1 Prof. Zbigniew Edward JETHON 18.02.1929 – 19.01.2015Komendant WIML

2 płk prof. zw. dr hab. n. med. Zbigniew Edward JETHONSPECJALNOŚCI Fizjologia: praca w warunkach ekstremalnych Wpływ metali ciężkich na organizm człowieka (toksykologia środowiska) Stres oksydacyjny Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego i rehabilitacji Medycyna zapobiegawcza i promocja zdrowia

3 1955 - Wojskowy Instytut Naukowo-Badawczy i Doświadczalny Medycyny Lotniczejzmieniono nazwę WINBiDML na Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej

4 Komendanci WIML (ur.1916;1916;1929;1927)płk dr med. Stanisław HADUCH ( ) gen. bryg. prof. dr hab. med. Władysław BARCIKOWSKI ( ) płk doc. dr hab. med. Zbigniew Edward JETHON ( ) płk prof. dr hab. med. Stanisław BARAŃSKI ( )

5 Komendanci WIML

6 Osiągnięcia naukowe (prof. Z. Jethon)Opracowanie fizjologicznych założeń konstrukcji wysokościowego ubioru kompensacyjnego pilotów (WUK) Badania dot. specyfiki adaptacji wysiłkowej żołnierzy Opracowanie fizjologicznych podstaw kondycyjnego przygotowania pilotów (KSPdL, ”Szkoła Orląt”, Dęblin) Opracowanie dopuszczalnych wartości ekspozycji na wibracje stochastyczne Opracowanie charakterystyki wydolności fizycznej (zdolności wysiłkowej) żołnierzy poszczególnych rodzajów wojsk i służb Odnowa biologiczna w sporcie wyczynowym (zmęczenie lotnicze typu operatora)

7 Krótki opis drogi zawodowej(1)1952 ukończenie Akademii Medycznej we Wrocławiu Zakład Fizjologii AM we Wrocławiu 1957 – 1970 praca w WIML, kierownik Oddziału Fizjologii Ogólnej ( ), specjalizacja Iº z med. lotniczej ( IIº) 1960 – dr n. med. (Zakłócenia koordynacji stereotypu ruchowego w warunkach zmęczenia, 1959?) 1961 – staż naukowy w Instytucie Medycyny Lotniczej i Kosmicznej w Moskwie

8 Krótki opis drogi zawodowej(2)1963 – Wojskowa Akademia Medyczna im. Kirowa w Leningradzie – OOZW (przepustka do kariery w Wojskowej Służbie Zdrowia) 1966 – czł. Komisji Biologii i Medycyny Kosmicznej Komitetu ds. Badań i Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej 1967 – dr hab., praca habilitacyjna – „Współzależność zaburzeń hemodynamicznych i oddechowych podczas działania nadciśnienia oddechowego stałego” 1967 – 1970 komendant WIML (doc. dr hab. n. med.) 1970 – 1980 praca w WIHE; kierownik Zakładu Fizjologii

9 Krótki opis drogi zawodowej (3)1973 – tytuł profesora nadzwyczajnego 1980 – kierownik Katedry i Fizjologii Człowieka i Ergonomii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach – dyrektor Instytutu Sportu w Warszawie dziekan Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŚ 1983 – tytuł profesora zwyczajnego kierownik Katedry Fizjologii Człowieka i Zwierząt UŚ

10 Krótki opis drogi zawodowej (4)– kierownik Zakładu Biomedycznych podstaw Kultury Fizycznej na Uniwersytecie Szczecińskim – kierownik Zakładu Higieny i Ekologii AWF Wrocław – kierownik Katedry Higieny AWF Wrocław – profesor w Zakładzie Fizjologii AWF Wrocław (prof. M. Zatoń)

11 Krótki opis drogi zawodowej (5)– kierownik Katedry Nauk Medycznych w Wyższej Szkole Fizjoterapii (Wrocław) Instytut Kosmetologii; Zakład Medycznych Podstaw Kosmetologii; czł. Rady Programowo-Naukowej Jethon Z., Czamara A. et al. Scientific cooperation of the University College oh Physiotherapy in Wroclaw with other universities and colleges. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2006,87, prof. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy Wydział Nauk o Zdrowiu i Kultury Fizycznej; Zakład Nauk Podstawowych

12 Towarzystwa Naukowe (1)Polskie Towarzystwo Fizjologiczne KFP i AF Komitetu Fizjologii PAN Polskie Towarzystwo Astronautyczne Committee on Space Research (COSPAR) Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej – czł. Komitetu Naukowego

13 Towarzystwa Naukowe (2)Polskie Towarzystwo Higieniczne Polskie Towarzystwo Ergonomiczne – czł. honorowy International Ergonomics Association Polskie Towarzystwo Epidemiologii Środowiskowej – czł. założyciel Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej Polskie Towarzystwo Naukowe „Człowiek w Ekstremalnych Warunkach” – czł. Sądu Koleżeńskiego

14 Komitety Naukowe i Redakcyjne czasopismPolski Przegląd Medycyny Lotniczej Polish Hyperbaric Research Problemy Higieny i Epidemiologii Fizjoterapia Polish Journal of Cosmetology Zastosowania Ergonomii

15 Dorobek publikacyjny (1)Ponad 550 prac oryginalnych, monografii, studiów, podręczników i książek (23), komunikatów zjazdowych i prac przeglądowych Liczne prace popularno-naukowe: z zakresu medycyny lotniczej i kosmicznej, higieny pracy i ergonomii

16 Dorobek publikacyjny (2)Liczne recenzje prac doktorskich, habilitacyjnych, postępowań o tytuł profesora, projektów naukowych KBN, NCN, NCBR, badań statutowych, artykułów naukowych, podręczników, ekspertyzy Promotorstwo – 51 przewodów doktorskich Rady, komisje zespoły : problemy medycyny pracy, sportu, ochrony środowiska, ergonomii, sprawności psychofizycznej żołnierzy

17

18 Podstawy Medycyny Lotniczej – Podręcznik dla Personelu Latającego. RedPodstawy Medycyny Lotniczej – Podręcznik dla Personelu Latającego. Red. naukowy prof. Julian Walawski. Wyd. MON, Warszawa 1961 Zalecam do użytku w wojskach lotniczych i OPL OK – DOWÓDCA WOJSK LOTNICZYCH I OBRONY PRZECIWLOTNICZEJ OBSZARU KRAJU Jan FREY-BIELECKI generał dywizji pilot Rozdz. XI Problemy medycyny kosmicznej – oprac. Zbigniew JETHON – dr med. „Rozwikłanie zagadnień związanych z realizacja lotów kosmicznych nastręcza nie tylko trudności czysto technicznych, lecz także trudności związane z zabezpieczeniem medycznym.” „Należy przypuszczać, że u osób przebywających w przestrzeni kosmicznej może powstać nowy zespół chorobowy. Ta przypuszczalna jednostka chorobowa, zwana przez niektórych „chorobą przestrzeni” lub „chorobą kosmiczną”, jest w tej chwili jeszcze w sferze rozważań teoretycznych.”

19 Wizyta Borysa Borysewicza Jegorowa (ur.1937) w WIML, Warszawa 1966Woschod 1 – pierwszy lekarz w Kosmosie, dhc Uniw. Humboldta Berlin 1965 Dr Zbigniew Jethon (ur.1929), dr Henryk Zaremba (ur.1920)

20 1957 powołanie Wojskowego Ośrodka Kondycyjnego (WOK) w GronikuGen. dyw. pil. Jan Frey-Bielecki był gorącym orędownikiem stworzenia ośrodków szkoleniowo-kondycyjnych dla pilotów 1961 powołano WOK w Mrągowie Pobyt pilotów w WOK wynosił 2 tygodnie Dyskusje na szczeblu decyzyjnym MON: cel istnienia WOK, kształt organizacyjny, zadania Badania zespołu (1960): dr Z. Jethon, dr Z. Sarol, mgr H. Sulajnis dotyczące korzystniejszych wyników regeneracji sił psychofizycznych pilotów i cech aklimatyzacji do średniej wysokości ok.1000m.n.p.m. po 3.tygodniowym pobycie wpłynęły na: 1961 wydłużenie pobytu w WOSzK do 3. tygodni (KNC, katapulta, LGPS)

21 WOSZK Gronik, 1957

22 WOSZK Mrągowo, 1961

23 Nadciśnienie oddechoweGrupa badaczy prowadząca doświadczenia w warunkach nadciśnienia oddechowego (współpraca doc. Zbigniew Kaleta) Dr med. Jerzy Zysk, lek. Zbigniew Jethon, lek. Stanisław Haduch, mgr farm. Władysław Święcicki Prowadzono szereg badań na zwierzętach i ochotnikach (odlewy gipsowe twarzy S.H, Z.K; przyszłe formy szczelnych masek) 1. doktorat z med. lotniczej (1960) – S. Haduch –”Zmiany niektórych odczynów krążeniowo-oddechowych na wysokości m”; hab.(1965) „Wpływ oddychania w nadciśnieniu na zmiany objętości krwi krążącej i przenikanie niektórych jej składników na łożysko naczyniowe” Z. Jethon (1967)hab. „Współzależność zaburzeń hemodynamicznych i oddechowych podczas działania nadciśnienia oddechowego stałego.”

24 Wysokościowy ubiór kompensacyjny (WUK)m n.p.m.;1965 L. Golec, E. Sokołowski

25 Wizyta Marszałka Polski Mariana SpychalskiegoWIML 1968

26 Szkolenie fizyczne (specjalne) pilotówJethon Z., Sarol Z., Wojtkowiak M. Wartość wybranych wskaźników kondycji fizycznej w lotnictwie. Wych. Fiz. i Sport,1964,3,327. Jethon Z. Zachowanie się układu krążenia pod wpływem przyśpieszeń występujących podczas obrotów koła reńskiego. Prace doświadczalne, Biblioteka WIML 1965. Jethon Z. Charakterystyka wydolnościowa pilota. Rocznik WIHE, 1972,3-4, t.II,199. Stechni P., Jethon Z., Baczyński Z., Bilski J., Kłossowski M., Jędrys R. i wsp. Trening fizyczny w kształtowaniu tolerancji ustroju na działanie przyspieszeń kątowych. Biblioteka WOSL, Dęblin 1982. KSPdL kondycyjno sprawnościowe przygotowanie do lotów (WSOSP Dęblin), LGPS lotnicze gimnastyczne przyrządy specjalne (M. Kłossowski, 1994, hab.)

27 Ćwiczenia w kole żyroskopowym

28 „65 lat WIML” – Stanisław Barański Medycyna Lotnicza 3-4 (120-121),1993 s.15„W latach Instytutem kierował gen. prof. dr hab. med. Władysław Barcikowski…. Był on wspaniałym organizatorem i położył duże zasługi w nawiązaniu współpracy między instytutami armii ówczesnego Układu Warszawskiego.” (od maja 1964 do czerwca 1967) „Przez krótki okres kierował Instytutem płk doc. dr hab. Zbigniew Jethon, który następnie został kierownikiem Zakładu Fizjologii w WIHE….” ..”od czerwca 1967 r. do czerwca 1970 funkcję komendanta sprawował długoletni pracownik WIML fizjolog płk dr hab. Zbigniew Jethon.” (PPML,1 (9), 2003 s.19 – E. Zakrzewska Komendanci WIML )

29 Główny Ośrodek Badań Lotniczo-Lekarskich Aeroklubu Polskiego (GOBL-L AP) Wrocław50-lecie GOBL-L AP oraz sympozjum „Stres w lotnictwie i w sporcie” Wrocław maja 2002 prof. Z. Jethon – konsultant ds. medycyny lotniczej i fizjologii wysiłku ( ) Akademia Jubileuszowa Sala Rycerska Ratusza Sesja Plenarna – Sale konferencyjne hotelu GEM Przewodniczący: prof. K. Klukowski, J. Talar, Z. Jethon Kowalski W. Postępy medycyny lotniczej Hermaszewski M. Stres w lotach kosmicznych Mazurek K., Modrzewski A. Profilaktyka schorzeń cywilizacyjnych personelu lotniczego

30 50-lecie GOBLL

31 Profesor erudyta, ciekawe książki (1)Jethon Z., Krasucki P., Rogoziński A. Normy fizjologiczno-higieniczne w medycynie przemysłowej. PZWL, Warszawa, 1973. Jethon Z., K. Nowicka. Rozdroża nauki. KAW, Warszawa 1976. Jethon Z. Bariery ludzkich możliwości. Wiedza Powszechna, seria OMEGA, Warszawa 1977.(Granice przystosowania S. Kozłowski 1986, PZWL) Jethon Z. (red.). Zmęczenie jako problem współczesnej cywilizacji. PZWL, Warszawa 1977. Jethon Z. Mózg - myśl – mowa… KAW, Warszawa 1979.

32 Profesor erudyta, ciekawe książki (2)Jethon Z. Fizjologiczne podstawy odnowy biologicznej w sporcie wyczynowym. Wyd. Instytutu Sportu, Warszawa 1982. Jethon Z. Ekologia człowieka w wychowaniu fizycznym i sporcie. Wyd. AWF Wrocław,wyd.2, 1995. Zatoń M., Jethon Z. Aktywność ruchowa w świetle badań fizjologicznych i promocji zdrowia. Wyd. AWF Wrocław, 1998. Jethon Z., Grzybowski A. (red.). Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. Wyd. II, PZWL, Warszawa 2000.

33 Wybrane opracowania i artykuły (1)Samołyk A., Wiązek, Jethon Z. Czynność płuc nurków po powietrznych ekspozycjach hiperbarycznych. Nauki o kulturze fizycznej. Zeszyty Naukowe WSOWL, 2009; 4 (154). Jethon Z. Stanowisko w sprawie zaopatrywania ludności w wodę spożywczą. HYDROPURE POLSKA, Wrocław 2010.

34 Wybrane opracowania i artykuły (2)Mazurek K., Jethon Z. Tolerancja wysiłku w niedotlenieniu wysokościowym. [W: Klukowski K., Klimek A.T., Jethon Z. red.] Wybrane zagadnienia tolerancji wysiłku fizycznego. Biblioteka Medicina Sportiva, Kraków 2011, [XXVIII Zjazd Naukowy PTMS Łódź „Uwarunkowania fizjologiczne i środowiskowe tolerancji wysiłkowej”]. Jethon Z. Weź głęboki oddech? Medycyna sportowa, cz. druga, Biblioteka Medical Tribune, Warszawa 2012, Jethon Z. Aktywność ruchowa jako dystres. Hygeia Public Health, 2013, 48 (2):

35 Naukowe tradycje rodzinne - bratProf. dr hab. n. med. Józef Jethon Centrum Chirurgii Plastycznej, Warszawa Autor kilkuset publikacji i doniesień naukowych ; Prezes Polskiego Towarzystwa Ch. Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej Konsultant Krajowy ds. Chirurgii plastycznej i leczenia oparzeń kierownik Kliniki Chirurgii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej CMPK im. Orłowskiego w Warszawie

36 Sposób uhonorowania osiągnięć prof. Z. E. Jethona przez WIML(Laboratorium) Zespół Komór Niskich Ciśnień i Temperatur proponuję nadać imię prof. dr. hab. n. med. Zbigniewa Edwarda JETHONA Sala Ćwiczeń (Laboratorium Badań) na LGPS w WSOSP w Dęblinie im. płk. dr. Piotra Stechniego (2014)

37 Komory Niskich Ciśnień

38 1976 – płk prof. Wasilij Łazariew (ur. 1928)dubler lek. Borysa Jegorowa (1964)

39 25-lecie wylotu Polaka w KosmosGaleria Porczyńskich, W-wa 2003

40 Gdynia 2013

41 Gdynia 2013/2014

42

43 Dziękuję za uwagę !