1 PROBLEMATYKA UBÓSTWA WYKŁAD

2 DEFINICJA Ubóstwo to stan różnego rodzaju braków – braków w takich rozmiarach, że człowiek permanentnie nie zaspokaja swoich podstawowych potrzeb. To nie tylko niskie dochody, ale także poczucie marginalizacji i wyłączenia, świadomość izolacji od innych ludzi, niezdolność do trwałych satysfakcjonujących związków z ludźmi, problemy psychiczne.

3 Trzy aspekty ubóstwa EKONOMICZNY PSYCHOLOGICZNY SPOŁECZNY

4 Skutki ubóstwa Niski standard życia Pogorszenie stanu zdrowiaZaniżenie aspiracji edukacyjnych Brak dostępu do dóbr kultury, do wypoczynku

5 Skutki – ciąg dalszy Poczucie poniżenia, bezradności, obniżenie poczucia własnej wartości Wzrost ryzyka patologii społecznej (alkoholizm, przestępczość, rozbicie rodziny, przemoc domowa) Zepchnięcie na margines życia społecznego

6 Kryterium pomiaru Minimum socjalne Minimum egzystencjiRelatywna linia ubóstwa (poniżej 50% średnich wydatków gospodarstw domowych) Ubóstwo rejestrowane Subiektywna granica ubóstwa

7 Wyniki badań – dane bardzo zróżnicowaneDane z badań historycznych (kryterium – minimum socjalne) 1989 – 14,8% 1994 – 57,3% 1997 – 50,4%

8 Badania - cd Rok 2002 – kryterium minimum egzystencji (badania IPiSS)Poniżej minimum egzystencji 11% obywateli, w skrajnym ubóstwie – 16,1% dzieci w wieku 0-14 oraz 15,9% młodzieży w wieku lat Co 20 Polak żyje w skrajnym ubóstwie dłużej niż 2 lata (utrwalanie nawyku korzystania z pomocy społecznej)

9 Grupy społeczne najbardziej narażone na ubóstwoOsoby utrzymujące się ze źródeł niezarobkowych (bezrobotni, renciści, emeryci, rolnicy) Mieszkańcy miast poniżej 20 tysięcy mieszkańców Osoby posiadające na utrzymaniu dzieci, zwłaszcza rodziny wielodzietne Rodziny, w których jest osoba niepełnosprawna

10 Przyczyny ubóstwa Dzielimy je na dwie grupy: Osobiste (tzw. zawinione)Pozaosobiste (tzw. strukturalne)

11 Przyczyny osobiste Nieudolność Lenistwo Niegospodarność uzależnienia

12 Przyczyny pozaosobisteStrukturalne bezrobocie Spadek realnych dochodów wielu grup zawodowych Klęski żywiołowe Ograniczanie i wadliwe rozdzielanie środków na pomoc społeczną

13 Bieda a bezrobocie Ok. 17% - tylu ludzi w wieku produkcyjnym nie ma pracy Ok. 40% spośród wszystkich bezrobotnych to osoby długotrwale bezrobotne ( powyżej 12 miesięcy) Najbardziej narażeni na bezrobocie – ludzie po 45 roku życia z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym zawodowym.

14 Relacje między biedą a sytuacją dzieciOchrona dzieci przed ubóstwem Pozytywny i negatywny udział dzieci w pokonywaniu biedy „Skazywanie” dzieci na ubóstwo np. przez alkoholizm rodziców Izolacja społeczna dziecka Ryzyko „dziedziczenia” biedy