1 PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY dr hab. Dariusz Milewski prof. US Uniwersytet Szczeciński Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Katedra Systemów i Polityki Transportowej dr inż. Bogusz Wiśnicki Akademia Morska w Szczecinie Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu Instytut Inżynierii Transportu Nadarzyn,
2 Korytarze transportowe Statystyki przewozów PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Plan prezentacji Korytarze transportowe Statystyki przewozów Konkurencja międzygałęziowa Technologie intermodalne Uwarunkowania tr. intermodalnego Koszty logistyczne Analiza ekonomiczna Wnioski Cel: zaprezentowanie możliwości rozwoju transportu w relacji UE-Chiny oraz z uwzględnieniem czynników ekonomicznych mających wpływ na rozwój technologii intermodalnych Milewski&Wiśnicki
3 Korytarze lądowe UE-ChinyPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Korytarze transportowe Korytarze UE-Chiny obejmują: Korytarz morski północny Korytarz kolejowy północny (Mandżuria/ Mongolia) Korytarz kolejowy centralny (Kazachstan/Rosja) Korytarz kolejowo-morski Kaukaski (M. Kaspijskie/M. Czarne) Korytarz kolejowy południowy (Indie/Iran) Korytarz morski południowy Korytarz lotniczy Korytarze lądowe UE-Chiny Źródło: Uwe Leuschner, DB Cargo AG Milewski&Wiśnicki
4 Obciążenie korytarzy w 2020 r.PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Korytarze transportowe Strategia Rosji zakłada rozbudowę korytarzy przebiegających przez jej kraj i morski szlak północny przez Morze Arktyczne Strategia zakłada przekierowanie na szlaki lądowe 18% ładunków do 2020 r. Kluczowy projekt to modernizacja Magistrali Transsyberyjskiej aby osiągnąć prędkość 1500km/dzień co skróci podróż do 7 dni 2,6% 7,8% 5,8% 4,2% 79,6% Obciążenie korytarzy w 2020 r. Źródło: ecolipales.ru Milewski&Wiśnicki
5 PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Korytarze transportowe Planowana jest budowa nowoczesnych terminali granicznych i centrów logistycznych wzdłuż Magistrali Transsyberyjskiej Wizualizacje terminali wokół Moskwy o zdolności przeładunkowej ponad 600 tys. TEU Źródło: morproekt.ru Milewski&Wiśnicki
6 Intermodalny Korytarz KaspijskiPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Korytarze transportowe Od 2014r. testowany jest Korytarz Kaukaski wiodący poprzez M. Kaspijskie i M. Czarne/ Istambuł. Czas tranzytu to 15 dni. Budowane są nowe terminale portowe (Aktau, Turkmenbashi, Alyat) i nowe promy. Intermodalny Korytarz Kaspijski Źródło: acsc.az, ecolipales.ru Milewski&Wiśnicki
7 Korytarze One Belt-One RoadPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Korytarze transportowe Strategia Chin „One Belt-One road” daje priorytet korytarzowi morskiemu poprzez port w Pireusie i korytarzowi południowemu poprzez Iran i Istambuł Korytarze One Belt-One Road Źródło: economist .com Milewski&Wiśnicki
8 Wymiana handlowa EU-Chiny [milion EUR]PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Statystyki przewozów Wartość wymiany handlowej EU28-Chiny wzrosła 2x w latach Eksport EU28 wzrósł z 25% do 33% obrotów handlowych Wymiana handlowa EU-Chiny [milion EUR] Źródło: Eurostat Milewski&Wiśnicki
9 Przewozy morskie Europa-Chiny w latach 2015-2020 [TEU][%]PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Statystyki przewozów Transport morski kontenerów EU28-Chiny wynosił 12,0 mln TEU w 2015 r. Eksport EU28 stanowił 35% obrotów Powolny 1% wzrost przewozów w latach Duży wzrost przewozów prognozuje się w wymianie Chiny-kraje rozwijające się Przewozy morskie Europa-Chiny w latach [TEU][%] Źródło: Seabury Ocean Trade Analysis Milewski&Wiśnicki
10 Magistrala Transsyberyjska EU-ChinyPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Statystyki przewozów Przewozy tranzytowe Magistralą Transsyberyjską wyniosły TEU ( kont.) w 2014r. Odległość 11000km pokonywana jest w 14 dni, tj. z prędkością 750km/dzień Alternatywne korytarze kolejowe prowadzą przez Dostyk lub Zabajkalsk Magistrala Transsyberyjska EU-Chiny Źródło: felb.word Milewski&Wiśnicki
11 Prognoza przewozów EU-ChinyPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Statystyki przewozów Prognozy dla relacji UE-Chiny zakładają przewóz 14,4 mln TEU w 2020r.: 13,1 mln TEU (91%) - tr. morski, 1,3 mln TEU (9%) - tr. kolejowy Oznacza to wzrost udziału tr. kolejowego z 0,4% do 8,8% w latach Przewiduje się dużo większy udział przewozów przez stację graniczną Dostyk (83%) w stosunku do trasy przez Zabajkalsk (7%) Prognoza przewozów EU-Chiny Źródło: felb.word Milewski&Wiśnicki
12 Ograniczenia dot. masy i wielkości ładunku Słaba dostępność PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Konkurencja międzygałęziowa Odległość: 8500km Czas transportu: 3-7 dni Ograniczenia dot. masy i wielkości ładunku Słaba dostępność Nieliczne połączenia Wysokie stawki frachtowe Nieekologiczny Małe ryzyko otoczenia geopolitycznego Odległość: 11000km Czas transport: dni Możliwość przewozu ładunków dużych i ciężkich B. dobra dostępność Ekologiczny Duże ryzyko otoczenia geopolitycznego Odległość: 20000km Czas transportu: dni Możliwość przewozu jednostek dużych i ciężkich Dobra dostępność B. dużo połączeń Niestabilne niskie stawki frachtowe B. ekologiczny Milewski&Wiśnicki
13 Korytarze kolejowo-morskie Korytarze lotniczePROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Technologie intermodalne Korytarze morskie Korytarze kolejowe Korytarze kolejowo-morskie Korytarze lotnicze Jednostki ładunkowe Kontenery morskie (20’, 40’) Kontenery ISO i lądowe (20’, 30’, 40’, 45’) Kontenery ISO (20’, 30’, 40’), wagony kolejowe Pojemniki logistyczne Organizacja przewozów Kontenerowce oceaniczne Pociągi blokowe Przesyłki wagonowe Samoloty cargo Technologie przeładunku Przeładunki lo-lo Przeładunki lo-lo i ro-ro Ro-ro Dowóz-odwóz Tr. Intermodalny, tr. drogowy Tr. drogowy Milewski&Wiśnicki
14 PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Uwarunkowania transportu intermodalnego Bariery techniczne: 2-krotna szerokości torów, zbyt mała przepustowość stacji granicznych/portów, brak jednolitych standardów infrastruktury w całym korytarzu (lokalne ograniczenia prędkości), barak taboru kolejowego/zbyt mała pojemność promów kolejowych. Bariery organizacyjno-prawne: długotrwałe odprawy graniczno-celne, częste inspekcje i kontrole w trakcie transportu, brak harmonizacji taryf tranzytowych, niejednolite przepisy dot. czasu pracy i obowiązku wizowego dla maszynistów/kierowców. Pozytywne aspekty: równouprawnienie operatorów i przewoźników państwowych i prywatnych, wolny rynek przewoźników drogowych, łatwy dostęp do infrastruktury punktowej, ujednolicony list przewozowy CIM/SMGS, częściowa możliwość śledzenia przesyłek. Milewski&Wiśnicki
15 Czas i koszty w tr. kolejowym Chiny-KazachstanPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Uwarunkowania transportu intermodalnego Kluczowe opóźnienia wiążą się z pokonywaniem stacji granicznych ze zmianą szerokości torów. Przestoje mogą wynosić od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin. Czas i koszty w tr. kolejowym Chiny-Kazachstan Źródło: ECE/TRANS/184 Milewski&Wiśnicki
16 Procesy logistyczne w korytarzach kolejowychPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Uwarunkowania transportu intermodalnego Operatorzy oferują klientom coraz lepsze usługi logistyczne w relacji door-to-door Procesy logistyczne w korytarzach kolejowych Źródło: felb.word Milewski&Wiśnicki
17 Ładunek może mieć wartość wahającą się od kilku do kilkuset EUR/tonę. PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Koszty logistyczne Koszty transportu różnymi gałęziami transportu z Chin do Polski zidentyfikowano na podstawie taryf rynkowych i przepisów prawnych. Koszty logistyczne obejmują oprócz kosztów transportu: koszty utrzymania zapasu w magazynie, koszty zapasu w drodze, koszty utraconej sprzedaży oraz koszty zewnętrzne. Ładunek może mieć wartość wahającą się od kilku do kilkuset EUR/tonę. Dalszą analizę całkowitych kosztów logistycznych oparto na przykładzie przewozu w ciągu roku 50 kontenerów 40’ o masie jednostkowej 15 ton/kontener, tj. 750 ton/rok. Przeanalizowane zostały następujące warianty dostaw (jednostka/masa netto/częstotliwość/czas tranzytu): statek: 1 kontener / 15 ton / co 7 dni / śr. czas transportu 40 dni, pociąg: 2 kontenery / 2x15 ton / co 14 dni / śr. czas transportu 16 dni, samochód: 2 naczepy / 3x20,5 ton / co 28 dni / śr. czas transportu 21 dni, samolot: partia / 17 ton / co 8 dni / śr. czas transportu 3 dni. Milewski&Wiśnicki
18 Koszt utrzymania zapasu w magazynie Koszt utraconej sprzedażyPROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Analiza ekonomiczna Koszty logistyczne całkowite dla wartości towaru USD/tonę Rodzaj transportu Koszt utrzymania zapasu w magazynie Koszt zapasu w drodze Koszt utraconej sprzedaży Koszt transportu Koszt całkowity [USD/rok] Morski - kontenery 40' 86 691 64 110 58 500 Pociąg - kontenery 40' 27 425 19 500 Drogowy 98 646 40 497 Lotniczy 59 205 70 3 900 Milewski&Wiśnicki
19 PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Analiza ekonomiczna Milewski&Wiśnicki
20 PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Analiza ekonomiczna Milewski&Wiśnicki
21 PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Analiza ekonomiczna Stawki frachtowe w transporcie morskim są w obecnej chwili zaniżone, co wynika z wyniszczającej konkurencji między armatorami. Od początku kryzysu stawki frachtowe na towary masowe w transporcie morskim spadły o 93% (Baltic Dry Index), w przypadku ładunków kontenerowych spadek wyniósł nawet 98%. Stawki ogólnie w transporcie zależą od stabilności współpracy z usługobiorcami. W przypadku stałej współpracy z przewoźnikiem, można wynegocjować korzystniejsze stawki. Przy „rozchwianym” rynku możliwości negocjacyjne są znacznie mniejsze. W transporcie lotniczym prognozuje się stopniowy spadek stawek frachtowych ze względu na wzrost konkurencji w tym segmencie transportu i widoczny tzw. efekt skali. Milewski&Wiśnicki
22 PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Analiza ekonomiczna Milewski&Wiśnicki
23 Analizy pokazały efektywność ekonomiczną dostaw transportem kolejowym. PROBLEM WYBORU GAŁĘZI TRANSPORTU W OBSŁUDZE GLOBALNEGO OBROTU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE POŁĄCZEŃ UE - CHINY Wnioski Analizy ekonomiczne wskazują istotne zależność wartości ładunku na wybór środka transportu. W całkowitych kosztach logistycznych najważniejszy udział mają koszty transportu i koszty utraconej sprzedaży. Te ostatnie wynikają z ryzyka wyczerpania zapasu w wyniku nieprawidłowości w łańcuchu zaopatrzenia. Im większa niepewność dostaw i wartość ładunku tym większe są dodatkowe koszty utraconych potencjalnych przychodów. Wyniki różnią się w zależności od tego czy uwzględniane są koszty zewnętrzne. Rachunek z kosztami zewnętrznymi bardzo obciąża transport lotniczym. Analizy pokazały efektywność ekonomiczną dostaw transportem kolejowym. Pokazany model kalkulacyjny podwala na bieżące monitorowanie kosztów logistycznych i podejmowanie decyzji dot. wyboru środka transportu w sposób bardziej elastyczny. Milewski&Wiśnicki
24 dr hab. Dariusz Milewski prof. USUniwersytet Szczeciński dr inż. Bogusz Wiśnicki Akademia Morska w Szczecinie Nadarzyn,