1 Procesy konsolidacyjne w sektorze spożywczym w Polsce - Transakcje fuzji i przejęć II Forum Rynku Spożywczego 23 listopada 2008 CORPORATE FINANCE ADVISORY

2 1 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Spis treści Czynniki stymulujące konsolidację sektora spożywczego w Polsce Transakcje M&A w latach 2008-2009 „Pomyślna transakcja” - czyli… ?

3 2 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Sklepy wielko-formatowe:  hipermarkety  supermarkety  sklepy dyskontowe Sklepy mało-formatowe:  spożywcze duże, średnie, małe Sklepy specjalistyczne:  chemiczno-kosmetyczne  sklepy convenience, stacje paliw, kioski Wzrost znaczenia handlu nowoczesnego - koncentracja odbiorców FMCG – główne kanały detaliczne * prognoza Źródło: Raport GFK Polonia

4 3 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Problem efektywnej dystrybucji w handlu tradycyjnym 300 km Skuteczna dystrybucja do handlu tradycyjnego na skalę ogólnopolską wymaga posiadania działu sprzedaży zatrudniającego kilkadziesiąt osób. Efektywne wykorzystanie tej wielkości działu sprzedaży możliwe jest dopiero w firmach o znaczącej skali działalności. Źródło: KPMG

5 4 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Zawirowania cenowe na rynku surowców spożywczych Ceny głównych surowców w Polsce vs. indeks CRB Źródło: IERiGŻ; CRB Trader W 2007r. – gwałtowny, niespodziewany wzrost cen surowców („szok cenowy”) W 2008r. – równie silne spadki w niektórych kategoriach surowców Lata 2007-08 – uświadomiły firmom spożywczym, jak zmienna może być sytuacja na rynku surowcowym

6 5 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Presja na koszty operacyjne Źródło: GUS Przeciętne wynagrodzenie (vs bezrobocie) w Polsce Ceny paliwa w Polsce Ceny benzyny Eurosuper 95 Źródło: PKN Orlen

7 6 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Spis treści Czynniki stymulujące konsolidację sektora spożywczego w Polsce Transakcje M&A w latach 2008-2009 „Pomyślna transakcja” - czyli… ?

8 7 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Aktywność M&A w sektorze spożywczym w Polsce Źródło: Analizy KPMG wg mergermarket

9 8 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Najważniejsze transakcje M&A w ciągu ostatnich dwóch lat Najważniejsze ogłoszone transakcje M&A w sektorze spożywczym od 2007 roku DataSpółkaKupującySprzedający Wartość transakcjiMotyw kupującego 13.03.07 -HoopKofolaM. Jutkiewicz, D. Wojdyga 199 mln EUR Konsolidacja transgraniczna 21.05.08OboryLactalisn.d.b.d Umocnienie pozycji rynkowej 10.12.08Gellwe (marka)Rieber&Son / Delecta FoodCare135 mln PLN Umocnienie pozycji rynkowej 27.08.08Kotlin, ElbroAgros NovaOrkla ASAb.d. Dywersyfikacja portfolio produktów (mrożonki) Umocnienie pozycji rynkowej 11.08.09British SugarPfeifer and Langen British Sugar Overseas b.d. Umocnienie pozycji rynkowej 03.08.09FarutexBidvestBancroft Private Equity 250 mln EUR Umocnienie pozycji rynkowej w Europie Środkowo-Wschodniej 27.03.09Browar KoszalinVan Pur BreweryRoyal Unibrewb.d. Umocnienie pozycji rynkowej 12.11.09LisnerIFRC/ Homann Feinkost Uniq plc29 mln EUR Umocnienie pozycji rynkowej

10 9 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Spis treści Czynniki stymulujące konsolidację sektora spożywczego w Polsce Transakcje M&A w latach 2008-2009 „Pomyślna transakcja” - czyli… ?

11 10 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Motywy transakcji M&A Strategiczne Oportunistyczne „Bo inni tak robią” / Moda? Strategia rozwoju zakłada wzrost poprzez akwizycję Monitorujemy rynek, znamy graczy na tym rynku Nie próbujemy nabyć każdej firmy będącej na sprzedaż Mamy ludzi i systemy pozwalające ocenić atrakcyjność inwestycji Wiemy, jak przeprowadzić transakcję i integrację rozumiemy ryzyko i potrafimy je ocenić Przejęcia nie są elementem strategii rozwoju Wydaje się, że pojawiająca się okazja nabycia ma sens, gdyż cena wydaje się atrakcyjna, ale… …Czy to są na pewno ciekawe aktywa i czy cena jest ciekawa …Czy jesteśmy organizacyjnie przygotowani na transakcję? to może być dobra decyzja, ale jest podejmowana często intuicyjnie „Gra w ruletkę”

12 11 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Proces dochodzenia do „tak” w transakcji Sprzedający Kupujący Zaproszenie do procesu, teaser List o zachowaniu poufności Memorandum informacyjne Oferta wstępna Due diligence Oferta wiążąca Podpisanie transakcji INFORMACJEOFERTY Negocjacje umowy

13 12 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Najczęściej popełniane błędy Właściwe zrozumienie przedmiotu transakcji wiedza rynkowa poznanie właściciela/ zarządu poznanie dokumentacji spółki (due diligence) gwarancje i zapewnienia sprzedającego Zrozumienie rzeczywistych powodów sprzedaży pozwala ocenić ryzyka post- transakcyjne wymaga szczegółowej analizy spółki i sektora trudne do zdiagnozowania przy podejściu oportunistycznym czy powód tkwi w samej spółce? Czy wiemy jak rozwiązać te problemy? powód podawany przez sprzedającego nie musi być prawdziwy! Synergie… …czyli korzyści, których nie widać i których być może nie ma najtrudniejszy element wyceny podatne na manipulacje zwykle nie zakłada się synergii negatywnych często uzyskanie synergii zależy od sprawnej integracji post-transakcyjnej Ustalenie ceny wycena co najmniej 2 metodami: wskaźnikową i DCF ostateczna cena - wypadkowa:  wyceny  strategii M&A  konkurencji w procesie sprzedaży  innych warunków transakcji można zapłacić więcej, jeśli dobrze zna się ryzyka i ma się dobrze skonstruowaną umowę Zamknięcie transakcji… …i co dalej? „Pierwsze 100 dni” integracja post-transakcyjna

14 13 © 2009 KPMG Advisory Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jest polską spółką komandytową i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dziękuję za uwagę! Piotr Grauer Wicedyrektor Grupa Corporate Finance KPMG Advisory e-mail: [email protected]@kpmg.pl Tel. +48 502 052 982