1 Prace nad Krajową Polityką Miejską Andrzej Brzozowy Departament Polityki Przestrzennej Seminarium Miasta w obliczu nowej perspektywy finansowej Łódź, 28 czerwca 2013 r.
2 Kontekst opracowania Krajowej Polityki Miejskiej Podejście terytorialne - uwzględnianie specyficznych uwarunkowań i zróżnicowanych potencjałów rozwojowych różnego typu obszarów Obszary miejskie - szczególny obszar działań polityki ukierunkowanej terytorialnie, ponieważ to one mają największy wpływ na procesy rozwoju społeczno-gospodarczego Podejście funkcjonalne – uwzględnienie całych obszarów funkcjonalnych miast, w tym otaczających je obszarów wiejskich Strategiczne dokumenty rządowe (KPZK 2030, KSRR, SRK, DSRK) wskazują różne kierunki i cele rozwojowe wobec obszarów miejskich, dlatego widoczna jest potrzeba kompleksowej wykładni dla prowadzenia polityki wobec miast w postaci odrębnego dokumentu – Krajowej Polityki Miejskiej (Plan działań KSRR, Plan działań KPZK 2030) Karta Lipska (2007) - polityka wobec miast powinna być określona na poziomie krajowym, a resorty powinny dostrzegać znaczenie miast dla realizacji wyznaczonych celów krajowych, regionalnych i lokalnych, a także wpływ swoich strategii rozwoju na miasta Deklaracja z Toledo (2010) - podkreślająca znaczenie zintegrowanej rewitalizacji miast dla rozwoju inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu OECD Urban Policy Reviews: Poland 2011 i Raport wprowadzający MRR „Rozwój miast w Polsce” Zmiana ustawy o działach - rozszerzenie kompetencji Ministra Rozwoju Regionalnego m.in. o politykę miejską od 1 stycznia 2013 r. Prace nad nowelizacją ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju – wprowadzenie podstawy prawnej do opracowania krajowej polityki miejskiej
3 Założenia Krajowej Polityki Miejskiej Definicja krajowej polityki miejskiej wg Założeń: Krajowa polityka miejska jest celowym, ukierunkowanym terytorialnie działaniem państwa na rzecz zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych oraz wykorzystania ich potencjałów w procesie rozwoju kraju Zasady polityki miejskiej I. Zasada integralności: podporządkowanie krajowej polityki miejskiej polityce rozwoju II. Zasada zintegrowanego podejścia terytorialnego III. Zasada wielopoziomowego zarządzania Ponadto - zasady polityki regionalnej opisane w KSRR 2010-2020: koncentracja geograficzna, koncentracja tematyczna, partnerstwo i współpraca, warunkowość, podejmowanie decyzji na podstawie rzetelnych informacji, subsydiarność, zasada zrównoważonego rozwoju.
4 Założenia Krajowej Polityki Miejskiej Najważniejsze wyzwania dla Polski w zakresie rozwoju miast i procesów urbanizacji w perspektywie do roku 2020 ● Wykorzystanie potencjału głównych ośrodków miejskich i ich obszarów funkcjonalnych do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz zdynamizowania rozwoju kraju ● Wykorzystanie potencjału miast w procesach rozwoju regionalnego na obszarach problemowych o znaczeniu krajowym ● Przeciwdziałanie degradacji społeczno-gospodarczej i przestrzennej obszarów zurbanizowanych ● Poprawa ładu przestrzennego na obszarach miejskich i powstrzymanie żywiołowej suburbanizacji ● Poprawa jakości zarządzania i współpracy na obszarach miejskich, w tym w obszarach funkcjonalnych miast ● Wyzwania horyzontalne, które w specyficzny sposób ujawniają się w miastach ● Infrastruktura transportowa, w tym transport publiczny na obszarach miejskich ● Stały monitoring zjawisk społeczno-przestrzennych w obszarach miejskich
5 Założenia Krajowej Polityki Miejskiej Strategiczny cel krajowej polityki miejskiej wg Założeń: Wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców Cele krajowej polityki miejskiej do roku 2020 (zarys): Cel 1. Poprawa konkurencyjności i zdolności głównych ośrodków miejskich do kreowania rozwoju, wzrostu i zatrudnienia Cel 2. Wspomaganie rozwoju subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich, przede wszystkim na obszarach problemowych polityki regionalnej (w tym na niektórych obszarach wiejskich) poprzez wzmacnianie ich funkcji oraz przeciwdziałanie ich upadkowi ekonomicznemu Cel 3. Odbudowa zdolności do rozwoju poprzez rewitalizację zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i fizycznie obszarów miejskich Cel 4. Wspieranie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich, w tym przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji Cel 5. Stworzenie warunków dla skutecznego, efektywnego i partnerskiego zarządzania rozwojem na obszarach miejskich, w tym w szczególności na obszarach metropolitalnych
6 Od Założeń do projektu Krajowej Polityki Miejskiej Założenia KPM zostały przyjęte przez Stały Komitet Rady Ministrów 20 czerwca 2013 r. Przejście od Założeń do projektu Krajowej Polityki Miejskiej, która: uwzględniać będzie zapisy dokumentów strategicznych (KPZK 2030, KSRR, SRK, inne strategie zintegrowane), akcentować będzie zachowanie zasady subsydiarności, Wskaże pożądane kierunki wspierania rozwoju miast (różnej wielkości), zaproponuje efektywne instrumenty, zachęty, centra wiedzy, projekty pilotażowe, wprowadzi mechanizmy ułatwiające samorządom odpowiedź na nowe wyzwania (np. w zakresie strategii niskoemisyjnych), koncentrować się będzie na najważniejszych aspektach rozwoju miast, wskaże obszary, w których zmiany legislacyjne są pożądane lub warte analizy a następnie propozycje kierunków tych zmian, przyczyni się do zwiększenia efektywności wydatkowania środków publicznych, zarówno przez stronę rządową, jak i samorządową, będzie dokumentem realnym do wdrożenia do roku 2020. Prace nad KPM – równoległe z innym zadaniem Ministerstwa: przeglądem i wypracowaniem zmian w systemie planowania przestrzennego dla realizacji celów Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030.
7 Plan pracy nad KPM – główne wątki tematyczne Dyskusja szczegółowa wychodząca z sześciu głównych wątków tematycznych: 1.ROZWÓJ GOSPODARCZY 2.TRANSPORT 3.OCHRONA ŚRODOWISKA I ODPOWIEDŹ NA ZMIANY KLIMATU 4.KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI 5.REWITALIZACJA 6.ZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMI Wątki tematyczne nie definiują w sposób zamknięty obszaru zainteresowania KPM, ale wokół nich zorganizowane będą prace „Mapa drogowa” skonstruowana w oparciu o główne wątki i zagadnienia, dodatkowo uwzględnione tematy horyzontalne Liczymy na wkład ze strony partnerów (konkretne wnioski, rekomendacje, propozycje z różnych wydarzeń i prac prowadzonych przez różne podmioty) Każde wyróżnione zagadnienie powinno zostać przedyskutowane w szerszym gronie interesariuszy
8 Plan pracy nad KPM – mapa drogowa
9 Plan pracy nad KPM – mapa drogowa REWITALIZACJA V. REWITALIZACJA 1. Ustawa o rewitalizacji (?) 2. Aktywizacja społeczna w obszarach wymagających rewitalizacji 3. Aktywizacja zawodowa w obszarach wymagających rewitalizacji 4. Tereny poprzemysłowe 5. Tereny powojskowe i pokolejowe 6. Blokowiska 7. Rewitalizacja miasta XIX-wiecznego 8. Zachęty do rewitalizacji prowadzonej przez podmioty prywatne 9. Wnioski z Urbact
10 Plan pracy nad KPM – rola partnerów Wnioski z prac nad Założeniami KPM Postulaty sięgające daleko w różnych kierunkach Potrzeba poszukiwania konsensusu i rozwiązań akceptowanych co najmniej przez znaczącą grupę interesariuszy Koncentracja wynikająca ze skupienia się na najważniejszych wyzwaniach i wypracowaniu szczegółowych rozwiązań „Praca organiczna” ponad działania „rewolucyjne” Wiele pól do szczegółowej dyskusji – pogrupowanych w 6 głównych wątków tematycznych Główni partnerzy: resorty, samorządy (regiony, miasta, powiaty, gminy i organizacje samorządowe), eksperci, organizacje społeczne i gospodarcze Wypracowywanie elementów KPM na różnych forach, z dużym udziałem partnerów
11 Plan pracy nad KPM – formułowanie projektu KPM Na podstawie Założeń KPM oraz: zgromadzonych materiałów wniosków z warsztatów i konferencji innych materiałów przekazanych przez partnerów wyników prac wewnętrznych i zleconych przez MRR lub inne instytucje rządowe zostanie sformułowany wstępny projekt KPM Wstępny projekt KPM zostanie poddany nieformalnym konsultacjom z partnerami uczestniczącymi w pracach Następnie zostanie przygotowany finalny projekt KPM skierowany do uzgodnień międzyresortowych oraz formalnych uzgodnień i konsultacji z zewnętrznymi partnerami SOOŚ KRM i RM Równolegle - bieżące działania MRR związane z wsparciem miast – ZUP, instrumenty terytorialne, projekty POPT, program regionalny EOG, inne
12 Dziękuję za uwagę [email protected]