1 PRAWIDŁOWOŚCI ŻYCIA SPOŁECZNEGO Mechanizmy regulujące życie społeczne Postawy o istotnym znaczeniu dla życia społecznego Etyka życia społecznego

2 ŁAD SPOŁECZNY To stan równowagi, który pozwala zaspokoić ludzkie potrzeby i stwarza warunki rozwoju społecznego. Elementami ładu społecznego są: wartości, normy i instytucje społeczne, dzięki którym ludzkie zachowania są przewidywalne

3 MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE Ocena – sposób postrzegana danej rzeczy, zjawiska lub kogoś(pozytywne lub negatywne) Rodzaje ocen ze względu na punkt widzenia Ocena hedonistyczna – pod kątem związanej nimi przyjemności bądź przykrości Ocena estetyczna – pod kątem brzydoty lub piękna Ocena utylitarna – pod kątem przydatności Ocena moralna – pod kątem dobra lub zła Ocen zjawisk, ludzi rzeczy dokonujemy ze względu na różne punkty widzenia

4 MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE Wartości społeczne to idee uważane przez większą część społeczeństwa za cenne, pożądane oraz zasługujące na szacunek i szczególną ochronę. Funkcje wartości: Zaspokajania potrzeb; Motywacyjna (dążenie do nich aktywizuje jednostkę i ukierunkowuje jej działania); Komunikacyjna (deklarowanie wartości i dyskusja wokół nich ożywia komunikację międzyludzką); Organizująca grupy i organizacje społeczne wokół wybranych wartości; Porządkująca (hierarchizacja wartości powoduje ład w sądach i decyzjach jednostki i grupy); Kulturowa (wartości są podstawą systemów moralnych i prawnych).

5 MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE SYSTEM WARTOŚCI – spójny i hierarchicznie uporządkowany system wartości regulujący stosunki w grupie, określający jej cele, będący źródłem norm społecznych. Rodzaje wartości: instrumentalne – zachowania i cechy, które służą do osiągania i realizacji celów ostatecznych np.. Wrażliwość, uczciwość, pracowitość ostateczne – cele i stany rzeczy, do których ludzie dążą np. sprawiedliwość, równość, zbawienie, szczęście

6 MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE Normy społeczne to nakazy i zakazy określające jak należy postępować, co należy robić, a czego nie wolno. Normy społeczne są wyrazem zaakceptowanego systemu wartości w danym społeczeństwie. System sankcji społecznych na straży przestrzegania norm społecznych: a)formalny – są wymierzane w określonym trybie przez upoważnione organy ( np.. Kara więzienia) b)nieformalny – spontaniczne formy nacisku stosowane przez otoczenie ( np. izolacja, życzliwość) c)Pozytywny – gdy nagradzają zachowania zgodne z przyjętymi normami ( np. pochwała, uznanie) d)Negatywny – gdy karzą zachowania niezgodne z zasadami ( np.. drwina, donos)

7 MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE PODZIAŁ NORM SPOŁECZNYCH NORMY PRAWNE  są ustanawiane przez upoważniony do tego organ ustawodawczy, władzę państwową lub samorządową;  mają charakter powszechny i stanowiony  w równym stopniu obowiązują wszystkich obywateli;  sankcje za nieprzestrzeganie maja charakter formalny, np.. mandat, więzienie. NORMY RELIGIJNE  obowiązują tylko przedstawicieli danego wyznania  pochodzą od Boga lub organizacji religijnych ( część ma charakter moralny)  Sankcje o charakterze religijnym np.. ekskomunika, zbawienie

8 MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE PODZIAŁ NORM SPOŁECZNYCH NORMY MORALNE  są oparte na wyobrażeniu co dobre a co złe np.. uczciwość, prawdomówność  nieprzestrzeganie pociąga za sobą sankcje nieformalne np.. izolacja, życzliwość, wyszydzanie  mają charakter absolutny ( bezwzględny nakaz, lub zakaz określonego zachowania) NORMY OBYCZAJOWE  sposoby zachowania, postępowania oraz rytuały ukształtowane w wyniku nawyków, uznanych w danej społeczności za obowiązujące  ich przestrzeganie wynika z określonych tradycji  Nieprzestrzeganie pociąga za sobą sankcje nieformalne

9 POSTAWY O ISTOTNYM ZANCZENIU DLA SPOŁECZEŃSTWA Postawa – gotowość człowieka do określonych zachowań względem norm społecznych, ludzi czy zjawisk (stosunek do nich) Postawa efektem : osobowości człowieka procesu socjalizacji pełnionych ról społecznych

10 POSTAWY O ISTOTNYM ZANCZENIU DLA SPOŁECZEŃSTWA Rodzaje pozytywnych postaw: odwaga cywilna – postępowanie w zgodzie ze swoim sumieniem, nawet wbrew odmiennej opinii i presji otoczenia (mówienie prawdy, przyznanie się do winy) słowność – dotrzymywanie słowa czy przestrzeganie postanowień umów prawdomówność – szczerość, otwartość i prawdziwość wypowiedzi punktualność – skrupulatne przestrzeganie terminu wrażliwość społeczna – zdolność uczuciowego utożsamiania się z inną osobą (empatia) solidarność międzyludzka – więź oparta na współdziałaniu, współodpowiedzialności, wzajemnym wspieraniu się

11 ETYKA ŻYCIA SPOŁECZNEGO Sprawiedliwość języku potocznym to: ocena sąd dostępność określonych dóbr Różne aspekty wyjaśnienia sprawiedliwości – zawsze jednak pozytywne W polityce – utożsamienie z podziałem dóbr i równością szans i uprawnień obywateli W prawie z równością wyrokowania i poszanowaniem praw innych

12 SPRAWIEDLIWOŚĆ JAKO CNOTA W starożytności sprawiedliwość pojmowano jako cnotę. Dla Platona była ona harmonią miedzy władzami człowieka: rozumem, pędem do walki i pragnieniem przyjemności. Człowiek sprawiedliwy to człowiek doskonały moralnie, postępujący etycznie. Autorzy Biblii za sprawiedliwych uznają żyjących zgodnie z przykazaniami Bożymi

13 Sprawiedliwość wyrównawcza i rozdzielcza Arystoteles Sprawiedliwość wyrównawcza – za dany towar należy zapłacić nie mniej niż koszty jego wytworzenia Sprawiedliwość rozdzielcza – każdy kto uczestniczył w wytwarzaniu towaru, otrzyma część jego wartości, proporcjonalną do wkładu pracy Formuły sprawiedliwości rozdzielczej każdemu po równo demoralizuje – sumienność czy też jej brak są tyle samo warte unifikacja stylu życia i potrzeb zabicie indywidualizmu marnotrawstwo rozdzielanych dóbr Każdemu według jego potrzeb społecznie uzasadnionych: względność potrzeb zaspokojenie jednej potrzeby rodzi następne uczucie niedosytu i niesprawiedliwości miarę wyznacza dzielący, nie otrzymujący każdemu według jego wysiłku: nie wymusza efektywnych działań Każdemu według jego pracy nieokreśloność wkładu pracy( szczególnie w dużych zespołach) nie uwzględnienie stanu zdrowia, wieku, kalectwa Każdemu według zasług – szczególne zasługi dla społeczeństwa rodzaj zasług, ich czas i sposób względne konflikty społeczne każdemu według jego urodzenia – podstawa porządku feudalnego przydział dóbr w zależności od przynależności społecznej rodziców zasada niesprawiedliwa

14 SPRAWIEDLIWOŚĆ – NAUKA SPOŁECZNA KOŚCIOŁA „ Społeczeństwo zapewnia sprawiedliwość społeczną, gdy urzeczywistnia warunki pozwalające zrzeszeniom oraz każdemu z osobna na osiągnięcie tego, co im się należy, odpowiednio do ich natury i powołania”

15 Sprawiedliwość jako równość szans zasada wolności – każdy może wybrać rodzaj życia, jeśli nie szkodzi innym zasada dyferencji – ludzie wyznaczają sobie różne cele, ponieważ są różni sprawiedliwość więc to możliwość wyboru własnej drogi życiowej

16 SPRAWIEDLIWOŚĆ JAKO UPRAWNIENIE Sprawiedliwość jako uprawnienie(nacisk na posiadanie dóbr) – przestrzeganie prawa w gromadzeniu dóbr materialnych. Przestrzeganie prawa w zdobywaniu i gromadzeniu dóbr podstawą sprawiedliwości społecznej. 3 zasady sprawiedliwego społeczeństwa sprawiedliwe pozyskanie – legalne nabycie dobra sprawiedliwe przekazanie – legalna sprzedaż lub oddanie dobra dochodzenie praw – możliwość odwołania się do odpowiednich instytucji, jeśli dobro jest nielegalnie pozyskane

17 Problemy moralne Aborcja(ustawa z 1993)- dopuszczalne usunięcie ciąży na pisemna prośbę kobiety ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety zdiagnozowano ciężkie upośledzenie płodu ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego np. gwałtu Aborcja jest zabroniona – gdy płód jest zdolny do samodzielnego życia poza organizmem matki Eutanazja Etyczny aspekt ochrony środowiska Prawa zwierząt warunki hodowli, transportu i uboju zwierząt w celach spożywczych i dla futer wykorzystywanie zwierząt w celach eksperymentów medycznych wykorzystywanie zwierząt dla testowania kosmetyków polowania, hodowla oraz tresura zwierząt dla celów rozrywkowych znęcanie się (głodzenie, bicie, zniewalanie)