1 PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI W SYTUACJACH ZAGROŻENIA DZIECI i MŁODZIEŻY PRZESTĘPCZOŚCIĄ i DEMORALIZACJĄ DZIAŁDOWO PAŹDZIERNIK 2013 R.

2 OBOWIĄZUJĄCE PRZEPISY Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (Dz.U. nr 11 poz. 109 z 2002 r. ze zm.) Ustawa Kodeks karny z dnia 06.06.1997r. (Dz.U. nr 88 poz. 553 z 1997r. ze zm.) Ustawa Kodeks wykroczeń z dnia 20.05.1971 r. (Dz.U. nr 12 poz. 114 z 1971 r. ze zm.) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 r.(Dz.U. nr 35 poz.230 z 1982 r. ze zm.) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. nr 179 poz.1485)

3 Art. 3 §1 UPN„nieletni” 1) osoba, która nie ukończyła 18 lat, a przejawia zachowania świadczące o demoralizacji 2) osoba, która ukończyła 13 lat, a nie ukończyła lat 17 i dopuściła się popełnienia czynu karalnego 3) osoba, która nie ukończyła 21 roku życia i względem której zostały orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze „czyn karalny” „czyn karalny” – czyn zabroniony przez ustawę jako: - przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, albo - wykroczenie określone w art.51, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133, 143 KW „NIELETNI” - POJĘCIE

4 OSOBY DO 13 ROKU ŻYCIA BRAK ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNEJ, POPEŁNIENIE PRZEZ NIELETNIEGO CZYNU ZABRONIONEGO PRZEZ USTAWĘ ROZPATRYWANE JEST JAKO PRZEJAW DEMORALIZACJI - WOBEC NIELETNIEGO SĄD RODZINNY ZASTOSUJE ŚRODKI WYCHOWAWCZE OSOBY W WIEKU OD 13 DO 17 ROKU ŻYCIA ODPOWIADZIALNOŚĆ PRAWNA ZA POPEŁNIONE CZYNY - SĄD RODZINNY i NIELETNICH WOBEC NIELETNIEGO ZASTOWAĆ MOŻE ŚRODKI WYCHOWAWCZE i ŚRODEK POPRAWCZY OSOBY W WIEKU DO 18 ROKU ŻYCIA ODPOWIADAJĄ PRZED SĄDEM RODZINNYM I NIELETNICH W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA I ZWALCZANIA DEMORALIZACJI- WOBEC NIELETNIEGO SĄD MOŻE ZASTOSOWAĆ ŚRODKI WYCHOWAWCZE. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA NIELETNICH

5 CEL PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ Art. 3 §1 UPN nieletniego W sprawie nieletniego należy kierować się jego dobrem, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu nieletniego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny.

6 DEMORALIZACJA – SPOŁECZNY OBOWIĄZEK demoralizacji nieletniego Art. 4 §1 „Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma SPOŁECZNY OBOWIĄZEK odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym RODZICÓW lub OPIEKUNA NIELETNIEGO, SZKOŁY, SĄDU RODZINNEGO, POLICJI lub innego właściwego organu”.

7 czynu karalnegoArt. 4 §2 „ Każdy, kto dowiedziawszy się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego, ma SPOŁECZNY OBOWIĄZEK zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję” SPOŁECZNY OBOWIĄZEK cd.

8 WYBRANE PRZEPISY KARNE z USTAWY o PRZECIWDZIAŁANIU NARKOMANII w Polsce karane jest: –posiadanie każdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych (art. 62) –udzielanie innej osobie środka odurzającego, ułatwianie lub umożliwianie ich użycie oraz nakłanianie do użycia takiego środka (art. 58) –wprowadzanie do obrotu środków odurzających (art. 56) –wytwarzanie, przetwarzanie przerabianie środków odurzających (art. 53 )

9 WYBRANE PRZEPISY dot. NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i i przeciwdziałaniu alkoholizmowi: Art.14 ust 1 Zabrania się „Zabrania się sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych: terenie szkół 1)Na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo- wychowawczych, opiekuńczych i domów studenckich” Art. 15 Zabrania się ust.1 Zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych: osobom do lat 18 2) osobom do lat 18 Ust.2 W przypadku wątpliwości co do pełnoletności nabywcy sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy

10 PRZEPISY KARNE dot. NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH PRZESTĘPSTWA: Art. 208 kk Kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając do spożycia takiego napoju, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 Art. 43 ust.1 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi: Zabrania sięosobom do lat 18 Kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe kiedy jest to zabronione tj. Zabrania się osobom do lat 18 podlega grzywnie

11 ŚRODKI WYCHOWAWCZE Zgodnie z Art. 6 UPN Wobec nieletnich sąd rodzinny może, między innymi: udzielić upomnienia zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza: - do naprawienia wyrządzonej szkody, - do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, - do przeproszenia pokrzywdzonego, - do podjęcia nauki lub pracy, - do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, - do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, - do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekunów zastosowanie nadzoru kuratora przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego umieszczenie w rodzinie zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym (mos) lub ośrodku szkolno-wychowawczym

12 PROCEDURY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH ZAGROŻENIA DZIECI i MŁODZIEŻY DEMORALIZACJĄ Przekazanie uzyskanej informacji o zaistniałym fakcie: Wykorzystanie wszystkich metod oddziaływania wychowawczego SĄD RODZINNY lub POLICJA Wychowawca Pedagog (Psycholog szkolny) Dyrektor Odmowa Współpracy Wezwanie Rodziców ( rozmowa z uczniem )

13 ODPOWIEDZIALNOŚĆ RODZICÓW WYNIKAJĄCA Z WŁADZY RODZICIELSKIEJ ZGODNIE z KODEKSEM RODZINNYM i OPIEKUŃCZYM Art. 92 Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską Art.96 Rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień

14 ODPOWIEDZIALNOŚĆ RODZICÓW WYNIKAJĄCA Z WŁADZY RODZICIELSKIEJ ZGODNIE z USTAWĄ o POSTĘPOWANIU w SPRAWACH NIELETNICH Art. 7 § 1 Sąd rodzinny może zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony oraz lekarzem lub zakładem leczniczym. Art. 8 § 1 W przypadku, gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1500 złotych.

15 SYTUACJE z JAKIMI MOŻNA SIĘ SPOTKAĆ na TERENIE SZKOŁY 1)Ujawnienie na terenie szkoły substancji przypominającej narkotyk 2)Posiadanie przez ucznia substancji przypominającej narkotyk 3)Uczeń pod wpływem alkoholu lub narkotyków

16 UJAWNIENIE na TERENIE SZKOŁY SUBSTANCJI PRZYPOMINAJĄCEJ NARKOTYK Zabezpieczenie substancji Ustalenie do kogo należy Powiadomienie dyrekcji, która wzywa Policję Przekazanie Policji zabezpieczoną substancję oraz szczegóły dot. tego zdarzenia

17 POSIADANIE PRZEZ UCZNIA SUBSTANCJI PRZYPOMINAJĄCEJ NARKOTYK Nauczyciel Wychowawca Pedagog Dyrektor W obecności osoby trzeciej - ma prawo żądać przekazania od ucznia substancji! Rodzice POLICJA WZYWA

18 UCZEŃ POD WPŁYWEM ALKOHOLU lub NARKOTYKÓW Osoba interweniująca (nauczyciel) zawiadamia: Wychowawca ( Pedagog ) Dyrektor Lekarz Rodzice Rodzice odmawiają przyjazdu - uczeń jest agresywny - swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia - swoim zachowaniem zagraża życiu lub zdrowiu innych osób POLICJA wzywa Rodzice odmawiają przyjazdu lekarz decyduje - o pozostaniu ucznia w szkole - przewiezieniu ucznia do placówki służby zdrowia - przekazaniu ucznia do dyspozycji funkcjonariuszom Policji Rodzice odbierają ucznia ze szkoły jeżeli, uczeń ponownie będzie po wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły powiadamia

19 Art. 4 §3 upn czynu karalnego ściganego z urzędu Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwzięć czynności nie cierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu”. ściganego z urzęduArt. 304 §2 kpk Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności... OBOWIĄZEK INSTYTUCJI PAŃSTWOWYCH...

20 CZYNY KARALNE ŚCIGANE Z URZĘDU Wymuszenia rozbójnicze (art. 282 kk) Rozboje (art. 280 kk) Kradzieże rozbójnicze (art. 281kk) Kradzieże (art.278 kk) Kradzieże z włamaniem (art. 279 § 1 kk) Udział w bójce i pobiciu (art.158 § 1 kk) Znęcanie się (art. 207 kk) Rozpijanie małoletniego (dostarczanie alkoholu, ułatwianie spożycia, nakłanianie do spożycia) (art. 208 kk) Posiadanie, udzielanie, nielegalny obrót i nakłanianie do używania narkotyków.

21 INNE CZYNY KARALNE NIELETNICH CZYNY ŚCIGANE NA WNIOSEK OSOBY POKRZYWDZONEJ: groźby karalne (art. 190 § 1 kk) zniszczenie lub uszkodzenie cudzej rzeczy ( art. 288 kk) CZYNY ŚCIGANE Z OSKARŻENIA PRYWATNEGO : naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 § 1) (poprzez uderzenie innej osoby, kopanie, popchnięcie, przewrócenie, oblanie wodą, zrzucenie nakrycia głowy, plucie w twarz) zniesławienie (art. 212 § 1)

22 Postępowanie wobec sprawcy czynu karalnego Dyrektor szkoły Pedagog Dyrektor Rodzice POLICJA Osoba interweniująca (nauczyciel) zawiadamia: Opieka nad nieletnim sprawuje powiadomienie Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa, lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia

23 Postępowanie wobec ucznia – ofiary czynu karalnego Udzielenie pierwszej pomocy Powiadomienie dyrektora szkoły Powiadomienie rodziców ucznia Niezwłoczne wezwanie policji w przypadku gdy istnieje konieczność zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenie okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia

24 OPRACOWAŁ: ZESPÓŁ DS. PREWENCJI KRYMINALNEJ, NIELETNICH I PATOLOGI SEKCJI PREWENCJI I RD KPP DZIAŁDOWO * W OPRACOWANIU WYKORZYSTANO MATERIAŁY KWP OLSZTYN