1

2 Podniesienie wieku emerytalnegoOd 1 stycznia 2013 r. nastąpiło stopniowe wydłużanie wieku emerytalnego do 67. roku życia. Każdego roku wiek emerytalny miał wzrastać o trzy miesiące. Zakładany wiek emerytalny (67 lat) mężczyźni mieli osiągnąć w 2020 r., kobiety zaś w 2040 r. W wygłoszonym w Sejmie w dniu 18 listopada 2011 r. exposé, ówczesny Prezes Rady Ministrów Donald Tusk zaproponował, aby od roku 2013, stopniowo zrównywać i podwyższać wiek przechodzenia na emeryturę kobiet i mężczyzn, finalnie do 67 roku życia. Podwyższenie i zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn miało nastąpić we wszystkich systemach emerytalnych, w których prawo do przejścia na emeryturę lub w stan spoczynku przysługiwało po osiągnięciu wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę. Nowe regulacje w tym zakresie, miały dotyczyć również systemu ubezpieczenia społecznego rolników oraz przechodzenia w stan spoczynku prokuratorów i sędziów. Zgodnie z expose wiek emerytalny miał być podnoszony od 1 stycznia 2013 r. o 1 miesiąc raz na 4 miesiące. Ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw podniesiono powszechny wiek emerytalny rolników docelowo do 67 lat (dla kobiet urodzonych po dniu 30 września 1973 r. oraz mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 r.). Ponadto przez wprowadzenie do ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników art. 19 ust. 2a ograniczono czasowo możliwość wcześniejszego przechodzenia na emerytury rolnicze ubezpieczonym, którzy spełnili następujące warunki: osiągnęli wiek 55 lat, w przypadku kobiet albo 60 lat w przypadku mężczyzn; podlegali ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat oraz zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej. Możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę rolniczą umożliwiono jedynie rolnikom, którzy do dnia 31 grudnia 2017 r. spełnili te warunki. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2013 r. 6 i 7 maja 2014 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone wnioski Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, grupy posłów na Sejm oraz Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych dotyczące podwyższenia wieku uprawniającego do emerytury. Trybunał orzekł, że przepisy podwyższające i zrównujące wiek emerytalny kobiet i mężczyzn nie naruszają standardu konstytucyjnego. Za niezgodne z konstytucją Trybunał uznał przepisy o emeryturze częściowej, w zakresie, w jakim uzyskanie uprawnienia na warunkach w nich przewidzianych nie jest ograniczone terminem i przez to nie jest zharmonizowane ze zrównaniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn.

3 Nie było zgody Polaków na zmiany wieku emerytalnegoWg badania CBOS przeprowadzonego w marcu 2012 r. przeciw podniesieniu do 67 lat wieku emerytalnego było 83% dorosłych Polaków. Reforma emerytalna była wprowadzona bez konsultacji ze społeczeństwem i przy ogromnym sprzeciwie większości. Najdobitniej świadczą o tym badania przeprowadzone w marcu 2012 roku przez CBOS. Wynika z nich, że przeciwnicy podwyższania wieku emerytalnego zdecydowanie dominowali we wszystkich analizowanych grupach socjodemograficznych. Zwolennikami rządowej propozycji są relatywnie najczęściej mieszkańcy dużych miast liczących ponad 500 tys. ludności (19%), osoby z wyższym wykształceniem (19%) oraz badani stosunkowo dobrze sytuowani – o miesięcznych dochodach per capita powyżej 1500 zł (16%). W grupach społeczno-zawodowych podwyższenie wieku emerytalnego obu płci akceptują przede wszystkim kadra kierownicza i specjaliści (22%). NSZZ „Solidarność” złożył w Sejmie wniosek o referendum w sprawie planowanych zmian w systemie emerytalnym. Pod wnioskiem podpisało się 1,4 mln. obywateli. Przeprowadzenie referendum w kwestii podniesienia wieku emerytalnego popierało trzy czwarte badanych (74%).

4 Moja emerytura - mój wybór1 października 2017 r. zostanie przywrócony wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Ustawa określa minimalny wiek, w którym można przejść na emeryturę. W wyniku złożonych deklaracji przedwyborczych, Prezydent Andrzej Duda zobowiązał się do przedłożenia prezydenckiego projektu ustawy obniżającej wiek emerytalny. Istotą przedmiotowego projektu miało być przywrócenie wieku emerytalnego wynoszącego dla kobiet 60 lat oraz dla mężczyzn 65 lat. Przedłożony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy jest zbieżny z zadeklarowanym w exposè Pani Premier Beaty Szydło (wygłoszonym w dniu 18 listopada 2015 r.) powrotem do powszechnego wieku emerytalnego obowiązującego przed dniem 1 stycznia 2013 r. W dniu 30 listopada 2015 r. wpłynął do Sejmu RP przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 62), który przewidywał: - w zakresie systemu powszechnego: przywrócenie wieku emerytalnego obowiązującego do dnia 31 grudnia 2012 r., wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, uchylenie przepisów określających „ścieżkę dojścia” do powszechnego wieku emerytalnego 67 lat, likwidacja emerytur częściowych, przy jednoczesnym pozostawieniu ich dla osób którym przyznano je przed dniem wejścia w życie ustawy, powrót do rozwiązania obowiązującego do końca 2012 r., zgodnie z którym objęcie ubezpieczonego gwarancją otrzymania najniższego świadczenia emerytalnego byłoby uzależnione od osiągnięcia zróżnicowanego ze względu na płeć (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn) okresu składkowego i nieskładkowego, a tym samym rezygnacja z docelowego stażu dla obu płci wynoszącego 25 lat. Ustawa została uchwalona przez Sejm RP w dniu 16 listopada 2016 r. Prezydent podpisał ustawę w dniu 19 grudnia 2016 r. Przepisy ustawy obniżającej wiek emerytalny mają wejść w życie 1 października 2017 r.

5 Emerytura to prawo, a nie obowiązekKażdy ubezpieczony sam powinien podjąć decyzję o momencie zakończenia aktywności zawodowej. Decyzja związana jest m.in. z: oczekiwaniami co do wysokości otrzymywanych w przyszłości świadczeń emerytalnych, oceną stanu zdrowia, sytuacją ogólną i indywidualną pozycją na rynku pracy, planami dotyczącymi długości odpoczynku po zakończeniu aktywności zawodowej. Na decyzję o przejściu na emeryturę wpływają m.in.: Stan zdrowia, Rodzaj wykonywanej pracy, Kwalifikacje, kontakty osobiste i możliwości ich modyfikacji, Łatwość lub trudność uzyskania i utrzymania pracy, Wysokość emerytury i jej relację do uzyskiwanych z pracy dochodów, Własny stan posiadania (oszczędności), Sytuację rodzinną (potrzeby rodziny dotyczące naszego czasu, dochodów), Zasoby rodziny (dochody, czas), na które możemy liczyć w trudnej sytuacji.

6 Sprawdź zanim wybierzeszW Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych można skorzystać ze wsparcia przed podjęciem decyzji o przejściu na emeryturę. Decyduj świadomie: doradcy emerytalni w każdej placówce ZUS kalkulator emerytalny dostępny na stronie zus.pl Decyzja o kontynuowaniu zatrudnienia po osiągnięciu wieku emerytalnego albo o przejściu na emeryturę jest indywidualnym wyborem. Aby w pełni świadomie dokonać wyboru, każdy obywatel będzie mógł skorzystać z kalkulatora emerytalnego i porad doradców emerytalnych, którzy zostaną powołani w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Te nowe udogodnienia umożliwią na bieżąco wyliczenie emerytury i podjęcie decyzji o okresie przedłużenia aktywności zawodowej, po osiągnięciu wieku emerytalnego. Pilotaż doradców emerytalnych rozpoczął się w czwartek 4 maja w II oddziale ZUS w Warszawie i oddziale w Zabrzu (razem 10 placówek terenowych). Do końca 12 maja 13 doradców obsłużyło ponad 2 tys. klientów, którzy zastanawiają się nad skorzystaniem z uprawnień wynikających z obniżonego wieku emerytalnego. Z początkiem lipca doradcy emerytalni pojawią się we wszystkich placówkach ZUS w całym kraju i będzie ich 595. Doradca wyjaśnia zasady związane z ustalaniem prawa do emerytury oraz wyliczaniem jej wysokości. W oparciu o stan konta emerytalnego klientów ZUS prognozują też przyszłą emeryturę. Mogą przeprowadzić symulację jak emerytura będzie się kształtować jeżeli klient nadal będzie pracował i odejdzie na świadczenie za pół roku, rok, dwa, czy pięć lat. W lipcu wraz z doradcami na stronie zus.pl pojawi się kalkulator emerytalny, który umożliwi samodzielne wyliczenie emerytury każdemu klientowi.

7 Emerytura – wybieram świadomiePrzeciętna emerytura z systemu pracowniczego w IV kwartale 2016 r. wynosiła 2138,96 zł. Obecnie 17% ubezpieczonych podejmuje decyzję o późniejszym skorzystaniu z prawa do emerytury niż w obowiązującym (podwyższonym) wieku emerytalnym. Efektem opóźnienia przejścia na emeryturę o rok jest o ok. 8% wyższe świadczenie. Przeciętna emerytura z systemu pracowniczego w IV kwartale 2016 r. wynosiła 2138,96 zł. Relacja tej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o obligatoryjną składkę na ubezpieczenia społeczne płaconą przez ubezpieczonego wyniosła 57,8%. Każdy rok pracy, ponad wiek emerytalny to wzrost wysokości emerytury o 8%. Już obecnie 17% ubezpieczonych podejmuje decyzję o późniejszym skorzystaniu z prawa do emerytury.

8 Bezpieczna praca do emeryturyUstawa określająca minimalny wiek emerytalny zapewnia jednakowy 4-letni okres ochronny dla wszystkich pracowników. Osoby, które skończą wiek 60/65 lat, a znajdują się już w okresie ochronnym, począwszy od października 2017 r., nadal będą z niego korzystać. Ustawa określająca minimalny wiek emerytalny zapewnia jednakowy 4-letni okres ochronny dla wszystkich pracowników. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Oznacza to, że osoby, które skończą wiek 60/65 lat, a znajdują się już w okresie ochronnym, począwszy od października 2017 r., nadal będą z niego korzystać. Niedopuszczalna jest dyskryminacja tych pracowników, którzy po osiągnięciu wieku emerytalnego zdecydują się na kontynuowanie zatrudnienia. Nabycie prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Takie stanowisko przyjął Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 21 stycznia 2009 r., II PZP 13/08.

9 Emerytura zabezpieczona finansowoZakład Ubezpieczeń Społecznych ma zabezpieczone środki na wypłaty wszystkich świadczeń. Rynek pracodawcy Nie ma obaw, że nie starczy środków na wypłaty emerytur - Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma zabezpieczone środki na wypłaty wszystkich świadczeń. Odnotowana w kwietniu stopa bezrobocia (7,7%) nie była tak niska od początku lat dziewięćdziesiątych. Najbardziej zbliżony do aktualnego wskaźnik bezrobocia odnotowano w kwietniu 1991 roku. Wtedy wyniósł on 7,3%. Dobra sytuacja na rynku pracy spowodowała, że rynek pracodawcy zmienia się w rynek pracownika. Pracodawcom zależy na utrzymaniu wartościowych i doświadczonych pracowników, poprawiają się także warunki pracy. Wiele osób, które mogą lub będą mogły przejść na emeryturę będzie to skłaniało do kontynuowania pracy. Rynek pracownika

10 Polityka rodzinna wzmacnia emeryturyDzisiejsze wsparcie polityki prorodzinnej będzie miało wpływ na system emerytalny. Na stabilność finansową systemu emerytalnego wpływ ma polityka rodzinna, której celem jest zwiększenie liczby narodzin, jakości wychowywania i kształcenia dzieci. Dzisiejsze wsparcie polityki prorodzinnej będzie miało wpływ na system emerytalny i w dłuższej perspektywie oznaczać będzie większe możliwości skierowania dodatkowych środków dla emerytów i rencistów. Demografia i system emerytalny to naczynia połączone. Obecna sytuacja jest wynikiem tego, że przez wiele lat znajdowaliśmy się w depresji urodzeniowej czy wręcz w zapaści demograficznej. Straconych lat nie da się nadrobić natychmiast, ale prowadzimy aktywną politykę rodzinną. Zmiany w systemie emerytalnym nie będą odczuwalne od razu, ale w tym systemie trzeba myśleć długofalowo.

11 Polacy popierają przywrócenie wieku emerytalnegoPoparcie dla planów powrotu do poprzedniego wieku emerytalnego deklaruje ogółem 84% badanych, natomiast sprzeciw wyraża łącznie 12% - wynika z badania CBOS przeprowadzonego w październiku 2016 r. Badania pokazują, że Polacy oczekują i popierają zmiany. CBOS przeprowadził badanie metodą wywiadów bezpośrednich pod koniec sierpnia 2016 r. na 1033-osobowej reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. Zapowiadane w kampanii wyborczej przez PiS i prezydenta Andrzeja Dudę obniżenie wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn poparło 84 proc. Polaków, 12 proc. sprzeciwia się takiej decyzji – wynika z sondażu. CBOS zapytał też respondentów, którzy nie pobierają obecnie świadczeń emerytalnych, czy wybraliby przejście na emeryturę w wieku lat ze świadomością otrzymywania niższego świadczenia, czy chcieliby dłużej pracować. Więcej mężczyzn – 47 proc. wybrałoby pracę do 65 roku życia i niższe świadczenie, a 42 proc. dłuższą pracę i wyższą emeryturę. Kobiety częściej deklarowały chęć dłuższej pracy i wyższe świadczenie w przyszłości - 47 proc., niż pracę do 60 roku życia i niższe świadczenie – 37 proc. Gdyby się okazało, że te osoby otrzymają jedynie minimalną emeryturę (obecnie 1000 zł), 72 proc. kobiet i 73 proc. mężczyzn zdecydowałaby się na kontynuowanie pracy zawodowej.