1 Podstawowe prawa i wolności człowiekaWykład 1: Współczesny kontekst wolności
2 1. Wolność jako fundament życia społecznegoWolność pojęciem wieloznacznym Między dwoma biegunami: Godność osoby ludzkiej Odpowiedzialność Wolność jako „znak znasu” Pogadanki s. 8
3 1.1. Współczesny kontekst wolnościFormy ucisku i zniewolenia Ucisk wewnętrzny Zagubienie sensu życia Poczucie winy zmarnowanych szans Poddanie się pożądliwości ciała Zniewolenie dobrami materialnymi (konsumizm) Niemoc wobec własnych słabości nałogi
4 1.1. Współczesny kontekst wolnościFormy ucisku i zniewolenia b) Ucisk zewnętrzny (cecha wspólna brak poszanowania godności osoby ludzkiej) Współczesne formy niewolnictwa Ucisk polityczny Dominacja gospodarcza Brak wolności osobistej Monopol władzy politycznej Anarchia, terroryzm Tortury, zabójstwa, wygnania, zaginięcia
5 1.1. Współczesny kontekst wolnościZafałszowania wolności cecha wspólna: powstają one na zasadzie redukcyjnej, jakiś aspekt wolności bierze się za jej pełnię Absolutyzacja rozwoju nauki i techniki Absolutyzacja wolności politycznej i społecznej Konsumpcjonizm Permisywizm Tortury, zabójstwa, wygnania, zaginięcia Determinizm Poszukiwanie wolności poza Bogiem
6 1.1. Współczesny kontekst wolnościWspółczesne poszukiwania wolności praca wielu ludzi nad tym, by wolność służyła sprawie pokoju, by ta wolność zajęła należne sobie miejsce; wielu angażuje się w rewindykację wolności i jej obronę, a cechą charakterystyczną jest tu gotowość do wysiłku i ponoszenia ofiar; demaskuje się dziś coraz to nowe zamachy na ludzką wolność w różnych dziedzinach życia; istotna tu jest także praca nad tworzeniem solidarności bez granic; liczy się także postawa młodzieży, szczególnie tych, którzy wierzą, że prawdziwie wolnym staje się tylko ten człowiek, który zabiega o taką samą wolność dla innych
7 Podstawowe prawa i wolności człowiekaWykład 2: Pojęcie i istota wolności
8 1.2. Pojęcie i istota wolnościSłownika języka polskiego: bliskoznaczniki rzeczownika "wolność„: niezależność niezawisłość niepodległość suwerenność swoboda
9 1.2. Pojęcie i istota wolnościKatechizm Kościoła Katolickiego: wolność to zakorzeniona w rozumie i woli możliwość działania lub niedziałania, czynienia tego lub czegoś innego, a więc podejmowania przez siebie dobrowolnych działań (nr 1731).
10 1.2. Pojęcie i istota wolnościWolność od wskazuje na uniezależnienie się od czynników ograniczających wolność. Wolność do podkreśla możliwość otwarcia i otwarcie się kogoś lub czegoś, co jest wolne, na inne dobra czy wartości, otwarcie, które jest chceniem, możliwością wyboru lub samym wyborem, wreszcie - decyzją, konstytuującą czyn.
11 1.2. Pojęcie i istota wolnościTrzy elementy będące kresami obu relacji konstytuujących wolność: to, co jest niezależne i otwarte, czyli coś, co czegoś chce lub co wybiera (podmiot wolności); to, od czego to coś jest niezależne lub zależne (czynniki uniezależniające), to, na co to coś jest otwarte, a więc co może być przez to coś chciane i wybrane (przedmiot wolności) .
12 1.3. Wolność w życiu społecznym1. Wolność zniewolona Determinizm Kolektywizm Totalizm
13 1.3. Wolność w życiu społecznym2. Wolność egocentryczna (liberalno-indywidualistyczna) J. J. Rousseau F. Nietzsche J. P. Sartre Anarchizm i nihilizm
14 1.3. Wolność w życiu społecznymCechy liberalnej koncepcji wolności: Egocentryzm Apersonalizm Naturalizm Relatywizm
15 1.3. Wolność w życiu społecznym3. Wolność odpowiedzialna
16 1.3. Wolność w życiu społecznym4. Wolność aksjologiczna