1 Procesy grupowe A.Kawalec
2 Co to jest grupa? GRUPA – dwie lub więcej jednostek wzajemnie wpływających na siebie. ORGANIZACJA – dwie lub więcej osób współpracujących w ramach określonej struktury stosunków, aby osiągnąć określony zbiór lub zbiór celów. Grupy niespołeczne – osoby oddziaływujące na siebie nawzajem przez samą obecność. Grupy społeczne – grupy cechujące się współzależnością, strukturą i tożsamością.
3 Struktura grupy: role i normy hierarchia pozycji społecznychsieć komunikacji spójność
4 Rola społeczna Rola społeczna – zachowania, których oczekuje się od jednostki zajmującej określoną pozycję społeczną Typy ról wg Lintona: przypisana osiągnięta Typy relacji między rolami: konflikt komplementarność
5 Norma Norma – reguła zachowania odzwierciedlająca wartości danej kultury. Norma opisowa (deskryptywna)– dotyczy zachowań rozpowszechnionych w danej społeczności (tak się robi) Norma nakazowa (preskryptywna) – dotyczy zachowań pożądanych w danej społeczności (tak trzeba robić)
6 Normy grupowe Normy dotyczące działań Normy dot. wygląduNormy dot. nieformalnych układów społecznych Normy dotyczące alokacji dóbr (np. według zasług, według potrzeb, według wkładu)
7 Przyczyny powstawania norm (Baron, Kerr i Miller, 1992)Kontrola zachowania Usprawnienie kontaktów społecznych i zwiększenie ich przewidywalności Obniżenie niepokoju członków grupy
8 Hierarchia pozycji społecznychPozycja społeczna – miejsce jednostki w strukturze społecznej. Główne wyznaczniki: Status socjoekonomiczny (wykształcenie, zawód i dochody) wiek płeć atrakcyjność interpersonalna
9 Sieć komunikacji Interakcje w małej grupie wg Wilsona:służące wymianie informacji; służące podejmowaniu decyzji; towarzyszące szczególnym zdarzeniom Komunikacja: pionowa pozioma
10 Spójność – siła pozytywnych więzi interpersonalnych zachodzących w grupie
11 Wpływ spójności na funkcjonowanie grupy wg Shawa:bardziej ożywiona komunikacja wewnętrzna; bardziej przyjazne nastawienie i większa gotowość do współpracy; większy zakres wzajemnej kontroli zachowań; skuteczniejsze osiąganie celów; wyższy poziom zadowolenia z udziału w grupie.
12 FUNKCJONOWANIE GRUPY Aspekty funkcjonowania grupy wg Ellisa i Fishera z uwagi na typ relacji: zadaniowy – zależność między członkami grupy a pracą, którą mają oni wykonać (rodzaj wyzwania i sposób radzenia sobie z nim); Główny czynnik: produktywność społeczny – zależność między członkami grupy Główny czynnik: spójność
13 Typy zadań grupowych wg Hackmana:produkcyjne dyskusyjne polegające na rozwiązywaniu problemów.
14 Aspekty funkcjonowania grupy z uwagi na stopień sformalizowania zjawisk grupowych:grupy formalne – reguły jasno określone, dobrze zdefiniowane mechanizmy kontroli grupy nieformalne – reguły i mechanizmy kontroli mniej ustrukturalizowane
15 Źródła oddziaływania grupy na jednostkę (Zimbardo):Współuczestnictwo Publiczne zaangażowanie Poparcie społeczne Standardy normatywne
16 Zjawiska grupowego podejmowania decyzjipolaryzacja grupowa – podczas dyskusji członkowie grupy przyjmują bardziej radykalną wersję stanowiska akceptowanego przez większość wpływ mniejszości: wyznaczniki - konsekwencja - początkowe podzielanie stanowiska większości - gotowość do pewnych kompromisów - pewne poparcie ze strony innych - bezinteresowność - przedstawianie poglądów jako „w zasadzie zgodnych” z opinią większości i nieco wybiegających w przyszłość celem grupy jest podjęcie słusznej decyzji myślenie grupowe
17 Źródła strat obniżających wydajność grupowąProblem koordynacji wysiłku (efekt Ringelmanna – ciągnięcie liny: suma wyników członków grupy działających samodzielnie była większa niż wyników tych samych osób działających w grupie) Dynamika stosunków grupowych (wpływ społeczny): polaryzacja grupowa, myślenie grupowe, jazda na gapę Obniżenie motywacji w wyniku przebywania w grupie (próżniactwo społeczne)
18 Maksymalizacja efektywności grupyWażność zadania Znaczenie grupy dla jej członków Świadomość oceny w grupie Kultura (kolektywizm) Złożoność zadań, podnosząca zaangażowanie grupowe Kompensacja wyników mniej zdolnych członków grupy przez zdolniejszych Przekraczanie własnych deficytów w celu dorównania lepszym członkom grupy (proces porównań społecznych) Rywalizacja międzygrupowa Technika delficka (maksymalne oddzielenie od siebie członków grupy pracujących nad wspólnym zadaniem)