1 PRZEDMIOT PRAW RZECZOWYCHpojęcie rzeczy i mienia nieruchomości i rzeczy ruchome rzeczy oznaczone co do gatunku i co do tożsamości części składowe rzeczy przynależności
2 CHARAKTER PRAW RZECZOWYCHprawa bezwzględne skuteczne erga omnes tzn. względem wszelkich osób prawa względne skuteczne jedynie wobec oznaczonej osoby
3 PODZIAŁ PRAW RZECZOWYCHprawo własności użytkowanie wieczyste ograniczone prawa rzeczowe UŻYTKOWANIE SŁUŻEBNOŚĆ SPÓŁDZIELCZE WŁASNOŚĆIOWE PRAWO DO LOKALU ZASTAW HIPOTEKA
4 PODZIAŁ PRAW RZECZOWYCHsamodzielne związane akcesoryjne zasada numerus clausus praw rzeczowych jawność praw rzeczowych
5 WSPÓŁCZESNA STRATYFIKACJA WŁASNOŚCIprywatna państwowa - Skarbu Państwa - państwowych osób prawnych - własność rolna Skarbu Państwa (ANR jako zastępca pośredni) samorządowa osobista WŁASNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA WŁASNOŚĆ GOSPODARSTW ROLNYCH
6 PRAWO WŁASNOŚCI podmiotowo uniwersalne bezterminowebezwzględne – skuteczne erga omnes Triada uprawnień - ius possidendi - ius utendi, fruendi, abutendi - ius disponendi
7 PRAWO WŁASNOŚCI - UPRAWNIENIAposiadanie rzeczy korzystanie z rzeczy - używanie rzeczy - pobieranie pożytków z rzeczy - pobieranie innych dochodów z rzeczy zużycie i przetworzenie rzeczy rozporządzanie rzeczą
8 Przesłanki zasiedzeniaNabycie własności pierwotne i pochodne na mocy umowy przeniesienia własności z mocy samego prawa z mocy orzeczenia sądowego Przesłanki zasiedzenia posiadanie samoistne ciągłość posiadania upływ terminu zasiedzenia dobra wiara posiadacza
9 OCHRONA WŁASNOŚCI roszczenie windykacyjne roszczenie negatoryjne1. bezprawność 2. działanie człowieka 3. wyeliminowanie działania sił przyrody roszczenia uzupełniające - wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy - zwrot pożytków - naprawienie szkody z tytułu pogorszenia lub utraty rzeczy roszczenia związane ze z wzniesieniem budowli na cudzym gruncie - roszczenie posiadacza - roszczenie właściciela inne środki ochrony - powództwo o ustalenie (189 kpc) - uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (10 kwih) - postępowanie rozgraniczeniowe (29-34 pr. geodezyjne i kartograf) Roszczenie posesoryjne posiadacza (344 kc)
10 jedność przedmiotu – wielość podmiotówWSPÓŁWŁASNOŚĆ jedność przedmiotu – wielość podmiotów wspólność mienia współwłasność łączna - stosunki majątkowe między małżonkami - spółka cywilna współwłasność w częściach ułamkowych Źródła współwłasności: dziedziczenie czynność prawna ex lege (np. zasiedzenie) orzeczenie sądowe
11 jedność przedmiotu – wielość podmiotówWSPÓŁWŁASNOŚĆ jedność przedmiotu – wielość podmiotów 1. Stosunki między współwłaścicielami - zarząd: ustawowy sądowy umowny 2. Współposiadanie i korzystanie z rzeczy wspólnej 3. Zniesienie współwłasności: fizyczny podział rzeczy przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli sprzedaż rzeczy wspólnej
12 ODRĘBNA WŁASNOŚĆ LOKALISamodzielny lokal mieszkalny – wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. 1. Współwłasność przymusowa 2. Ustanowienie odrębnej własności lokalu: umowne w drodze jednostronnej czynności prawnej na podstawie orzeczenia sądu 3. Wspólnota mieszkaniowa, zarząd nieruchomością wspólną
13 KSIĘGI WIECZYSTE CHARAKTER WPISÓW: WPIS KONSTYTUTYWNYWPIS DEKLARATORYJNY ----- ZASADA JAWNOŚCI KSIĄG WIECZYSTYCH DOMNIEMANIE ZGODNOŚCI WPISU Z RZECZYWISTYM STANEM PRAWNYM RĘKOJMIA WIARY PUBLICZNEJ
14 OGRANICZONE PRAWA RZECZOWEUŻYTKOWANIE SŁUŻEBNOŚĆ SPÓŁDZIELCZE WŁASNOŚĆIOWE PRAWO DO LOKALU ZASTAW HIPOTEKA
15 OGRANICZONE PRAWA RZECZOWESAMOISTNE UŻYTKOWANIE SŁUŻEBNOŚĆ SPÓŁDZIELCZE WŁASNOŚĆIOWE PRAWO DO LOKALU AKCESORYJNE ZASTAW HIPOTEKA
16 POWSTANIE OGRANICZONYCH PRAW RZECZOWYCHUMOWNE USTANOWIENIE PRAWA Z MOCY SAMEGO PRAWA NA MOCY ORZECZENIA SĄDOWEGO NA MOCY DECYZJI ADMINISTRAYCJNEJ
17 WYGAŚNIĘCIE OGRANICZONYCH PRAW RZECZOWYCHZRZECZENIE SIĘ PRAWA KONFUZJA INNE ŹRÓDŁA UPŁYW TERMINU ŚMIERĆ UPRAWIONEGO NA SKUTEK NIEWYKONYWANIA
18 1. UŻYTKOWANIE PRZEDMIOT- RZECZY (niezbywalne, oznaczone co do tożsamości) - PRAWA TREŚĆ UŻYWANIE POBIERANIE POŻYTKÓW (zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki art. 256 KC) --- UŻYTKOWANIE PRZEZ OSOBY FIZYCZNE UŻYTKOWANIE PRZEZ ROLNICZE SPÓŁDZIELNIE PRODUKCYJNE
19 2. SŁUŻEBNOŚĆI GRUNTOWE OSOBISTE SŁUŻEBNOŚĆ PRZESYŁUSŁUŻEBNOŚĆ JEST OBCIĄŻENIEM CUDZEJ NIERUCHOMOŚCI MAJĄCYM NA CELU ZWIĘKSZENIE UŻYTECZNOŚCI INNEJ NIERUCHOMOŚCI ALBO ZASPOKOJENIE POTRZEB OZNACZONEGO PODMIOTU
20 SŁUŻEBNOŚĆI BIERNE CZYNNE ---POLEGAJĄ NA OBCIĄŻENIU NIERUCHOMOŚCI PRAWEM, KTÓREGO TREŚĆ POLEGA NA TYM, ŻE WŁAŚCICIEL NIERUCHOMOŚCI OBCIĄŻONEJ ZOSTAJE OGRANICZONY W MOŻNOŚCI DOKONYWANIA W STOSUKNU DO NIEJ OKREŚLONYCH DZIAŁAŃ CZYNNE POLEGAJĄ NA TYM, ŻE WŁAŚCICIEL NIERUCHOMOŚCI WŁADNĄCEJ MOŻE KORZYSTAĆ Z NIERUCHOMOŚĆI OBCIĄŻONEJ W OZNACZONYM ZAKRESIE --- USTANOWIENIE SŁUŻEBNOŚCI DROGI KONIECZNEJ SŁUŻEBNOŚĆ PRZESYŁU
21 3. SPÓŁDZIELCZE WŁASNOŚCIOWEPRAWO DO LOKALU ustanowienie jedynie na rzecz członka spółdzielni umowa o budowę lokalu umowa o ustanowienie prawa (forma pisemna pod rygorem nieważności) wniesienie wkładu budowlanego
22 4. ZASTAW ZABEZEPIECZENIA RZECZOWE PRZEWŁASZCZENIE NA ZABEZPIECZENIEZASTRZEŻENIE WŁASNOŚCI RZECZY SPRZEDANEJ ZASTAW HIPOTEKA PRAWO ZATZRYMANIA KAUCJA BLOKADA ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy.
23 4. ZASTAW POWSTANIE umowa między właścicielem a wierzycielemwydanie rzeczy - ZASTAW REJESTROWY - ZASTAW SKARBOWY - ZASTAW USTAWOWY PRZEDMIOT RZECZY OZNACZONE CO DO TOŻSAMOŚCI RZECZY OZNACZONE CO DO GATUNKU ZBIÓR RECZY RUCHOMYCH LUB PRAW STANOWIĄCY CAŁOŚĆ GOSPODARCZĄ WIERZYTELNOŚCI PRAWA NA DOBRACH NIEMATERIALNYCH PRAWA Z PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH PRAWA Z NIEBĘDĄCYCH PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH
24 4. ZASTAW ZAKRES ZABEZPIECZENIA ROSZCZENIE O ODSETKI NIE PRZEDAWNIONEODSZKODOWANIE Z POWODU NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA ZWROT NAKŁADÓW NA RZECZ PRZYZNANE KOSZTY ZABEZPIECENIA WIERZYTELNOŚCI
25 5. HIPOTEKA - HIPOTEKA UMOWNA - HIPOTEKA PRZYMUSOWA - HIPOTEKA ŁĄCZNAW celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. HIPOTEKĘ USTANAWIA SIĘ DLA ZABEZPIECZENIA WIERZYTELNOŚCI NA NIERUCHOMOŚCIACH ORAZ WYBRANYCH PRAWACH
26 5. HIPOTEKA NA NIERUCHOMOŚCI NA UDZIALE WE WSPÓŁWŁASNOŚCINA UŻYTKOWANIU WIECZYSTYM NA SPÓŁDZIELCZYM WŁASNOŚCIOWYM PRAWIE DO LOKALU NA WIERZYTELNOŚCI ZABEZPIECZONEJ HIPOTEKĄ
27 POSIADANIE element fizyczny władztwa nad rzeczą (corpus)element psychiczny władztwa nad rzeczą (animus) SAMOISTNE ZALEŻNE W DOBREJ I ZŁEJ WIERZE FUNKCJE: PRAWO MANIFESTUĄCA PRAWO KORYGUJĄCA OCHRONNA
28 POSIADANIE OCHRONA OBRONA KONIECZNA DOZWOLONA SAMOPOMOCROSZCZENIE POSESORYJNE