DIN 50930-6 Wpływ na stan wody do spożyciaMateriał pH Kb8,2 mmol/L Ks4,3 c (Ca) c(O2) mg/L TOC Stal niestopowa, niskostopowa ≥ 7 ≥ 2 ≥ 0,5 ≥ 3 Stal cynkowana ogniowo ≤ 0,5 ≥ 1 Stal nierdzewna 6,5 – 9,5 Miedź 7,0 - 7,4 ≤ 1,5 ≥ 7,4 Miedź ocynowana 6,5 - 9,5

20 Ocena Przekroczenie Brak przekroczenia Działanie PrzyczynaS1 S2/S0 Spuścić kilka litrów wody Na przykład nikiel z armatury S2 Zbadać rozmiary problemu Na przykład nikiel z armatury, elementy ołowiane S0 S1/S2 Wymiana przyłącza między wodociągiem a instalacją domową Elementy ołowiane

21 Ok. 100m za licznikiem w piwnicyPrzykład Temp. Cu Example °C µg/l Ok. 100m za licznikiem w piwnicy 13,6 230 Uferstr. O-04 rechts, S-0 14,2 340 Uferstr. O-25 links, S-0 21,5 3.500 Uferstr. O-04 rechts, S-1 2.400 Uferstr. O-25 links, S-1 3.600 Uferstr. O-04 rechts, S-2 1.700 Uferstr. O-25 links, S-2 Uferstr. O-04 links, S-0 390 Uferstr. O-25 rechts, S-0 20,0 Uferstr. O-04 links, S-1 2.100 Uferstr. O-25 rechts , S-1 Uferstr. O-04 links, S-2 1.400 Uferstr.O-25 rechts , S-2 3.700 Uferstr. O-08 rechts, S-0 14,4 330 Uferstr.O-25 rechts, S-0 19,8 3.800 Uferstr. O-08 rechts, S-1 1.900 Uferstr. O-25 rechts, S-1 3.900 Uferstr. O-08 rechts, S-2 1.600 Uferstr. O-25 rechts, S-2 21

22 Punkt pomiaru Próba Temp. żelazo miedź Cynk Nikiel °C mg/l µg l Wartość graniczna w TrinkwV 0,2 2000 20 Teeküche 12674 S1 <0,03 140 220 34 S2 160 240 19 S0 18,0 54 79 <10 Teeküche 3428 39 250 270 11,5 33 110 Teeküche 6006 0,11 180 2.100 35 0,65 260 12,0 13 51

23 Kuchnia, woda spuszczona Po przebudowieSczegóły Temperatura °C Ołów µg/l limit value 25 Kuchnia, woda odstana 99 Kuchnia, woda spuszczona 13,0 37 Po przebudowie Kitchen S-0 13,4 <5,0 Kitchen S- 1 67 Kitchen S – 2 Po wymianie armatury 15,0 Kitchen S - 2

24 Szczegóły, kuchnia Temperatura °C Miedź µg/l Rinse Raum 4254 S - 0 22,0 2.300 Rinse Raum 4254 S – 1 2.400 Rinse Raum 4254 S - 2 2.400 Rinse Raum 4201 S - 0 22,4 2.600 Rinse Raum 4201 S - 1 2.400 Rinse Raum 4201 S - 2 1.900 Rinse Raum 4030 S - 0 24,0 3.000 Rinse Raum 4030 S - 1 3.000 Rinse Raum 4030 S - 2 2.400 20 Min 25 Min 30 Min Rinse Raum 4254 S - 0 22,2 1.700 Rinse Raum 4201 S - 1 20,5 330 Rinse Raum 4030 S - 2 22,9 1.700

25 Wybrane parametry badane w instalacjach domowychTemperatura Ołów Miedź Nikiel Żelazo Parametry mikrobiologiczne

26 Wyraźne oznaczenie miejsca próbobrania

27

28 Karta kontrolna do próbobraniaMateriał, z którego wykonano instalację Temperatura Podłączenia do własnych źródeł zasilania (w wodę) Podłączenia do urządzeń nie związanych z wodą do spożycia (np. system grzewczy, etc.) Urządzenia doczyszczające Czas stagnacji. Punkty końcowe w domowej instalacji wodociągowej Prace wykonane na instalacji wody do spożycia w ciągu ostatnich kilku tygodni

29 Dziękuję Państwu za uwagę