1 Przestrzeń miejska jako krajobraz Obraz tworzony przez ludzi Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Natalia Zborowska Architekt krajobrazu Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego

2 Siegfried Kracauer (1889- 1966) - opisując przedmodernistyczny Berlin – „Pejzaż miasta (cityscape) ma wszystkie istotne cechy krajobrazu. Jest w tak niewielkim stopniu zaprojektowany jak natura i jest jak krajobraz, który artykułuje się w sposób nieświadomy”. Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Miasto jako krajobraz Kevin Lynch (1918- 1984) - opisując obraz miasta – „Mamy możliwość formowania naszego nowego, miejskiego świata, jako obrazowego pejzażu: uchwytnego, spójnego, klarownego. Do tego potrzebna będzie nowa postawa mieszkańców miast (…)”. Janusz Bogdanowski (1929 -2003)- opisując problem miasta współczesnego – „Miasta współczesne z reguły (prócz niewielu jak: Nowa Huta, Nowe Tychy) nie tworzą dające się wyraźnie wyodrębnić całości (…) Krajobraz miasta współczesnego, stanowiący wyraz ogromnej złożoności strukturalnej, jest z reguły wynikiem przypadkowego zestawienia nowych osiedli, zespołów lub nawet pojedynczych obiektów”. Czym jest „krajobraz” „Krajobraz jest wyrazem kultury społeczności, jest mieniem narodowym, jest też wychowawczym ugorem, którego uprawa decyduje o przyszłej roli narodu” Zygmunt Novák

3 Teoria - Podział krajobrazu miasta Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok *J. Bogdanowski, Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1976 „PŁASZCZYZNA” (A) – pozioma stanowiąca podłogę wnętrz; „ŚCIANY” (B) - wydzielające wnętrze z otoczenia i odcinające je całkowicie lub częściowo czy też pozornie od wnętrz sąsiednich; 1. Podział – miasto jako krajobraz wnętrz architektonicznych - teoria wnętrz – Janusz Bogdanowski* „SKLEPIENIE” (C) - zamykające wnętrze od góry; Zabytek / Nowoczesność Zamknięte/ /Otwarte Chaos / Ład „BRYŁA WOLNOSTOJĄCA” (D) - wszystkie formy przestrzenne znajdujące się we wnętrzu (np. drzewo, mała architektura miejska, reklama) ;

4 Teoria - Podział krajobrazu miasta Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok *K. Lynch, Obraz miasta, Wydawnictwo Archivolta, Kraków 2011 DROGA – kanał wzdłuż którego porusza się obserwator miasta; KRAWĘDZIE – granice (bariery możliwe lub nie do przejścia) w przestrzeni ; 2. Podział – miasto jako obraz – Kevin Lynch* REJONY – wnętrza w przestrzeni (do których obserwator „wchodzi”); Tożsamość StrukturaZnaczenie WĘZŁY – strategiczne miejsca (skrzyżowanie np. dróg); PUNKTY – charakterystyczne elementy (nie musi stanowić dominanty w krajobrazie);

5 I PLAN przedpole II PLAN ( panorama starego miasta) III PLAN dominanta Panorama miasta widoczna z Kopca Kościuszki w Krakowie Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Teoria - Panorama krajobrazu miasta subdominanta akcenty widok

6 przyzwolenie władz i społeczeństwa + niska świadomość z zakresu ochrony wizualnej w krajobrazie brak zapisów dotyczących reklam w miejscowych planach (format / kolorystyka/ LOKALIZACJA) źle rozumiany marketing chęć zysku – dodatkowy zarobek dla właścicieli budynków „KRAJOBRAZ REKLAMOWY” Centrum Warszawy – stolica Państwa? Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Rzeczywistość - Chaos reklamowy – skąd to się wzięło?

7 Dlatego jest tak... Radom. Aleksander Sawicki, szef Społecznego Komitetu Ratowania Zabytków Radomia. Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok „ W centrum Radomia na co trzecim obiekcie wpisanym do rejestru zabytków stwierdziliśmy naruszenie przepisów. Na ich ścianach frontowych i balustradach były umieszczone różnego rodzaju reklamy, tablice oraz napisy o dowolnej wielkości i kolorystyce” Znikoma ochrona wartości kulturowych Brak ochrony zabytkowych obiektów.

8 …albo tak… Kraków Kraków. Źródło - Internet Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok „Jest wzniesienie z którego widać całą panoramę starego miasta. Niestety widok zasłania bilbord z reklamą chińskiego telefonu z hasłem: „ZOBACZ KAŻDY SZCZEGÓŁ” - w tych okolicznościach brzmi jak złośliwa ironia.” Zła lokalizacja oraz niska świadomość z zakresu ochrony wizualnej Brak analizy widokowej – zanieczyszczenie panoramy miasta

9 Kiedy akcent staje się dominantą… parę słów o największym „słupie reklamowym” …albo tak… Kraków Kraków. fot. Paweł Krzan Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Słynny krakowski „Szkieletor” podobnie jak Hotel Forum są wykorzystywane jako wielkie płaszczyzny reklamowe dominujące w przestrzeni miasta. Myślenie pojedynczym elementem, a nie jako całość przestrzeni.

10 …albo tak… Kraków Wjazd do Krakowa, ul. Zakopiańska, lipiec 2014 rok Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Wyniki ankiety związanej z tzw. „Ustawą krajobrazową” pokazały, że mieszkańcom Krakowa najbardziej „przeszkadza” stan ulic wjazdowych do miasta – ul. Zakopiańskiej i al. 29 Listopada tzw. „Warszawska”. Droga jako ciąg widokowy. Tylko gdzie ten widok? …jest jeszcze tzw. kożuchowy wjazd do Zakopanego… z widokiem na Tatry?

11 Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Mieszkańca WładzTurysty Agencji reklamowej Dewelopera Architekta krajobrazu grafika: Natalia Zborowska Dlaczego tak się dzieje? Konflikt interesów – punkt widzenia … 48 ha trawy w centrum miasta!!! Tyle zmarnowanej przestrzeni. Każdy będzie chciał kupić apartament z widokiem. Największych w Europie łąk w centrum miasta! Symbol ducha miejsca. Genialna płaszczyzna widokowa. Hmm biegacze!? Trzeba stworzyć bilbordy ultra lekkich butów dla biegaczy. Miejsce z historią! wypas bydła! pierwszy w historii miasta start samolotu. Przestrzeń dla miasta – festiwale – To tu postawimy ołtarz papieski! Teren przyjazny biegaczom, rolkarzom, właścicielom psów.

12 W Polsce istnieje 26 parków kulturowych - Park Kulturowy Stare Miasto w Krakowie został utworzony w 2010 roku. Jedna z czterech form ochrony zabytków w Polsce określonych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; CELE: ochrona, zachowanie, ekspozycja cennego historycznego układu urbanistycznego, ochrona osi, ciągów, punktów widokowych, ochrona krajobrazu kulturowego, ochrona linii zabudowy, historycznej formy i ducha miejsca. Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok POPRZEZ przeciwdziałanie nadmiernej rozbudowie działalności handlowej i usługowej oraz ingerującej w formę architektoniczną obiektów zabytkowych bądź zakłócającej ich ekspozycję. OCZYSZCZENIE PRZESTRZENI – STWORZENIE „KATALOGU” DOPUSZCZALNYCH FORM – WYEKSPONOWANIE WARTOŚCI 1915 rok 2005 rok DOBRE PRAKTYKI Ochrona przestrzeni miejskiej - czyli parę słów o Parku Kulturowym Starego Miasta

13 Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok DOBRE PRAKTYKI Ochrona przestrzeni miejskiej - czyli parę słów o Parku Kulturowym Starego Miasta Widok w stronę Kościoła Mariackiego i Rynku. Fot. N. Zborowska 2016 rok Widok w stronę Bramy Floriańskiej. Fot. N. Zborowska 2016 rok OCZYSZCZENIE PRZESTRZENI – STWORZENIE „KATALOGU” DOPUSZCZALNYCH FORM – WYEKSPONOWANIE WARTOŚCI

14 Wnioski i rekomendacje dotyczące kształtowania i ochrony krajobrazu miast: Tworzenie odpowiedzialnych i świadomych planów miejscowych; Podział przestrzeni miasta na strefy: historyczna / przemysłowa / mieszkaniowa …oraz dobór form ochrony ładu przestrzennego – czyli walka ze „znijaczeniem” przestrzeni; Wprowadzenie i przestrzeganie zapisów dotyczących analiz widokowych – płaszczyzna / ciąg widokowy / dominanta / akcent (pozytywny / negatywny); Podnoszenie świadomości mieszkańców (konsultacje społeczne) - wspólne budowanie „naszej” przestrzeni; Dla najcenniejszych obszarów miasta tworzenie stref ochronnych – park kulturowy; Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Myślenie za pomocą FORMY / KOLORU / ZNACZENIA, a nie samego „przekazu informacji”;

15 Dziękuje za uwagę Reklama w krajobrazie miejskim - miasta szukają rozwiązań. Ciechanów, 09.09.2016 rok Myśl całościowo na temat krajobrazu, a nie tylko w kontekście pojedynczego elementu.