1 PRZEJAWY DYSKRYMINACJI KOBIET NA RYNKU PRACY W PODREGIONIE WAŁBRZYSKIM dr Grażyna Węgrzyn Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości Wałbrzych 15.06.2012r.

2 Co oznacza „dyskryminacja” pochodzi od łacińskiego czasownika „discriminale” RozróżnienieOddzielanieWyodrębnianie

3 „Dyskryminacja” oznacza postawienie w gorszej sytuacji osób, które są uważane za odmienne od pozostałych. Zwykle odnosi się do „dyskryminacji negatywnej”.

4 DYSKRYMINACJA -oznacza traktowanie konkretnej grupy społecznej lub pojedynczych członków tej grupy w sposób niesprawiedliwy i nieuczciwy, np. poprzez represjonowanie lub ucisk, potępianie, dyskredytowanie, deprecjonowanie, degradowanie, szkalowanie, a także tworzenie nieuzasadnionych nierówności społecznych, politycznych, gospodarczych, edukacyjnych itp.

5 Rodzaje dyskryminacji Dyskryminacja ze względu na rasę/kolor skóry (rasizm), Dyskryminacja ze względu na płeć (seksizm), Dyskryminacja ze względu na orientację seksualną (heterofobia, homofobia), Dyskryminacja ze względu na pochodzenie i narodowość (ksenofobia, szowinizm), Dyskryminacja ze względu na wiek (ageizm, adultyzm), Dyskryminacja ze względu na wygląd zewnętrzny (atrakcjonizm), Dyskryminacja ze względu na niepełnosprawność (handicapizm - ableism).

6 Dyskryminacja ze względu na płeć

7 PRAWO ZAKAZUJE DYSKRYMINACJI ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ gwarancje równouprawnienia kobiet i mężczyzn w Polsce zapisane są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeksie Pracy i Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; Polska jako członek UE zobowiązana jest do przyjęcia unijnych dyrektyw zakazujących dyskryminacji. 1 stycznia 2011 r. weszła w życie ustawa antydyskryminacyjna. Nadal jednak nie mamy procedur pozwalających na stwierdzenie czy doszło do nierównego traktowania kobiet i mężczyzn na rynku pracy; wyjątkiem od zasady równouprawnienia pań i panów jest w Polsce zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych dla ich zdrowia.

8 Kobiety w Polsce nie mogą podejmować prac: związanych z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, w hałasie i drganiach, pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na dużej wysokości.

9 Czy Polacy czują się dyskryminowani?

10 Odsetek mężczyzn i kobiet czujących się dyskryminowanymi w Polsce w latach 2000-2011 Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 342.

11 Procent kobiet i mężczyzn czujących się dyskryminowanymi ze względu na poziom wykształcenia w Polsce w 2011r. Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 343.

12 Procent kobiet i mężczyzn czujących się dyskryminowanymi ze względu na wiek w Polsce w 2011r. Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 343.

13 Czy kobiety i mężczyźni są tak samo wynagradzani? Od czego zależy wysokość wynagrodzenia?

14 Przeciętny miesięczny dochód osobisty netto kobiet i mężczyzn według wieku Źródło: Diagnoza Społeczna 2011, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2011, s. 341.

15 Przeciętny miesięczny dochód osobisty netto kobiet i mężczyzn według grup zawodowych (największa dyskryminacja płacowa) Źródło: Diagnoza Społeczna 2009, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2009, s. 329

16 Przeciętny miesięczny dochód osobisty netto kobiet i mężczyzn według grup zawodowych Źródło: Diagnoza Społeczna 2009, Red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2009, s. 329

17 Gdzie pracują i dominują kobiety?

18 Udział kobiet w zatrudnieniu ogółem i wynagrodzenie brutto w wybranych sekcjach w 2011r. w Polsce Źródło: Pracujący w gospodarce narodowej w 2010, GUS Warszawa 2011, s. 34; Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2011r., GUS Warszawa 2012, s. 30-31.

19 Kobiety wybierają mniej perspektywiczną edukację…

20 Uczelnie wyższe są sfeminizowane! Największy udział procentowy pań odnotowują takie kierunki jak: opieka społeczna (94 %), medycyna (82 %), pedagogika (70 %), kierunki biologiczne oraz związane z dziennikarstwem (ponad 60 %).

21 Młodzi na rynku pracy – pokolenie nadwykształconych?

22 A jak jest w podregionie wałbrzyskim? Podregion wałbrzyski obejmuje powiaty:  dzierżoniowski,  kłodzki,  świdnicki,  wałbrzyski,  ząbkowicki.

23 Struktura pracujących według płci i powiatów w 2010r. (w %) Źródło: Województwo Dolnośląskie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2011, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 141, 144.

24 Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto pracowników zatrudnionych według płci w 2010r. (w zł) Źródło: Województwo Dolnośląskie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2011, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 150.

25 Przeciętne godzinowe wynagrodzenia brutto pracowników zatrudnionych według płci w 2010r. (w zł) Źródło: Województwo Dolnośląskie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2011, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław 2011, s. 150.

26 Dolnoślązaczki o sytuacji na rynku pracy Źródło: Analiza sytuacji kobiet na rynku pracy województwa dolnośląskiego. Bariery i ograniczenia w aktywizacji zawodowej kobiet. S. Czapik, A. Pacześniak, P. Żuk, Wrocław 2009. Mężczyźni w sferze zawodowej posiadają znacznie więcej przywilejów, łatwiej im znaleźć pracę (pierwszą i kolejną). Mężczyznom łatwiej utrzymać pracę (mniejsze prawdopodobieństwo zwolnienia). Mężczyznom łatwiej rozwijać się zawodowo, awansować i osiągać wyższe płace.

27 Kobietom trudniej zdobyć pracę Bezprawna dyskryminacja ze względu na płeć. Postrzega się kobiety jako słabsze psychicznie i fizycznie. Kobiety uważa się za mniej dyspozycyjne.

28 Problem godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym dotyczy wyłącznie kobiet!!! ALE DA SIĘ TO ZROBIĆ!!! Praca na „dwóch” etatach, wymaga większego zorganizowania i nie odkładania spraw na „później”. Spełniona zawodowo kobieta jest lepszą matką, przekazuje dobre „wzorce” dzieciom.

29 Przyczyny dyskryminacji kobiet na rynku pracy: macierzyństwo, stereotypy, zachowania samych kobiet.

30 Wnioski i rekomendacje Kobiety powinny wybierać kierunki kształcenia gwarantujące wysokie wynagrodzenia. Kobiety powinny tak sobie zorganizować życie prywatne i relacje w domu aby nie kolidowały one z ich aktywnością zawodową. Kobiety powinny uwierzyć w siebie, że też potrafią i mogą robić karierę i realizować się zawodowo. Kobiety powinny zmieniać ustalone kulturowo wzorce ról płciowych.

31 Wnioski i rekomendacje Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej kobiet wymaga kompleksowego podejścia różnych instytucji publicznych. Konieczne jest zapewnienie na poziomie lokalnym odpowiedniej infrastruktury pozwalającej na łączenie obowiązków rodzinnych z zawodowymi.

32 Dziękuję za uwagę!