1 Pojęcie i struktura kapitału obrotowego WYKŁAD 8. Zarządzanie finansami firmy i analiza finansowa Kapitał obrotowy – cz. I Pojęcie i struktura kapitału obrotowego Formy kapitału własnego różnych firm Finansowanie majątku obrotowego Istota i cele zarządzania kapitałem obrotowym Strategie zarządzania kapitałem obrotowym 1.
2 Kapitał obrotowy – working capital - środki obrotowe firmy (aktywa bieżące) oraz źródła ich finansowania. kapitał obrotowy brutto – krótkoterminowe (bieżące) aktywa (środki obrotowe) zaangażowane w bieżącej działalności produkcyjnej i handlowej firmy kapitał obrotowy netto – wartość bieżących aktywów (a więc kapitału obrotowego brutto) pomniejszona o krótkoterminowe zobowiązania 2.
3 Przez kapitał obrotowy brutto należy rozumieć ogół źródełfinansowania majątku obrotowego. Jeśli natomiast ze źródeł finansowania majątku obrotowego wydzielimy zobowiązania bieżące, to pozostały kapitał można nazwać kapitałem obrotowym netto. AKTYWA PASYWA majątek trwały kapitał własny procesy majątkowe kapitał obrotowy netto zjawiska kapitałowe majątek obrotowy kapitał obrotowy brutto zobowiązania bieżące 3.
4 Formy kapitału własnego różnych firm:przedsiębiorstwo państwowe: fundusz założycielski, fundusz przedsiębiorstwa; spółka akcyjna: kapitał akcyjny, zapasowy, rezerwowy; spółka z ograniczoną odpowiedzialnością: kapitał zakładowy, zapasowy, rezerwowy; spółdzielnia: fundusz udziałowy, fundusz zasobowy; firma prowadz. przez osobę fizyczną we własnym imieniu: kapitał zakładowy (zamiennie własny), kapitał zapasowy; 4.
5 Krążenie kapitału obrotowego:1. Przedsiębiorstwo nabywa materiały i surowce do produkcji za gotówkę lub na kredyt kupiecki. W pierwszym przypadku następuje przekształcenie jednej formy aktywów bieżących w inną bez zmiany ogólnego poziomu kapitału obrotowego. W drugim przypadku nabywaniu bieżących rzeczowych czynników towarzyszy powstawanie zobowiązań przedsiębiorstwa wobec dostawców. Wpływa to na powiększenie ogólnego poziomu kapitału obrotowego. 2. Następnie zatrudniana jest praca „żywa”, która umożliwia uruchomienie procesu produkcyjnego. Ze względu na fakt, że wypłaty wynagrodzeń dla pracowników są zwykle dokonywane z pewnym odroczeniem w czasie powstają w związku z tym zobowiązania wobec pracowników. 5.
6 Krążenie kapitału obrotowego:3. W wyniku procesu produkcyjnego powstają produkty gotowe, a więc następuje kolejne przekształcenie w aktywach. Wytworzone produkty lub usługi sprzedawane są odbiorcom. Jeśli sprzedaż dokonywana jest w formie gotówkowej zwiększa się stan środków pieniężnych firmy. Zaś jeśli w formie kredytu to prowadzi to do powstawania należności od odbiorców. Następuje wzrost aktywów obrotowych. 4. W pewnym momencie upływają terminy regulowania krótkoterminowych zobowiązań (wobec dostawców, pracowników, budżetu). Jeśli regulowanie zobowiązań możliwe jest ze środków pieniężnych, będących aktualnie w posiadaniu przedsiębiorstwa, to w wyniku tej operacji następuje zmniejszenie wielkości aktywów i zmniejszenie wielkości zobowiązań. Gdy konieczność regulowania tych płatności występuje przed wpływem środków pieniężnych wpłacanych przed odbiorców, wtedy pojawia się potrzeba znalezienia źródeł finansowania tych wydatków (kredyt bankowy – zobowiązania wobec banku). 6.
7 Powyższy proces stanowi opis tzw. cyklu kapitału obrotowego.Krążenie kapitału obrotowego: 5. W ostatnim etapie uzyskiwane są wpływy za produkty i usługi sprzedane przez przedsiębiorstwo. W tym momencie może nastąpić uregulowań zobowiązań powstałych we wcześniejszych etapach procesu gospodarowania kapitałem obrotowym (wobec banku, dostawców). Przedsiębiorstwo powinno zanotować zwiększenie środków pieniężnych ponad stan początkowy, jeśli działalność gospodarcza przyniosła zysk, a jednocześnie nie nastąpiło powiększenie stanu innych materialnych składników majątku (np. zapasów ). Powyższy proces stanowi opis tzw. cyklu kapitału obrotowego. schemat na ćw. 7.
8 Zarządzanie kapitałem obrotowymIstotą zarządzania kapitałem obrotowym jest pozyskiwanie w odpowiednich wielkościach i strukturze kapitału możliwego do finansowania majątku obrotowego. (inna definicja) Zarządzanie kapitałem obrotowym - traktować zatem należy jako proces kształtowania wielkości i struktury aktywów obrotowych oraz proces pozyskiwania źródeł finansowania tych aktywów. 8.
9 ograniczoność kapitału koszt kapitału.Z istoty zarządzania kapitałem obrotowym wynikają dwa problemy: ograniczoność kapitału koszt kapitału. Jest rzeczą naturalną, że każda firma miałaby lepsze warunki funkcjonowania, gdyby dysponowała dowolnymi rozmiarami majątku obrotowego – zapasów, materiałów do produkcji, produktów gotowych, należności i środków pieniężnych. Utrzymywanie dużych rozmiarów majątku obrotowego – wymaga odpowiednio poważnych rozmiarów kapitałów i jest w praktyce niemożliwe albo łączy się z koniecznością ponoszenia zbyt wielkich kosztów, zmniejszających lub pozbawiających firmę korzyści wynikających z posiadania dużego majątku obrotowego. W tej sytuacji zachodzi konieczność kształtowania takiej wielkości i struktury majątku obrotowego, którą można będzie sfinansować przy minimalnych kosztach angażowanego kapitału. 9.
10 Cele zarządzania kapitałem obrotowym:Zapewnić utrzymanie płynności finansowej firmy. Zmierzać do optymalizacji wielkości i struktury aktywów bieżących z punktu widzenia minimalizacji kosztów utrzymywania tych aktywów. Zmierzać do kształtowania struktury źródeł finansowania tych aktywów sprzyjającej minimalizacji kosztów ich finansowania. długofalowy cel: maksymalizowanie korzyści osiąganych przez właścicieli 10.
11 Finansowanie majątku obrotowego:finansowanie majątku obrotowego kapitałami własnym ma miejsce wówczas, gdy kapitały własne przewyższają wartość majątku trwałego nadwyżka kapitału własnego nad wartością majątku trwałego jest źródłem finansowania aktywów obrotowych i jest kapitałem obrotowym netto; innym źródłem finansowania majątku obrotowego są zobowiązania bieżące – krótkoterminowe: krótkoterminowe kredyty w banku zobowiązania wobec dostawców z tyt. dostaw i usług (bezgotówkowe sposoby rozliczeń transakcji gospodarczych) zobowiązania publiczno – prawne z tyt. podatków, ceł, składek na ubezpieczenia społeczne zobowiązania wobec pracowników z tyt. wynagrodzeń fundusze specjalne – wyodrębniona forma kapitału o celowym charakterze (np. fundusz świadczeń socjalnych) rozliczenia międzyokresowe bierne i przychody przyszłych okresów. 11.
12 W ramach zarządzania kapitałem obrotowym przedsiębiorstwa rozstrzygane są dwa zasadnicze problemy:kształtowana jest wielkość i struktura aktywów obrotowych, która ma zapewnić niezakłócone funkcjonowanie przedsiębiorstwa oraz optymalizację kosztów zaangażowania tych aktywów; pozyskiwane są fundusze niezbędne dla sfinansowania zgromadzonych lub przewidzianych do zgromadzenia składników majątku obrotowego. Stosowane w praktyce strategie kształtowania wielkości i struktury kapitału obrotowego od strony aktywów i pasywów można podzielić na: konserwatywną agresywną umiarkowana 12.
13 Strategie zarządzania kapitałem obrotowym:konserwatywna – polega na utrzymywaniu stosunkowo wysokich stanów gotówki, zapasów materiałów i surowców do produkcji oraz wyrobów gotowych. liberalna polityka w stosunku do odbiorców, czego wyrazem jest utrzymywanie wysokiego stanu należności od odbiorców. Taka strategia sprzyja maksymalizacji wielkości sprzedaży oraz ograniczenia ryzyka, ale prowadzi do wzrostu kosztów, obniża ROE. agresywna – jest przeciwieństwem str. konserwatywnej, polega na minimalizowaniu poziomu składników rzeczowych majątku oraz stosowania restrykcyjnej polityki kredytowej, zmierzającej do szybkiego przekształcania należności w gotówkę. Strategia ta sprzyja minimalizowaniu kosztów zaangażowania kapitału obrotowego oraz wzrostu ROE, ale zwiększa ryzyko prowadzenia działalności. umiarkowana – jest strategią pośrednią pomiędzy powyższymi, firma utrzymuje zapasy na średnim (umiarkowanym) poziomie, w zakresie gotówki prowadzi tzw. „politykę magazynowania płynności”, także wobec odbiorców jest stosowana złagodzona polityka warunków płatniczych. Prowadzi do optymalnych rezultatów, tj. minimalizowania kosztów i minimalizowania ryzyka. 13.
14 Co to jest kapitał obrotowy, kapitał obrotowy brutto i netto ? PYTANIA: Co to jest kapitał obrotowy, kapitał obrotowy brutto i netto ? Jaka jest struktura kapitału obrotowego ? Formy kapitału w zależności od formy prawnej firmy. Jakie można wymienić sposoby finansowania kapitału obrotowego ? Na czym polega zarządzanie kapitałem obrotowym ? Jakie są strategie zarządzania kapitałem obrotowym ? 14.