1 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1

2 Temat: JAK ZAPISAĆ PRZEBIEG REAKCJI CHEMICZNEJ? Cel 1.Wiem, jak zapisać za pomocą równania reakcji chemicznej przebieg eksperymentu. Cel 2. Potrafię dobrać współczynniki stechiometryczne w równaniu reakcji chemicznej. Cel 3. Odczytuję równania reakcji chemicznych. NaCoBeZU: Potrafię zapisać równanie reakcji chemicznej, dobrać w nim współczynniki stechiometryczne oraz podpisać je używając ilościowych określeń atomów i cząsteczek. 2

3 Zadanie domowe do wyboru: 1. Podaj możliwe wzory sumaryczne i strukturalne wszystkich tlenków azotu. Podaj ich pełne nazwy. 2. Narysuj wzory strukturalne i nazwy podanych poniżej związków: PbCl 4 ; H 2 Se; Al 2 O 3 ; Ag 2 S. 3. (Dodatkowe). Na których produktach codziennego użytku znajdują się wzory i nazwy związków chemicznych (wymień min. 2 produkty)? 3 Sprawdzenie pracy domowej

4 Nazwij podane symbole i wzory: O – ……………… tlenu 3O – ……………… tlenu O 2 – ……………………….. tlenu 2 O 2 - …………………………………. tlenu H 2 O – ……………… wody 2 Cu 2 O –…………………..tlenku miedzi …… 4 Przypomnienie wiadomości z poprzednich lekcji

5 O – atom tlenu 3O – trzy atomy tlenu O 2 – jedna (dwuatomowa) cząsteczka tlenu 2O 2 - dwie (dwuatomowe )cząsteczki tlenu H 2 O – 1 cząsteczka wody 2Cu 2 O –2 cząsteczki tlenku miedzi (I) Rozwiązanie 5 O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O H H Cu

6 Na łyżeczce do spalań umieszczamy wiórki magnezu i spalamy je w płomieniu palnika gazowego. Obserwacje: Magnez pali się oślepiającym płomieniem. Na łyżeczce do spalań powstał biały proszek. Wniosek: W wyniku reakcji magnezu z tlenem powstał tlenek magnezu. Jest to reakcja ……… ……. syntezy. 6 Doświadczenie: Spalanie magnezu w tlenie

7 1. Na karcie pracy zapisz słownie przebieg doświadczenia: Magnez + tlen tlenek magnezu 2. Narysuj za pomocą modeli przebieg reakcji: + 7 Cel 1.Wiem, jak zapisać za pomocą równania reakcji chemicznej przebieg eksperymentu. Mg O O O O O O

8 Pkt 3 w karcie pracy. Dobierz współczynniki stechiometryczne w powyższym zapisie słownym i modelowym. 8 Cel 2. Dobieram współczynniki stechiometryczne (bilansuję równanie).

9 + Zapisz powyższe równanie reakcji, przedstawione za pomocą modeli, używając symboli chemicznych : ………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………… 9 Kolejny etap zapisu równania reakcji to jego uzgodnienie, czyli doprowadzenie do tego, aby liczba atomów poszczególnych pierwiastków chemicznych była taka sama po obu stronach równania reakcji: Mg O O O O O O O O

10 2Mg + CO 2 → 2MgO + C 10 Rozwiązanie :

11 Odczytaj powyższe równanie reakcji używając określeń „atom” i „cząsteczka”. ………………………………………………………………………………………………… ……………… Rozwiązanie: 2 atomy magnezu i 1 cząsteczka tlenu tworzą 2 cząsteczki tlenku magnezu. Cel 3. Odczytuję równania reakcji chemicznych. 11

12 + a) Zapisz, używając symboli chemicznych, powyższe równanie reakcji przedstawione za pomocą modeli: …………………………………………………………………… b) Podpisz to równanie stosując określeń „atom” i „cząsteczka” ………………………………………………………………… 12 Wykonaj polecenie z pkt. 5 na karcie pracy. Tym razem będzie to przykład reakcji analizy. Hg O O O O O O O O

13 2MgO → O 2 + 2 Mg 2 cząsteczki tlenku magnezu rozpadają się na 1 cząsteczkę tlenu i 2 atomy magnezu Rozwiązanie: 13

14 ….N 2 O → …. N 2 + … O 2 ……………………………………………………………………. …Fe + …. Cl 2 → …. FeCl 3 …………………………………………………………….……… PODSUMOWANIE 14 Dobierz współczynniki stechiometryczne w równaniach chemicznych. Opisz każde równanie używając określeń „atom i cząsteczka”.

15 2N 2 O → 2 N 2 + … O 2 2 cząsteczki tlenku azotu (I) rozpadają się na 2 cząsteczki azotu i 1 cząsteczkę tlenu 2Fe + 3Cl 2 → 2 FeCl 3 2 atomy żelaza i 3 cząsteczki chloru tworzą 2 cząsteczki chlorku żelaza (III) Rozwiązanie: 15

16 A. W równaniach 1,2,3: Dobierz współczynniki stechiometryczne. Opisz każde równanie używając określeń „atom i cząsteczka”. Podaj typ reakcji. Do wybranego równania narysuj schemat modelowy. Praca domowa (do wyboru A lub B) 16

17 1. …Mg + CO 2 → …MgO + …C ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. …H 2 O → O 2 + …H 2 …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Fe 2 O 3 + …C Fe + CO 2 ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. (dla ambitnych) glin + chlorowodór chlorek glinu + wodór 17

18 B. Napisz równanie reakcji (zapis cząsteczkowy, dobierz współczynniki stechiometryczne) i podpisz je używając określeń „atom” i „cząsteczka”. tlenek żelaza (III) + węgiel → żelazo + dwutlenek węgla …………………………………………………………………………………………………………………………..…………….….. 18 Pytanie kluczowe dla uczniów (do rozwiązania w domu): Co ma wspólnego korzystanie z przepisu na babkę wielkanocną z dobieraniem współczynników stechiometrycznych?

19 najłatwiejsze dla mnie było …...... najtrudniejsze dla mnie było …...... 19 Dzisiaj …

20 Autorzy prezentacji i ilustracji: Elżbieta Jędryszczak-Sznajder Beata Zabielska 20