1 Program Aktywności LokalnejProgram warsztatów PLAN WARSZTATÓW: Wprowadzenie (autoprezentacja, cel warsztatów) – ćwiczenia. Program aktywności lokalnej w świetle przepisów. Program aktywności lokalnej narzędziem aktywnej integracji (historia metody pracy CAL) – ćwiczenia. Kierunki działań. Zasoby lokalne (określenie zasobów lokalnych) - ćwiczenia. Analiza mocnych i słabych stron - ćwiczenia. Zasady dobrego programu aktywności lokalnej (zasady funkcjonowania zespołu partnerskiego trakcie tworzenia i realizacji PAL) - ćwiczenia. Cele programu oraz analiza jak cele osiągnąć - ćwiczenia. Harmonogram działań – ćwiczenia. Wyłonienie zespołów wspierających - ćwiczenia.
2 Perspektywa działań w pomocy społecznej- Rozdawanie zasiłków - Brak wymagań w stosunku do klientów TWORZENIE POSTAW BIERNYCH I ROSZCZENIOWYCH -Tworzenie lokalnych programów aktywizujących do wyjścia z bezradności i bezrobocia – systemy kontraktów - Wspieranie rodzin w wychodzeniu z kryzysu, tworzenie lokalnego systemu wsparcia - Aktywizacja do samopomocy, tworzenia grup obywatelskich, samopomocowych i rozwój wolontariatu - Tworzenie lokalnego partnerstwa na rzecz rozwiązywania lokalnych problemów TWORZENIE POSTAW ODPOWIEDZIALNOŚCI, SOLIDARNOŚCI I SAMOPOMOCY
3 Nowa strategia działań – Integracja poprzez aktywizację - narzędziaKontrakt socjalny - zastosowanie wsparcia finansowego - pracy socjalnej - prace społecznie użyteczne - instrumentów aktywnej integracji Program aktywności lokalnej - środowiskowa praca socjalna - instrumenty aktywnej integracji - działania o charakterze środowiskowym Program integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych
4 PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ (PAL)Cel: ukończenie udziału w PAL ma przyczynić się do wzrostu kompetencji życiowych i umiejętności społeczno -zawodowych grupy osób umożliwiając im powrót do życia społecznego, w tym docelowo na rynek pracy i aktywizację zawodową
5 Podstawą prawną programu aktywności lokalnej jest art. 110 ustPodstawą prawną programu aktywności lokalnej jest art. 110 ust. 10 lub art. 112 ust. 12 ustawy o pomocy społecznej zgodnie z którym, Rada gminy lub Rada powiatu, biorąc pod uwagę potrzeby w zakresie pomocy społecznej, opracowuje i kieruje do wdrożenia lokalne programy pomocy społecznej. Podstawą prawną może być również art. 41 ust.2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, który przewiduje, że gmina przyjmuje gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Program aktywności lokalnej może być częścią lub rozwinięciem przyjętych już programów lokalnych. Na etapie przygotowywania i składania wniosku program nie musi być już przyjęty przez radę gminy lub powiatu
6 Program aktywności lokalnejProgram aktywności lokalnej realizowany jest w partnerstwie !!! W ramach programu przewiduje się zastosowanie: środowiskowej pracy socjalnej instrumentów aktywnej integracji prac społecznie użytecznych działań o charakterze środowiskowym
7 Programy aktywności lokalnej przewidujące wyłącznie środowiskową pracę socjalną i działania o charakterze środowiskowym lub wyłącznie środowiskową pracę socjalną nie mogą otrzymać dofinansowania w ramach PO KL środowiskowa praca socjalna w ramach programu aktywności lokalnej jest działaniem realizowanym przez pracownika socjalnego lub inną osobę, mającym na celu pomoc, osobom i rodzinom w środowisku we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi
8 instrumenty aktywnej integracji w ramach programu aktywności lokalnej to zespół, instrumentów o charakterze aktywizacyjnym prace społecznie użyteczne w ramach programu aktywności lokalnej – oznaczają to, prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
9 działania o charakterze środowiskowym w programie aktywności lokalnej – to inicjatywy integracyjne obejmujące: przygotowanie i wsparcie działań indywidualnych oraz programów środowiskowych, np. spotkania z grupami docelowymi; edukację społeczną i obywatelską, w tym organizowanie spotkań, konsultacji, działań edukacyjnych i debat społecznych dla mieszkańców; organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym czy turystycznym; inne instrumenty działania o charakterze integracyjnym wynikające np. z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (rozdział 85154), o przeciwdziałaniu narkomanii (rozdział 85153), rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (rozdział 85311, 85324);
10 Nie musi być przyjęty przez radę gminy na etapie składania wnioskuMoże być częścią lub rozwinięciem przyjętych już programów, np. PP i RPA, Gminna Strategia… Potrzebne zainicjowanie partnerstwa lokalnego, by tworzyć programy- współpraca !!! Do grupy ludzi, np. z dzielnicy, sołectwa, wsi, grupa niepełnosprawnych, kilka rodzin z bloku, otoczenia osób wykluczonych
11 Program aktywizacji lokalnejWzorowany na metodzie Centrum Aktywności Lokalnej, która jest realizowana w wielu ośrodkach pomocy społecznej. Program ten skierowany jest do grupy osób w ramach konkretnego środowiska lokalnego (terytorium: nie większym niż gmina). Program ten przewiduje: aktywizację społeczno-zawodową konkretnej grupy osób w powiązaniu z innymi grupami funkcjonującymi w danym środowisku lokalnym. Uruchomienie aktywności społeczno-edukacyjnej w oparciu o partnerstwo lokalne formalne lub nieformalne: instytucji publicznych (np. ośrodek kultury, biblioteka, ośrodek sportu i rekreacji, szkoła) lub partnerstwo publiczno-społeczne.
12 CERTYFIKATU JAKOŚCI CENTRUM AKTYWNOŚCI LOKALNEJStowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności lokalnej Cal promuje metodę Centrów Aktywności Lokalnej. Instytucja wdrażająca model CAL służy budowaniu dobra publicznego i zaufania społecznego - opierając się na zasadach tolerancji, poszanowania praw człowieka, solidarności społecznej inicjuje działania służące aktywizacji, edukacji i rozwojowi środowiska lokalnego. odpowiada na rozpoznane potrzeby społeczności lokalnej, angażuje mieszkańców w proces ich rozwiązywania w myśl zasady "Pomóżmy ludziom aby pomogli sobie sami„ - tworzy płaszczyznę porozumienia i współpracy, dąży do kształtowania społeczeństwa obywatelskiego.
13 PAL Przyjęty sposób pracy (dialog edukacyjny) od początku zakłada postrzeganie uczestników jako partnerów i współtwórców wypracowywanej wspólnie metody pracy w środowisku lokalnym. Należy zmienić sposób zarządzania placówką, zasobami ludzkimi i materialnymi poprzez umiejętne tworzenie zespołów problemowych nastawionych na rozwiązanie problemu w oparciu o tworzenie lokalnego partnerstwa. Standardy pracy metodą CAL - Polecam: Program Aktywności Lokalnej – Paweł Jordan – prezentacja - projekt powinien być uchwalony prze Gminę i wpisany w Strategię Gminy - społeczność współpracująca - praca z grupą - zespół interdyscyplinarny - grupa samopomocowa - lokalne partnerstwo
14 Nowa rola Ośrodka Pomocy SpołecznejOśrodek Pomocy Społecznej jako Centrum Aktywności Lokalnej to zmodyfikowana instytucja wyposażona w najnowszą wiedzę dotyczącą sposobów organizowania środowiska lokalnego, wykorzystywania zasobów oraz tworząca strategię rozwoju lokalnego w oparciu rozpoznane problemy i potrzeby środowiska. inicjator konkretnych działań, skupiający siły lokalne wokół określonego problemu i koordynujący ich pracę w tym zakresie. już nie zaspokajanie jedynie materialnych potrzeb indywidualnych klientów, lecz w pełni elastyczna instytucja nastawiona na zaspokojenie wszelkich potrzeb środowiska lokalnego przy wykorzystaniu jego sił i zasobów Pracownik socjalny staje się animatorem środowiska lokalnego, który w oparciu o rozpoznane potrzeby lokalne stworzy strategię jego rozwoju, adekwatną do problemów środowiska, dla którego pracuje.
15 PAL musi określać: Cel główny, szczegółowe oraz przewidywane rezultatyOcena zasobów niezbędnych do uzyskania założonych celów Szczegółowy opis planowanych działań Czas trwania programu i harmonogram realizacji poszczególnych działań Budżet przewidziany na realizację programu z podziałem na poszczególne kategorie wydatków Podział odpowiedzialności za realizację poszczególnych części składowych programu Uzasadnienie realizacji – przykładowe programy: Radom, Węgorzewo
16 KORZYŚCI z PAL usprawnienie przepływu i dostępu do informacji o formach pomocy i o lokalnym rynku pracy, planowanie i realizowanie zadań w odpowiedzi na realne potrzeby mieszkańców, skuteczniejsze i efektywniejsze wykorzystywanie istniejących zasobów, zmniejszenie kosztów finansowych realizowanych zadań, podwyższenie jakości realizowanych zadań, stworzenie płaszczyzny zaangażowania mieszkańców, wzrost poczucia przynależności do danej społeczności i odpowiedzialności za procesy w niej zachodzące, wzrost zaangażowania organizacji pozarządowych w zakresie podejmowania działań środowiskowych, realizacja projektów inicjowanych i współorganizowanych przez lokalne społeczności, stały monitoring potrzeb środowiska, aktywizacja osób wykluczonych, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.
17 Realizatorami zadań programu PAL mogą być:Urząd Miejski Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej GOPS PCPR organizacje pozarządowe Szkoły podstawowe i Gimnazja Szkoły ponadgimnazjalne Starostwo Powiatowe Straż Miejska Komenda Powiatowa Policji Ośrodek Kuratorski Miejski Ośrodek Kultury Spółdzielnia Mieszkaniowa, w tym m.in.: Spółdzielcze domy kultury Towarzystwo Budownictwa Społecznego Placówki Służby Zdrowia Media Lokalne Ośrodki sportu działające na terenie miasta Organizacje pozarządowe
18 1) Zawodowe 2) Społeczne 3) Edukacyjne 4) ZdrowotneKontrakt, PAL, Program os. niepełnosprawnych INSTRUMENTY AKTYWNEJ INTEGRACJI – nowa jakość działań 1) Zawodowe 2) Społeczne 3) Edukacyjne 4) Zdrowotne
19 AKTYWIZACJA POPRZEZ INSTRUMENTY ZAWODOWEKIS (skierowanie w ramach Kontr. socj. lub PAL i sfinansowanie koszty pobytu) CIS (skierowanie w ramach Kontraktu Socjalnego przez prac. socjalnego, sfinansowanie kosztów pobytu) Dofinansowanie usamodzielnienia ekonomicznego lub zmiany miejsca zamieszkania (w ramach kontraktu socj. osoba chce podjąć działalność gospod. , działalność w ramach spółdzielni socjalnej lub zmienić miejsce zamieszkania – jednorazowe wsparcie w postaci pieniężnej lub rzeczowej) Usługi wspierające aktywizację zawodową – organizacja i finansowanie trenera pracy, doradcy zawodowego- PORADNICTWO ZAWODOWE, DIAGNOZA PREDYSPOZYCJI ZAWODOWYCH, INDYWIDUALNY PLAN DZIAŁANIA
20 INSTRUMENTY SPOŁECZNEOrganizacja i koszty WOLONTARIATU GRUPY SAMOPOMOCOWE i osoby prowadzące grupy Treningi kompetencji i umiejętności społecznych (w tym osoby prowadzące) Poradnictwo specjalistyczne, interwencja kryzysowa Poradnictwo i wsparcie indywidualne i grupowe w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności zawodowych, np. zarządzanie budżetem domowym, autoprezentacja, wizaż Uczestnictwo w ośrodkach dziennego wsparcia, świetlicach i klubach Usługi wspierające osoby niepełnosprawne, np. tłumacz, jęz. migowego, asystent os. niepełnosprawnej, przewodnik os. Niewidomej Animacja lokalna – sfinansowanie animatora, lidera KIS, streetworkera Usługi wspierające i aktywizujące rodziny zmarginalizowane, np. asystent rodzinny
21 INSTRUMENTY SPOŁECZNE – cd.Pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych, osób opuszczających plac. opiekuńczo-wychowawcze i rodziny z-cze Działania towarzyszące - sfinansowaniu może także podlegać: koszt opieki nad dzieckiem lub osobą zależną (na czas realizacji zajęć) poniesiony przez beneficjenta koszt pobytu dziecka w świetlicach, klubach oraz zorganizowanych formach wypoczynku dla dzieci i młodzieży Koszty ubezpieczenia zdrowotnego Koszty dojazdów uczestników projektu, a w przypadku niepełnosprawnych uczestników ich opiekunów Koszt wyżywienia uczestników a w przypadku niepełnosprawnych uczestników ich opiekunów
22 INSTRUMENTY EDUKACYJNESkierowanie i sfinansowanie zajęć szkolnych (poziom podstawowy, gimnazjalny, ponadgimnazjalny lub policealnym) Kształcenie ustawiczne w celu uzyskania zawodu lub przygotowania zawodowego – po konsultacji z właściwym PUP Kluczowe kompetencje o charakterze zawodowym lub zdobywania nowych kompetencji i umiejętności zawodowych umożliwiających aktywizację zawodową– po konsultacji Organizacja i sfinansowanie usług wspierających aktywizację edukacyjną (np. brokera edukacyjnego) Sfinansowanie kosztów czesnego, w przypadku podjęcia nauki na poziomie wyższym przez osoby opuszczające placówki opiekuńczo – wychowańcze lub inne formy opieki zastępczej
23 INSTRUMENTY AKTYWIZACJI ZDROWOTNEJBadania profilaktyczne lub specjalistyczne w związku z możliwością podjęcia zatrudnienia Terapia psychologiczna, rodzinna Treningi psychospołeczne Program korekcyjno-edukacyjne dla sprawców przemocy Psychoterapia w zakładzie lecznictwa odwykowego i terapeutycznego (uzależnieni) Sfinansowanie części kosztów turnusów rehabilitacyjnych (część PFRON), zajęć rehabilitacyjnych, zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych
24 Przygotowanie projektuEtapy przygotowania projektu - potrzeby - cele - zadania/działania - koszty - oczekiwane rezultaty Projekt ≠ wniosek o dofinansowanie
25 Przygotowanie projektuKrok pierwszy: identyfikacja problemów: charakterystyka, uzasadnienie potrzeb w zakresie aktywnej integracji: jakie problemy są nie rozwiązywane w związku z brakiem aktywnej integracji; jakie problemy są źle i/lub niewystarczająco rozwiązywane; jakie pojawiły się nowe zadania/wyzwania; czy dany problem jest możliwy do rozwiązania przy wykorzystaniu środków EFS
26 Przygotowanie projektuKrok drugi: zdefiniowanie celów szczegółowych projektu – na ile rzeczywistość zmieni się w wyniku jego realizacji; cele powinny ściśle wynikać ze zidentyfikowanych problemów i do nich się odnosić cele muszą być osiągalne w założonym czasie (SMART) realne, mierzalne, weryfikowalne celów nie może być wiele (od 1 do 3)
27 Przygotowanie projektuKrok trzeci: kim są uczestnicy projektu? Jak duża jest to grupa? Jaką jej część jesteśmy w stanie objąć działaniami projektu? Jak więc wybierzemy tę część, jakimi kryteriami będziemy się posługiwać? Jakie inne specyficzne problemy charakteryzują tę grupę? Na ile jesteśmy w stanie je uwzględnić w naszym projekcie? Jak dotrzemy do potencjalnych uczestników? Co musimy zrobić, by zapewnić udział zaplanowanej liczby uczestników?
28 Przygotowanie projektuKrok czwarty: jakie rezultaty – zarówno twarde i miękkie - przyniesie realizacja projektu? Rezultat twardy – ilościowy, łatwo weryfikowalny, np. liczba osób, liczba świadectw itp. Rezultat miękki – jakościowy; też weryfikowalny ale przy zastosowaniu bardziej złożonych metod (np. zmiana postaw, zwiększenie wiary we własne możliwości).
29 Przygotowanie projektuKrok piąty: co kolejno musimy wykonać, aby zrealizować zamierzenia projektu (osiągnąć cele)? Opisać czynności i pogrupować je w zadania a następnie podzadania Zastanowić się nad kosztami poszczególnych zadań i personelem odpowiedzialnym za ich wykonanie Budżetowanie zadań - opisać koszty zadań i niezbędnych inwestycji w projekcie
30 „DRZEWKO PROBLEMÓW” 1. PROBLEM GŁÓWNY 2. PROBLEMY SZCZEGÓŁOWE 3. PRZYCZYNY PROBLEMÓW SZCZEGÓŁOWYCH 4. SKUTKI PROBLEMU GŁÓWNEGO
31 PROBLEM GŁÓWNY: Zagrożenie wykluczeniem społecznymProblemy szczegółowe; 1.Długotrwałe bezrobocie – przyczyna: ograniczona liczba miejsc pracy, bierna i roszczeniowa postawa, brak kwalifikacji zawodowych, niskie umiejętności psychospołeczne, mała mobilność, ograniczona dostępność do opieki nad dziećmi, niska samoocena 2. Uzależnienie od alkoholu – przyczyna: słaba działania profilaktyczne, niska świadomość zagrożeń, duża dostępność, brak alternatywnych sposobów spędzania czasu, brak umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, brak grupy wsparcia SKUTKI: wzrost przestępczości, dziedziczenie postaw, rozpad rodziny, zubożenie, utrata mieszkań, choroby, uzależnienie od świadczeń
32 1. CEL GŁÓWNY 2. CELE SZCZEGÓŁOWE 3. DZIAŁANIA 4. REZULTATY„DRZEWKO CELÓW” 1. CEL GŁÓWNY 2. CELE SZCZEGÓŁOWE 3. DZIAŁANIA 4. REZULTATY
33 CEL GŁÓWNY: PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIU WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYMCELE SZCZEGÓŁOWE 1. zwiększenie aktywności osób długotrwale bezrobotnych (doradztwo zawodowe, poradnictwo prawne, socjalne, psychologiczne, treningi umiejętności psychospołecznych, grupy samopomocowe, integracja, zajęcia rekreacyjno-sportowe, pokrycie kosztów opieki nad osobami zależnymi) 2. ograniczenie zjawiska uzależnienia od alkoholu ( lecznictwo odwykowe, psychoterapia indywidualna i grupowa, grupy wsparcia i samopomocowe, zajęcia psychoedukacyjne, profilaktyczne, organizacja czasu wolnego)
34 CEL GŁÓWNY: PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIU WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM – ćd.3. Zwiększenie mobilności osób bezrobotnych (opieka nad dziećmi, refundacja dojazdów na szkolenia, do pracy, zakup biletów, zapewnienie transportu, wyjazdy na wizyty do innych miejscowości) 4. Zwiększenie wiedzy i umiejętności zawodowych (udział w szkoleniach zawodowych, nauka jęz. obcego, obsługa komputera) 5. Wzrost zatrudnienia osób długotrwale bezrobotnych (staże, przygotowanie zawodowe, prace społecznie użyteczne, roboty publiczne, tworzenie spółdzielni socjalnych, zakładanie firmy)
35 CEL GŁÓWNY: PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIU WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM – ćd.6. Zapobieganie dziedziczeniu postaw i zachowań biernych (warsztaty aktywizująco - motywujące do zmiany, zajęcia z przedsiębiorczości, zarządzania budżetem domowym, warsztaty umiejętności wychowawczych, trening umiejętności psychospołecznych, profilaktyka medyczna)
36 REZULTATY MIĘKKIE - ZWIĘKSZENIE UMIEJĘTNOŚCI PSYCHOSPOŁECZNYCHZWIĘKSZENIE UMIEJĘTNOŚCI WYCHOWAWCZYCH ZWIĘKSZENIE UMIEJĘTNOŚCI PORUSZANIA SIĘ PO RYNKU PRACY, POSZUKIWANIA PRACY, UMIEJĘTNOŚCI RADZENIA SOBIE Z PROBLEMAMI PODWYŻSZENIE SAMOŚWIADOMOŚCI, SAMOOCENY I WIĘKSZA ZNAJOMOŚĆ WŁASNYCH PREDYSPOZYCJI ZAWODOWYCH WZROST MOTYWACJI DO ZMIANY, PODJĘCIA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ
37 TWARDE REZULTATY LICZBA OSÓB, KTÓRE UTRZYMAŁY ABSTYNENCJĘLICZBA OSÓB, KTÓRE UKOŃCZYŁY TERAPIE, TRENINGI, WARSZTATY, SZKOLENIA ZAWODOWE LICZBA OSÓB, KTÓRE SKORZYSTAŁY Z PORAD… LICZBA OSÓB, KTÓRE PODJĘŁY PRACĘ…. LICZBA SKONSTRUOWANYCH IPD LICZBA OSÓB, KTÓRE SKORZYSTAŁY Z OPIEKI NAD DZIEĆMI LICZBA OSÓB, KTÓRE UKOŃCZYŁY KIS, CIS, KLUB PRACY
38 Dziękujemy za uwagę Siedziba Projektu Systemowego“Efektywnie, Fachowo, Skutecznie na Warmii i Mazurach” ul. Głowackiego 28 Olsztyn Tel. (0-89) (0-89)