1 Program usamodzielnienia wychowanków pieczy zastępczej„Z nadzieją w przyszłość” Powiedz mi, a zapomnę, Pokaż, a zapamiętam, Pozwól wziąć udział, a zrozumiem.
2 Wprowadzenie Opuszczenie sytemu pieczy zastępczej jest procesem trudnym dla wielu wychowanków i dlatego konieczne jest wprowadzenie nowoczesnych form usamodzielnienia, aby zwiększyć szanse na lepszy start w dorosłe życie. Podstawowy cel: integracja wychowanków ze środowiskiem oraz przygotowanie ich do samodzielnego życia. Istotna rola opiekuna usamodzielnienia, który ma być przewodnikiem oraz służyć pomocą w trudnych sytuacjach
3 Wprowadzenie – c.d. Z analizy dokumentów, wywiadów oraz obserwacji wynika, że młodzież opuszczająca pieczę zastępczą, zwłaszcza instytucjonalną, ujawnia wysoki poziom lęku, agresji i niechęci do jakichkolwiek zmian w swoim życiu. Wychowankowie często żyją w dużym napięciu, nie potrafią się koncentrować oraz mają słabą pamięć. Walczą o uwagę często poprzez destrukcję. Dodatkowo brakuje im poczucia sprawczości, wiary w siebie, odpowiedzialności za siebie i swoje życie oraz nadziei na zmianę.
4 Co przemawia za koniecznością zmiany w sposobie pracy z wychowankami przygotowującymi się do opuszczenia systemu: kojarzenie procesu usamodzielnienia przez młodych ludzi z wyjściem z placówki czy rodziny zastępczej i otrzymaniem „jakiejś” wyprawki. brak motywacji wychowanków do nauki, niski poziom aspiracji edukacyjnych brak świadomości istoty usamodzielnienia i swojej roli w tym procesie nastawienie roszczeniowe niedostateczne przygotowanie młodych ludzi do dorosłego życia niewłaściwy dobór opiekunów
5 Wprowadzenie – c.d. Największe trudności, na jakie napotykają osoby usamodzielniane: 1. finansowe 2. mieszkaniowe 3. związane z czasem wolnym 4. z zatrudnieniem 5. w relacjach interpersonalnych 6. w zakresie rozwoju osobowego 7. w zakresie postrzegania siebie i rzeczywistości
6 Wprowadzenie - c.d. W związku z wymienionymi wcześniej trudnościami napotykanymi przez wychowanków usamodzielniających się istotne jest uzupełnianie istniejących programów o zindywidualizowane i kompleksowe wsparcia głównie informacyjne, emocjonalne, społeczne i zawodowe. Tym bardziej, że większość wychowanków instytucji przejawia takie zachowania i problemy osobowe, które utrudniają prawidłowy przebieg procesu usamodzielnienia.
7 Wprowadzenie – c.d. Analiza zachowań pełnoletnich wychowanków placówek wskazuje na kilka niepokojących objawów: niski poziom aspiracji, brak zainteresowań brak realnej oceny własnych możliwości stosowanie niewłaściwych form kompensacji niewłaściwa postawa wobec siebie i innych, wiedzy oraz życia brak poczucia celowości działania lekceważenie norm i zasad panujących w placówce
8 Zakładane rezultaty programuwzrost rozwoju osobistego adekwatne spostrzeganie rzeczywistości wzrost poczucia własnej wartości kompetencje w działaniu pozytywne relacje interpersonalne identyfikowanie własnych aspiracji i planów, świadomość własnych preferencji zawodowych poprawa samooceny lepsze poczucie jakości życia satysfakcja, poczucie wartości zdobytych umiejętności i własnej produktywności, poczucie niezależności w wyborze działań oraz poczucie przynależności i zintegrowania ze środowiskiem.
9 Program „Z nadzieją w przyszłość”Adresaci Wychowankowie pieczy zastępczej (rodzinnej i instytucjonalnej), którzy ukończyli 16 rok życia. Termin realizacji: 24 miesiące Częstotliwość: Przynajmniej raz w miesiącu Metody pracy: Warsztaty, mini wykłady, ćwiczenia, testy, gry i zabawy logiczne, film, dyskusja, burza mózgów, scenki, psychodramy, niedokończone zdania. Miejsce realizacji: Sala szkoleniowo-konferencyjna w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Kartuzach
10 „Z nadzieją w przyszłość” – Program 12 krokówmotywacja wychowanka do zmiany, uzyskanie spójnego obrazu samego siebie i świadomości swoich słabych oraz silnych stron, budowanie bliskich relacji, ukazanie roli i znaczenia uczuć w życiu człowieka, tworzenie obrazu przyszłej rodziny, trening umiejętności gospodarowanie i zarządzania budżetem domowym, stawianie celów, aktywizację zawodową, nastawienie na sukces, nauki podstawowych zasad dbania o estetykę i porządek, uświadomienie sobie roli ojca i matki, umiejętności tworzenia planów usamodzielnienia
11 Krok I Nawiązanie kontaktu z wychowankiem i zmotywowanie do zmianCele: nawiązanie kontaktu z wychowankiem zmotywowanie wychowanka do podejmowania konstruktywnych działań Metody realizacji: Mini warsztat integracyjny „Poznajmy się” - przedstawienie prowadzących i uczestników, prezentacja celów programu, ćwiczenia otwierające i integrujące członków grupy, budowanie bezpieczeństwa, zaufania i współpracy w grupie Wyjazd integracyjny – park linowy lub ścianka wspinaczkowa, celem którego będzie badanie własnych umiejętności i granic, trening umiejętności społecznych Omówienie odczuć uczestników, badanie własnych stanów emocjonalnych.
12 Krok II Zrozumieć siebieCele: uzyskanie świadomości swojego potencjału uświadomienie sobie swoich braków odkrywanie swoich marzeń wizualizacja swojej przyszłości Metody realizacji: Warsztaty psychologiczne, obejmujące: Rundę otwierającą - rysowanie swojego nastroju Ćwiczenie - Wymyślenie w grupach reklamy popularnego produktu Analiza ćwiczenia Analiza SWOT – wprowadzenie teoretyczne. Ćwiczenie – stworzenie własnej analizy Podsumowanie, runda kończąca.
13 Krok III Budowanie bliskich relacjiCele: zwiększenie umiejętności komunikacji interpersonalnej poznanie technik asertywności uświadomienie sobie barier komunikacyjnych Metody realizacji: Warsztaty psychologiczne: Trening komunikacji społecznej – co to jest komunikacja, zasady dobrej komunikacji, bariery w procesie komunikacji Trening zachowań asertywnych Podsumowanie – omówienie emocji i przeżyć uczestników
14 Krok IV Ja i emocje Cele:ukazanie roli i znaczenia uczuć w życiu człowieka nabycie umiejętności radzenia sobie z trudnymi stanami emocjonalnymi uczenie i poznawanie swoich emocji Metody realizacji: Warsztat psychologiczny Burza mózgów – jakie znamy emocje Dyskusja i omówienie roli „dobrych i złych emocji” Ćwiczenie „Jak reaguję, gdy…” – wczucie się emocjonalne w sytuację i opis własnych odczuć Scenki i ćwiczenia ułatwiające prawidłowe odczytywanie i przekazywanie emocji Runda podsumowująca
15 Krok V Moja przyszła rodzinaCele: uzyskanie przez wychowanka motywacji do gotowości do wchodzenia w bliskie związki poznanie prawidłowych wzorców rodzica (roli ojca i matki) stworzenie obrazu „Moja przyszła rodzina” Metody realizacji: Projekcja filmu oraz dyskusja Omówienie własnej sytuacji na „bezpiecznym przykładzie”
16 Krok VI Trening umiejętności i zarządzania budżetem domowymCele: nabycie umiejętności podziału wydatków na które nie mamy wpływu oraz na wydatki na które możemy wpływać zwiększenie wiedzy w zakresie planowania finansów domowych uzyskanie przekonania, że warto prowadzić budżet domowy Metody realizacji: Warsztat z planowania budżetu: Mini wykład – źródła dochodu rodziny, wydatki, sposoby na oszczędności, „pułapki” finansowe – oferty kredytowe. Ćwiczenie: stworzenie planu budżetowego do otrzymanej i opisanej sytuacji. Tworzenie rejestru wydatków w wersji papierowej oraz elektronicznej
17 Krok VII Zamieniam marzenia na celenabycie umiejętności stawiania celów według zasady SMART praktyczna nauka dzielenia celów głównych (dużych) na szczegółowe (mniejsze) odnajdywanie zasobów, które można wykorzystać przy realizacji celów Metody realizacji: Warsztat psychologiczny, obejmujący: Rundę otwierającą Wprowadzenie: dlaczego nie potrafimy realizować marzeń, myślenie życzeniowe i realistyczne. Ćwiczenie: organizacja i planowanie – ustalanie realistycznego celu, kroki do realizacji – rozbicie celu głównego na mniejsze, szukanie sojuszników. Ćwiczenie: NLP - „Droga do skarbu” Runda podsumowująca.
18 Krok VIII Mój kierunek - pracaCele: zdobycie umiejętności wykorzystywania swoich mocnych stron, które pozwolą na włączeni się do rynku pracy zdobycie umiejętności odnajdywania właściwych dla siebie ofert pracy samodzielne przygotowanie dokumentów aplikacyjnych poznanie sztuki autoprezentacji i zasad rozmowy kwalifikacyjnej Metody realizacji: Warsztat prowadzony przez doradcę zawodowego: Przedstawienie aktualnej sytuacji na rynku pracy Praktyczne informacje dotyczących miejsc, w których można poszukiwać pracy Stworzenie własnego CV Rola autoprezentacji i stylistyki ubioru podczas rozmowy kwalifikacyjnej
19 Krok IX Jak osiągnąć sukcesCele: budowanie na pozytywach, odnajdywanie umiejętności, kompetencji, zalet osobistych i pozytywnych doświadczeń uzmysłowienie sobie co to jest sukces i co go ogranicza zdobycie przekonanie, że każdy człowiek jest architektem własnego życia Metody realizacji: Warsztat psychologiczny: Omówienie Piramidy Potrzeb Maslowa Motywacja – co to jest i dlaczego jest ważna. Przedstawienie i omówienie cech dobrego lidera Ćwiczenie: poszukiwanie własnych cech pomocnych w osiągnięciu sukcesu Przedstawienie i omówienie składników sukcesu
20 Krok X Mój dom – moja przystańCele: poznanie zasad zdrowego żywienia rozbudzenie poczucia estetyki nauka podstawowych zasad dbania o porządek- czysty dom poznanie technik dekoracji stołu, potraw Metody realizacji: Warsztat prowadzony przez pracownika socjalnego Sposoby dbania o czystość w miejscu zamieszkania, podkreślenie ważnej roli porządku i dbania o „domowe ognisko”.
21 Krok XI Ja w roli ojca, matkiCele: poznanie potrzeb dziecka w rodzinie uświadomienie sobie roli i znaczenia rodzica w procesie wychowywania dzieci zwiększenie wiedzy z zakresu uzależnień i ich wpływu na dziecko i rodzinę Metody realizacji: Warsztat psychologiczny: Runda otwierająca Ćwiczenie imaginacyjne: „Moje dobre wspomnienie z dzieciństwa” Omówienie typowych ról męskich i żeńskich, z wykorzystaniem metody „burzy mózgów”. Mini wykład psychologa pt. „Co dają rodzice i dlaczego to jest takie ważne. Jak poradzić sobie z deficytem troski rodzicielskiej”.
22 Krok XII Mój projekt na dobry start w dorosłośćCele: poznanie praw i obowiązków usamodzielniającego się wychowanka zwiększenie wiedzy z zakresu warunków otrzymania wsparcia w ramach pieczy zastępczej, pomocy społecznej i rynku pracy nabycie umiejętności konstruowania projektów i planów usamodzielnienia. Metody realizacji: Warsztat połączony z wyjazdem do zaprzyjaźnionej korporacji – zwiedzanie firmy, omówienie zasad rekrutacji i awansu w tej konkretnej firmie. Wizyta w centrum handlowym, w którym stylista omówi zasady ubioru, udzieli porad dotyczących makijażu. Stworzenie przez każdego wychowanka własnego programu usamodzielnienia.
23 Realizator programu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie: Zespół do spraw Pieczy Zastępczej i Dział Świadczeń. Założenia programowe w skutecznym osiąganiu założonych celów i rezultatów przewidują współpracę z wieloma instytucjami i osobami: PUP, PPP, GOPS, Sąd, CIK, Policja.
24 Źródła finansowania Zakres realizacji zadań występujących w programie zależeć będzie od wielkości środków samorządów jak i poszczególnych instytucji. Część zadań będzie realizowana z budżetu powiatu- PCPR. Realizatorzy programu zakładają również możliwość ubiegania się o środki z MPiPS i UE.
25 Monitoring Zadania określone do wykonania w programie wymagają monitoringu. Pozwoli on na kontrolowanie stanu realizacji celów oraz ocenę osiągniętych rezultatów. Monitoring umożliwi dokonanie oceny czy efekt końcowy jest zgodny z obranymi celami w programie.
26 Dziękuję za uwagę!