1 Przewrót subiektywno – marginalistyczny 1870-1936Jacek Wallusch _________________________________ Współczesne Teorie Ekonomiczne Przewrót subiektywno – marginalistyczny

2 Ekonomia połowy XIX w. _______________________________________________________________________________________________________ Główne problemy analiza makroekonomiczna bez zwracania uwagi na mikropodstawy nowe prądy w filozofii nauki – neokantyzm oraz empiriokrytycyzm podkreślają SUBIEKTYWNY charakter poznania racjonalność gospodarowania rzadkimi dobrami Wallusch, WTE Źródła przewrotu roku 1870

3 obiektywność vs. subiektywizmNowe podejście ____________________________________________________________________________________________ Wyróżniki 1. Użyteczność obiektywność vs. subiektywizm obiektywne i subiektywne teorie wartości 2. Rachunek różniczkowy maksymalizacja Wallusch, WTE Użyteczność krańcowa, subiektywizm odczuć przy ocenie wartości, optymalność interpretowana matematycznie (1. i 2. pochodna)

4 użyteczność marginalnaSzkoły ____________________________________________________________________________________________ Podobieństwa użyteczność marginalna Szkoła psychologiczna Wien prymat konsumpcji analiza funkcjonalna Szkoła matematyczna Lausanne Szkoła neoklasyczna Cambridge Wallusch, WTE Podstawa analizy: użyteczność krańcowa

5 Szkoły ____________________________________________________________________________________________Różnice Szkoła psychologiczna Psychologiczne podstawy wyboru, strona popytowa Szkoła matematyczna Metoda równowagi ogólnej, strona podażowa i popytowa Szkoła neoklasyczna Metoda równowag cząstkowych, strona podażowa Wallusch, WTE Różnice w tworzeniu modeli

6 Szkoła matematyczna ________________________________________________________________________________________ Metoda równowagi ogólnej model makroekonomiczny jako układ równań wszystkie podmioty zachowują się optymalnie układ ma dokładnie jedno rozwiązanie pieniądz jest neutralny wszystkie rynki znajdują się w ciągłej równowadze

7 Leon Walras __________________________________________________________________________________ główny problem: równowaga ogólna podstawa rozważań: procedury optymalizacyjne podstawa mikroekonomiczna: optymalizacja na poziomie mikro nie dopuszcza wystąpienia nierównowagi makroekonomicznej Wallusch, WTE Redukcjonistyczne podstawy modelu równowagi ogólnej – równowaga makroekonomiczna jako wynik równowag na poszczególnych rynkach

8 Neoklasycyzm __________________________________________________________________________________metoda geometryczna: cena rachunek różniczkowy analiza wielookresowa: krótki i długi okres (bardzo krótki, krótki, rynkowy, długi) główne założenie: wolna konkurencja

9 William Stanley Jevons ________________________________________________________________________________ Równowaga: metoda analizy równowag cząstkowych: analiza zależności między dwiema wielkościami Zasada ceteris paribus: pozostałe elementy systemu się nie zmieniają Stąd: użyteczność krańcowa jako pierwsza pochodna; metoda – różniczkowanie Wallusch, WTE Badania sposobu ustalania się równowagi przy zmianie jednego z czynników; np. jak zmieni się cena, gdy zmieni się popyt na pewnym rynku z

10 Równowaga ________________________________________________________________________________________Cena RÓWNOWAGA: cena ceny popyt podaż cena równowagi długi okres ilości ilość równowagi Wallusch, WTE Ustalenie się ceny równowagi na przecięciu obu krzywych

11 Równowaga ________________________________________________________________________________________Cena RÓWNOWAGA: cena podaż ceny popyt Podaż w krótkim okresie jest sztywna: brak innowacji uniemożliwia spadek kosztów i cen cena równowagi krótki okres ilości ilość równowagi Wallusch, WTE Równowaga przy pełnym zatrudnieniu

12 doskonała konkurencja!!!Równowaga ________________________________________________________________________________________ Cena Rynek jako podstawa analizy: kształtowanie się JEDNOLITEJ CENY dla dobra Popyt i podaż ustalane jako funkcja ceny doskonała konkurencja!!! Założenie ułatwiające: brak dóbr zastępczych i komplementarnych Wallusch, WTE Badania sposobu ustalania się równowagi przy zmianie jednego z czynników; np. jak zmieni się cena, gdy zmieni się popyt na pewnym rynku z

13 marginalna użyteczność pieniądza jest stałaRównowaga (a podatki) ________________________________________________________________________________________ Założenie ułatwiające: popyt zależy tylko od ceny MU zależy wyłącznie od ilości danego dobra brak dóbr komplementarnych i zastępczych marginalna użyteczność pieniądza jest stała dochód rozkłada się na bardzo dużo dóbr zmiana ceny jednego dobra nie wpływa na popyt na inne zmian a MU pieniądza wymaga dóbr zastępczych i komplementarnych zmiana ceny dobra nie wpływa na MU pieniądza

14 PROGRESYWNE OPODATKOWANIERównowaga (a podatki) ________________________________________________________________________________________ PROGRESYWNE OPODATKOWANIE nierówny podział dochodu w zależności od uzyskiwanych dochodów marginalna użyteczność pieniądza zmienia się marginalna użyteczność pieniądza progresywne opodatkowanie Wallusch, WTE AC Pigou: Opodatkowanie jako element wyrównujący krańcową użyteczność pieniądza u poszczególnych podmiotów