1 Podstawy ortotyki i protetyki narządu ruchu Andrzej Komor Poradnia Ortotyki i Protetyki Narządu Ruchu Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu A.M. w Warszawie

2 Zaopatrzenie ortopedyczne jest to szereg czynności związanych z wyposażeniem pacjenta w protezę, ortezę lub środek pomocniczy.

3 Przedmiot ortopedyczny jest to sprzęt medyczny niezbędny pacjentowi w przypadku trwałego inwalidztwa, w okresie choroby lub usprawniania leczniczego

4 Trzy grupy przedmiotów ortopedycznych: 1Trzy grupy przedmiotów ortopedycznych: 1. Protezy - sztuczne kończyny zastępujące funkcję naturalnych w przypadku ich częściowego lub całkowitego braku; 2. Ortezy - konstrukcje zewnętrzne dopasowane do powierzchni kończyn i tułowia wspomagające lub zastępujące ich funkcje statyczne i ruchowe oraz zabezpieczające przed powstawaniem zniekształceń; 3. Sprzęt pomocniczy - przedmioty służące zwiększeniu samodzielności osób niepełnosprawnych.

5 proteza kończyny dolnej - bezpłproteza kończyny dolnej - bezpł. raz na 3 lata proteza tymczasowa - bezpł. raz na rok; wózki inwalidzkie - bezpł. raz na 5 lat; gorsety, aparaty ortop.- bezpł. raz na 3 lata ortezy tułowia, kk dolnych i górnych przy czasowej dysfunkcji - 70%; jednorazowo w leczeniu danej dysfunkcji laski i kule do stałego użytkowania - 70% raz na 3 lata; obuwie ortop. - 70% raz na 1 rok; 70%refundacji z limitu lub bezpłatnie do wysokości limitu !!!

6 “Okres użytkowania przedmiotu ortopedycznego i środków pomocniczych może ulec skróceniu w przypadku wystąpienia zmian w stanie fizycznym osoby ubezpieczonej.”

7 Warunki dopuszczające skrócenie okresu używalności przedmiotów ortopedycznych: 1. U osób dorosłych: - w przypadkach zmian w stanie fizycznym powstałych w wyniku zabiegów chirurgicznych lub uwarunkowanych innymi jednostkami chorobowymi powodującymi konieczność zmiany przedmiotu ortopedycznego z jednoczesnym skróceniem okresu używalności dotychczas używanego przedmiotu ortopedycznego; - rehabilitacji.

8 Warunki dopuszczające skrócenie okresu używalności przedmiotów ortopedycznych: 2. U dzieci i młodzieży do 18 r.ż. w przypadkach zmian w stanie fizycznym powstałych w wyniku: - rehabilitacji; - rozwoju fizycznego, gdy istnieje bezwzględna konieczność dostosowania aktualnie używanego przedmiotu ortop. dla potrzeb dziecka, a możliwości regulacji tego przedmiotu zostały wyczerpane.

9 MZiOS określa wykaz lekarzy uprawnionych do wystawiania wniosków o zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne: 1. ortopeda, lekarz rehabilitacji medycznej; 2. j.w. + neurolog, reumatolog, chirurg; 3. j.w. + lekarz poz., felczer.

10 Brak jest przepisów określających kwalifikacje osoby uprawnionej do dobierania, dopasowywania, projektowania i budowania przedmiotów ortopedycznych...

11 ...ale za całość postępowania związanego z zaopatrzeniem ortopedycznym odpowiedzialny jest lekarz zlecający.

12 Atlas Ortotyki wyróżnia trzy anatomiczne klasy ortez: 1Atlas Ortotyki wyróżnia trzy anatomiczne klasy ortez: 1. ortezy kończyny górnej; 2. ortezy kończyny dolnej; 3. ortezy kręgosłupa. 4?. obustronne ortezy wspomagające chodzenie (ortezy obu kk. dolnych i kręgosłupa wbudowane lub wkładane do buta).

13 Nazwy ortez utworzone są od stawów lub odcinków anatomicznych, które obejmują. W powszechnym użyciu znajdują się akronimy upraszczające przepisywanie ortez.

14 Orteza szyjna sztywna; ang.: CO.

15 Orteza szyjno-piersiowo-lędźwiowo-krzyżowa; ang.: CTLSO.

16 Orteza biodrowo-kolanowo-skokowo-stopowa; ang.: HKAFO.

17 Wniosek o zaopatrzenie w ortezę powinien zawierać informacje merytoryczne konieczne do dobrania lub zaprojektowania ortezy...

18 takie, jak: 1. rozpoznanie; 2... takie, jak: 1. rozpoznanie; 2. analiza deficytów biomechanicznych /porażenie, niedowład, przykurcz, staw rzekomy itp./;

19 3. Określenie celu terapeutycznego: profilaktyka deformacji; korekcja deformacji; utrwalenie efektu operacji; wspomaganie podstawowej aktywności; poprawa funkcji; efekt przeciwbólowy; pobudzenie osteogenezy itp..

20 4. Sprecyzowanie zakresu ruchomości ortezy w poszczególnych stawach: ruch wolny; ruch wspomagany; ruch limitowany; brak ruchu.

21 5. Wyszczególnienie właściwych komponent ortezy /tutor, pelota korygująca/; 6.sposób połączenia części ortezy.

22 Pacjent i jego rodzice muszą być dokładnie poinformowani o celu i sposobie leczenia.

23 Ortezy kręgosłupa

24 Ortezy szyjne CO

25 Ortezy szyjno-piersiowe CTO

26 Ortezy typu Minerva i Halo

27 Ortezy CTLS

28 Ortezy TLS

29 Ortezy TLS

30 Orteza TLS prostotrzymacz

31 Orteza LS

32 LSO typ elastyczny

33

34 Ortezy kończyny dolnej

35 Konfekcjonowane oraz indywidualnie robione.

36 Budowanie klasycznych ortez kończyny dolnej zaczyna się od podłoża, które będąc punktem stałym umożliwia wyznaczenie osi oraz zachowanie poprawnej długości poszczególnych odcinków.

37 Ortezy stopy (FO) - ortezy palców; - wkładki; - obuwie ortopedyczne (obuwie miarowe wykonane zgodnie z zaleceniem lekarza).

38 Wkładki ortopedyczne: - derotująca (typu Hohmanna); - korygująca przywiedzenie przodostopia (typu Steindlera); - korygująca płaskostopie poprzeczne; - odciążająca sklepienie podł. stopy; - ochronne, odciążające; - korytkowe, będące składową rozbudowanych ortez. Refundacji podlegają tylko wkładki będące składową obuwia ortop.

39 Wkładki ortopedyczne

40 Zasada działania wkładki korygującej przywiedzenie przodostopia (Steindler).

41 Obuwie ortopedyczne: - dostosowane do deformacji stopy; - korygujące deformację lub zapobiegające jej nawrotowi; - wyrównujące skrócenie kończyny; - obuwie protezowe; - obuwie będące częścią konstrukcji ortotycznej.

42 utrwalone, zaburzające funkcję chodu zniakształcenie stopy;

43 porażenie wiotkie lub niedowład spastyczny mięśni stabilizujących stopę

44 brak części stopy

45 obuwie może być częścią składową ortezy lub protezy

46 skrócenie kończyny dolnej: u dzieci powyżej 2cm, u dorosłych powyżej 3cm

47 Obuwie utrwalające efekt leczenia zachowawczego lub operacyjnego;

48 Ortezy skokowo - stopowe (AFO) - wbudowane do buta; - wbudowane do wkładki ortotycznej; - wyrównujące skrócenie k.d.; - inne ortezy skokowo-stopowe

49 Ortezy stawu skokowego wbudowane do buta

50 Orteza dwuszynowo-opaskowa podudzia wbudowana do buta;

51 Orteza PTB

52 DAFO

53 Inne ortezy stawu skokowego

54 Ortezy stawu skokowego wbudowane do wkładki ortotycznej

55 Orteza tulejkowa podudzia

56 Ortezy kolanowo-skokowo-stopowe (KAFO) - wbudowane do obuwia ortopOrtezy kolanowo-skokowo-stopowe (KAFO) - wbudowane do obuwia ortop.; - wbudowane do wkładki ortop.; - inne ortezy kolanowo-skokowo-stopowe.

57 Ortezy kolanowo-skokowo-stopowe wbudowane do buta

58 KAFO wbudowana do wkładki ortopedycznej

59 Ortezy kolanowo-skokowo-stopowe jednoszynowe

60 Kontrola zakresu ruchu w ortezach kk. dolnych

61 Orteza częściowo odciążająca k. dOrteza częściowo odciążająca k.d. z kapą korygującą szpotawość piszczeli

62 - ortezy udowo-podudziowe; terapeutyczne, funkcjonalne, specjalne

63 orteza udowo-podudziowa jednoszynowa stosowana przy OA

64 Ortezy biodrowo-kolanowo-skokowo-stopowe (HKAFO) - typowe ortezyOrtezy biodrowo-kolanowo-skokowo-stopowe (HKAFO) - typowe ortezy...; - ortezy odciążające...; - ortezy wbudowane do buta...; - ortezy wbudowane do wkładki...; - inne ortezy...

65 Ortezy biodrowo-kolanowo-skokowo-stopowe

66 Orteza odciążająca k.d. Typu Thomasa

67 Orteza odciążająca k.d. typu Thomasa

68 Poprzez zablokowanie zgięcia kolana w ortezie odciążającej k. dPoprzez zablokowanie zgięcia kolana w ortezie odciążającej k.d. typu Thomasa oraz dodanie wyciągu pośredniego za but uzyskano odciążenie kończyny także w fazie wykroku.

69 Ortezy Toronto i Tachdjian

70 Pętla Snydry’ego

71 HKAFO

72 HO

73 HO

74 inne ortezy stosowane w leczeniu stawu biodrowego oraz wad stóp

75 inne ortezy stosowane w leczeniu stawów biodrowych

76 SWASH

77 Ortezy kończyny górnej

78 Podział ortez kończyny górnej: 1Podział ortez kończyny górnej: 1. ortezy terapeutyczne - stanowiące integralną część procesu leczniczego; 2. ortezy funkcjonalne - wspomagające codzienną podstawową aktywność.

79 W obu grupach ortez kończyny górnej wyróżniamy: aW obu grupach ortez kończyny górnej wyróżniamy: a. ortezy statyczne oraz b. ortezy dynamiczne, posiadające zewnętrzne źródło energii ruchowej.

80 Konfekcjonowane oraz indywidualnie robione.

81 Orteza odwodząca staw ramienny modularna; (SEWO).

82 Orteza szynowa odwodząca bark

83 Orteza stabilizująca bark (SEO).

84 Orteza tulejkowa ramienna

85 Orteza statyczna terapeutyczna łokciowo-nadgarstkowo-ręczna (EWHO).

86 Orteza termoplastyczna stawu łokciowego, nadgarstka i ręki; ang.: EWHO.

87 Orteza terapeutyczna łokcia (EO).

88 Ortezy terapeutyczne statyczne

89 Ortezy przedramienno-nadgarstkowe silikonowe

90 Ortezy terapeutyczne statyczne nadgarstka.

91 Ortezy terapeutyczne dynamiczne (WAWHO).

92 Ortezy funkcjonalne dynamiczne nadgarstka i ręki; ang.: WHO

93 Orteza funkcjonalna statyczna

94 Ortezy palców terapeutyczne dynamiczne; ang.: WHFO (wrist-hand-finger)

95 Ortezy terapeutyczne dynamiczne palców

96 Ortezy palców (HO) terapeutyczne czynnościowe wspomagające wyprost PIP.

97 Orteza terapeutyczna statyczna palca.

98 protezy kończyny górnej

99 Protezy części ręki kosmetyczne

100 Proteza przedramienna; uchwyty robocze i kosmetyczne

101 Proteza ramienna

102 Proteza całej kończyny górnej

103 protezy kończyny dolnej

104 Proteza części stopy

105 Stopy protezowe

106 Proteza podudziowa PTB

107 Proteza udowa

108 Proteza całej kończyny dolnej “kanadyjska”

109 Proteza całej kończyny dolnej /kikut krótszy niż 6 cm/

110 Protezowe wyrównanie skrótu k. dProtezowe wyrównanie skrótu k.d. wmontowane do ortezy częściowo- -odciążającej k.d.

111 Pomoce ortopedyczne - laski i kule

112 Pomoce ortopedyczne - podpórka czterokołowa

113

114 Dziękuję za uwagę.