1 PRAWO STANOWIONE XI – XVIII w.

2 Ewolucja w kierunku stanowienia X-XIII w.  pokoje boże (pax dei) i rozejmy boże (treuga dei)  odbudowa silnej władzy królewskiej  centralizacja władzy  stanowienie prawa przez władców uniwersalnych  recepcja prawa rzymskiego  rozwój prawa kanonicznego  rozwój nauki prawa – włoska szkoła prawa karnego

3 Podmioty stanowiące prawo  monarcha – XI-XIII w.  monarcha wraz z przedstawicielami stanów – XIII-XV(XVIII) w.  monarcha absolutny – XV-XVIII w.  samodzielnie  za formalną zgodą stanów  rady miejskie

4 Ustawodawstwo królewskie  Anglia:  asyzy, konstytucje  ryty procesowe  Niemcy:  pokoje ziemskie (landfrydy) – królewskie i terytorialne  Francja:  ordonanse

5 Ustawodawstwo reprezentacji stanowych  Anglia – Parlament:  statuty (statute law)  Niemcy – Sejm Rzeszy/sejmy krajowe:  ordynacje  Polska/Rzeczpospolita – Sejm:  konstytucje

6 Statuty miast włoskich (XI-XV w.)  pierwotnie prawo zwyczajowe  ius statuendi  ustawodawstwo rad miejskich  ustawodawstwo cesarskie (Fryderyk I i II)  recepcja prawa rzymskiego – ius commune  do XIV w. usystematyzowane zbiory praw – statuty  statuty morskie

7 Liber Augustalis  Constitutiones Regni Siciliae  zbiór ustaw cesarskich dla Królestwa Sycylii  ogłoszony przez Fryderyka II w Melfi w 1231 r.  oparty na prawie rzymskim i longobardzkim  wyłącznie zatwierdzone prawo zwyczajowe i tylko subsydiarnie

8 Statuty Kazimierza Wielkiego  wydane w latach 1357-1362  osobno dla Wielkopolski i Małopolski  kompilacje prawa zwyczajowego i ustaw królewskich  zatwierdzone przez króla i wiec  nadrzędność prawa stanowionego  wprowadzenie zasad prawa bożego (kanonicznego) i naturalnego (rzymskiego)  jedyne oficjalne zbiory prawa ziemskiego do 1795

9 Statuty litewskie  kompilacje prawa zwyczajowego i prawodawstwa wielkoksiążęcego zatwierdzone przez władcę  Statut I z 1529 r.  Statut II z 1566 r.  Statut III z 1588 r.  obowiązywał w WKL do 1795 (1840) r.  częściowa recepcja prawa rzymskiego  stosowany w Polsce i Rosji

10 Constitutio Criminalis Carolina  ustawa karna cesarza Karola V  przyjęta przez Sejm Rzeszy w 1532 r.  prawo karne materialne i procesowe  oparta o włoską szkołę prawa karnego (mos italicus)  ograniczona klauzulą salwatoryjną – formalnie stosowana subsydiarnie  stosowana także poza Rzeszą

11 Ordonanse Ludwika XIV  ordonans o postępowaniu cywilnym (1667 r.)  ordonans o postępowaniu karnym (1670 r.)  ordonans o handlu (1673 r.)  ordonans o marynarce (1681 r.)  czarny kodeks (1685 r.)

12 Constitutio Criminalis Theresiana  ustawa karna cesarzowej Marii Teresy  ogłoszona w 1768 r.  prawo karne materialne i procesowe  ujednolicała prawo karne w państwie Habsburgów  oparta na rozwiązaniach Caroliny  nie realizowała postulatów szkoły humanitarnej

13 Rozwój prawa stanowionego  prawo karne – zasada publicznoprawna do XVI w.  prawo procesowe  prawo ustrojowe  prawo administracyjne/finansowe  prawo handlowe  prawo cywilne