1 Problemy współpracy bibliotek w zakresie współkatalogowania IX Ogólnopolska Konferencja Automatyzacja bibliotek publicznych Regionalne sieci współpracy Strategie, narzędzia, realizacje Warszawa, listopada 2010 r. Problemy współpracy bibliotek w zakresie współkatalogowania i tworzenia katalogów centralnych na świecie Marta Grabowska Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski

2 Biblioteki publiczne w PolsceUstawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach Dz.U. nr 85 poz. 539 z późn. zm. Biblioteki publiczne: - wojewódzkie biblioteki publiczne - powiatowe biblioteki publiczne - gminne biblioteki publiczne Biblioteka Narodowa

3 Region Region administracyjny - kompetencje władzy centralnejRegion samorządowy - kompetencje samorządu Biblioteki publiczne rozumiane w sposób instytucjonalny województwo (region) samorządowe - biblioteka publiczna powiat samorządowy - biblioteka publiczna gmina samorządowa - biblioteka publiczna

4 Płaszczyzny współpracy bibliotek w zakresie katalogowaniapłaszczyzna organizacyjno-systemowa technologiczna

5 Biblioteki naukowe i akademickiepodlegają najczęściej władzom centralnym w danym państwie

6 Automatyzacja Mechanizacja – zastępuje pracę człowiekaAutomatyzacja - eliminuje pracę człowieka

7 jedna z najdroższych czynności wykonywanych w biblioteceKatalogowanie jedna z najdroższych czynności wykonywanych w bibliotece

8 Bibliographic utility np. OCLC, Inc.baza ulokowana centralnie-katalog wspólny zbiory rozproszone - „master record” katalog usługi dla centralny bibliotek Najpierw terminale – potem zintegrowane systemy biblioteczne

9 OCLC, Inc. * struktura organizacyjna: warunki techniczne:korporacja non-profit dobrowolne uczestnictwo podmiotów krajowych, jak i zagranicznych * warunki techniczne: unikalne oprogramowanie stworzone tylko dla tego systemu

10 Centralne katalogi narodoweuwzględniające wszystkie rodzaje bibliotek * uwzględniające niektóre rodzaje bibliotek

11 Centralne katalogi narodowe z bazą centralną uwzględniające wszystkie rodzaje bibliotekstruktura organizacyjna: nadzór, finansowanie, koordynacja najczęściej przez centralne instytucje publiczne * warunki techniczne: oprogramowania unikalne albo moduły katalogów centralnych zintegrowanych systemów bibliotecznych (opis wykonywany tylko jeden raz, przeładowywanie rekordów do baz lokalnych)

12 Włoski centralny katalog narodowyŹródło:

13 Centralne katalogi grup bibliotek z bazą centralnąstruktura organizacyjna: konsorcja uczestnictwo dobrowolne, brak stałego finansowania ze środków publicznych, brak koordynacji przez centralne instytucje publiczne * warunki techniczne: najczęściej moduły katalogu centralnego zintegrowanych systemów bibliotecznych

14 Przykład katalogu centralnego bibliotek naukowych i akademickich (Finlandia)Źródło:

15 Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny NUKATŹródło:

16 Polski narodowy katalog centralny NUKATstruktura organizacyjna: konsorcjum pytanie: czy ta forma organizacyjna podoła zadaniom centralnego katalogu narodowego? * warunki techniczne: katalog centralny na bazie zintegrowanego systemu bibliotecznego VTLS, Inc.

17 Źródła czerpania opisów przez biblioteki publiczneKatalog Biblioteki Narodowej * Polska Bibliografia Narodowa NUKAT biblioteki regionalne inne źródła wykonywanie opisów samodzielnie

18 Innovative Interfaces, Inc. bardzo wiele bibliotek publicznych,Biblioteka Narodowa Innovative Interfaces, Inc. bardzo wiele bibliotek publicznych, np. w USA czy Hiszpanii posiada „Millenium” * MAK inne

19 Protokół Z39.50 PN-ISO 23950: Informacja i dokumentacja. Pobieranie informacji (Z39.50) –Definicja usługi aplikacyjnej i specyfikacja protokołu okres przed Web-owy – Contextual Query Language późniejsze wersje: okres Web-owy – SOAP (W3C)

20 Układ szeregowy – katalog rozproszony Różne rodzaje oprogramowaniaProtokół Z39.50 Układ szeregowy – katalog rozproszony Różne rodzaje oprogramowania KARO FIDKAR FIDSERW

21 Włączenie do katalogów narodowych protokołu Z39.50Źródło:

22 Katalog Rozproszony Bibliotek Polskich KAROŹródło:

23 Katalogowanie w bibliotekach publicznych w PolscePłaszczyzna organizacyjna: - współpraca bibliotek jedynie na drodze negocjacji - wysokość budżetu w zależności od sytuacji finansowej samorządu Płaszczyzna techniczna: - różnorodność systemów i zasad opracowania

24 Modele współpracy Biblioteki publiczne w Nukacie *we współpracy z Biblioteką Narodową

25 Warunki automatyzacji katalogowania1. Posiadanie zintegrowanego systemu bibliotecznego 2. Eliminacja prac katalogowych lokalnie -przeładowywanie rekordów z „bibliographic utility”, udział w katalogu centralnym 3. Użytkowanie protokołu Z39.50

26 Dziękuję za uwagę