1 Pragmatyczne reguły Newmarka Zofia Goj

2 Pragmatyczne reguły Newmarka Peter Newmark uważany jest za ojca brytyjskiej teorii przekładu On sam uważa się za pragmatyka przekładu, „literalistę” ponieważ interesują go prawda i dokładność Nie uważa, że można stworzyć jedną zintegrowaną teorię przekładu, jakiś dogmat Kieruje się swoistymi i niepowtarzalnymi zasadami

3 W kilku swoich publikacjach przedstawił przede wszystkim zasady i reguły translacyjne Nawiązuje w nich bezpośrednio do procedur przedstawionych przez : komparatystów francuskich - Vinaya i Darbelneta badaczy niemieckich – K.R. Bauscha czy Wolframa Wilssa Natomiast sam tworzy swoje reguły przekładowe dla różnorodnych języków

4 Najważniejsze reguły/procedury przekładowe (Jest to tylko jedna z propozycji Newmarka, została opublikowana w 1988 roku w książce A Textbook of Translation)‏ 1. Transference - przeniesienie słowa z języka źródłowego do kontekstu języka docelowego np. le baccalaur é at the baccalaur é at 2. Cultural equivalent -ekwiwalent kulturowy- zastąpienie formy z języka źródłowego terminem z języka docelowego le baccalaur é at matura A level

5 Najważniejsze reguły/procedury przekładowe 3. Through translation- dosłowny przekład najczęstszych kolokacji : la Communaut é Europ é enne the European Community 4. Literal translation -przekład dosłowny- tłumaczenie elementu z języka źródłowego za pomocą elementu z języka docelowego faire un discours to make a speech wygłosić przemówienie

6 Najważniejsze reguły/procedury przekładowe 5. Functional equivalent – ekwiwalent funkcjonalny – użycie kulturowo neutralnego terminu języka docelowego dla zdefiniowania terminu specyficznego dla kultury źródłowej : le baccalaur é at the French secondary matura, egzamin school leaving po francuskiej examination szkole średniej

7 Najważniejsze reguły/procedury przekładowe 6. Descriptive equivalent – ekwiwalent opisowy- wyjaśnienie elementu specyficznego dla kultury języka źródłowego : le baccalaur é at egzamin na zakończenie francuskiej szkoły średniej, w czasie którego kandydat zdaje 8-10 przedmiotów i który jest warunkiem dostania się na wyższe studia

8 Najważniejsze reguły/procedury przekładowe 7. Translation couplet – strategia łącząca dwie z powyższych procedur (ekwiwalent funkcjonalny i ekwiwalent opisowy) le baccalaur é at the baccalaur é at egzamin zdawany po ukończeniu szkoły średniej we Francji

9 Dobry przekład jest : dosłowny dokładny ekonomiczny zwarty oszczędny jak tylko możliwe uwzględnia czynniki denotatywne, konotatywne, referencjalne i pragmatyczne Newmark przyznaje, że właściwe określenie dosłownego przekładu jest najważniejszym i najbardziej kontrowersyjnym zagadnieniem w przekładzie

10 Nauka tłumaczenia Tylko przez praktykę (learning by doing), trudno jest nauczyć kogoś. Można mu tylko dać dobre wskazówki, czas na ćwiczenie i praktykę i mniej więcej pokazać, jak to się robi. Uczenie przekładu polega także na dyskusjach, przechodzeniu od przykładów do uogólnień i z powrotem, uczeniu się również od słuchaczy i zbieraniu charakterystycznych przykładów.

11 Podstawowe zasady stworzone przez Newmarka 1) im bardziej ważny jest w tekście język, tym ściślej należy go naśladować, a także dokonać transferu komponentu kulturowego 2) im mniej wydaje się ważna warstwa językowa tekstu lub jego fragmentu, tym ściśle czy dosłownie można go przetłumaczyć; można też zwracać mniejszą uwagę na odtworzenie komponentu kulturowego w tym przypadku 3)im lepszy jest język oryginały, tekstu lub jego segmentów, bez względu na jego ważność, tym dokładniej, ściślej należy go przetłumaczyć, pod warunkiem że tłumacz i autor nawzajem się rozumieją (cel autora staje się celem tłumacza) oraz że istnieje podobny odbiorca – nawet jeśli tekst da się po prostu sparafrazować

12 PolskiFrancuskiAngielski Reguły przekładoweRègles de traductionTranslation rules Nauka przez praktykęL'apprentissage par la pratiqueLearning by doing Język źródłowyLangue sourceSource language Język docelowyLangue cibleTarget language PrzeniesienieLa transferenceTransference Ekwiwalent kulturowyUn équivalent culturelCultural equivalent Dosłowny przekład najczęstszych kolokacji Traduction litterale des collocations les plus frequentes Through translation Przekład dosłownyLa traduction litéraire Literal translation Ekwiwalent funkcjonalnyEquivalent fonctionnelFunctional equivalent Ekwiwalent opisowyUn équivalent descriptifDescriptive equivalent DenotacjaLa dénotationDenotation KonotacjaLa connotationConnotation PragmatykaLa pragmatiquePragmatics