1 PRAWA RZECZOWE - pojęcie, charakter, przedmiot

2 w znaczeniu przedmiotowym - prawo rzeczowe oznacza zbiór przepisów regulujących formy korzystania z rzeczy, przybierające postać podmiotowych praw rzeczowych podmiotowe prawo rzeczowe – to majątkowe prawo cywilne o charakterze bezwzględnym, mające za przedmiot rzecz Prawo rzeczowe

3 Prawa podmiotowe bezwzględnewzględne

4 Prawa podmiotowe bezwzględne skuteczne erga omnes dominujące przepisy typu ius cogens prawo nie wyczerpuje się w roszczeniach zagrożenie/naruszenie prawa rodzi roszczenie ochronne skierowane do oznaczonej osoby, zindywidualizowanego już podmiotu określone w przepisach w ramach katalogu zamkniętego (numerus clausus), tzn. o bezwzględności decyduje ustawodawca Prawa podmiotowe względne skuteczne inter partes dominujące przepisy typu ius dispositivi – ich zastosowanie następuje wtedy, gdy strony nie uregulowały danego stosunku w sposób odmienny, lub niekompletny roszczenie nie stanowi skutku naruszenia prawa, ale jest jago istotą, prawo wyczerpuje się w roszczeniach

5 W polskim prawie cywilnym prawa rzeczowe zaliczamy do kategorii praw bezwzględnych

6 Przedmiot praw rzeczowych Ściśle przedmiotem praw rzeczowych są rzeczy Wg art. 45 KC, rzeczami są wyłącznie przedmioty materialne Rzecz definiowana jest, jako materialna część przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym mogąca stanowić samoistny przedmiot obrotu -> chodzi tutaj o element wyodrębnienia (w sposób naturalny bądź sztuczny) Przedmiotem praw rzeczowym mogą być tylko rzeczy istniejące i zindywidualizowane (oznaczone co do tożsamości)

7 rzeczy nieruchomości rzeczy ruchome rzeczy oznaczone co do gatunku oznaczone co do tożsamości

8 pojęcie nieruchomości zostało zdefiniowane przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym – na podstawie art. 46 § 1 nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności rzeczy ruchome to przedmioty materialne, które nie stanowią nieruchomości ani ich części składowych

9 -na mocy przepisów szczególnych, a więc wyjątkowo (np. art. 235 KC), -nie można skutecznie ustanowić n. budynkowej przez czynność prawą, przy braku przepisu upoważniającego, natomiast n. lokalowej bez wymaganego prawnie, konstytutywnego zdarzenia cywilnoprawnego nieruchomości budynkowe i lokalowe

10 Rzeczy oznaczone co do tożsamości i rzeczy oznaczone co do gatunku Rzeczy oznaczone co do tożsamości - oznaczenie przedmiotu wg jego indywidualnych cech, właściwości; oznaczenie to może wynikać z racji unikalności danego przedmiotu, lub woli stron dokonujących wyboru konkretnego egzemplarza z większej masy Rzeczy oznaczone co do gatunku – są rzeczami zamiennymi, występują w obrocie w większej ilości, Konsekwencje podziału -> inny mechanizm przeniesienia własności! – art. 155 KC

11 Części składowe rzeczy a przynależność kwestia związana z niejednorodnością rzeczy występujących w obrocie skutkiem uznania danego elementu za część składową rzeczy jest to, że w myśl art. 47 § 1 KC nie może być on odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych (część składowa dzieli los prawny rzeczy głównej od chwili połączenia!), natomiast w przypadku przynależności czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną nie musi mieć skutku względem przynależności (z woli stron lub na mocy przepisów szczególnych a art. 52 KC)