1 Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnegoOptyka Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego

2 Uczeń: 7.2 wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się świata w ośrodku jednorodnym 7.3 wyjaśnia powstawanie obrazu pozornego w zwierciadle płaskim, wykorzystując prawo odbicia; opisuje zjawisko rozproszenia światła przy odbiciu od powierzchni chropowatej 7.4 opisuje skupianie promieni w zwierciadle wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej, rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez zwierciadła wklęsłe 7.5 opisuje ( jakościowo) bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie 7.6 opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą ( biegnących równolegle do osi optycznej), posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej 7.7 rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez soczewki, rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone 7.8 wyjaśnia pojęcie krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz opisuje rolę soczewek w ich korygowaniu 7.9 opisuje zjawisko rozszczepienia światła za pomocą pryzmatu 7.10 opisuje światło białe jako mieszaninę barw, a światło lasera jako światło jednobarwne Doświadczenia 9.11 demonstruje zjawisko załamania (zmiany kąta załamania przy zmianie kąta padania – jakościowo) 9.14 wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, odpowiednio dobierając doświadczalne położenie soczewki i przedmiotu

3 PROSTOLINIOWE ROZCHODZENIE SIĘ ŚWIATŁACiało emitujące światło nazywamy źródłem światła. Źródłem światła będzie np. Słońce, gwiazdy, płonące ognisko, robaczek świętojański. Źródłem światła nie będzie Księżyc, ekran kinowy, glazura, lusterko – te ciała świecą światłem odbitym. Światło rozchodzi się po liniach prostych w postaci wiązki. Najmniejszą wiązką jest promień.

4 POWSTAWANIE CIENIA I PÓŁCIENICień powstaje, gdy na drodze promieni świetlnych ustawimy przeszkodę nieprzeźroczystą. Kształt cienia zależy od kształtu przedmiotu. Wielkość cienia zależy od odległości przedmiotu od ekranu: im bliżej ekranu tym mniejszy jest cień. Półcień powstaje wtedy, gdy przedmiot oświetlony jest dwoma źródłami światła lub rozciągłym źródłem światła. Karta pracy zad 1

5 PRAWO ODBICIA Kąt odbicia jest równy kątowi padania, promień padający, promień odbity i normalna leżą na jednej płaszczyźnie Kąt padania- kąt między kierunkiem promienia padającego a prostą prostopadłą (normalną) do granicy ośrodków . Kąt odbicia- kąt między kierunkiem promienia odbitego a prosta prostopadłą (normalną) do granicy ośrodków . Normalna - linia prostopadła do powierzchni zwierciadła wystawiona w punkcie padania. Karta pracy zad 2

6 ZJAWISKO ROZPROSZENIA ŚWIATŁARozproszenie światła- jeżeli wiązka równoległych promieni światła pada na powierzchnię, która nie jest idealnie gładka to po odbiciu takiej wiązki powstaje wiązka promieni rozbieżnych

7 ZWIERCIADŁA Zwierciadłem nazywamy każdą powierzchnię gładką, wypolerowaną odbijającą światło. Rodzaje zwierciadeł płaskie kuliste wklęsłe wypukłe Karta pracy zad 3

8 OBRAZY W ZWIERCIADLE PŁASKIMZwierciadło płaskie tworzy zawsze obraz: Prosty Pozorny Naturalnej wielkości Obraz i przedmiot są położone symetrycznie względem zwierciadła Karta pracy zad 4

9 ELEMENTY BUDOWY ZWIERCIADŁA WKLĘSŁEGOr- promień krzywizny zwierciadła F- ognisko, czyli miejsce gdzie skupiają się promienie równoległe po odbiciu od zwierciadła f- ogniskowa, czyli odległość ogniska od zwierciadła f=½ r Karta pracy zad 5

10 KONSTRUKCJE OBRAZÓW W ZWIERCIADLE WKLĘSŁYM 1/2Obraz jest pomniejszony, odwrócony, rzeczywisty Obraz jest odwrócony, rzeczywisty, tej samej wielkości Obraz jest odwrócony, powiększony, rzeczywisty

11 KONSTRUKCJE OBRAZÓW W ZWIERCIADLE WKLĘSŁYM 2/2Obrazu nie ma Obraz jest pozorny, powiększony, prosty Karta pracy zad 6

12 ZWIERCIADŁO WYPUKŁE Promienie równoległe po odbiciu odbijają się w taki sposób, że przedłużenia promieni odbitych przecinają się w ognisku pozornym zwierciadła Obrazy w zwierciadle wypukłym są to obrazy pozorne, proste i pomniejszone.

13 ZJAWISKO ZAŁAMANIA ŚWIATŁAZałamanie światła jest zmianą kierunku rozchodzenia się fali świetlnej rozprzestrzeniającej się w ośrodku optycznie niejednorodnym. Promień świetlny przechodząc z ośrodka 1 do 2 zmienia prędkość fali, a co za tym idzie także jej długość Załamanie występuje m.in. gdy światło przechodzi: z powietrza do wody z wody do powietrza ze szkła do powietrza z powietrza do szkła z warstwy powietrza gęstszego do rzadszego itd... Ogólnie - światło będzie się załamywać prawie zawsze gdy zmienia się ośrodek. Karta pracy zad 7,8

14 SOCZEWKI Soczewka to ciało przeźroczyste ograniczone z co najmniej jednej strony powierzchnia kulistą Promienie równoległe po przejściu przez soczewkę skupiają się w ognisku Karta pracy zad 9

15 BIEG PROMIENI W SOCZEWCE SKUPIAJĄCEJ I ROZPRASZAJĄCEJW soczewce skupiającej promienie równoległe po przejściu przez soczewkę skupiają się w ognisku soczewki W soczewce rozpraszającej promienie równoległe po przejściu przez soczewkę rozpraszają się tak, że przedłużenia tych promieni skupiają się w ognisku pozornym soczewki

16 KONSTRUKCJE OBRAZÓW W SOCZEWCE SKUPIAJĄCEJObraz odwrócony, pomniejszony, rzeczywisty Obraz odwrócony, rzeczywisty, tej samej wielkości Nie ma obrazu Obraz odwrócony, powiększony, rzeczywisty Obraz prosty, powiększony, pozorny

17 WADY WZROKU, ROLA SOCZEWEK W KOREKCJI WAD WZROKUDalekowzroczność – obraz powstaje poza siatkówką oka. Korekcja wady polega na zastosowaniu okularów z soczewkami skupiającymi Krótkowzroczność – obraz powstaje przed siatkówką oka. Korekcja wady polega na zastosowaniu okularów z soczewkami rozpraszającymi Karta pracy zad 10

18 ZJAWISKO ROZSZCZEPIENIA ŚWIATŁA ZA POMOCĄ PRYZMATURozszczepienie światła spowodowane jest różną prędkością rozchodzenia się promieni świetlnych o różnych barwach. Ponieważ zaś światło białe jest mieszaniną świateł o wielu barwach, to przepuszczenie go przez pryzmat spowoduje rozdzielenie poszczególnych składowych na piękną tęczę. Rozszczepieniu nie ulega światło monochromatyczne, czyli jednobarwne, np. światło lasera