1 Poręczenia i gwarancje udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego Warszawa, październik 2009 r.
2 2 2 Podstawy prawne działalności poręczeniowej BGK - Plan Stabilności i Rozwoju (XII 2008 r.) - Ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (z późniejszymi zmianami) - Program wspierania przedsiębiorczości z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji BGK (przyjęty przez Radę Ministrów 19.05.2009 r.) - Rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (15.05.2009 r.) - Umowa z Ministrem Finansów w sprawie określenia szczegółowych warunków i trybu udzielania poręczeń lub gwarancji i trybu pobierania opłat prowizyjnych (23.06.2009 r.) - Obwieszczenie Komisji Europejskiej w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE do pomocy państwa w formie gwarancji (20.06.2008 r.)
3 3 Definicja pomocy publicznej wg 87 art. ust. 1 Traktatu UE: Wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi Obwieszczenie Komisji Europejskie nr 2008/C 155/02 wskazuje kryteria, które muszą być spełnione, aby poręczenia lub gwarancje nie stanowiły pomocy publicznej państwa (w tym przypadku udzielane przez BGK, jako podmiot kontrolowany w 100% przez państwo). Kryteria te będą obowiązywać od 1 stycznia 2010 r. Kryteria poręczeń i gwarancji wykluczających pomoc publiczną
4 4 4 Kryteria poręczeń i gwarancji wykluczających pomoc publiczną - zgodnie z definicją pomocy publicznej wg 87 art. ust. 1 Traktatu UE: Kryteria udzielania poręczeń/gwarancji nie stanowiących pomocy publicznej to m.in.: kredytobiorca nie ma problemów finansowych zakres poręczenia/gwarancji obejmuje max 80% niespłaconego kredytu lub innego zobowiązania finansowego ryzyko ponoszone przez państwo (BGK), w związku z udzieleniem poręczenia/gwarancji powinno być wynagradzane odpowiednią stawką odpowiadającą cenie rynkowej, ceny podlegają weryfikacji co roku straty muszą być ponoszone proporcjonalnie przez kredytodawcę (bank kredytujący) i gwaranta (BGK). Odzyskanie długu z zabezpieczeń złożonych przez kredytobiorcę jest proporcjonalne (zasada pari passu).
5 5 Produkty poręczeniowe BGK poręczenia/gwarancje spłaty kredytu w trybie indywidualnym Promesa poręczenia spłaty kredytu gwarancja należytego wykonania umowy
6 6 Kredytobiorcy: dostęp do kredytowania pomimo: –krótkiej historii kredytowej –posiadania aktywów o małej wartości nie akceptowanych jako wiarygodne zabezpieczenie kredytu konkurencyjne zabezpieczenie z uwagi na możliwość swobodnego dysponowania własnym majątkiem pośrednictwo banków współpracujących zapewnia oszczędność czasu Klienta Banki kredytujące: szybki zwrot z należności – 30 dni mniejsza pracochłonność niż inne formy zabezpieczeń uwolnienie części kapitału banków kredytujących na nową akcję kredytową Korzyści z poręczeń/gwarancji spłaty kredytów
7 7 Poręczeniem/gwarancją spłaty kredytu może być objęty kredyt inwestycyjny lub obrotowy zaciągany przez firmę o dowolnej wielkości, przeznaczony w szczególności na finansowanie projektów: -realizowanych z wykorzystaniem środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej -infrastrukturalnych związanych z rozwojem sektora małych i średnich przedsiębiorstw w tym realizowanych z wykorzystaniem środków publicznych Poręczenie/gwarancja spłaty kredytu w trybie indywidualnym (1/5)
8 8 do 80% kwoty kredytu min. 100 tys. zł max równowartość w złotych 10 mln euro* wg kursu średniego waluty ogłoszonego w danym roku budżetowym przez NBP w Tabeli nr 1 kursów średnich – w 2009 r. jest to kwota nie wyższa niż 41.721.000 zł. Limit poręczenia/gwarancji spłaty kredytu w trybie indywidualnym (2/5)
9 9 1.Wniosek o poręczenie/gwarancję spłaty kredytu Klient składa we współpracującym z BGK banku, który udziela kredytu 2. Bank kredytujący pozytywnie ocenia zdolność kredytową Klienta i przekazuje indywidualny wniosek Klienta o udzielenie poręczenia/gwarancji wraz z dokumentacją Klienta do BGK 3. BGK przekazuje decyzję o udzieleniu poręczenia/gwarancji spłaty kredytu Klientowi do banku kredytującego Klienta 4. Podpisywana jest Umowa o udzielenie poręczenia pomiędzy BGK a Klientem banku kredytującego, z bankiem kredytującym umowa poręczenia 5. Bank kredytujący pobiera od Klienta na rzecz BGK zabezpieczenie z tytułu udzielenia poręczenia/gwarancji spłaty kredytu Procedura udzielenia poręczenia/gwarancji spłaty kredytu w trybie indywidualnym (3/5)
10 10 Banki, które podpisały umowy o współpracy z BGK 1.Alior Bank S.A. 2.Bank BPH S.A. 3.Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. 4.Bank Millennium S.A. 5.Bank Ochrony Środowiska S.A. 6.Bank Pekao S.A. 7.Bank PKO BP S.A. 8.Bank Pocztowy S.A. 9.Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 10.Bank Spółdzielczy w Jastrzębiu Zdroju 11.BRE Bank S.A. 12. DNB Nord Polska S.A. 13. DZ Bank Polska S.A. 14. Fortis Bank Polska S.A. 15. Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 16. HSBC Bank Polska S.A. 17. ING Bank Śląski S.A. 18. Krakowski Bank Spółdzielczy 19. Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 20. Raiffeisen Bank Polska S.A. 21. West LB Bank Polska S.A.
11 11 Opłaty prowizyjne z tytułu udzielenia poręczenia/gwarancji spłaty kredytu w trybie indywidualnym (4/5) płatna z góry za okresy roczne uzależniona od marży Banku Kredytującego stawka podstawowa: 2,0% rocznie dla poręczenia i 2,5% dla gwarancji, jeśli marża banku ≤ 5,0% naliczana od kwoty poręczenia/gwarancji, dla kredyty odnawialnego – od kwoty zabezpieczonego limitu kredytu stawki mogą ulec zmianie w wyniku corocznego porównywania z aktualnymi stawkami rynkowymi za poręczenia/gwarancje opłata zgodna z Taryfą opłat i prowizji BGK z tytułu: - rozpatrzenia wniosku o udzielenie - dokonania zmiany w umowie
12 12 obligatoryjnym i podstawowym prawnym zabezpieczeniem na rzecz BGK na wypadek roszczeń wynikających z poręczenia/gwarancji spłaty kredytu jest : weksel in blanco Wnioskodawcy z klauzulą „bez protestu" i podpisem wystawcy. BGK może uzależnić udzielenie poręczenia/gwarancji spłaty kredytu od ustanowienia innego zabezpieczenia poza wekslem własnym. Zabezpieczenie jest wybierane spośród stosowanych w BGK rodzajów zabezpieczeń rzeczowych i osobistych. Zabezpieczenie poręczenia/gwarancji spłaty kredytu w trybie indywidualnym (5/5)
13 13 Klient: firma prowadzi działalność w zakresie produkcji urządzeń dźwigowych i chwytaków (branża średniego ryzyka). Całość sprzedaży do chwili obecnej kierowania była na rynki rosyjskie (zawierane kontrakty na dostawę suwnic). Kredyt: obrotowy w kwocie 1.650.000 zł na okres od 20.08.2009 r. do 16.06.2010 r. przeznaczony na pokrycie płatności wynikających z realizacji zamówienia. Poręczenie: zobowiązania Wnioskodawcy w wysokości 80% kwoty kredytu tj. 1.320.000 zł. od 23.09.2009 r. do dnia 15.09.2010 r. czyli okres poręczenia obowiązujący do końca okresu kredytu + 3 miesiące. Opłata prowizyjna za poręczenie: 80% kwoty kredytu = 1.320.00 zł x 2% = 26.400 zł Za rozpatrzenie wniosku o udzielenie poręczenia pobrano opłatę w wysokości 0,5% nie więcej niż 5.000 zł. Kwota opłaty prowizyjnej ta została pomniejszona o opłatę za rozpatrzenie wniosku. Przykład poręczenia spłaty kredytu
14 14 Klient Bank kredytujący BGK 1. Wniosek o kredyt 2. Wniosek o poręczenie/gwarancję 5. Udzielenie poręczenia/gwarancji 3. Wniosek o udzielenie poręczenia/gwarancji 4. Umowa udzielenia poręczenia/gwarancji 5. Uruchomienie kredytu Schemat udzielenia poręczenia/gwarancji (12/12) 3a. Ewentualne dodatkowe zabezpieczenie
15 15 wniosek o wydanie promesy składany bezpośrednio w Oddziale BGK termin rozpatrzenia – do 15 dni roboczych od daty wpływu kompletnego wniosku decyzja o wydaniu promesy - po analizie wniosku i stwierdzeniu zdolności kredytowej wnioskodawcy okres ważności promesy - do 3 miesięcy opłata za rozpatrzenie wniosku - 0,5% wnioskowanej kwoty poręczenia/gwarancji (max 5 tys. zł) jest zaliczana na poczet opłaty od poręczenia/gwarancji korzyści dla Klienta: - możliwość negocjowania warunków kredytu - przyspieszenie decyzji kredytowej Promesa udzielenia poręczenia/gwarancji spłaty kredytu
16 16 Gwarancja należytego wykonania umowy wniosek wraz z dokumentami składany jest w oddziale BGK jest wydawana, jako zabezpieczenie podmiotowi podejmującemu decyzję o współfinansowaniu przedsięwzięcia ze środków Unii Europejskiej należytego wykonania przedsięwzięcia jest wydawana na okres uzgodniony indywidualnie ze zleceniodawcą i wynikający z umowy o dofinansowanie przedsięwzięcia z UE obejmuje do 80% wartości umowy i nie może przekroczyć 10 mln euro warunek udzielania – ocena ryzyka wypłaty dokonana przez BGK opłata prowizyjna – co najmniej 0,5% kwoty gwarancji za każdy rozpoczęty kwartał jej obowiązywania, płatna z góry za cały okres obowiązywania gwarancji zabezpieczenie na rzecz BGK – weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową, w przypadku wyższego ryzyka – dodatkowe zabezpieczenie
17 17 Wyższa uczelnia stara się w oddziale BGK o gwarancje należytego wykonania umowy. Gwarancje dotyczą czterech kierunków studiów zaocznych I stopnia na wydziale pedagogiki – kierunek pracownik socjalny. Beneficjentem gwarancji jest Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, które wypłaca semestralne transze na realizację studiów z programu Kapitał Ludzki, w ramach priorytetu Zatrudnienie i integracja społeczna. Zakres umowy – prowadzenie toku studiów, zapewnienie kosztów podróży, wyżywienia, zakwaterowania i ubezpieczenia studentów, zapewnienie materiałów dydaktycznych Gwarancje mają obejmować kwoty od 140 tys. zł do 300 tys. zł (wysokość średniej transzy), co stanowi ok. 20% wartości każdej umowy.. Gwarancja należytego wykonania umowy - przykład
18 18 Fundusze z udziałem BGK – podstawowe informacje ( stan na 30 VI 2009r.) 21 - funduszy poręczeniowych 45,6 mln zł - zaangażowanie BGK w funduszach 28,67 % - średni udział BGK w kapitałach zakładowych funduszy 159 mln zł - kapitał zakładowy funduszy 373,2 mln zł – kapitał poręczeniowy funduszy 292,6 mln zł – wartość udzielonych poręczeń w I połowie 2009 r. Krajowa Grupa Poręczeniowa Sp. z o.o. - założenia (administrowanie systemu IT, opracowywanie standardów, promocja funduszy poręczeniowych) - udziałowcy (docelowo wszystkie fundusze poręczeniowe z udziałem BGK) Regionalne i lokalne fundusze poręczeniowe z udziałem kapitałowym BGK
19 19 Zasady funkcjonowania funduszy poręczeniowych - działalność wyłącznie na rzecz MSP - działalność oparta o umowy o współpracy - działalność ograniczona terytorialnie (fundusze regionalne i lokalne) - lokowanie kapitału w bezpiecznych i płynnych instrumentach finansowych - działalność nie nastawiona na maksymalizację zysku - max. udział poręczenia w kwocie kredytu – 80 % - wysokość poręczenia – 50 tys. zł do 500 tys. zł - prowizja płatna jednorazowo
20 20
21 21 www.bgk.com.pl Departament Wspierania Przedsiębiorczości i Innowacji tel. (22) 522 91 91 e-mail: [email protected]