1 Prawa i obowiązki uczniaW ujęciu praw dziecka i człowieka

2 Artykuł 1 Powszechnej Deklaracji Praw CzłowiekaWszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i w swych prawach. Artykuł 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

3 Prawa człowieka * każda władza jest ograniczonaPowszechne prawa moralne o charakterze podstawowym, przynależne każdej jednostce w jej kontaktach z państwem. Oparte na tezach: * każda władza jest ograniczona *każda jednostka posiada sferę autonomii, do której nie ma dostępu żadna władza *każda jednostka może się domagać od państwa chrony jej praw.

4 Źródłem praw człowieka jest jego przyrodzona godnośćPrawa człowieka są: * powszechne, * przyrodzone, * niezbywalne Prawa człowieka nie wymagają uzasadnień; uzasadnień wymagają odstępstwa od tych praw Prawami człowieka są jedynie te prawa, które w prawie pozytywnym mają charakter niezbywalnych praw moralnych o podstawowym i powszechnym charakterze

5 Dziecięcy telefon zaufania

6 Rzecznik Praw Dziecka Biuro Rzecznika Praw Dziecka p. Marek MichalakUl. Śniadeckich 10 Warszawa Tel Strona Internetowa Rzecznika Praw Dziecka

7 Prawa człowieka regulują stosunki między jednostką i państwem, jego organami i funkcjonariuszami sprawującymi władzę na różnych szczeblach. Prawa człowieka mogą pełnić trzy funkcje: * ochrona wolności przed jej naruszeniem przez państwo, * konieczność stworzenia przez państwo możliwości realizacji praw jednostki * ochrona przez państwo praw i wolności jednostki przed naruszeniami przez inne osoby

8 Idea praw człowieka zyskała powszechną akceptację dopiero po II wojnie światowej.Usankcjonowaniem odrodzenia praw naturalnych przez społeczność międzynarodową była ogłoszona 10 grudnia 1948 roku Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Sankcjonowała ona wszystkie trzy rodzaje praw człowieka: wolności obywatelskie, prawa polityczne, prawa socjalne

9 Niektóre, szczególnie istotne, cechy nowej koncepcji praw człowieka to:Uznanie ich powszechności. Umieszczenie w katalogu praw niemal wszystkich wartości istotnych dla państw - sygnatariuszy. Odejście od ideologicznych uzasadnień koncepcji praw człowieka , w tym także od praw naturalnych- jedyne pojęcie zaakceptowane, to nieostre i wieloznaczne pojęcie godności człowieka. Pozostawienie praw na poziomie międzynarodowej deklaracji moralnej bez mechanizmu ich egzekucji. Wprowadzenie bardziej skutecznych mechanizmów ochrony odbywało w trojaki sposób: * poprzez opracowanie osobnych paktów politycznych, praw społecznych, ekonomicznych i kulturalnych, * poprzez regionalne konwencje praw człowieka, * poprzez nacisk na dostosowanie wewnętrznego ustawodawstwa zwykłego i konstytucji do międzynarodowych standardów praw człowieka

10 Trzy generacje praw człowiekaPodział praw człowieka został przedstawiony w traktatach międzynarodowych ONZ wywiedzionych z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Są to: Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966) Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych (1966) Zapisane tam standardy praw człowieka są uzupełniane o prawa kolektywne, czyli przysługujące zbiorowościom.

11 I generacja : prawa indywidualne – osobiste (obywatelskie) i polityczneprawo do życia wolność osobista prawo do własności wolność od tortur wolność sumienia i wyznania wolność wypowiedzi prawo do informacji równość wobec prawa swoboda przemieszczania się tajemnica korespondencji bierne i czynne prawo wyborcze prawo zrzeszania się prawo do skargi na organy państwa

12 II generacja: prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalneprawo do pracy i wynagrodzenia prawo do nauki prawo do wypoczynku prawo do ochrony zdrowia prawo do zabezpieczenia społecznego prawo do uczestniczenia w życiu kulturalnym prawo do korzystania z osiągnięć cywilizacyjnych (postępu naukowego)

13 III generacja : prawa kolektywne (odnoszące się do jakości życia)prawo do pokoju prawo do demokracji prawo do rozwoju prawo do zdrowego środowiska naturalnego prawo do pomocu humanitarnej

14 Katalog najważniejszych indywidualnych praw człowiekaPrawo do życia Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego ( wolność od tortur, niewoli, poddaństwa i pracy przymusowej) Prawo do własności Wolność myśli, przekonań, sumienia i religii Wolność zrzeszania się

15 Prawo do prywatności Prawo do słusznego i sprawiedliwego procesu Prawo do pracy i wynagrodzenia za nią Prawo do nauki Prawo do korzystania z postępu naukowego Prawo do udziału w życiu kulturalnym Prawo do godnego życia Prawo do zdrowia Prawo do ochrony rodziny i macierzyństwa

16 Instrumenty ochrony praw człowiekaKarta Narodów Zjednoczonych 1945 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 1948 Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka 1966: * Międzynarodowy Pakty Praw Obywatelskich i Politycznych * Międzynarodowy Pakty Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturowych Konwencja w sprawie wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji rasowej 1966 Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet 1979 Konwencja przeciwko torturom i innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu 1984 Konwencja o prawach dziecka 1989 Konwencja o ochronie praw pracowników migrujących i członków ich rodzin 1990

17 Organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony praw człowiekaCzerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc Amnesty International Międzynarodowa Helsińska Fundacja Praw Człowieka

18 Prawa Dziecka – to pojecie z kategorii praw człowiekaWynikają z godności i niepowtarzalności dziecka jako istoty ludzkiej Mówimy o nich w relacji władza – jednostka

19 Konwencja o prawach dziecka 20 listopada 1989 rokuReguluje prawa dziecka w świecie Komitet Praw Dziecka (Genewa) rozpatruje sprawozdania rządów z wykonania Konwencji Polska podpisała Konwencję 26 stycznia 1991 r. Ratyfikowała w 1991 r. Obowiązuje od 7 lipca 1991 r.

20 Konwencja o Prawach DzieckaPreambuła Trzy części określające prawa dziecka – stanowiące prawa dziecka – 54 artykuły Załacznik

21 Status dziecka zawarty w Konwencji oparty jest na :Dziecko jest samodzielnym podmiotem i ze względu na swoją niedojrzałość psychiczna i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej Dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności i prywatności Rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka Państwo powinno wspierać rodzinę, ale nie wyręczać w jej funkcji

22 Zasady, którymi kierowano się tworząc katalog praw dziecka:Zasada dobra dziecka Zasada równości Zasada poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców Zasada pomocy państwa

23 Katalog praw dziecka zawarty w KonwencjiPrawa i wolności osobiste Prawa socjalne Prawa kulturalne Prawa polityczne

24 Prawa i wolności osobistePrawo do życia i rozwoju Prawo do nauki Prawo do informacji Prawo do tożsamości i identyczności Prawo do ochrony przed poniżającym i okrutnym traktowaniem i karaniem Swoboda myśli, sumienia i wyznania Prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do wychowania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi

25 Prawa socjalne Prawo do odpowiedniego standardu życiaPrawo do ochrony zdrowia Prawo do zabezpieczenia socjalnego Prawo do wypoczynku i czasu wolnego

26 Prawa kulturalne Prawo do korzystania z dóbr kultury

27 Prawa polityczne Prawo stowarzyszania się zgromadzeń w celach pokojowych

28 Prawa Ucznia Prawo do nauki Prawo do informacjiPrawo do swobody myśli, sumienia i religii Prawo do wypowiedzi Prawo do prywatności Prawo do życia bez przemocy i poniżania Prawo do tożsamości Prawo do stowarzyszania Prawo do wychowania w rodzine

29 Obowiązki ucznia Obowiązek naukiObowiązek troski o bezpieczeństwo w szkole Obowiązek okazywania szacunku wobec innych Obowiązek poszanowana mienia szkoły i cudzej własności Obowiązek tolerancji Obowiązek dochowania tajemnicy Obowiązek dbania o własne zdrowie Obowiązek troski o kulturę słowa Obowiązek informowania o niebezpiecznych sytuacjach