1 Postęp w ekonomii- dylematy metodologiczneLidia Lewandowska

2 Plan prezentacji: Cechy konstytuujące dobrą teorięProces narastania wiedzy Rewolucja i kontrewolucja Klasyfikacja szkół w ekonomii Podsumowanie Pytania do dyskusji

3 Dobra teoria George Penny„nauka jest zła, gdy buduje się modele niespójne z faktami tylko dlatego, że pasują do odpowiednich teorii” Michael Bruno „w ogniu doktrynalnych dyskusji zapomina się często , iż ostatecznym celem uprawiania makroekonomii jest zrozumienie, jak funkcjonuje rzeczywisty świat oraz ulepszenie jego funkcjonowania”

4 Dobra teoria Problem testowania hipotezWiększość ekonomistów dostrzega dysproporcję między badaniami teoretycznymi i empirycznymi i podziela opinię, że należy włożyć więcej wysiłku w formułowanie hipotez w taki sposób, aby można je było poddać jednoznacznemu testowi empirycznemu

5 Dobra teoria Robert Townsend„Empiryczne testowanie teorii jest w ekonomii trudniejsze niż w naukach przyrodniczych, ponieważ nie uzyskuje się jednoznacznego odrzucenia modelu” Leijonhufvud „W ekonomii istota i forma teorii są ze sobą powiązane nie tak silnie jak w naukach ścisłych”

6 Dobra teoria Wg Alana BlinderaEkonomiści testują swoje teorie z pomocą empirycznych „substytutów”, złych danych, danych z błędami pomiaru i danych nie mierzących w rzeczywistości tych zmiennych teoretycznych, o które im chodzi. Wg Josepha Stiglitza Słuszność teorii opiera się nie na zgodności jednej lub dwu wynikających z niej predykcji z rzeczywistością, lecz na zgodności wszystkich jej predykcji.

7 Dobra teoria Joan Robinson„W dyscyplinie w której brakuje uzgodnień co do procedury eliminowania błędu, doktryny mają długi żywot.”

8 Dobra teoria Prostota teorii Problem ze znalezieniem złotego środkaChick „jedną rzeczą jest narzekanie, iż pewne cechy rzeczywistego świata-nawet te ważne-nie zostały uwzględnione, a inną włączenie tych cech do teorii bez jednoczesnego spowodowania jej załamania się pod ciężarem własnego skomplikowania”

9 Dobra teoria W ostatnich kilkunastu latach występuje tendencja, która polega na wyraźnym odchodzeniu od dużych modeli w duchu syntezy neoklasycznej Friedman „Żadna bardzo skomplikowana i trudna teoria nie okaże się udana, ponieważ większość zjawisk pozostaje pod wpływem bardzo niewielu głównych sił”

10 Dobra teoria Realizm przyjmowanych założeńPrzedstawiciele poszczególnych szkół często zarzucają sobie brak realizmu w założeniach Realizm założeń ceniony jest bardziej przez keynesistów niż przez przedstawicieli nowej ekonomii klasycznej

11 Dobra teoria James Tobin„Podejście do problemu przedstawicieli nowej ekonomii klasycznej ma charakter metody, w której problemem jest nie realizm założeń, lecz to, czy wyprowadzane z nich rezultaty są spójne z obserwowanymi faktami. Moją odpowiedzią na to jest stwierdzenie, że nie jesteśmy tak dobrzy w testowaniu hipotez, żebyśmy mogli zrezygnować z jakiejkolwiek informacji, którą dysponujemy na jakimkolwiek etapie argumentacji”

12 Dobra teoria Pluralizm i eklektyzm w badaniachObecnie możemy wyróżnić dwie grupy badaczy: - przedstawiciele pierwszej starają się budować kanoniczny model, za pomocą którego próbują odpowiedzieć na wszystkie nurtujące ich pytania - członkowie drugiej przyjmują, że makroekonomia jest skomplikowaną dyscypliną i to, co jest prawdziwe w danych warunkach, ulega zmianie wraz ze zmianą instytucji i reakcją na nią ze strony podmiotów gospodarczych

13 Dobra teoria Związki ekonomii z polityką gospodarcząWg Friedmana z uwagi na swój nieco „schizofreniczny” stosunek do roli państwa w gospodarce ekonomiści są często niekonsekwentni i ambiwalentni w poglądach na ten temat.

14 Dobra teoria Dla Bruna zdolność do tworzenia podstaw skutecznej polityki jest obok zdolności do wyjaśniania faktów głównym testem teorii. Wg przedstawicieli nowej ekonomii klasycznej polityczne zaangażowanie ekonomistów wywarło bardzo zły wpływ na makroekonomię.

15 Stosunek do procesu narastania wiedzyEkonomiści, zwłaszcza starszego pokolenia, często wyrażają zdziwienie szybkością zmian zachodzących w uprawianej przez nich dyscyplinie „W ekonomii stare teorie rzadko są błędne, stają się one po prostu nieadekwatne.”

16 Stosunek do procesu narastania wiedzyTobin - teorie ekonomiczne rozwijają się w sposób cykliczny, cyklicznie przebiega również działalności gospodarczej, - te dwa rodzaje cykli są ze sobą powiązane - z ich interakcji wyłania się „kumulatywna ciągłość i wewnętrzna dynamika”

17 Stosunek do procesu narastania wiedzy- zmiany teorii są więc związane z rzeczywistością, jednak sama ekonomia narzuca swemu rozwojowi wewnętrzną logikę. - odbiciem tej logiki są rewolucje i kontrewolucje

18 Rewolucje i kontrewolucjeJakie warunki musi spełniać przewrót ekonomiczny, by okazał się rewolucyjny? Harry Johnson: atak na podstawowy element dominującej ortodoksji, nowe ujęcie musi zawierać niepodważalne składniki poprzedniego ujęcia, nową teoria musi cechować pewien stopień trudności,

19 Rewolucje i kontrewolucjemusi oferować odmienną, bardziej atrakcyjną od poprzedniej metodologię, musi zostać stworzone nowe pole do badań ekonomicznych, powinna istnieć tzw. „okrzepła ortodoksja” będąca w oczywistej sprzeczności z rzeczywistością.

20 Rewolucje i kontrewolucjeMichael Stewart -dodatkowy warunek: „pojawienie się geniusza- jakiegoś Kopernika, newtona lub Einsteina, jakiegoś Adama Smitha, Marksa lub Keynesa.” Generalnie kryteria te trudno zobiektywizować, ekonomiści są więc ostrożni w podawaniu konkretnych przykładów rewolucji w ekonomii.

21 Klasyfikacja szkół w ekonomiiWg Sheili Dow Kryterium podziału:zastosowana metodologia głównego nurtu neoaustriacka postkeynesistowska marksistowska

22 Klasyfikacja szkół w ekonomiiAnaliza ograniczona do ekonomii głównego nurtu Ekonomia głównego nurtu- zbiór teorii, które wykorzystują ramy równowagi ogólnej Z ekonomii głównego nurtu wyłącza postkeynesizm

23 Klasyfikacja szkół w ekonomiiWg Edmunda Phelbsa Kryterium podziału: stosunek do elastyczności płac i cen i sposobu modelowania oczekiwań „prawdziwi” keynesiści monataryzm nowa ekonomia klasyczna

24 Klasyfikacja szkół w ekonomiinowa ekonomia keynesistowska makroekonomia strony podażowej teoria realnego cyklu koniunkturalnego szkoła strukturalistyczna (bezpieniężne teorie wahań bezrobocia)

25 Klasyfikacja szkół w ekonomiiWg Maira i Miller Austriacka Neoklasyczna Chicagowska Ortodoksyjna keynesistowska Postkeynesistowska Instytucjonalna Marksistowska i radykalna

26 Klasyfikacja szkół w ekonomiiSzkoły mają w stosunku do siebie charakter komplementarny

27 Klasyfikacja szkół w ekonomiiWg Snowdona, Vana i Wynarczyka Ortodoksyjny keynesizm Monetaryzm Nowa ekonomia klasyczna Teoria realnego cyklu koniunkturalnego Nowa ekonomia keynesistowska Szkoła austriacka i postkeynesistowska

28 Klasyfikacja szkół w ekonomiiDla Garrarda punkt wyjścia do analizy współczesnej makroekonomii, Makroekonomia-spór między klasykami i keynesistami, Postęp w makroekonomii wymaga zaróno konkurencji jak i współpracy.

29 Makroekonomia Def. makroekonomii głównego nurtu:„definiującą ją cechą jest założenie, że gospodarkę w makroskali należy interpretować jako zagregowany wynik opartych na optymalizacji wyborów dokonywanych przez racjonalne podmioty, które dążą do alokacji rzadkich zasobów między konkurencyjne cele na rynkach regulowanych przez mechanizm cen.”

30 Podsumowanie Rozważania o charakterze metodologicznym są coraz częściej oderwane od głównego nurtu badań teoretycznych Studium metodologiczne może uświadomić ekonomistą dlaczego nie udaje im się dotrzeć do rozstrzygnięć, których poszukują „ W ostatecznym rachunku to ekonomiści ( a nie metodolodzy) muszą dokonać zmian w swej dyscyplinie, jeśli staje się to konieczne.”

31 Pytania do dyskusji: W jaki sposób ekonomiści postrzegają obecność problemów metodologicznych w swej dyscyplinie? Dlaczego związek między dyskursem teoretycznym a refleksją metodologiczną ulega stopniowemu rozluźnieniu?