1 Prof. dr hab. Włodzimierz Rydzkowski Uniwersytet Gdański Katedra Polityki Transportowej 1

2 2 Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu

3  pełne otwarcie rynku usług lotniczych, transportu drogowego oraz, częściowo kolejowego  stworzenie jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej  zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony wszystkich rodzajów transportu  przyjęcie nowych przepisów dot.warunków pracy i praw pasażerów  tworzenie transeuropejskich sieci transportowych (finansowanych przez TEN-T, fundusze strukturalne i Fundusz Spójności), które przyczyniły się do wzrostu spójności terytorialnej i budowy szybkich linii kolejowych  wzmocnienie więzi i współpracy międzynarodowej  poprawa ekologiczności transportu

4  emisja CO 2 (nie udało się ograniczyć emisji do założonych celów)  nie udało się przeniesienie ładunków z tr.drogowego na inne gałęzie  nie udało się ograniczyć motoryzacji indywidualnej  nie udało się zwiększyć bezpieczeństwa przewozów  brak ujednolicenia infrastruktury (Wschód – Zachód)  dalsze uzależnienie gospodarki UE od ropy (pochodzącej z niestabilnych regionów  brak postępu w dziedzinie w zrównoważonego rozwoju,

5 1. Poprawa efektywności energetycznej pojazdów we wszystkich rodzajach transportu 2. Optymalizacja działania multimodalnych łańcuchów logistycznych 3. Bardziej wydajne wykorzystanie transportu i infrastruktury dzięki zastosowaniu lepszych systemów zarządzania ruchem i informacji (np. ITS, SESAR, ERTMS, SafeSeaNet, RIS) 5

6 1. Zmniejszenie o połowę liczby samochodów o napędzie konwencjonalnym w transporcie miejskim do 2030 r.; eliminacja ich z miast do 2050 r.;  osiągnięcie zasadniczo wolnej od emisji CO2 logistyki w dużych ośrodkach miejskich do 2030 r. 2. Osiągnięcie poziomu 40 % wykorzystania paliwa niskoemisyjnego w lotnictwie do 2050 r.,  zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju; ograniczenie emisji w przewozach morskich o 40 % (a w miarę możliwości o 50 %) również do 2050 r.  optymalizacja działania multimodalnych łańcuchów logistycznych, m.in. poprzez większe wykorzystanie bardziej energooszczędnych środków transportu 6

7 3. Do 2030 r. 30 % drogowego transportu towarów na odległościach większych niż 300 km należy przenieść na inne środki transportu, np. kolej lub transport wodny, zaś do 2050 r. powinno to być ponad 50 % tego typu transportu 4. Ukończenie szybkiej europejskiej sieci kolejowej do 2050 r. Trzykrotny wzrost istniejącej sieci szybkich kolei do 2030 r. oraz zachowanie gęstej sieci kolejowej we wszystkich państwach członkowskich 7

8 5. Stworzenie do 2030 r. w pełni funkcjonalnej ogólnounijnej multimodalnej sieci bazowej TEN-T, zaś do 2050 r. osiągnięcie wysokiej jakości i przepustowości tej sieci, jak również stworzenie odpowiednich usług informacyjnych związanych z zarządaniem ruchem. 6. Do 2050 r. połączenie wszystkich lotnisk należących do sieci bazowej z siecią kolejową, najlepiej z szybkimi kolejami;  zapewnienie, aby wszystkie najważniejsze porty morskie miały dobre połączenie z kolejowym transportem towarów oraz,  w miarę możliwości, systemem transportu wodnego śródlądowego. 8

9 7. Wprowadzenie w Europie do 2020 r. zmodernizowanej infrastruktury zarządzania ruchem lotniczym (SESAR) oraz zakończenie prac nad Wspólnym Europejskim Obszarem Lotniczym  Wprowadzenie równoważnych systemów zarządzania transportem lądowym i wodnym (ERTMS, ITS, SSN i LRIT, RIS)  Wprowadzenie do użytku europejskiego systemu nawigacji satelitarnej (Galileo) 8. Do 2020 r. ustanowienie ram europejskiego systemu informacji, zarządzania i płatności w zakresie transportu multimodalnego 9

10 9. Do 2050 r. osiągnięcie prawie zerowej liczby ofiar śmiertelnych w transporcie drogowym. Zagwarantowanie, aby UE była światowym liderem w zakresie bezpieczeństwa i ochrony w odniesieniu do wszystkich rodzajów transportu 10. Przejście na pełne zastosowanie zasad „użytkownik płaci” i „zanieczyszczający płaci” oraz zaangażowanie sektora prywatnego w celu eliminacji zakłóceń, w tym szkodliwych dotacji, wytworzenia przychodów i zapewnienia finansowania przyszłych inwestycji w dziedzinie transportu 10

11  Duże ambicje (zważywszy na fakt, że nie spełniono celów określonych w BK z 2001r.)  Cele zbyt ambitne to wg KR: eliminacja pojazdów o napędzie konwencjonalnym z ośrodków miejskich zerowa liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych do 2050r. pełna internalizacja kosztów zewnętrznych do 2020r. (którą jednak KR popiera jako inteligentne podejście do opłat i opodatkowania)

12  inteligentne podejście do opłat i opodatkowania, wizję dotyczącą przejrzystego i powszechnie stosowanego modelu obliczania opłat za korzystanie z infrastruktury, pobieranych od wszystkich środków transportu  pełną internalizację kosztów zewnętrznych (choć uważa daty celowe za zbyt ambitne)  projekt Komisji Europejskiej dotyczący wyeliminowania konwencjonalnych samochodów osobowych i ciężarowych z miast oraz zgadza się z tym, że duże floty autobusów miejskich, taksówek i samochodów dostawczych doskonale nadają się do przetestowania wprowadzania ekologicznych pojazdów

13  propozycję określenia norm emisji CO 2 dla pojazdów we wszystkich rodzajach transportu  wszystkie zawarte w BK inicjatywy służące informowaniu o dostępności alternatyw dla konwencjonalnego transportu indywidualnego  utworzenie bazowej sieci strategicznej infrastruktury europejskiej integrującej wszystkie regiony UE

14  że dla głównych celów wyznaczono zbyt długie terminy, a na bliską przyszłość brakuje rozwiązań  że w BK nie w pełni omówiono kluczowe kwestie związane z dostępnością oraz mobilnością osób  że de facto pomija się kwestię budżetowych i niebudżetowych zasobów na unijną politykę i infrastrukturę transportową, a w tym kontekście popiera propozycję przyjęcia europejskich pożyczek i euroobligacji jako głównych instrumentów finansowania niezbędnej infrastruktury transportowej

15 Liczne inwestycje w infrastrukturę - cel: multimodalna sieć transportowa  potrzeba nie tylko finalizacji budowy autostrad, ale również zapewnienie przepustowości (poszerzanie istniejących autostrad)  modernizacja istniejącej sieci kolejowej oraz budowa nowych linii => koleje dużych prędkości  rozbudowa i modernizacja głównych portów lotniczych i morskich oraz włączenie ich w tę sieć  Przeniesienie 30% ładunków z transportu drogowego na dystansach >300km do 2030 na inne gałęzie => inwestycje w zaniedbany tr.wodny śródlądowy

16  sieć tę trzeba będzie wyposażyć w systemy bezpieczeństwa, zarządzania i sterowania ruchem  wszystko to oznacza to nakład setek miliardów złotych  w skali UE łączne nakłady na inwestycje infrastrukturalne do 2030 roku to 1,5 bln euro

17  Zmiana złych praktyk w zagospodarowaniu przestrzennym – okiełznanie „rozlewania się miast”  Podtrzymanie i rozwijanie pozytywnych tendencji w zakresie użytkowania transportu kolejowego (w przewozach ładunków i pasażerów) i zbiorowego transportu publicznego w miastach  Inwestycje w bardziej ekologiczne formy transportu oraz bardziej ekologiczne silniki spalinowe (normy EURO 4, EURO 5, EURO 6)

18 Dziękuję za uwagę 18