1 Pogłębiona analiza sytuacji bezrobotnych osób młodych na lubuskim rynku pracy CELE, PRZEBIEG BADANIA, WNIOSKI I REKOMENDACJE Wykonawca: Fundacja Obserwatorium Społeczne „Inter Alia”
2 Spis treści Wstęp Przedmiot badania Cele badania Przebieg badania Wyniki oraz wnioski Rekomendacje Kryteria wyboru do dofinansowania projektów wspierających młode osoby bezrobotne
3 Wstęp Projekt miał na celu opisanie rynku pracy w obszarze osób młodych, w zakresie barier utrudniających im podjęcie aktywności zawodowej oraz potrzeb i oczekiwań przez nie formułowanych. Ponadto dotyczył także oczekiwań i barier definiowanych przez pracodawców, w kontekście sytuacji osób młodych na rynku pracy.
4 Przedmiot badania bariery uniemożliwiające lub utrudniające podjęcie aktywności zawodowej, poziom wiedzy na temat wsparcia przewidzianego w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy (Dz.U. 2014 poz. 598) oraz poziom zainteresowania proponowanymi formami wsparcia wśród bezrobotnych osób młodych do 25 roku życia; bariery uniemożliwiające lub utrudniające zatrudnianie osób młodych, poziom wiedzy na temat wsparcia dla pracodawców przewidzianego w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy (Dz.U. 2014 poz. 598) oraz poziom zainteresowania proponowanymi formami wsparcia wśród pracodawców; obawy i oczekiwania dotyczące rozwoju zawodowego wśród uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów ostatnich lat studiów stacjonarnych pierwszego i drugiego stopnia
5 Cele badania określenie barier i ograniczeń uniemożliwiających lub utrudniających pracodawcom zatrudnianie osób młodych; ustalenie barier uniemożliwiających lub utrudniających osobom młodym podjęcie aktywności zawodowej; określenie potrzeb i oczekiwań młodzieży w zakresie rozwoju zawodowego
6 określenia barier uniemożliwiających lub utrudniających podjęcie aktywności zawodowej definiowanych przez młode osoby bezrobotne; określenia oczekiwań młodych osób bezrobotnych wobec publicznych służb zatrudnienia w zakresie udzielanego przez nie wsparcia; określenia poziomu wiedzy młodych osób bezrobotnych na temat zakresu wsparcia wynikającego z Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy (Dz.U. 2014 poz. 598); określenia poziomu zainteresowania bezrobotnych młodych osób formami wsparcia określonymi w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy (Dz.U. 2014 poz. 598); Szczegółowe cele badawcze
7 określenia barier uniemożliwiających lub utrudniających zatrudnienie bezrobotnej osoby młodej; określenia oczekiwań pracodawców dotyczących wsparcia ze strony publicznych służb zatrudnienia zmierzających do wyeliminowania lub złagodzenia barier w zatrudnieniu osoby młodej; określenia poziomu wiedzy pracodawców na temat zakresu wsparcia wynikającego z Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy; określenia poziomu zainteresowania pracodawców formami wsparcia określonymi w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy; Szczegółowe cele badawcze
8 określenia czy i w jaki sposób oczekiwania i bariery wskazywane przez bezrobotne młode osoby korespondują z oczekiwaniami i barierami wskazywanymi przez pracodawców; oszacowania efektywności zatrudnieniowej form wsparcia wynikających z Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy (Dz.U. 2014 poz. 598); określenia obaw i oczekiwań wśród osób młodych, które w bieżącym roku szkolnym/akademickim ukończą edukację, dotyczących ich rozwoju zawodowego Szczegółowe cele badawcze
9 Przebieg badania W badaniu wykorzystano strategię triangulacyjną, przeprowadzając w tym samym czasie badania z wykorzystaniem metod ilościowych i jakościowych. Procedura ta umożliwiła zgromadzenie i porównanie danych dotyczących, będącej przedmiotem badania sytuacji grup bezrobotnych, pracodawców i uczniów/studentów.
10 metoda ankietowa przy wykorzystaniu kwestionariusza ankiety do samodzielnego wypełnienia (grupa bezrobotnych); metoda wywiadu przy wykorzystaniu techniki badawczej CATI i narzędzi badawczych w postaci skryptu wywiadu (grupa pracodawców); metoda analizy danych zastanych z wykorzystaniem analizy typu desk research (efektywność zatrudnieniowa form wsparcia wymienionych w Ustawie); metoda wywiadu przy wykorzystaniu techniki wywiadu grupowego opartego o scenariusz wywiadu (uczniowie i studenci). Metody i techniki badawcze
11 Próba badawcza Grupa 367 młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia; Grupa 355 przedsiębiorstw zatrudniających więcej niż 9 pracowników; Trzy grupy panelowe obejmujące studentów ostatnich lat studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz uczniów ostatniej klasy szkoły ponadgimnazjalnej Dane zastane dotyczące efektywności zatrudnieniowej różnych form aktywizacji w województwie lubuskim;
12 Wyniki 1. Bezrobotne osoby młode do 25 roku życia 2. Pracodawcy 3. Uczniowie i studenci 4. Efektywność zatrudnieniowa form wsparcia
13 Bezrobotne młode osoby do 5 roku życia
14 Miejsce rejestracji badanych młodych osób bezrobotnych (%).
15 Największą liczbę ankiet zrealizowano w: Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowej Soli (12% wszystkich ankiet), Powiatowym Urzędzie Pracy w Żarach (10,1% wszystkich ankiet) oraz Powiatowym Urzędzie Pracy w Żaganiu (9,8% wszystkich ankiet). Najmniej osób poddano badaniu w: Powiatowym Urzędzie Pracy w Sulęcinie (3,5%), Powiatowym Urzędzie Pracy we Wschowie (4,6%) oraz Powiatowym Urzędzie Pracy we Strzelcach Krajeńskich (4,9%).
16 Struktura próby ze względu na płeć (%).
17 Dobór próby badawczej w przypadku młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia kontrolowany był ze względu na płeć. W próbie znalazło się więcej kobiet (56,5%) niż mężczyzn (43,5%), co związane jest ze strukturą płci w ogóle zarejestrowanych w województwie bezrobotnych do 25 roku życia.
18 Rok urodzenia badanych młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia (%). Źródło: Opracowanie własne
19 Struktura wieku badanej próby osoby urodzone w roku 1989 (ponad 5%), osoby urodzone w roku 1990 (ponad 19%), osoby urodzone w roku 1991 (16%), osoby urodzone w roku 1992 (ponad 16%), osoby urodzone w roku 1993 (ponad 15%), osoby urodzone w roku 1994 (niemal 16%), osoby urodzone w roku 1995 (ponad 16%), urodzonych w roku 1996 (niespełna 4%) Większość badanych (ponad 82,8%) mieści się w przedziale wieku 20 – 24 lata.
20 Struktura próby ze względu na miejsce zamieszkania (%).
21 Dobór próby badawczej w przypadku młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia kontrolowany był ze względu na miejsce zamieszkania (miasto/wieś). Rozkład tej cechy w badanej grupie przedstawia się następująco: 52,6% mieszka w miastach, a 47,4% na wsi.
22 Data ostatniej rejestracji w PUP badanych młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia (%). Źródło: Opracowanie własne
23 Ponad 56% wszystkich badanych to osoby, które pozostają bez pracy od kilku miesięcy (zarejestrowani w trzecim i czwartym kwartale 2014 roku). Osoby pozostające nieprzerwanie bez pracy przez okres dłuższy niż 10 miesięcy stanowią w tej grupie wiekowej niespełna 20%.
24 Czas pozostawiania w rejestracji PUP młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia (%).
25 Grupa osób, które pozostają w rejestracji Powiatowych Urzędów Pracy w województwie lubuskim poniżej 6 miesięcy wynosi niespełna 56%. Grupa osób, które pozostają w rejestracji Powiatowych Urzędów Pracy w województwie lubuskim powyżej 6 miesięcy wynosi niespełna 44%
26 Poziom wykształcenia badanych młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia (%).
27 Wśród przebadanych młodych bezrobotnych największa grupa (19%) legitymuje się wykształceniem zasadniczym zawodowym. Ponad 18% badanych posiada wykształcenie średnie ogólnokształcące. Ponad 18% respondentów posiada wykształcenie średnie zawodowe. Najmniejszą grupę stanowią osoby z wykształceniem podstawowym i niepełnym podstawowym (3,7%). Nieukończonymi studiami wyższymi legitymuje się 3,6% badanych. Wykształceniem wyższym licencjackim lub inżynierskim legitymuje się 5,6% respondentów. Wykształcenie wyższe magisterskie posiada 5,9% badanych.
28 Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności przez osoby bezrobotne do 25 roku życia (%).
29 6,6% badanych posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. 93,4 badanych nie posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.
30 Posiadanie pod opieką osoby zależnej przez osoby bezrobotne do 25 roku życia (%).
31 15,9% badanychposiada pod opieką osobę zależną. 84,1% respondentów nie posiada pod opieką osobę zależną.
32 Bariery uniemożliwiające podjęcie aktywności zawodowej przez młode osoby bezrobotne do 25 roku życia (%). Źródło: Opracowanie własne
33 Wśród barier, które w opinii młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia uniemożliwiają podjęcie aktywności zawodowej najczęściej wskazywano: konieczność opieki nad osobą zależną (26,3%), brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy (25,9%) oraz oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego (24,6%). Każda z tych barier definiowana była jako uniemożliwiająca podjęcie zatrudnienia przez około ¼ badanych
34 Bariery utrudniające podjęcie aktywności zawodowej przez młode osoby bezrobotne do 25 roku życia (%). Źródło: Opracowanie własne
35 Najczęściej wskazywane bariery utrudniające podjęcie aktywności zawodowej to: zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenia (69,4%), oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego (65,1%), zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi (65,0%), brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania (63,9%), brak środków na dojazdy do pracy (63,7%) oraz brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy (60,2%).
36 Bariery utrudniające podjęcie aktywności zawodowej przez młode osoby bezrobotne do 25 roku życia w podziale na płeć (%). Bariery w podejmowaniu aktywności zawodowej Płeć KobietaMężczyzna UniemożliwiaUtrudnia Nie ma wpływu UniemożliwiaUtrudnia Nie ma wpływu zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi 23,666,310,113,863,223,0 dyskryminacja ze względu na płeć 11,936,351,7621,272,8 brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy 28,257,913,82363,213,8 brak umiejętności poszukiwania pracy 12,754,33315,351,433,3 ograniczone możliwości poszukiwania pracy (brak telefonu, Internetu, dostępu do prasy) 14,448,537,113,444,342,3 brak środków na dojazdy do pracy 24,362,912,915,264,919,9 konieczność opieki nad osobą zależną (np. dzieckiem, rodzicem) 29,54723,52242,735,3 ograniczenia zdrowotne 19,648,731,71846,735,3 zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie 19701116,768,714,7 oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego 27,661,810,620,569,59,9 oczekiwania pracodawców dotyczące dyspozycyjności pracownika 13,760,925,413,25333,8 brak znajomości z odpowiednimi ludźmi 16,444,838,818,445,436,2 brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania 21,5699,521,157,221,7 zbyt niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawców 10,655,833,711,858,230,1 Źródło: Opracowanie własne
37 Biorąc pod uwagę płeć badanych, istotne różnice w ocenie czynników uniemożliwiających podjęcie aktywności zawodowej widać w przypadku: zbyt małej liczby ofert pracy kierowanych do młodych ludzi, braku środków na dojazdy do pracy, konieczności opieki na osobą zależną, oczekiwań pracodawców dotyczących doświadczenia zawodowego oraz dyskryminacji ze względu na płeć. Każda z wymienionych wyżej barier wskazywana jest jako uniemożliwiająca podjęcie zatrudnienia zdecydowanie częściej przez kobiety niż przez mężczyzn. Mężczyźni częściej wskazują, że problemem utrudniającym podjęcie pracy są: oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego oraz brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy Z kolei kobiety zwracają uwagę na utrudnienia wynikające z: braku ofert pracy w rejonie zamieszkania oczekiwań pracodawców dotyczących dyspozycyjności pracownika oraz dyskryminacji ze względu na płeć.
38 Bariery utrudniające podjęcie aktywności zawodowej przez młode osoby bezrobotne do 25 roku życia w podziale na miejsce zamieszkania (%). Bariery w podejmowaniu aktywności zawodowej Miejsce zamieszkania MiastoWieś UniemożliwiaUtrudnia Nie ma wpływu UniemożliwiaUtrudnia Nie ma wpływu zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi 17,468,514,121,661,117,4 dyskryminacja ze względu na płeć 10,333,556,28,425,765,9 brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy 28,957,813,322,862,914,4 brak umiejętności poszukiwania pracy 12,257,83015,547,836,6 ograniczone możliwości poszukiwania pracy (brak telefonu, Internetu, dostępu do prasy) 16473711,746,342 brak środków na dojazdy do pracy 2063,216,820,864,314,9 konieczność opieki nad osobą zależną (np. dzieckiem, rodzicem) 28,348,423,424,141,634,3 ograniczenia zdrowotne 20,849,729,516,945,837,3 zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie 16,473,210,419,865,315 oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego 29,9628,218,768,712,7 oczekiwania pracodawców dotyczące dyspozycyjności pracownika 14,759,226,112,255,532,3 brak znajomości z odpowiednimi ludźmi 2145,233,913,244,941,9 brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania 20,563,815,722,264,113,8 zbyt niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawców 1357,629,38,95635,1 Źródło: Opracowanie własne
39 Wśród czynników uniemożliwiających podjęcie aktywności zawodowej największe różnice dotyczą postrzegania czynników, takich jak: oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego brak znajomości z odpowiednimi ludźmi. Wśród czynników utrudniających podjęcie aktywności zawodowej największe różnice dotyczą postrzegania czynników, takich jak: zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie, brak umiejętności poszukiwania pracy oraz brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy.
40 Bariery, które w opinii młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia uniemożliwiają lub utrudniają podjęcie aktywności zawodowej w podziale na poziom wykształcenia (%). Bariery w podejmowaniu aktywności zawodowej Poziom wykształcenia niepełne podstawowe, podstawowe, gimnazjalnezasadnicze zawodowe niepełne średnie, średnie ogólnokształcące 1a1a 2b2b 3c3c 123123 zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi 20,655,623,812,157,630,321,472,66 dyskryminacja ze względu na płeć 9,732,358,1922,468,713,13156 brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy 25,858,116,118,257,624,2315613,1 brak umiejętności poszukiwania pracy 8,356,73512,15037,91653,130,9 ograniczone możliwości poszukiwania pracy (brak telefonu, Internetu, dostępu do prasy) 15,938,14616,943,14014,65035,4 brak środków na dojazdy do pracy 14,558,127,419,468,711,923,56016,5 konieczność opieki nad osobą zależną (np. dzieckiem, rodzicem) 20,647,631,728,440,331,326,842,730,5 ograniczenia zdrowotne 12,941,945,218,243,937,923,847,628,6 zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie 12,982,34,816,467,216,422,965,112 oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego 1868,913,118,260,621,222,467,110,6 oczekiwania pracodawców dotyczące dyspozycyjności pracownika 1839,342,612,151,536,41263,924,1 brak znajomości z odpowiednimi ludźmi 23,833,342,910,449,340,321,238,840 brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania 19,454,825,819,467,213,422,659,517,9 zbyt niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawców 9,847,542,6661,232,814,161,224,7
41 Bariery w podejmowaniu aktywności zawodowej Poziom wykształcenia średnie zawodowe policealne/pomaturalne, niepełne wyższe wyższe (licencjackie, magisterskie) 123123123 zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi 18,862,518,815,681,33,129,365,94,9 dyskryminacja ze względu na płeć 14,12560,9048,551,52,429,368,3 brak określonych umiejętności, kt ó rych oczekują pracodawcy 28,665,16,32961,39,7207010 brak umiejętności poszukiwania pracy 1852,529,516,151,632,312,253,734,1 ograniczone możliwości poszukiwania pracy (brak telefonu, Internetu, dostępu do prasy) 9,754,835,516,141,9 10,348,741 brak środk ó w na dojazdy do pracy 18,870,310,927,354,518,219,570,79,8 konieczność opieki nad osobą zależną (np. dzieckiem, rodzicem) 23,446,929,737,546,915,626,851,222 ograniczenia zdrowotne 11,152,436,540,637,521,912,265,922 zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie 18,867,214,12559,415,612,273,214,6 oczekiwania pracodawc ó w dotyczące doświadczenia zawodowego 21,973,44,737,559,43,141,556,12,4 oczekiwania pracodawc ó w dotyczące dyspozycyjności pracownika 17,251,631,315,6759,44,97817,1 brak znajomości z odpowiednimi ludźmi 12,559,428,115,643,840,619,546,334,1 brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania 15,673,410,927,363,69,126,868,34,9 zbyt niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawc ó w 9,249,241,512,568,818,817,156,126,8
42 Wśród osób z wykształceniem niepełnym podstawowym, podstawowym i gimnazjalnym najwyraźniej zaznacza się przekonanie o niemożności znalezienia pracy spowodowanej brakiem umiejętności poszukiwanych przez pracodawców, ale także brakiem odpowiednich znajomości. Młode osoby bezrobotne posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe podkreślają znaczenie takich barier, jak brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania oraz brak środków na dojazdy do pracy. Bezrobotni z wykształceniem niepełnym średnim i średnim ogólnokształcącym podkreślają znaczenie braku umiejętności oczekiwanych przez pracodawcę, a także zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie. Badani z wykształceniem policealnym/pomaturalnym lub ci, którzy nie ukończyli studiów wyższych częściej niż pozostali wskazują na wagę ograniczeń zdrowotnych, które w ich opinii często uniemożliwiają podjęcie zatrudnienia. Młodzi bezrobotni z wykształceniem wyższym zdecydowanie częściej niż inni wskazują na niemożność znalezienie pracy spowodowaną brakiem odpowiedniego doświadczenia zawodowego, a także nieodpowiednim wykształceniem.
43 Bariery, które w opinii młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia posiadających pod opieką osobę zależna lub posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności utrudniają lub uniemożliwiają podjęcie aktywności zawodowej (%). Bariery w podejmowaniu aktywności zawodowej Posiadanie pod opieką osoby zależnejPosiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności Og ó łem UniemożliwiaUtrudniaNie ma wpływuUniemożliwiaUtrudniaNie ma wpływu zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi24,164,811,1206515100 dyskryminacja ze względu na płeć14,534,550,99,547,642,9100 brak określonych umiejętności, kt ó rych oczekują pracodawcy 35,251,91314,361,923,8100 brak umiejętności poszukiwania pracy11,151,93710,547,442,1100 ograniczone możliwości poszukiwania pracy (brak telefonu, Internetu, dostępu do prasy) 22,635,841,5302050100 brak środk ó w na dojazdy do pracy 24,161,114,818,254,527,3100 konieczność opieki nad osobą zależną (np. dzieckiem, rodzicem)4054,55,5253045100 ograniczenia zdrowotne14,85035,29,566,723,8100 zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie2067,312,714,376,29,5100 oczekiwania pracodawc ó w dotyczące doświadczenia zawodowego 22,664,213,228,657,114,3100 oczekiwania pracodawc ó w dotyczące dyspozycyjności pracownika 26,449,124,54,871,423,8100 brak znajomości z odpowiednimi ludźmi2030,949,11952,428,6100 brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania20,464,814,89,566,723,8100 zbyt niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawc ó w 14,857,427,81947,633,3100
44 Posiadanie pod opieką osoby zależnej postrzegane jest jako największa bariera w podejmowaniu zatrudnienia (40% wskazań dla bariery uniemożliwiającej i 54,5% dla utrudniającej zatrudnienie), dlatego każdy dodatkowy czynnik zmniejszający szanse podjęcia zatrudnienia stanowi tu dodatkową barierę. Osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności upatrują czynników uniemożliwiających podjęcie zatrudnienia w: ograniczonych możliwościach poszukiwania pracy (brak telefonu, Internetu, dostępu do prasy) (30%), oczekiwaniach pracodawców dotyczących doświadczenia zawodowego (28,6%) oraz konieczności sprawowania opieki nad osobą zależną.
45 Bariery, które w opinii młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia utrudniają lub uniemożliwiają podjęcie aktywności zawodowej w podziale w okres pozostawania w rejestrze bezrobotnych (%). Bariery w podejmowaniu aktywności zawodowej Okres pozostawania w rejestracji PUP Do 6 miesięcyPowyżej 6 miesięcy 1a1a 2b2b 3c3c 123 zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi 13,669,616,8276112,1 dyskryminacja ze względu na płeć 8,722,3699,341,449,3 brak określonych umiejętności, kt ó rych oczekują pracodawcy 2661,312,724,660,115,2 brak umiejętności poszukiwania pracy 11,25236,915,656,328,1 ograniczone możliwości poszukiwania pracy (brak telefonu, Internetu, dostępu do prasy) 11,746,441,915,448,536 brak środk ó w na dojazdy do pracy 17,563,918,623,963,412,7 konieczność opieki nad osobą zależną (np. dzieckiem, rodzicem) 22,845,132,129,746,423,9 ograniczenia zdrowotne 17,646,735,720,949,629,5 zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie 16,469,414,219,37010,7 oczekiwania pracodawc ó w dotyczące doświadczenia zawodowego 27,361,211,523,769,17,2 oczekiwania pracodawc ó w dotyczące dyspozycyjności pracownika 9,957,13318,761,220,1 brak znajomości z odpowiednimi ludźmi 15,746,537,819,344,336,4 brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania 21,76216,320,767,112,1 zbyt niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawc ó w 11,456,532,111,456,532,1 Źródło: Opracowanie własne a - uniemożliwia b - utrudnia c - nie ma wpływu
46 Osoby długotrwale bezrobotne wskazują na, że barierę uniemożliwiającą zatrudnienie stanowi przede wszystkim: zbyt mała liczba ofert pracy dla młodych ludzi, oraz brak wystarczającego doświadczenia zawodowego. Osoby pozostające w rejestracji PUP nie dłużej niż 6 miesięcy barier uniemożliwiających zatrudnienie doszukują się w: braku umiejętności wymaganych przez pracodawców oraz zbyt małym doświadczeniu zawodowym.
47 Bariery, które utrudniły lub uniemożliwiły podjęcie aktywności zawodowej młodym osobom bezrobotnym do 25 roku życia (%).
48 Wśród barier utrudniających lub uniemożliwiających podjęcie aktywności zawodowej, których respondenci doświadczyli osobiście, najczęściej wskazywano na: zbyt wysokie oczekiwania pracodawców odnośnie doświadczenia zawodowego (63,5%) oraz brak umiejętności, których pracodawca oczekiwał (61,3%). Najrzadziej badani deklarowali doświadczanie takich utrudnień, jak: ograniczone możliwości poszukiwania pracy (8,4%) oraz problemy wynikające ze stanu zdrowia (9,7%).
49 Doświadczenia badanych w korzystaniu z różnych form wsparcia oferowanych przez publiczne służby zatrudnienia przez badane osoby bezrobotne do 25 roku życia (%).
50 Spośród wszystkich respondentów 2,5% deklaruje, że do momentu, w którym przeprowadzono badanie nie korzystało z żadnych, oferowanych przez publiczne służby zatrudnienia, form wsparcia.
51 Plany dotyczące skorzystania w przyszłości z różnych form wsparcia oferowanych przez publiczne służby zatrudnienia przez badane osoby bezrobotne do 25 roku życia (%).
52 Spośród wszystkich respondentów 1,5% deklaruje, nie zamierza korzystać w przyszłości z żadnych, oferowanych przez publiczne służby zatrudnienia, form wsparcia.
53 Oczekiwania młodych osób bezrobotnych do 25 roku w zakresie otrzymania finansowych lub niefinansowych form wsparcia od publicznych służb zatrudnienia (%).
54 Spośród wszystkich badanych respondentów 62,6% oczekuje od publicznych służb zatrudnienia przede wszystkim pozafinansowych form wsparcia, natomiast 27,4% finansowych form wsparcia.
55 Oczekiwania młodych osób bezrobotnych do 25 roku w zakresie otrzymania od publicznych służb zatrudnienia wybranych form wsparcia pozafinansowego (%). Źródło: Opracowanie własne
56 Największa grupa badanych wskazała, że oczekuje wsparcia dotyczącego: informacji o ofertach pracy (72,2%) oraz możliwości odbywania staży (54,8%). Najrzadziej respondenci wskazywali: prace interwencyjne oraz (11,2%) roboty publiczne (6,5%).
57 Oczekiwania młodych osób bezrobotnych do 25 roku w zakresie otrzymania od publicznych służb zatrudnienia wybranych form wsparcia finansowego (%). Źródło: Opracowanie własne
58 Najczęściej badani wskazywali, że oczekują wsparcia dotyczącego: finansowania kosztów przejazdów do miejsca pracy (36,5%) oraz stypendium na kontynuowanie nauki (27,8%). Najrzadziej respondenci wskazywali: pożyczki szkoleniowe oraz (9,6%) zwrot kosztów nad osobą zależną (7,6%).
59 Ocena dopasowania do potrzeb otrzymywanej przez bezrobotne osoby młode do 25 roku życia pomocy od publicznych służb zatrudnienia (%). Źródło: Opracowanie własne
60 55% badanych bezrobotnych osób młodych uważa, ze pomoc jaką otrzymują od publicznych służb zatrudnienia jest odpowiednia do ich potrzeb. Niemal 12% respondentów uważa, że otrzymywana pomoc nie odpowiada ich potrzebom. Niewiele ponad 33% badanych nie potrafi jednoznacznie określić czy pomoc jaką otrzymują odpowiada, czy też nie odpowiada ich potrzebom.
61 Dodatkowe oczekiwania bezrobotnych osób młodych do 25 roku względem publicznych służb zatrudnienia (%).
62 Najczęściej wskazywanym obszarem jest pomoc w znalezieniu pracy (42,6%). Widoczne jest także zainteresowanie szerszą ofertą szkoleń i staży (17%). Po 10% wskazań dotyczyło szerszego wsparcia finansowego oraz lepszej informacji odnośnie dostępnych form wsparcia. 19% respondentów, którzy udzielili odpowiedzi na to pytanie nie ma dodatkowych oczekiwań odnośnie form wsparcia, jakie mogą im zostać zaproponowane.
63 Formy wsparcia oferowane przez publiczne służby zatrudnienia, z których korzystały lub z których chciałyby skorzystać w przyszłości młode osoby bezrobotne do 25 roku życia (%). Badane bezrobotne młode osoby najczęściej deklarowały, ze korzystały w przeszłości z: informacji dotyczące ofert pracy (91,2%), staży (42,9%) oraz skierowania do pracy u konkretnego pracodawcy (40%). Najmniej liczna grupa respondentów wskazała na posiadanie doświadczeń w korzystaniu z: finansowania studiów podyplomowych (0,6%) oraz pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej (1,1%). Badane bezrobotne młode osoby najczęściej deklarowały zainteresowanie skorzystaniem w przyszłości z : informacji na temat dostępnych ofert pracy (72%), niemal 55% badanych osób zadeklarowało chęć skorzystania ze staży, niemal 50% ze szkoleń podwyższających kwalifikacje zawodowe ponad 48% respondentów chciałoby skorzystać ze skierowania do pracy u konkretnego pracodawcy. Najrzadziej wskazywano na zainteresowanie udziałem w: robotach publicznych (6,5%), zwrotem kosztów opieki nad osobą zależną (7,6%) oraz pożyczkami szkoleniowymi (9,6%).
64 Wiedza młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia na temat możliwości uzyskania wsparcia od instytucji rynku pracy (%).
65 Największa grupa respondentów wskazała: Powiatowe Urzędy Pracy (96%) oraz agencje zatrudnienia (67%). Najrzadziej wskazywano: instytucje partnerstwa lokalnego (13,5%) oraz instytucje dialogu społecznego (14,3%). Odsetek odpowiedzi „nie można uzyskać wsparcia” wynosił: 1,4% w przypadku PUP 21,6% w przypadku instytucji dialogu społecznego i 21,5% w przypadku instytucji partnerstwa lokalnego.
66 Wiedza młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia na temat możliwości uzyskania określonych form wsparcia do instytucji rynku pracy (%).
67 Najczęściej respondenci deklarowali, że bezrobotna młoda osoba może otrzymać następujące formy wsparcia: informacje o ofertach pracy (95,5%), możliwość odbycia stażu (93,4%), zostać skierowana do pracy u konkretnego pracodawcy (87,4%) oraz zostać skierowana na szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe (82,1%). Najrzadziej natomiast młode bezrobotne osoby twierdzą, że mogą otrzymać wsparcie: w formie zwrotu kosztów opieki nad osobą zależną (23,2%), w formie zwrotu finansowania kosztów zakwaterowania w miejscu pracy (24,4%) oraz pożyczki szkoleniowej (29,3%).
68 Wiedza młodych osób bezrobotnych do 25 roku życia na temat możliwości uzyskania określonego zakresu wsparcia od instytucji rynku pracy (%).
69 Z pomocą w zakresie uzyskania wsparcia finansowego najczęściej kojarzone są instytucje partnerstwa lokalnego (37,1%). Z pomocą w podniesieniu kwalifikacji badani najczęściej utożsamiają instytucje szkoleniowe (84,8%). Z pomocą w znalezieniu pracy najczęściej kojarzone przez respondentów są Powiatowe Urzędy Pracy (95,8%).
70 Pracodawcy
71 Struktura próby ze względu na powiat w którym zlokalizowane jest przedsiębiorstwo (%). Źródło: Opracowanie własne
72 Największa grupa przedsiębiorstw, które znalazły się w próbie jest zlokalizowana w: Zielonej Górze stanowią (16,6%) oraz Gorzowie Wielkopolskim (15,4%).
73 Struktura przebadanych przedsiębiorstw ze względu na liczbę zatrudnianych pracowników (%). Źródło: Opracowanie własne
74 W próbie dominują przedsiębiorstwa zatrudniające od 10 do 49 osób, które stanowią ponad 69% podmiotów. Najmniej jest przedsiębiorstw zatrudniających więcej niż 1000 osób, takie podmioty stanowią nieco ponad 1% próby.
75 Struktura próby ze względu na branżę według PKD 2007 (%).
76 Dominującymi w próbie są przedsiębiorstwa z branży przetwórstwa przemysłowego (30,6%). Drugą najliczniejszą grupę stanowią przedsiębiorstwa zajmujące się handlem oraz naprawą pojazdów samochodowych i motocykli (17,7%). Trzecia najliczniejsza grupa przedsiębiorstw to te należące do branży związanej z budownictwem (11,2%).
77 Powody uniemożliwiające zatrudnienie młodej osoby bezrobotnej (%). Źródło: Opracowanie własne
78 Najczęściej wskazywanymi przez pracodawców barierami uniemożliwiającymi zatrudnianie młodych bezrobotnych osób są: brak motywacji do pracy (20,2%), brak umiejętności uczenia się (15,2%). Przedsiębiorcy najrzadziej wskazywali na: brak wsparcia ze strony państwowych instytucji rynku pracy oraz (4,2%) konieczność przeszkolenia, przyuczenia do pracy (2,8%).
79 Powody utrudniające zatrudnienie młodej osoby bezrobotnej (%). Źródło: Opracowanie własne
80 Najczęściej wskazywanymi przez pracodawców barierami utrudniającymi zatrudnianie młodych bezrobotnych osób są: brak motywacji do pracy (59,8%), brak umiejętności uczenia się (52,5%). Przedsiębiorcy najrzadziej wskazywali na: konieczność przeszkolenia, przyuczenia do pracy (26,1%), Brak znajomości języków obcych (18,3%).
81 Powody, które uniemożliwiły pracodawcy zatrudnienie młodej bezrobotnej osoby (%).
82 Respondenci najczęściej wskazywali, że ich doświadczenia dotyczące barier, jakie uniemożliwiły lub utrudniły zatrudnienie bezrobotnej młodej osoby dotyczyły: braku motywacji do pracy ze strony kandydata (29%) brak doświadczenia zawodowego kandydatów do pracy (25%) badanych przedsiębiorców. Najrzadziej respondenci wskazywali na to, że konieczność przeszkolenia/przyuczenia kandydata do pracy byłą barierą, która uniemożliwiła lub utrudniła im zatrudnienie nowego pracownika (3,4%).
83 Oczekiwania pracodawców dotyczące form wsparcia finansowego (%). Źródło: Opracowanie własne
84 Z danych wynika, że pracodawcy oczekiwaliby w przyszłości przede wszystkim: dofinansowywania kosztów staży dla pracowników (42,4%), refundacji kosztów utworzenia stanowiska pracy (36,8%) oraz dofinansowywania kosztów szkolenia pracowników (33,7%). W najmniejszym stopniu oczekują: dostępu do grantów na telepracę (3,9%) oraz świadczeń aktywizacyjnych (5,9%).
85 Oczekiwania pracodawców dotyczące form wsparcia pozafinansowego (%). Źródło: Opracowanie własne
86 Wśród oczekiwań pozafinansowych najczęściej wskazywano na: organizację szkoleń i kursów dokształcających (13,8%), upowszechnianie ogłoszeń o pracę (12,9%) oraz pomoc w poszukiwaniu pracowników o określonych kwalifikacjach (12,4%). Najrzadziej wskazania dotyczyły: robót publicznych (5,3%) jako tej formy wsparcia, której badani oczekiwaliby od publicznych służb zatrudnienia.
87 Opinie pracodawców na temat adekwatności otrzymywanego wsparcia do potrzeb (%). Źródło: Opracowanie własne
88 38,4% badanych deklaruje, że otrzymywana pomoc odpowiada ich potrzebom. Ponad 48% przedsiębiorców uznało, ze pomoc jaką otrzymują nie jest wystarczająca w stosunku do ich potrzeb. 13,5% badanych przedsiębiorców nie potrafi jednoznacznie określić, czy otrzymywane wsparcie odpowiada, czy nie odpowiada ich potrzebom.
89 Dodatkowe wsparcie jakiego oczekują pracodawcy od publicznych służb zatrudnienia (%).
90 Najczęściej odpowiedzi udzielane przez badanych dotyczyły: Oczekiwań finansowych (39,2%). Bardziej profesjonalnego, sprawniejszego, szybszego, efektywnego i aktywnego działania mającego na celu udzielenie pomocy pracodawcom przez publiczne służby zatrudnienia wskazało 21% badanych. Niemal 18% odpowiedzi dotyczyło rozszerzenia oferty szkoleń oraz możliwości pozyskiwania stażystów. 11,5% lepszego dopasowania kandydatów do pracy kierowanych do pracodawcy.
91 Formy wsparcia oferowane przez publiczne służby zatrudnienia, które w największym stopniu sprzyjają zatrudnianiu bezrobotnych osób młodych (%).
92 Pracodawcy najczęściej wskazywali: dofinansowanie kosztów związanych ze stażami dla pracowników (70%), dofinansowanie kosztów związanych ze szkoleniem pracownika oraz (57,3%), refundację kosztów stworzenia miejsca pracy (53,9%), ponad 47% badanych za skuteczną w tym zakresie metodę uważa refundację kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika. Najrzadziej jako skuteczne metody wybierano: przedstawianie informacji o sytuacji i zmianach sytuacji na rynku pracy (22,5%) oraz dostęp do baz danych dotyczących sytuacji edukacyjnej, zawodowej oraz rynku pracy (23,9%).
93 Instytucje, do których mogą zwrócić się o pomoc pracodawcy chcący zatrudnić bezrobotne osoby młode (%).
94 Najczęściej jako te instytucje, do których pracodawcy mogą się zwrócić o pomoc wskazywano: Powiatowy Urząd Pracy (87,1%), Wojewódzki Urząd Pracy (44,1%) oraz agencje zatrudnienia (36,8%). Najrzadziej w tym kontekście badani wymieniali: instytucje partnerstwa lokalnego (19,1%), instytucje dialogu społecznego (14,6%).
95 Formy pomocy, jakie może otrzymać pracodawca chcący zatrudnić osobę do 25 roku życia (%).
96 Spośród metod wspierania pracodawców przez instytucje rynku pracy, o którą może wystąpić pracodawca, najczęściej wskazywano: dofinansowanie kosztów stażu (87%), dofinansowanie kosztów szkolenia pracownika (77,5%), refundację kosztów utworzenia stanowiska pracy (77,5%), upowszechnienie ogłoszenia o pracę wystawionego przez pracodawcę (75,6%) oraz refundację kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika (74,2%). Najrzadziej wskazywane metody wspierania, z których mogą korzystać pracodawcy to: granty na telepracę (41,6%), świadczenia aktywizacyjne oraz roboty publiczne (po 49,2%).
97 Formy wsparcia oferowane przez publiczne służby zatrudnienia, z których pracodawca korzystał do tej pory (%).
98 Spośród prezentowanych form wsparcia, z których mogli skorzystać pracodawcy, najczęściej wskazywano na: posiadanie doświadczeń związanych z dofinansowaniem kosztów staży dla pracowników (46,9%), refundacja kosztów utworzenia stanowiska pracy (19,1%). prace interwencyjne oraz dofinansowania kosztów szkolenia pracownika (po 15,7%). Najrzadziej badani deklarowali posiadanie doświadczeń w korzystaniu z: grantów na telepracę (1,4%), korzystania z udostępnianych baz danych (1,4%), przedstawienia informacji na temat sytuacji i zmian sytuacji na rynku pracy (1,4%).
99 Formy wsparcia oferowane przez publiczne służby zatrudnienia, z których pracodawca chciałby skorzystać w przyszłości (%).
100 Badani deklarują najczęściej, że planują skorzystać z: dofinansowania kosztów stażu pracownika (42,4%), z refundacji kosztów utworzenia stanowiska pracy (36,8%) oraz z dofinansowania kosztów związanych ze szkoleniem pracowników (33,7%). Z odpowiedzi badanych wynika, że najmniejszym zainteresowaniem cieszyć się będą: granty na telepracę (3,9%), roboty publiczne (5,3%) oraz świadczenia aktywizacyjne (5,9%).
101 Porównanie sposobów definiowania barier i oczekiwań w zakresie aktywności zawodowej przez młode osoby bezrobotne oraz pracodawców
102 Bariery utrudniające i uniemożliwiające zatrudnianie młodych osób według pracodawców i młodych bezrobotnych (%). brak doświadczenia zawodowego brak wykształcenia kierunkowego zbyt wysokie oczekiwania płacowe kandydatów/ zbyt niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawców pracodawcy utrudnia 45,243,549,7 bezrobotni65,169,456,8 pracodawcy uniemożliwia 7,912,69,0 bezrobotni24,618,011,1 Źródło: Opracowanie własne
103 Brak doświadczenia zawodowego jako barierę utrudniającą zatrudnienie i podjęcie aktywności zawodowej wskazało 45,2% pracodawców oraz 65,1% młodych bezrobotnych osób. Jako barierę uniemożliwiającą definiuje brak doświadczenia zawodowego 7,9% pracodawców i 24,6% bezrobotnych młodych osób. Brak wykształcenia kierunkowego za barierę utrudniającą zatrudnienie i podjęcie aktywności zawodowej wskazało 43,5% pracodawców oraz 69,4% młodych bezrobotnych osób. Jako barierę uniemożliwiającą definiuje brak wykształcenia kierunkowego 12,6% pracodawców i 18% bezrobotnych młodych osób. 49,7% przedsiębiorców uważa, że zbyt wysokie oczekiwania finansowe potencjalnych pracowników stanowią barierę utrudniającą ich zatrudnienie. Z kolei 56,8% bezrobotnych młodych osób uważa, że to zbyt niskie wynagrodzenia oferowane przez pracodawców stanowią barierę utrudniającą podjęcie aktywności zawodowej. Jako barierę uniemożliwiającą zatrudnienie i podjęcie aktywności zawodowej kwestie związane z wynagrodzeniami postrzega 9% pracodawców i 11,1% bezrobotnych młodych osób.
104 Plany pracodawców dotyczące skorzystania z wybranych form wsparcia (%).
105 Plany młodych bezrobotnych dotyczące skorzystania z wybranych form wsparcia (%).
106 Ponad 42% pracodawców deklaruje chęć skorzystania z dofinansowania kosztów staży, natomiast niemal 55% młodych osób bezrobotnych chciałoby skorzystać ze staży. Odnotowano niski poziom zainteresowania obu grup pracami interwencyjnymi (12% u pracodawców oraz 11% u młodych osób bezrobotnych). Zainteresowanie robotami publicznymi zadeklarowało 5,5% pracodawców oraz 6,5% młodych osób bezrobotnych). Wśród pracodawców zainteresowanie szkoleniami deklarowało niemal 13% natomiast wśród młodych osób bezrobotnych niemal 50% badanych. Niespełna 13% pracodawców chciałoby skorzystać z możliwości upowszechniania swoich ogłoszeń, natomiast zainteresowanych skorzystaniem z takich informacji jest 72% młodych osób bezrobotnych.
107 Ocena pracodawców dotycząca dopasowania wsparcia do ich potrzeb (%).
108 Plany młodych bezrobotnych dotyczące skorzystania z wybranych form wsparcia (%).
109 W przypadku osób bezrobotnych 55% deklaruje, że otrzymywane wsparcie odpowiada ich potrzebom, natomiast wśród pracodawców taką opinię wygłasza nieco ponad 38% badanych. Ponad 33% młodych osób bezrobotnych nie potrafi ocenić czy otrzymywane wsparcie odpowiada ich potrzebom, natomiast wśród pracodawców takiej odpowiedzi udzieliło nieco ponad 13%. 48% pracodawców oraz blisko 12% młodych bezrobotnych osób deklaruje, że otrzymywana przez nie pomoc nie odpowiada ich potrzebom.
110 Zgodnie z oczekiwaniami, materiał empiryczny zgromadzony podczas trzech dyskusji panelowych dostarczył danych potwierdzających zróżnicowanie w zakresie oceny szans i zagrożeń na rynku pracy ze względu na etap kształcenia. Istotne różnice wystąpiły zarówno w ocenie szans i trudności, jakich spodziewają się badani po wejściu na rynek pracy oraz wyobrażeń na temat swojej przyszłości zawodowej. Należy zwrócić uwagę na względnie spójny poziom wiedzy i zakres oczekiwań dotyczących pomocy ze strony publicznych instytucji rynku pracy, bez względu na etap kształcenia. Studenci/uczniowie
111 Efektywność zatrudnieniowa
112 Wybrane formy aktywizacji w latach 2011-2013 w województwie lubuskim (%).
113 W okresie ostatnich trzech lat w największym stopniu wzrosła popularność staży, z 21,3% w 2011 roku do 41,6% w 2013 roku. Najbardziej zmalała popularność prac społecznie użytecznych, z 51,2% w 2011 roku do 17,2% w roku 2013. Udział procentowy pozostałych form nie zmienił się w sposób istotny.
114 Efektywność zatrudnieniowa aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu w powiatach województwa lubuskiego w 2013 roku (%). Źródło: Opracowanie własne
115 Najniższy poziom efektywności zatrudnieniowej osiągnięty został w powiecie żarskim i wyniósł 40%. Najwyższy poziom efektywności zatrudnieniowej osiągnięty został w powiecie słubickim i wyniósł 72,8%.
116 Porównanie efektywności zatrudnieniowej ogółem i w kategorii osób bezrobotnych do 25 roku życia (%). Formy aktywizacji Efektywność zatrudnieniowa ogółem Efektywność zatrudnieniowa w kategorii osób do 25 roku życia szkolenie45,2245,99 staż59,2362,38 przygotowanie zawodowe w miejscu pracy00 prace interwencyjne71,5181,57 roboty publiczne51,8367,35 prace społecznie użyteczne19,5926,57 poradnictwo indywidualne27,5641,17 szkolenie w klubie pracy w zakresie aktywnego poszukiwania pracy18,4420,25 zajęcia aktywizacyjne16,9626,89 Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów MPiPS oraz WUP
117 Efektywność zatrudnieniowa każdej z wymienionych form jest wyższa w kategorii bezrobotnych do 25 roku życia. Znaczącą różnicę widać w przypadku: efektywności zatrudnieniowej robót publicznych (15,52%), poradnictwa indywidualnego (13,61%) oraz prac interwencyjnych (10,06%). Nieznaczną różnicę procentową odnotowano w przypadku: szkoleń (0,77%) oraz zajęć w klubie pracy w zakresie aktywnego poszukiwania pracy (1,81%).
118 Osoby bezrobotne do 25 roku życia uczestniczące w aktywnych programach rynku pracy w województwie lubuskim w 2013 roku. Formy aktywizacji Udział w formie Ukończenie udziału w formie Podjęcie pracy w trakcie lub po ukończeniu formy Efektywność zatrudnieniowa (%) szkolenie52351123545,99 staż32202919182162,38 przygotowanie zawodowe w miejscu pracy3100 prace interwencyjne29929323981,57 roboty publiczne50493367,35 prace społecznie użyteczne1451433826,57 Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów MPiPS oraz WUP
119 Najwyższą efektywność zatrudnieniową w przypadku osób bezrobotnych do 25 roku życia w 2013 roku odnotowano w przypadku: prac interwencyjnych (81,57%), robót publicznych (67,35%) oraz staży (62,38%). Natomiast najniższą efektywność zatrudnieniową w przypadku: szkoleń (45,99%) oraz prac społecznie użytecznych (26,57%).
120 Osoby bezrobotne do 25 roku życia uczestniczące w aktywnych programach rynku pracy w województwie lubuskim w 2013 roku. Formy aktywizacji Udział w formie Ukończenie udziału w formie Podjęcie pracy w trakcie lub po ukończeniu formy Rozpoczęcie szkolenia lub zajęć aktywizacyjnych Efektywność zatrudnieniowa (%) poradnictwo indywidualne5858241240959241,17 szkolenie w klubie pracy w zakresie aktywnego poszukiwania pracy 8179167 20,25 zajęcia aktywizacyjne116411533101526,89 Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów MPiPS oraz WUP
121 Najwyższą efektywność zatrudnieniową w przypadku osób bezrobotnych do 25 roku życia w 2013 roku odnotowano w przypadku: Poradnictwa indywidualnego (41,17%), Natomiast najniższą efektywność zatrudnieniową w przypadku: szkoleń w klubie pracy w zakresie aktywnego poszukiwania pracy (20,25%) oraz zajęć aktywizacyjnych (26,89%).
122 Wnioski
123 Wnioski - Młodzi bezrobotni 1. Od publicznych służby zatrudnienia młodzi bezrobotni oczekują przede wszystkim wsparcia pozafinansowego, deklarując zainteresowanie: stażami, szkoleniami oraz ofertą informacyjną dotyczących dostępnych ofert pracy. 2. Większość respondentów deklarowała zadowolenie ze wsparcia otrzymanego od publicznych służb zatrudnienia. 3. Poziom wiedzy młodych bezrobotnych osób na temat dostępnych i oferowanych przez publiczne służby zatrudnienia jest zróżnicowany ze względu na konkretne instytucje. Wyższy jego poziom odnotowany został w przypadku wiedzy na temat: Powiatowych Urzędów Pracy, Wojewódzkiego Urzędu Pracy czy Ochotniczych Hufców Pracy. 4. Najczęściej wskazywano doświadczenia w korzystaniu z: informacji o ofertach pracy, informacji o stażach czy skierowania do pracy u konkretnego pracodawcy. 5. Najważniejszych barier w podjęciu aktywności zarobkowej badani upatrują w: braku odpowiedniego wykształcenia, zbyt małym doświadczeniu zawodowym oraz w zbyt małej liczbie ofert pracy.
124 1. Największych utrudnień w zatrudnianiu młodych bezrobotnych osób pracodawcy upatrują w: braku u kandydatów motywacji do pracy, braku umiejętności uczenia się czy wysokich oczekiwaniach płacowych. 2. Zdecydowana większość przedsiębiorców oczekiwałaby od publicznych służb zatrudnienia przede wszystkim wsparcia finansowego. Najczęściej w tym kontekście wymieniano: dofinansowania lub refundację kosztów związanych ze stażami, z utworzeniem nowego stanowiska pracy czy szkoleniem. 3. Poziom wiedzy pracodawców na temat instytucji i zakresu wsparcia, jakie mogą otrzymać jest wyraźnie zróżnicowany. Wyższy poziom wiedzy zauważyć można w przypadku tych instytucji i form wsparcia, z których według deklaracji respondenci korzystali lub zamierzają skorzystać. Wymienić w tym kontekście należy przede wszystkim takie instytucje : Powiatowe Urzędy Pracy, Wojewódzki Urząd Pracy oraz agencje zatrudnienia. 4. Wśród znanych pracodawcom form wsparcia należy wskazać: możliwość dofinansowania kosztów staży i szkoleń, upowszechnienia ogłoszenia o pracy, refundację kosztów utworzenia stanowiska pracy czy kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika. 5. W przyszłości wzrosnąć może zainteresowanie i stopień korzystania przede wszystkim z takich form wsparcia jak: dofinansowanie kosztów szkolenia pracowników oraz refundacja kosztów utworzenia stanowiska pracy. Wnioski – Pracodawcy
125 Wnioski – Przyszli absolwenci 1.Należy zwrócić uwagę na względnie spójny poziom wiedzy i zakres oczekiwań dotyczących pomocy ze strony publicznych instytucji rynku pracy, bez względu na etap kształcenia. 2.Studenci ostatnich lat studiów II stopnia charakteryzują się pełnym obaw nastawieniem do swojej przyszłości na rynku pracy. Dotychczasowe doświadczenia zawodowe nie pozwalają im patrzeć z nadzieją w przyszłość. Nie towarzyszy temu jednak aktywna postawa zmierzająca do poprawy własnej sytuacji. 3.W przypadku studentów ostatnich lat studiów I stopnia wyraźnie zaznacza się przekonanie o względnie korzystnej sytuacji osób kończących studia zawodowe. Upatrują oni swoich szans w zajmowaniu się w przyszłości takimi dziedzinami, które gwarantują zapotrzebowanie na ich pracę. 4.Uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych charakteryzuje dość sceptyczna postawa wobec przyszłości na rynku pracy. Choć większość z nich planuje kontynuowanie nauki, dostrzegają oni także inne możliwości np. założenie własnej działalności gospodarczej lub wyjazd za granicę. 5.W każdej z badanych grup panuje przekonanie o tym, że korzystanie z pomocy publicznych służb zatrudnienia jest raczej ostatecznością. Nie postrzegają oni wsparcia oferowanego przez instytucje rynku pracy jako czegoś, co zasadniczo poprawi sytuację młodych na rynku pracy. O swoją przyszłość zawodową wolą zadbać sami, korzystając z dostępnych im form poszukiwania pracy oraz zdobywania doświadczenia zawodowego.
126 Wnioski – Efektywność zatrudnieniowa wybranych form wsparcia 1. W ostatnich latach zmieniła się struktura udziału poszczególnych form aktywizacji w ogóle działań aktywizacyjnych w województwie lubuskim. Znacząco wzrosła popularność staży, co odbyło się kosztem formy jaką są prace społecznie użyteczne. 2. Pod względem poziomu ogólnej efektywności zatrudnieniowej wybranych form aktywizacji zawodowej najlepiej wypadają miasto Gorzów Wielkopolski oraz powiat żagański, w których efektywność zatrudnieniowa w czterech z pięciu form aktywizacji jest wyższa niż średnia efektywność dla danej formy w województwie. 3. Najsłabiej pod tym względem prezentują się powiaty krośnieński oraz strzelecko-drezdenecki w których efektywność zatrudnieniowa w czterech na pięć form wsparcia jest niższa niż średnia wojewódzka dla danych form aktywizacji. 4. Najwięcej, bo w dziewięciu z dwunastu powiatów osiągnięto wynik wyższy niż średnia wojewódzka w przypadku prac interwencyjnych. Najsłabiej pod tym względem wypadają prace społecznie użyteczne, których efektywność zatrudnieniowa wyższa od średniej wojewódzkiej osiągnięta została tylko w dwóch z dwunastu powiatów. 5. Najwyższy poziom efektywności wśród bezrobotnych do 25 roku życia, osiągnięty został w skali województwa w: przypadku prac interwencyjnych (81%) oraz robót publicznych (67%). 6. Najniższy poziom efektywności dotyczy natomiast: szkoleń (20%) oraz prac społecznie użytecznych i zajęć aktywizacyjnych (po 26%).
127 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów.
128 Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Młode osoby bezrobotne do 25 roku życia Bariery uniemożliwiające podjęcie aktywności zawodowej Wśród najczęściej wskazywanych barier uniemożliwiających podjęcie aktywności zawodowej znajdują się: 1.konieczność opieki nad osobą zależną, 2.brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy, 3.oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego, 4.brak wystarczającej liczby ofert pracy w miejscu zamieszkania, a zwłaszcza brak takich ofert kierowanych do młodych ludzi, 5.brak środków na dojazdy do pracy, który uniemożliwia zdaniem młodych bezrobotnych podjęcie zatrudnienia. W celu zredukowania siły oddziaływania barier uniemożliwiających aktywność zawodową młodych bezrobotnych powinno się wspierać działania mające na celu: 1.zapewnienie opieki na osobą zależną lub pomoc w tym zakresie, 2.nabycie umiejętności poszukiwanych przez pracodawców (np. poprzez szkolenia), 3.nabycie doświadczenia zawodowego oczekiwanego przez pracodawców (np. poprzez praktyki, staże), 4.dofinansowanie kosztów przejazdu lub zakwaterowania w miejscu pracy lub zapewnienie transportu do miejsca pracy, 5.promowanie pracy zdalnej (niewymagającej obecności w miejscu pracy, umożliwiającej świadczenie pracy z domu). Projekt zakłada wsparcie w zakresie: 1.zapewnienia opieki na osobą zależną lub pomoc w tym zakresie (np. zwrot kosztów opieki nad osobą zależną), 2.nabycia umiejętności poszukiwanych przez pracodawców (np. poprzez szkolenia), 3.nabycia doświadczenia zawodowego oczekiwanego przez pracodawców (np. poprzez praktyki, staże), 4.dofinansowania kosztów przejazdu lub zakwaterowania w miejscu pracy lub zapewnienia transportu do miejsca pracy, 5.promowania pracy zdalnej (niewymagającej obecności w miejscu pracy, umożliwiającej świadczenie pracy z domu).
129 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów. Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Młode osoby bezrobotne do 25 roku życia Bariery utrudniające podjęcie aktywności zawodowej Wśród najczęściej wskazywanych barier utrudniających podjęcie aktywności zawodowej znajdują się: 1.zbyt niskie lub nieodpowiednie wykształcenie, 2.oczekiwania pracodawców dotyczące doświadczenia zawodowego, 3.zbyt mała liczba ofert pracy kierowanych do młodych ludzi, 4.brak ofert pracy w rejonie miejsca zamieszkania, 5.brak środków na dojazdy do pracy, 6.brak określonych umiejętności, których oczekują pracodawcy, 7.oczekiwania dotyczące dyspozycyjności pracownika, 8.zbyt niskie wynagrodzenie. Aby zredukować siłę oddziaływania barier utrudniających aktywność zawodową młodych bezrobotnych powinno się wspierać działania mające na celu: 1.wspieranie różnych form dokształcania (np. poprzez dofinansowanie nauki), 2.nabycie umiejętności poszukiwanych przez pracodawców (np. poprzez szkolenia), 3.nabycie doświadczenia zawodowego oczekiwanego przez pracodawców (np. poprzez praktyki, staże), 4.zapewnienie dyspozycyjności (zdalne, elastyczne formy zatrudnienia), 5.dofinansowanie różnych form wsparcia przedsiębiorców, aby odciążyć pracodawcę (co mogłoby przełożyć się na poziom wynagrodzeń), 6.dofinansowanie kosztów przejazdu lub zakwaterowania w miejscu pracy lub zapewnienie transportu do miejsca pracy.. Projekt zakłada wsparcie w zakresie: 1.wspierania różnych form dokształcania (np. poprzez dofinansowanie nauki), 2.nabycia umiejętności poszukiwanych przez pracodawców (np. poprzez szkolenia), 3.nabycia doświadczenia zawodowego oczekiwanego przez pracodawców (np. poprzez praktyki, staże), 4.zapewnienia dyspozycyjności (zdalne, elastyczne formy zatrudnienia), 5.dofinansowania różnych form wsparcia przedsiębiorców, aby odciążyć pracodawcę (co mogłoby przełożyć się na poziom wynagrodzeń), 6.dofinansowania kosztów przejazdu lub zakwaterowania w miejscu pracy lub zapewnienia transportu do miejsca pracy.
130 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów. Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Młode osoby bezrobotne do 25 roku życia Oczekiwania wobec publicznych służb zatrudnienia w zakresie udzielanego wsparcia Wśród najczęściej wskazywanych oczekiwań pozafinansowych znajdują się: 1.korzystanie z informacji o dostępnych ofertach pracy, 2.możliwość odbycia staży, 3.szkolenia, 4.podnoszenie kwalifikacji zawodowych, 5.skierowania do pracy u konkretnego pracodawcy. Wśród najczęściej wskazywanych oczekiwań finansowych znajdują się: 1.finansowanie kosztów przejazdów do miejsca pracy, 2.stypendia na kontynuowanie nauki, 3.bonów szkoleniowych, stażowych, zatrudnieniowych i na przesiedlenie, 4.środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, 5.pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa. Powinno się realizować przede wszystkim takie działania, które pozwolą spełnić oczekiwania pozafinansowe, w tym dotyczące: 1.możliwości korzystania z informacji o dostępnych ofertach pracy, 2.możliwości odbywania staży, 3.możliwości uczestnictwa w szkoleniach, 4.możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych, 5.możliwości otrzymania skierowania do pracy w konkretnego pracodawcy. Ponadto powinno się realizować przede wszystkim takie działania, które pozwolą spełnić oczekiwania finansowe, w tym: 1.zapewnienie finansowania lub dofinansowania kosztów przejazdów do miejsca pracy, 2.oferowanie stypendiów na kontynuowanie nauki, 3.oferowanie bonów szkoleniowych, stażowych, zatrudnieniowych i na przesiedlenie, 4.zapewnienie środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, 5.pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa. Projekt zakłada wsparcie w zakresie: 1.możliwości korzystania z informacji o dostępnych ofertach pracy, 2.możliwości odbywania staży, 3.możliwości uczestnictwa w szkoleniach, 4.możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych, 5.możliwości otrzymania skierowania do pracy u konkretnego pracodawcy, 6.zapewnienia finansowania lub dofinansowania kosztów przejazdów do miejsca pracy, 7.oferowania stypendiów na kontynuowanie nauki, 8.oferowania bonów szkoleniowych, stażowych, zatrudnieniowych i na przesiedlenie, 9.zapewnienia środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, 10.pokrycia kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa.
131 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów. Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Młode osoby bezrobotne do 25 roku życia Poziom wiedzy na temat zakresu wsparcia wynikającego z Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Znajomość form wsparcia oferowanych przez instytucje rynku pracy (najlepiej kojarzone w kolejności): 1.informacje o ofertach pracy, 2.możliwość odbycia stażu, 3.skierowanie do pracy u konkretnego pracodawcy, 4.skierowanie na szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe, 5.szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, zajęcia aktywizacyjne, 6.pomoc przy wyborze odpowiedniego rodzaju pracy lub kierunku szkolenia czy przekwalifikowania, 7.informacje o zawodach i umiejętnościach poszukiwanych na rynku pracy, 8.przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie. Warto promować różne formy wsparcia oferowane przez instytucje rynku pracy, by młodzi bezrobotni nie kojarzyli ich głównie z informowaniem o ofertach pracy, staży oraz szkoleń. Warto poszerzyć zakres upowszechnianych informacji o precyzyjne określenie specyfiki działania instytucji i oferowanych przez nie form wsparcia. Projekt zakłada wsparcie w zakresie realizacji kilku różnych form aktywizacji zawodowej, także tych mniej popularnych np. poprzez łączenie metod. Projekt zakłada działania zmierzające do poszerzenia wiedzy młodych bezrobotnych osób na temat instytucji rynku pracy i oferowanych przez nie form wsparcia (szkolenia, spotkania informacyjne i doradcze).
132 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów. Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Pracodawcy Bariery uniemożliwiające zatrudnianie osób młodych Wśród barier uniemożliwiających zatrudnianie młodych osób bezrobotnych znajdują się trzy grupy czynników: 1.dotyczące braku motywacji do pracy u potencjalnych pracowników, 2.dotyczące braku umiejętności uczenia się, braku wykształcenia kierunkowego oraz braku umiejętności technicznych niezbędnych na danym stanowisku pracy, 3.dotyczące wysokich oczekiwań płacowych kandydatów. W celu ograniczeniu negatywnego wpływu barier uniemożliwiających zatrudnianie młodych bezrobotnych powinno się: 1.wspierać działania stymulujące do podjęcia pracy, 2.promować działania mające na celu podnoszenie wykształcenia lub nabycie odpowiednych umiejętności oczekiwanych przez pracodawców, 3.rekompensować pracodawcom wysokie koszty związane z zatrudnianiem młodych osób bezrobotnych poprzez dofinansowanie różnych składowych utrzymania stanowiska pracy. Projekt zakłada wsparcie w zakresie działań: 1.zwiększających motywację młodych do podjęcia pracy, 2.promujących atrakcyjne formy i warunki pracy, 3.oferujących możliwość podnoszenia kwalifikacji.
133 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów. Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Pracodawcy Bariery utrudniające zatrudnianie osób młodych Wśród barier utrudniających zatrudnianie młodych osób bezrobotnych znajdują się czynniki: 1.dotyczące braku motywacji do pracy u potencjalnych pracowników, 2.dotyczące wysokich oczekiwań płacowych kandydatów, 3.dotyczące braku umiejętności uczenia się, braku wykształcenia kierunkowego, 4.związane z nieodpowiednim przygotowaniem zawodowym kandydatów, brakiem umiejętności i doświadczenie zawodowego. W celu ograniczeniu negatywnego wpływu tych barier należy: 1.promować działania zachęcające do podjęcia pracy, 2.wspierać działania mające na celu podnoszenie wykształcenia lub nabycie odpowiednych umiejętności oczekiwanych przez pracodawców, 3.rekompensować pracodawcom wysokie koszty związane z zatrudnianiem młodych osób bezrobotnych poprzez dofinansowanie różnych składowych utrzymania stanowiska pracy, 4.wspierać działania sprzyjające zdobywaniu doświadczenia zawodowego i adaptacji do oferowanych warunków zatrudnienia (poprzez przeszkolenia, programy praktyk i staży). Projekt zakłada wsparcie w zakresie działań: 1.zwiększających motywację młodych do podjęcia pracy, 2.promujących atrakcyjne formy i warunki pracy, 3.polegających na nabyciu doświadczenia zawodowego oczekiwanego przez pracodawców (np. poprzez praktyki, staże), 4.oferujących możliwość podnoszenia kwalifikacji, 5.rekompensujących pracodawcom koszty związane z zatrudnianiem młodych osób bezrobotnych poprzez dofinansowanie różnych składowych utrzymania stanowiska pracy.
134 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów. Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Pracodawcy Oczekiwania wobec publicznych służb zatrudnienia w zakresie udzielanego wsparcia Z danych wynika, że pracodawcy oczekiwaliby przede wszystkim wsparcia finansowego w postaci: 1.dofinansowywania kosztów staży, 2.refundacji kosztów utworzenia stanowiska pracy, 3.dofinansowywania kosztów szkolenia pracowników. Wśród oczekiwań pozafinansowych najczęściej wskazywano na: 1.organizację szkoleń i kursów dokształcających, 2.upowszechnianie ogłoszeń o pracę, 3.pomoc w poszukiwaniu pracowników o określonych kwalifikacjach. Powinno się realizować przede wszystkim takie działania, które pozwolą spełnić oczekiwania finansowe, w tym: 1.dofinansowywanie kosztów staży, 2.refundację kosztów utworzenia stanowiska pracy, 3.dofinansowywanie kosztów szkolenia pracowników. Powinno się realizować także takie działania, które odpowiedzą na pozafinansowe oczekiwania, w tym dotyczące: 1.korzystania z informacji o dostępnych ofertach pracy, 2.odbywania staży, 3.uczestnictwa w szkoleniach, 4.podnoszenia kwalifikacji zawodowych, 5.otrzymania skierowania do pracy w konkretnego pracodawcy. Projekt zakłada wsparcie w zakresie: 1.dofinansowywania kosztów staży, 2.refundacji kosztów utworzenia stanowiska pracy, 3.dofinansowywania kosztów szkolenia osób zatrudnianych, 4.korzystania z informacji o dostępnych ofertach pracy, 5.odbywania staży, 6.uczestnictwa w szkoleniach, 7.podnoszenia kwalifikacji zawodowych, 8.otrzymania skierowania do pracy w konkretnego pracodawcy.
135 Obszary badania, odpowiadające im wnioski i rekomendacje oraz kryteria wyboru projektów. Kategorie badanych ObszarWnioskiRekomendacjeKryteria wyboru projektów Pracodawcy Poziom wiedzy na temat zakresu wsparcia wynikającego z Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Spośród różnych form wsparcia oferowanych przez instytucje rynku pracy najlepiej kojarzone są (w kolejności): 1.dofinansowanie kosztów stażu, 2.dofinansowanie kosztów szkolenia pracownika, 3.refundacja kosztów utworzenia stanowiska pracy, 4.upowszechnienie ogłoszenia o pracę wystawionego przez pracodawcę, 5.refundacja kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika. Należy promować różne formy wsparcia oferowane przez instytucje rynku pracy, tak by pracodawcy nie kojarzyli ich wyłącznie z dofinansowywaniem kosztów stażu i szkolenia, refundacją kosztów utworzenia stanowiska pracy, upowszechnieniem ogłoszenia o pracę wystawionego przez pracodawcę lub refundacją kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika. Projekt zakłada realizację działań poszerzających wiedzę pracodawców na temat instytucji rynku pracy i oferowanych przez nie form wsparcia, najlepiej poprzez spotkania informacyjne, usługi doradcze oraz szkolenia.