1 prof. Marek Wichroski Kierownik Zakładu Historii Medycyny i Filozofii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

2 Klasyfikacja  Etyki ogólne  dostojne systemy moralne, które pojawiły się w cywilizacji Zachodu od homeryckiej etyki cnót po anglosaski utylitaryzm  Etyki szczegółowe  1. Życia politycznego  2. Życia gospodarczego  3. Ekologiczna  4. Komputerowa  5. Bioetyka

3 Model umysłowości studenta nauk przyrodniczych

4 Etyka Warstwy pośrednie Podstawa systemu

5 Bioetyka Zadania: 1. Identyfikowanie sytuacji oczywistych z moralnego punktu widzenia; 2. Opracowywanie rozwiązań w warunkach powszechnej zgody na ochronę wartości cennych; 3. Interwencje w sytuacji konfliktu interesów uzasadnionych; 4. Symulacje konsekwencji rozstrzygnięć moralno-prawnych; 5. Analiza dylematów moralnych.

6 Dylemat moralny 1. Pojawia się sytuacja Z ( z reguły reprezentująca klasę sytuacji Z), której rozwiązanie wymaga dokonania czynu X bądź jego zaniechania. 2. Istnieją poważne racje moralne przemawiające za dokonaniem X oraz równie godne uwagi przemawiające za zaniechaniem. 3. Racje za i przeciw pochodzą z różnych systemów moralnych. 4. Systemy moralne wchodzą ze sobą w konflikt (spór) na tle sytuacji Z. 5. Spór nie jest konkluzywny na gruncie obiektywistycznym. 6. Jest jasne dla delikwenta, iż na gruncie moralnym powinien on lub nie powinien dokonać X

7 Pole racjonalnego wyboru systemów moralnych 1. Katolicka teoria prawa naturalnego 2. Chrześcijański personalizm 3. Utylitaryzm 4. Etyka cnót 5. Etyka praw 6. Agapizm

8 Moralne barbarzyństwo 1. Medycyna SS 2. Światopogląd eliminacyjny 3. Antysemityzm eliminacyjny 4. Rasizm w postaci nienazistowskiej 5. Stalinowska koncepcja „zaostrzenia walki klasowej” 6. Ludobójcze nacjonalizmy i etnocentryzmy 7. Kodeksy moralne przestępczości zorganizowanej

9 Relatywizm w polu racjonalnego wyboru systemów moralnych 1. Racje i argumenty moralne każdego systemu etycznego z pola racjonalnego wyboru są godne szacunku; 2. Dyskurs moralny winien być prowadzony w sposób obiektywistyczny; 3. W dyspucie należy unikać stosowania terminów emocjonalnych i obraźliwych oraz metod perswazyjnych.

10 Przykłady sformułowań niedopuszczalnych - „ Zbrodniczy utylitaryzm, filozofia śmierci człowieka” - „ Fundamentalizm katolicki źródłem zła moralnego” - „ Chrześcijański agapizm w swym przyzwoleniu na eutanazję niczym nie różni się od zbrodniczego utylitaryzmu” - „ Permisywizm, utylitaryzm i agapizm wiodą cywilizację Zachodu ku nieuchronnej degeneracji”

11 Konflikty moralne 1. Należy uznać za nieuniknione; 2. Przyczyną konfliktów międzysystemowych są dylematy moralne; 3. Dylematy moralne nie zostaną zniesione w warunkach państwa prawa; 4. Opracowywanie rozwiązań dylematów powinno mieć miejsce na drodze racjonalnej dyskusji pomiędzy systemami w polu racjonalnego wyboru; 5. Rozwiązania moralno prawne są kompromisami w polu racjonalnego wyboru.

12 Fundamentalny spór epoki Etyki świętości życia – etyki jakości życia

13 Zasada świętości życia człowieka niewinnego 1. Nie wolno w żadnym wypadku działać lub zaniechać działania z intencją odebrania życia człowiekowi. 2. Śmierć człowieka może być wyłącznie przewidywaną ale niechcianą (nie objętą intencją) konsekwencją czynu dopuszczalnego. 3. Dopuszczalne jest – w ściśle określonych warunkach – wycofanie się z terapii podtrzymującej życie lub/i zaprzestanie stosowania nadzwyczajnych środków leczniczych. 4. Życie człowieka jest równe, nienaruszalne i godne podtrzymywania.

14 Zasada jakości życia 1. Wartość życia ludzkiego jest funkcją określonych zmiennych. 2. Wartościami tych zmiennych są cechy naturalne danego organizmu ludzkiego. 3. Istnieją proste metody doświadczalne, pozwalające rozstrzygnąć, czy dany organizm ludzki posiada te cechy, czy nie. 4. Życie ludzkie nie ma wartości bezwzględnej.

15 Dydaktyczna metafora podzielonej tablicy

16 Zwycięstwo jednego systemu?

17 Dysputa, racje, moralne argumenty!